SCHIEDj
.GBLAD
Oorlogsverrassingen bij
Kees van Dongen
Vastberaden Duitse tegensfand
in het Oosten
Zweeds Rode Kruis-
schip in brand
geschoten
Bruinkoolwinning bij
Kerkrede
In hef Gouvernement-Generaal
heerst orde en rust
Rede van minisfer
dr. Frank
De jeugd waart er in
tweevoud
Keuringen
Geldige bonnen
(Duits legerberlcht)
HOOFDKWARTIER VAN DEN
fUHRER, 8 Febr. (D.NJB.) Het
êpperbevel van de weermacht deelt
fiede:
Het oostelijk front stond ook gis
teren ten oosten van Sjashkow. ten
tuiden van de Beresinu en b(j
Vitebsk in het teken van rware af-
weergevechten in het verloop waar
van allo bolsjewistische doorbraak
pogingen door de vastberaden tegen
stand van onze troepen mislukten. In
het gebied van Sjashkow, waar gis
teren 17 pantserwagens vernietigd
werden, duren de hevige gevechten
voort.
Ook ten westen van het Urnen-
meer en ten noorden van Loega
werden door pantserwagens en slag-
vllegtulgen gesteunde aanvallen der
bolsjewisten in tegenaanvallen en
verbitterde gevechten van man tegen
man afgeslagen.
Ten noorden van Newel, in het
gebied ten westen van Loega en by
Narwa leverden eigen aanvals-
operatles successen op en leidden tot
plaatselijke frontcorrecties. In de
periode van 1 tot 7 Februari werden
aan het oostelijke front 192 vijande
lijke vliegtuigen vernietigd; 17 eigen
vliegtuigen gingen verloren.
Aan de fronten van het landlngs-
hoofd bij Nettuno heerste gisteren
slechts geringe gevechtsactlvitelt.
pe aanval van eea Amerikaans ba-
tal jon werd afgeslagen, waarbij drie
pantserwagens werden vernietigd.
Des avonds wisten sterke stoottroe
pen in het gebied van Aprilia in
weerwil van de deels taaie vijande
lijke tegenstand hun stellingen
plaatselijk te verbeteren. Verdragend
geschut bestookte opnieuw concen
traties van schepen en ontschepin
gen bij Nettuno op doeltreffende
wijze. Een transportschip werd in
brand geschoten. Ook de luchtmacht
ondernam overdag en 's nachts doel
treffende aanvallen op ontschepin
gen in de havens van Nettuno en
Anzio. Verscheidene grote benzine
opslagplaatsen werden in brand ge
worpen en de havenwerken werden
voor lange tijd vernield. Vier koop
vaardijschepen met een inhoud van
14.000 brt. werden door bomtreffcrs
'zwaar beschadigd.
Aan. het 2Uideiyke front hield de
Vijandelijke druk ten noordwesten
van Cassino aan, zonder dat hierbij
grote krijgsoperaties ontstonden.
Waargenomen werd, dat de vijand
als gevolg van de zware verliezen in
de afgelopen dagen tot hergroepe
ringen is overgegaan. Tijdens de
hevige afweergevechten gedurenae
verscheidene dagen ten noordwesten
van Cassino heeft zich de 44ste
Reichsgrenadier-Division ,Hoch- und
Deutschmeistex" onder bevel van
luitenant-generaal Franek met een
hieraan toegevoegd gemotoriseerd
bataljon van het grenadierreglraent 8
en een gevechtsgroep onder bevel
van kolonel Baade bijzonder onder
scheiden.
Enkele, vijandelijke vliegtuigen
-■«3i3&tea^op--V-Fefc«uarv~des'--middags-
het in de haven van Chios liggende
Zweedse Rode-Kruisschïp „WML" in
//brand. -
In de afgelopen nacht wierpen
enkele vijandelijke vliegtuigen bom
men neer op plaatsen in West-, en
Zuidwest-Duitsland."
De aanval op de „WirÜ"
Omtrent de In strijd met het volken
recht zijnde aanval van Britse vliegtui
gen op het ln dienst van het Interna
tionale Rode Kruis staande Zweedse
schip „WirU", dat, zoals gemeld op 7
Februari ln de haven van Chios gebom
bardeerd werd en waarbij behalve de
vertegenwoordiger van het Zweedse Rode
Kruis, dr Nlelson. talrijke Zweedse leden
van de bemanning, van het schip de
dood vonden, verneemt het internatio
nale Informatiebureau nog de volgende
bijzonderheden:
Op grond van een overeenkomst tus
sen het internationale Rode Kruis en
de Zweedse regering enerzijds en de
'beide oorlogvoerenden anderzijds wor
den reeds sedert geruime tijd neutrale
schepen gebruikt voor de voedselvoor
ziening- van dn Griekse bevolking. Os.
varen Zweedse schepen met vrachten
graan tussen Canada en Griekenland,
waar de scheepsladingen van de Piraeus
uit door kleinere schepen verder ver
voerd worden. Een van de daarvoor ge
bruikte Zweedse schepen ls de „WlrU".
die voor de eilanden der Aegaelscfce Zee
zorgde. Rode-Kruls-schepen voeren op
grond van bovengenoemde overeenkomst
,do kleuren hunner nationaliteit cn het
teken van het Rode Kruis op witte on
dergrond op de scheepswand?- .n oi
bet dek. Hun tochten worden door bet
Rode Krula aan üe oorlogvoerenden me
degedeeld, waarbij havens van vertrek
en bestemming en de tevoren vastge
stelde route nauwkeurig worden aange
geven. zodat de schepen zonder gevaar
te lopen te worden aangevallen, zich ln
de oorlogsgebieden kunnen bewegen. Het
gevaI-„Wlrll" toont opnieuw aan op hoe
'ongehoorde wijze bemanningen van.
Britae vliegtuigen over Internationale
overeenkomsten, heenstappen. Aangezien
hun verblijfplaats en naam van het
achlp cn dus zijn bestemming -bekend
waren en geen Duitse belangen door de
aanval op dit schip geschaad werden, 1»
bewezen, dat «Ut onmenselijke optreden
slechts tegen de Griekse bevolking ge
richt was.
Duifse hospftaaftreln aan
gevallen
Brlts-Amerlkaanse vliegtuigen hebben
op 6 Februari, naar het D.N.B. verneemt,
ln het Italiaanse gebied een Duitse hc>8-
pltaaltreln met mltrallleurvuur bestookt.
Van de passagiers bestaande uit gewon
den en Rode Kruls-personeel werden er
verscüeldenen gedood of gewond. Dat
dezo hospltaaltreln met andere treinen
la verwisseld, ls geheel uitgesloten, daar
da bewuste trein duidelijk volgene de
bepalingen van Rode Kruls-tekena was
voorzien.
Engelss kiezers meer links
georiënteerd
Verontrusting in conservatieve
kringen
STOCKHOLM, 8 Febr, ID.BB.)
De Londense correspondent van
„Morgen Tidnïngen" meldt, dat de
belangstelling in Engeland voor
tussentijdse verkiezingen na de over
winningen op het kantje af van de
conservatieve regeringscandidaten te
Skipton .en te Brighton haar hoogte
punt heeft bereikt. Daar alle rege
ringsnederlagen na het eindigen
van de godsvrede betrekking hadden
op conservatieve candidaten, terwijl
de Labourcandidaten zich wisten te
handhaven tegen den onafhankelij-
ken vertegenwoordiger der „Common-
weath-partlj", die de godsvrede brak,
is de verontrusting in conservatieve
kringen over de duidelijke llnks-ge-
oriënteerdheid in het gehele land
groot,
Daw de gehele regering door derge
lijke tegenslagen getroffen, wordt, heeft
zij besloten ln de toekomst nieuwe me
thoden toe te passen om den regerings-
c&ndidaat actiever te steunen, zonder
rekening te houden met de partij, daar
toe hij behoort. Zo besloot de regering
het verbod voor leden der regering met
portefeuille en ministerie om tor plaatse
den regerlngscandlda&t te steunen op te
heffen. Voor de eerste maal zal de
nieuwe methode worden toegepast bij
de komende tussentijdse verkiezing in
West-Devonshire, waar de 26-Jarlge lord
Horrington zich tegen den onafhanke
lijke n socialist Charles White moet
verdedigen. De kiezers van Devonshire
werden door middel van. een brief der
leiders van de vier regeringepartijen tot
loyaliteit aangespoordIn deze brief
wordt.' o.a. gezegd: Het resultaat van
de verkiezing van Devonshire maakt ln
de gehele wereld de mdruk alsof het
de stem van Engeland was. West-De
vonshire moet. begrijpen, dat het
Geallieerden en de neutralen duidelijk
moet maken, dat wij op binnenlands-
politiek gebied vwEomtn eensgezind
zijn wat ons besluit betreft alle krach
ten voor de overwinning te concen
treren.
Bur.: PASSAGE 18-20, SCHIEDAM i
TEL. 68798 - POSTGIRO 20410 W&&M
WOENSDAG 9 FEBR. 1944
I* JAARGANG
-1
'No. 83
UHg«u« N.V. D. Arboidortport. Abwinomonhprijt 21 «ut pw «sok of f2.73 por kwartaal
„Piloten-chocolade"
Onlangs meldde de Spaanse
pers, dat Mich btf talrijk# be
woners der Spaanse leaststreek
een onverklaarbare slapeloos
heid had voorgedaanUit een
onderzoek bleek, dat deze
eigenaardige epidemie veroor-
zaakt was door hst gebi^uik
van chocolade, die als strand
goed was aangespoeld. Deze
chocolade was voor piloten be
stemd en ftevoffe een subshxn-
tie, die hen ttfdens lange ver-
fcenninffstiJucAfe» tegen slaap
moest behoeden. Kisten vol van
deze snoeperij waren aan de
Spaanse kust aangedreven.
Japanse opmars m Birma
Febr. (D.N.B.) Do-
van een steunpunt in
Witftie republikeins
didaat?
STOCKHOLM, 9 Febr. dnterinl.).
Wendell Willkie heeft nu de sprong
in het dutefcer. gewaagd en' zal op 4
April bij de voorverkiezingen. van de,
staat" Wiscbnshr'het-verjraekdndienen-j
candiöaat te worden gesteld van de
republikeinse party voor het presi
dentschap.
Deze "voorverkiezingen, die in vele
staten van deUnie ln het voorjaar
of het begin van de. zomer voor de
grote verkiezingen van November ge
houden worden, zijn „slectiewedstriJ-
den" der helde grote politieke par
tijen, d.w.z. heide partijen houden
afzonderlijke voorverkiezingen.
Duitse kolonisten keren naar
hetvaderland terug
EERLIJN, 8 Febr. De A.NP.-
correspondent meldt:
In verband met de wijziging van
bet front in de Sowjet-Unie zijn
maatregelen genomen om de talrijke
Duitse kolonisten, die sedert de
tweede helft van de achttiende eeuw
het steppengebicd tussen Dnjestr en
Don bevolken,-naar het Duitse Rijks
gebied over te brengen. Het aantal
Duitse dorpen in het Zwarte Zee
gebied in het vroegere Russische
gouvernement Jekaterinoslaw, Kher
son en Taurië is gestadig gestegen
en bedroeg by het uitbreken van de
eerste wereldoorlog 1077, met een
bevolking van ongeveer 600.000 Duit
sers. Deze zullen thans in de gouw
Wartheland een nieuw tehuis vinden,
waarbij er zorg voor zal worden "ge
dragen. dat het verband der
dorpsgemeenschap niet uiteengerukt
wordt.
Ongeveer 140.000 Duitsers hebben
tot dusver de 1G00 km lange reis naar
Duitsland aanvaard, een moeizame
weg door'sneeuw en ys. met wagens
en te voet, waarbij zelfs onder de
gunstigste omstandigheden niet meer
dan 30 km. per dag konden worden
afgelegd. De eerste groepen worden
thans te Litzmannstadt verwacht,
vanwaar zjj naar hun definitieve be
stemming zullen worden overge
bracht.
Daar als gevolg van de tijdsomstan
digheden de bouw van eigen boe**-
deryen niet mogelijk is, zullen de
tbulskerenrien voorlopig als land-
Bouwarbeiders tewerk worden gesteld.
Moeilijkheden in de Labour-
parly
STOCKHOLM. 8 Febr.
Bij de bijeenkomst der Engelse Ia
bourparty op Woensdag zal, naar de
Britse berichtendienst meldt, de
plaatsvervangende partijleider Arthur
Greenwood de eis stellen, dat alle
leden der partij de meerderheidsbe
sluiten loyaal, moeten respecteren.
Kortgeleden is onder dejongere
partyloden onrust aan de dag ge
treden en. op het ogenblik is de toe
stand zo dat .ongeveer de helft van
de executieve openlijk in revolte ver
keert. Bi! de bijeenkomst der party
zal de resolutie worden ingediend, dat
alle leden der executieve, de besluiten
van de executieve zowel in openbare
rede voeringen, ais ook bil' particuliere
bijeenkomsten moeten steunen. Vjjf
van in totaal 12 leden der executieve
nemen een vierkant afwijzende, hou
ding aan tegenover deze resolutie. Tot
hen behoren Alfred Barnes, John
Parker en de vroegere minister van
Mijnbouw D. R. GrenfeÜ.
Dr. Frih TacH-prljs ui+g^raikL
BERLIJN, 8 Febr. (D.N.B.) De
Filhrer heeft de dr. Fritz. Todt-prijs,
ingesteld voor bijzondere .prestaties
op het" gebied van uitvindingen ten
aanzien van de productie van wape
nen, munitie en weermachtsgereed
schap, vandaag, op de tweede sterf
dag van Rijksminister dr. Todt, voor
het eerst uitgereikt. Tijdens een
plechtigheid in een wapenfabriek te
Berlijn zijn acht Duitse uitvinders
onderscheiden met de eerste klasse
van deze prijs, de gouden speld, die
door den Führer zelf wordt verleend.
Rijksminister Speer en de Reichs-
organisatlonsleïter dr. Ley hielden
toespraken.
Aanslag op Damand verijdeld
Naar het Vlaamse dagblad „Volk en
Staat" meldt, kon de Franse politie een
voorgenomen aanslag op den secretaris
generaal voor de openbare orde. Joseph
Daraand, verijdelen. Men had hier te
doen met een groep samenzweerders, tot
welke talrijke ambtenaren van de ml
nisteries behoorden. De controleur-gene
raal van de posterllen te Vlehy. die
eveneens bij de zaak betrokken was,
heeft de vlucht kunnen nemen. Het
hoofd van de bende, een Jood, werd
aangehouden.
De Canadese martneautoritelten heb
ben bekend gemaakt, dat de mijnenveger
Chedabucto ls vergaan, zo meldt de
Times" uit Ottawa. De Chedabuctols
op de St. Laurens Jn aanvaring gekomen
met een ander schip en kort daarop
gezonken;/
De woordvoerder van de Finse le
gatie lu Washington heeft, naar de Ame
rikaanse btaatssecretaris Huil volgens de
Britse nieuwsdienst bekend heeft ge
maakt, verklaard,, dat de houding van
Finland ongewijzigd, ls. Zelfs wanneer
Helsinki met de Rardbodem gelijk werd
TOKIO,
mei meldt
Birma:
De Japanse troepen in Birma, die
op 4 Februari nieuwe operaties te
gen den vijand in de sector Boethi-
daoeng begonnen zijn om het door
den vijand meermalen aangekon
digde tegenoffensief, de loef af te
steken, hebben hun opmars door het
oerwoud en 't onbegaanbare Mayoe-
gebergte voortgezet. In nauwe
menwerking met de Japanse troepen
bevindt zich thans het Indische na-
.ionale leger op weg naar zijn vurig
verlangde doel: Delhi. Hierby zijn
de factoren van belang:
1. Deze veldtocht is door de Ja
panners begonnen om den vijand in
zijn plannen vóór te zijn en. die in
de war te sturen. Op deze wijze is
de wet van handelen op de Japan
ners overgegaan.
2. Het plan van den vijand, de
Birmaweg als het naar T3joengkiag
leidende verbindingsmiddel te her
openen, vormt een der voornaamste
factoren voor het tegenoffensief van
den vijand ten aanzien van Birma.
Door de thans geopende veldtocht
der. Japanners zeü het offensief van
den vyand naar alle waarschijnlijk
heid tot mislukking gedoemd zijn.
)c gemeente Crootschenner bezit één dn mooiste raadhuizen van ons land.
:venals de raadhuizen van De Rijp en Craft, werd het gebouwd door den
architect en molenbouwer Jan Adriaensz. Leeghwater.
(Foto CMS.-KviperJt
Sowjei-Unie en Polen
BERLIJN. 8 Febr. (AU.P.) De
.Daily Sketch" meldt met betrekking
tot het Sowjet-RussisehPoolse con
flict, dat thans een nieuwe poging
gedaan wordt dit bli te leggen. Er zal
echter niets over worden gepubliceerd
zo lang positieve resultaten niet be
schikbaar zijn. Op het ogenblik wint
men té Moskou inlichtingen in, hoe
ver de bolsjewisten hun landsgrenzen
naar het Westen denken op te schui
ven. Te. Berlijn meent men uit deze
lezing de gevolgtrekking te kunnen
maken, dat te Teheran generlei over
eenkomsten getroffen zijn inzake het
vaststellen van bepaalde grenzen
naar het Westen, d.wjz. dat de Sowjet-
Unie de vrije hand gelaten werd. In
d!tAerhand.wordtjxóLherLiU5eT<i.aari
de verklaring van den nieuwen com
missaris van Buitenlandse Zaken der
Sowjet-Oekraïne, KpmeitsJoek. dat
de Oekraïne aanspraak maakt
veel verder ten westen van haar lij
gende gebieden.
Zuivering Wes+-Kroatië
EERLIJN, 8/tPebr. (D.N.B.) De
zuivering van. West-Kroatië van com
munistische benden biyft goede vor
deringen maken in voortdurende
aanvals- en aqhtervolgingsgevechten.
Alleen si by operaties verloren
de communisten 246 doden en een.
veelvoud van dat getal aan gewon
den. KV
Dezer aageb; hebben de Duitse
troepen een krachtige actie onderno
men tegen een-' zeer versterkt ben
densteunpunt, -welks bezetting werd
vernietigd. De/communisten verloren
hierbij 156 dod;en. Er werden talrijke
gevangenen gemaakt en aanzienlijke
hoeveelheden Wapenen, voorraden en
materiaal buitgemaakt. Op één plaats
werden 500 mijnen, 18.000 granaten,
30.000 handgranaten en een grote
hoeveelheid iiifanteriemunitie buit
gemaakt. Dit iijn voor het grootste
deel voorradenyan de Italiaanse weer
macht, die door- de aanhangers van
Badoglio aan de benden waren uit;
geleverd.
Naar de Britee- berichtendienst
van Marine medegedeeld, -dat
duikboten Cisco en S 44 van een pa-
trouilevaart niet teruggekeerd zijn. en
verloren moeten worden geacht.
Van dood door schuld vrij
gesproken
LEEUWABDltN, 7 Febr. Het
Gerechtshof heeft den werttulgen-
fabnkani G. Hi B. A. te Ter Apel-
kanaal, vrijgesproken van het: hem
ten laste gelegde: de aan zijn on
achtzaamheid. én grote nalatigheid
te wljten dood van een viertal arbei
ders. z
De procureur-generaal had, even
als de officier/ van Justitie by de
rechtbank te Groningen, welke hem
ook had. vrijgesproken, twee maan
den gevangenisstraf geëist.
Verdachte- ïötd te Ruïscherbroek
■INaorddy kr- Oakik;in .het.,na.jaax..yan
.1940 een bunkerinstallatie gebouwd,
welke niet overeenkomstig de op
dracht gelijk was aan de bestaande,
doch, zoals later bleek, wat de nauw
keurigheid, soliditeit en veiligheids
waarborgen betreft in enkele onder
delen daarvan in belangrijke mate
afweek. Toen op 23 April 1942 uit
een Rijnaak kunstmest werd overge-
stert in de bunker, was deze op
zeker ogenblik overbelast, stortte
naar beneden, en kwam neer op vier
daar werkende arbeiders, die aan de
bekomen verwondingen overleden.
Exploitatie in voortsretcfing
KERKRADE, 7 Febr. Op initia
tief van een paar grote Nederlandse
aannemersbedrijven zal binnen af
zienbare tijd een begin worden ge
maakt met de exploitatie van het
bruinkool veld „Anna", aan de noor-
deiyke grens der gemeente, nabij het
spoorwegemplacement Kerkrade-Rol-
duc. Evenals in de vorige wereldoor
log blijkt er ook nu weer veel be
langstelling te bestaan voor deze delf
stof. die voor de industrie een goede
aanvullende brandstof oplevert.
In het bruinkooiveld „Anna" een
oude concessie van de Maatschappij
„Carisborg" te Treebeek liggen de
bruinkoollagen van tien tot zestien
meter onder de oppervlakte Van het
heuvelachtige terrein. De rijkdom
wordt op minstens vier millloen ton
bruinkool geschat en van welinge
lichte zijde vernemen wij, dat de
Jaarproductie reeds contractueel ver
kocht ls aan Twentse Industriëlen en
Nederlandse steenbakkerijen.
Het grootscheepse ontginningswerk
is,ter hand genomen door de N.V. P.
C. Zanen te Heemstede en de fiima
Wijnand van Maan en te Arnhem.
Tot het voorbereidende werk behoort
üe omleiding van de Lichtenberger
beek, een onbeduidende waterloop,
die echter een belemmering voor het
werk zou kunnen opleveren.
De ligging van het bruinkooiveld
in de onmiddellijke nabijheid van het
spoorwegemplacement zal de verle-
ding van het. product aanzienlijk ver
eenvoudigen. Gedacht wordt aan ver-
Tadmg^per^wagcm^tnt.3ccm^waitr.^ie.-
bruinkool in schepen kan worden
overgeladen.
Vermoedelijk zal reeds ln April de
eerste bruinkool ter plaatse gewon
nen worden.
BERLIJN, 7 Febr. (DN/B.) ïn
een voordracht voor de buitenlandse
pers over het Gouvernement-Gene
raal heeft Rijksminister dr, Frank
verklaard, dat de gebeurtenissen van
de laatste tüd het Gouvernement-
Generaal, als bet vaderlandse vesti
ging sge bied van het Poolse volk. on
getwijfeld rn het centrum der wereld-
belangstelling hebben geplaatst. Ons
werk. aldus dr. Frank, is van den
beginne af geleid door het besef van
een grote Europese verantwoordelijk
heid. Dat geldt ook voor de verbete
ring van vele onhoudbare maatschap
pelijke en politieke* toestanden, welke
verbetering de "vroegere Poolse staat
daarvan zijn wij meer dan ooit
overtuigd nooit tot stand had kun
nen brengen. Ik aarzel zelfs rüet te
beweren, dat de Duitse leiding de
millioenen Poolse boeren- de bevrijding
uit de weliswaar niet de. jure, maar
dan toch de facto bestaande ver
schrikkingen van het ergste feodalis
me heeft gebracht en de millioenen
Poolse arbeiders uit onwaardige so
ciale toestanden heeft bevrijd. Ons
streven werd in aanzienlijke mate
bevorderd door het feit, dat de oor
log, die door de toenmalige Poolse
regering lichtvaardig -voor buiten
landse belangen werd ontketend, by
de grote massa van het Poolse volk
geenszins populair was.
De in de loop van de tyd ingetreden
'algemene stabilisatie var. de toestand
op elk gebied "van het economische
en openbare leven moest ons sterken
in de overtuiging, dat wö de juiste
weg hebben gekozen. Wij zijn alle
moeilijkheden in het Gouvernement-
Generaal meester geworden op een
wijze, die de stelling kan rechtvaar
digen, dat het Gouvernement-Gene
raal thans een der rustigste gebieden
van geheel Europa is.
Het wil wat zeggen, als Juist op een
ogenblik, waarop de Engelsen en
Amerikanen, die de vruchtbaarste
streken der aarde bezitten- de honger
in het door hen bezette gebied niet
meester kunnen warden, het betrek
kelijk arme en overbevolkte Gouver
nement-Generaal in staat is. niet al
leen zijn eigen behoeften të bevre-
.dlgen. maar bovendien duizenden
pakketten kan doen toekomen aan de
ontelbare Poolse arbeiders ih Duits
land en de Poolse krijgsgevangen en
buiten het Gouvernement.
Het is voor ons nooit lonend ge
weest de dwaze agitatieleugens onzer
willen germaniseren of zelfs uitroeien.
Dergelijke leugens worden ondubbel
zinnig weerlegd door de door ons tót
stand gebrachte feiten in het Gou
vernement.
Het "religieuze leven in het land is
niets ln de weg gelegd. Op de katho
lieke kerk wordt prijs gesteld als een
beslissende anti-bolsjewistische factor
b;j het Poolsevolk. Ook het onder
wijs is ter hand genomen. Er z«n
13.500 volksscholen met 33.000 on
derwijzers, voorts scholen voor
handwerkers en handelsscholen,
technische scholen. enz. Ook
een Poolse pers is weer opgestaan. 9
dagbladen. 11 weekbladen. 9 maand
bladen, en 25 vakbladen zorgen voor
inlichting, amusement en culturele
opvoeding der bevolking.
Voorts moet melding gemaakt wor
den van de strijd tegen ziekten met
epidemisch, karakter. Ter bestrijding
van de vlektyphus zijn 100 zieken
huizen opgericht en aan de opleiding
van Poolse medici is veel zorg be
steed.
Geen verstoring van orde
en rust
Spreker behandelde vervolgens de
vijandelijke propaganda, waarby hij
opmerkte, dat de Angelsaksische en
de bolsjewistische propagandaniet
altijd gelijke richtlijnen volgden. Met
haar leugens heeft de Engelse agitatie
haar eigen prestige ondermijnd enj
fVan onzen sveciefen verslaCtlcver.)
Een collega wil weten, of hy met
Kees van Dongen Frans moet
spreken, als een Nederlandse journa
listieke invasie op het punt staat los
te breken over het Paryse atelier van
den schilder. Wie zijn vreemde talen
niet even „opgehaald" heeft, vóór hij
in den vreemde tegenover landge
noten komt te staan, kan inderdaad
wonderlijke dingen beleven, Maar het
is 'met memen en beroemde schil
ders. gelijk het met varkens is die men
by de staart vat. Zelfs met „mon
daine" schilders, die dus met zwij
nen soms slechts in overdrachtelijke
zin te maken krijgen. Wanneer wij
bij Etoile-de Rue de Courcelles zijn
ingeslagen, en over de/binnenplaats
naar de brede deur van Van Don-
gen's Parijse werkplaats zijn geschre-
den, wacht de schilder reeds boven
aan de trap. Hy sehynt oprecht ver
heugd, Nederlanders te. zien. ,.Ik zie
weinig Nederlanders meer ln deze
tijd!" bekent hij. En die bekentenis
verklaart zyn tegemoetkomendheid,
Van Dongen's Paryse atelier in
het vijfde oorlogsjaar, dat is een
stukje van Marianne 44". En er is
genoeg stof voor verrassingen in deze
enorme ruimte. De grootste verras
sing ls een kleine. Wie wist, dat fn
het ateilervan den juist zevenen zes-
tig jaar geworden schilder een drie
jarige zoon ronddartelt? De kleine
krullebo! heet Jan. maar hy wei
gert zelfs op herhaald aandringen
van zyn beroemden vader, ook maar
één eukel Nederlands woord uit te
brengen. En overeenkomstig zyn ja
ren is hy voorlopig klaarblijkelijk
meer van destructieve dan van con
structieve begeerten bezield, méér
uit op vernietiging dan op schep
pen. Hij hanteert temidden van tien
tallen gigantische schilderstukken
een hamer en een heitel op een wijze,
die suppoosten in een officieel mu
seum tot vertwijfeling zou brengen.
Kees van Dongen voelt er echter
slechts een lichtelijk ironische teder
heid bü- En men komt op het duis
tere vermoeden, dat de schilder aan
het opruimingswérk een werkzaam
aandeel zou nemen. Wanneer hy
slechts durfde.
Oorlogswende
"Want dit is de tweede grote ver
rassing in Van Dongen's Paryse
atelier: er is iets van een wende
gaande, ook hier. Die wende bestaat
er niet in de eerste plaats, in, dat'
Kees van Dongen in de tulh van
zijn woning buiten Parijs, naar hy
my vertrouwelijk en met een ondeu
gend licht in zyn grysblauwe ogen,
meedeelt, thans ln plaats van bloe-,
men. uien en penen plant. Het is
een wende van puur-kunstzinnïga;
aard.
Terwyi de „beleggers" op veilingen
en in kunsthandels fantastische prij
zen betalen voor schilderijen, heeft
Kees van Dongen ln het vijfde oor
logsjaar veel minder opdrachten dan
voorheen. De Belgische gravin Zo-en-
Zo wier knap geschilderd portret
dicht b\J de deur op de grond staat,
ls overhaast afgereisd naar Amerika.
De oude Amerikaanse levenskunste-,
naar-, die in heel zijn komieke senie-
ligheid op een groot doek tegen da
achterwand prijkt, is overleden. Ge
lukkig niet zonder zijn schilderij ta
hebben betaald, zegt Van Dongen. At
wat er verder mondain of raar is,:
komt niet meer naar Parijs, is eruit
vertrokken, of houdt zich muisstil.
tJk heb nog niet ontdekt, wat mij
eigenlijk plezier doet. Schilderen óók
niet", heeft Van Dongen acht jaar
geleden ongeveer beweerd. Nu bekent
hy me: „Het ls wel prettig, dat er
wat mtnder opdrachten komen. Ik
kan nu eindelijk eens wat voor mij
zelf werken, tot bezinning komen.-'
Tekenen die twee uitlatingen aan
weerszijden van de oorlogscatastrofe:
niet ook in Van Dongen's ontwikke
ling twee tegengestelde perioden?:
Zolang een schilderij in je atelier
staat, is het eigenlijk niet klaar",
zegt de schilder ln een ander ver
band. Was misschien voorheen omge
keerd een schilderU een enkele maal
klaar, omdat het zyn atelier verliet?
Van Dongen ontmoet ln de oorlogs-
stilte een kans om zichzelf te zijn. En:
hy ls er dankbaar voor!
Het Jongst© werk/
Deze oorlog is hard. Maar hij is:Z
nodig, hoe wreed het ook klinkt. Hy
is ook ln Vair Dongen's atelier niet
alléén catastrofe. De schilder van de
vrouwen „met de ogen zo groot als
theekopjes" is bezig in de gedwongen,
eenzaamheid een ander mens te wor
den. Juister: hy is bezig in hoogste
en volmaakste zin zichzelf te worden.
Op 2ijn ezel staat het laatste werk:
een vrouwenportret, waaraan hy
schildert. Nauweiyks twintig vier-
kante decimeter linnen, aanzienlijk
minder dan de juffrouw hoog boven
tegen de zoldering nodig had, die al-i/i;
leen maar kousen aan heeft en zich
in vreemde bochten wringt tegen een -
ge vleugelden heer in smoking. Maar
binnen die twintig vierkante deci
meter groeit een meesterstuk. Zon
der ogen als theekopjes en misschien
zelfs zonder pretentie van oorspron
kelijkheid. Maar met de rijpheid van
den meester, die vónd, omdat hy tyd
voor het zoeken kreeg. En met de
gloed van de jeugd, die voor geen zes
of zeven kruisjes halt maakt.
Himrkwesfïe voor de Hoge
Reed
NIJMEGEN". 8- Febr. De heer De K
ha4 te Diepenveen een hxils gekocht met
het vooropgezette doel. dit zelf te gaan be
wonen.HIJ zegde den bewoner den heerR,.
de huur op doch. deze beriep zicïi op het
üuurbeschermingsbesluit. BIJ verstek-
vonnis wees de kantonrechter te Deven
ter eerst de eis tot ontruiming toe, doei
na. verzet door den bewoner werd dit
verzet gegrond verklaard. De kanton
rechter overwoog, dat, wil artikel 2 van
bet besluit tot zijn recht komen, voor
de toepasselijkheid moet worden aange
nomen. dat het dringend voor eigen ge
bruik nodig hebben is ontstaan nadat
de verhuurder als zodanig ls te kwalifi
ceren. derhalve ln easu, nadat by door
koop eigenaar van het verhuurde ls ge
worden..
De procureur-generaal bij de Hoge
Raad, die cassatie aantekende ln 't be
lang der wet, voerde aan. dat geen grond
te zien ls voor r«n onderscheid tussen
den oorspronkeUjken en den lateren ver
huurder, zoals hier ls geschied. De wet
kent haar niet.
Gevaar, dat de "bevoegde "beseïier-'
ding van den huurder Illusoir zou wor
den, Indien men ook hy aankoop ter
'lale van bewoning de actie tot ontrui
ming toelaat, behoeft niet te worden
Beducht, omdat aan den kantonrechter
immers'vrijheid ls gelaten, met alle om
standigheden rekening te houden en de
belapgen van den huurder. Indien zij
dat werkelijk verdienen, steeds de door
slag kunnen geven.
De Hoge Raad heeft de beschouwingen
van den procureur-generaal geheel om
derschreven. en het vonnis van de kan-
rechter vernietigd.
gemaakt, zouden de Finnen niet capi-1 vijanden te...' weerleggen, 'waarin ge-
tuleren. iward wordt, dat wij Duitsers de Polen
wellicht juist daarom bestaat er op
het ogenblik af ln de toekomst gener
lei serieus op te vatten mogeiykheld
tot verstoring van orde en rust in
het Gouvernement-Generaal. Spreker
constateerde, dat generlei noemens
waardige- daden van sabotage in het
Gouvernement voorkomen. Ook plaat
selijke pogingen van de vijandelijke
agitatie en haar zo nu en dan voor
komende provocaties in de vorm van
gemene sluipmoorden, slagen er geens
zins in de volstrekt te waarderen en
correcte houding der Poolse bevolking
Jegens de Duitee autoriteiten van het
Gouvernement te storen. De over
wegende massa der millioenen van
het Poolse volk. die eeriyk en loyaal
met .Duitsland samenwerkt, en die
een fatsoeniyke plaats in de toe
komstige vrede wil veroveren,; gaf
spreker zijn beste wensen voor een
verdere nog vruchtbaarder samen
werking in dienst van het nieuwe
Europa.
Het Poolse volk, zo besloot dr.
Frank,, heeft thans onder Duitse lei
ding zyn innerlijke economische en
culturele vrede gevonden. De kuipe
rijen van vyandeiyke agenten zal het
derhalve.niet gelukken, de Polen door
onderwerping aan Moskouse statuten
te - winnen voor afstand van hun
Europese toekomst,
Petroleum verlichting
DEN HAAG, 2 Febr. Van 9 Fe
bruari tot en met 8 Maart 1944 geeft
elk van de bonnen „54 verlichting"
en „55 verlichting/* van de ban
kaart „S 121" en dé bonnen „65 ver
lichting"' oer bonkaart „S 221", recht
op het kopen van één liter petro
leum. De geldigheidsduur der bon
nen „52 verlichting" en „53 verlich
ting" der bonkaart „S 121" ls ver
lengd tot en met 8 Maart 1944. Zo
als bekend geeft elk dezer bonnen
recht op het kopen van één litef
petroleum.
Grole bontrilefs+al opgehelderd
AMSTERDAM. 8 Febr. Twee
rechercheurs van het hoofdbureau
van politie rijn erin geslaagd, een
grote bontdiefstal, gepleegd ln de
nacht van 20 op 21 Januari jl. in
een modemagazijn in de Kalverstraat,
tot klaarheid te brengen.
De 21 bontmantels en -capes, die
verdwenen waren tezamen circa
f 100.000.— waard werden op twee
na opgespoord en In beslag genomen.
De beide ontbrekende mantels waren
aan een. Chinees ln bewaring gege
ven, die ze echter, toen. hij bemerkte,
dat'er in de buurt huiszoeking werd
gedaan, inpakte en in .het water van
de O.Z, Achterburgwal gooide. Het
dreggen naar de mantels heeft tot
dusverre geen resultaat gehad.
De drie inbrekers, allen ongeveer
22 jaar oud. zijn gearresteerd. Eén
hunner is te WórmerVeer woonachtig.
Het SS-Ersatzkammando deelt mede:
Iedere gezonde Nederlander. In d.e
leeftijd van 17 tot .45 Jaar, kan. zich
aanmelden, teneinde gekeurd te worden,
voor:
De Waffen-SS, -SS-WachtbatalJon ln
Amersfoort, Landstorm Nederland, Kriegs-
mxrine en de Germaanse SS in Neder
land. Tijdens de keuringen worde» alle
ISIKlittngEir ^"verifarekt -met betrekking
tot verzorging: van, familieleden, duur
der opleiding, extra levensmiddelen, etc.
Personen, tussen 18 en 30 Jaar, die aan-
meldingsplichtlg zUn voor de tewerk
stelling, kunnen zich eveneens aanmel
den en worden gedurende hun verbinte
nis van de tewerkstelling vrijgesteld.
Officier tn de Waffen-SS kan leder
worden, die na ten minste een Jaar
diensttijd zijn .geschiktheid voor de
officiersopleiding heeft bewezen. Zijn
schoolopleiding Is niet doorslaggevend.
Beslissend voor bevordering zijn: karak
ter. gedrag,, prestatie.
14 Februari, 914 uur, Ratteraam,
'Deutsche Oberschüle, Westerlaan 2.
15 Fehruari, 9-12 uur. Breda, Restaurant
Modern, Markt: 15—16 uur, Den Bosch,
Hotel Noord-Brabant, Markt 45.
15 Februari, 912 uur. Venlo, Deut-
sches Haus, Egmondstraat 36; 1518
Arnhem, Café Royal.
17 Februari, 9—12 uur, Hengelo, Café
Modern, Spoorstraat 18; 1518 uur,
Zwolle. Hotel Gijtenbeek.
18 Februari, 9—12 uur. Assen. Concert,
hul3 aan de Vaart: 15—18 uur, Gronin
gen, Heerenstraat 46.
19 Februari. 3-12 uur. Leeuwarden.
Huize Schaaf. Breestraat.
20 Februari, 9—14 uur, Amsterdam,
Dam 4.
21 Februari, 9—13 uur, Utrecht, N.V.
Huis, Oudegracht 245.
22 Februari, 9—14 uur, Amersfoort, Pol.
Durchgangslager. Leusdervreg.
23 Februari, 9—14 uur. Den Haag.
Gebouw Amicitia. Westeinde 15,
VijfKen faar geëist wegens doodslag
MAASTRICHT. 8 Fehruari. Maan
dagmorgen heeft voor de Maastrichtse
rechtbank terecht gestaan de 64-Jarlge
venter-landloper J. R., wegens doodslag.
Op 30 October van het vorige jaar heeft
hij zijn medekostganger uit een loge
ment In de Stokstraat, den 40-Jartgen
koopman A. Hendriks, met een dolkmes
zo ernstig ln de hartstreek getroffen, dat
deze zeer spoedig overleed.
Het OU. achtte de doodslag door
allerlei omstandigheden bewezen. Ver
dachte is een man met een hoogst on
gunstig verleden, die niet minder dan
55 veroordelingen achter de rug heeft cn
ln totaal zeker wel twintig Jaar ln ge
vangenissen heeft doorgebracht. In ver
band met.de ernst van het feit en de
verzwarende omstandigheden vroeg het
O.M., waargenomen door mr. Dautzen-
berg, vijftien Jaar gevangenisstraf, Uit
spraak 21 Februari. I
Yvette Guifbert overleden
PARIJS. 8. Febr. (ANP.) Yvette
Guilbert is te Aix en Provence over-
leden. Van de aanvang harer car
rière tot op hoge leeftijd zij werd
geboren in 1369 heeft zij als diseuse
over de gehele wereld haar triomfen
gevierd. Met haar kwam het Franse
chanson in al zyn schakeringen tot
nieuw en krachtig leven en vele rijn
de oude Franse liedjes, die zonder
YvetteGuilbert begraven, gebleven
zouden zyn in het stof der bibliothe
ken, terwijl zij thans gemeengoed zijn
geworden van .allen,
Yvette Guilbert heeft voorts nog
een tweetal romans geschreven, La-
vedette" en .Les demi 7tellies", ter
wijl zij haar levensgeschiedenis heeft
verteld in „La chanson de ma. vie".
Petroleum kookdoeleinden
DEN HAAG, 8 Febr. Van 9 Fe
bruari tot en met 4 Maart 1944 geeft
elk der bonnen „18" van de bon
kaart U 216 voor kookdoeletnden
recht op het kopen van één liter
petroleum..-''•/
Hoge prjpen Staakloferif
Trekking van Woensdag: 9 Februari 194*
f 50.000: nó. 13353: f 1000: COS. 4814.
5137. 14274, 16647, 18905, f 400: nos S571.
10167, 11693. 13511., 18459; f 100: BOS.
23i7 2427, 10900, 12834, 14034, 14728,
15772, 16020, 164T7, 17631, 20583. 20928.
Radiopraatje Max Bloftaljl
DEN HAAG. 9 Febr. In de serie
..Brandende kwesties" zal Max Blokzijl
Donderdag over Hilversum I om 18.45
uur zijn praatje houden onder de titel
„Een beslissend jaar".
Tot en met 19 Februari:
Bonnen 07 en 08 voor brood,
beschuit, aardappelen (07 eerste
week, 08 tweede week), melk,
taptemelk (1%. liter plus 50 gr.
taptemelkpoeder), vlees en tabak
twee ke'uzebounen
'<-• Yoortez-'bleemr-";
havermout: 037 (125 grJ; gort:
0.38 (125 gr.) en reserve D 12
(250 gr.)ryst of gort: reserve
E12 (250 gr.); kaas: 039 (100.
gr. vette); suiker; 040 (500 gr:);;
jam: 041 (250 gr.) vervangings
middelen: 042; versnaperingen:
07 (100 gr. choco of suikerwerk»
en 08 (100 gr. suikerwerk) lon-
derdrankpoeder: reserve C 13,
D 13 en E 13 (elk 300 gr. voor
vier weken); boter of marga
rine: „boter. 07 A" 125 gr. mar
garine, „boter 07 B" 100 gr. bak
en braadvet, reserve B 14, C: 14,
D 14 en E 14 elk 125 gr. boter;
zeep: 033 een rantsoen eenheids-
zeep, 034, reserve C 10; D 10 en
E 10 elk een" rantsoen waspoe-
der, reserve E 11 een rantsoen
toiletzeep. yV;'.v/
Tot en met 4 Maart:
Bon „boter 06 A" (100 gr
bak- en braadvet), „boter 08 A"
personen tot 21 jaar (125 gr
margarine).Z
,/1
Weekblad ,,Sp. r+u verschenen V".
AMSTERDAM, 8 Febr. Ondec
hoofdredactie van den heer Joh.
Raatgever is heden bij de N.V. „De
Arbeiderspers" het nieuwe weekblad
„Sport" verschenen. Blijkens de inlei
ding van den hoofdredacteur becogt
dit blad te zijn algemeen en Neder
lands. Algemeen ln die zin. dat het
niet eenzijdig zal zyn, doch zoveel
mogelijk de aandacht zal schenken.
aan alle takken van sport, die ia
Nederland beoefend worden. Neder
lands in deze betekenis, dat het de
sportbeoefening in ons vaderland, en
de lichamelijke opvoeding en oefe
ning in de breedste zin wil zien en
propageren als een levensbelang
voor het Nederlandse volk.
Het eerste nummer bevat artikelen
van dr. Hermann Harster, den per
soonlijken sportreferent van den
Rijkscommissaris, van den Rijks
gevolmachtigde voor de sport, den
heer H. van Groningen a Stuling en.
voorts uitgebreide verslagen. De heer
H. W. G. Munzert wijdde een artikel,
aan de sportbeoefening der Neder
landse arbeiders ir. Duitsland.
Van Dam tegen Ettert
Woensdag is Februari organiseert
promotor Theo Hulzenaar la gebouw
„Odeon" te Rotterdam wedstrijden voor
beroepsboksers. Het programma luidt:
HoofdpartyLuc van Dam tegen
Dorus Elten. over tien Tonden van drla
minuten. Bypartijen: Luc Lucas tegen
Glel de Roode. Kees Graafland tegen
Bep Dlesen en Jam Hendriks tegen Nico
v. d. Wetering. aUe over zea ronden
van drie minuten.
Dezer dagen verdedigde de Franss
bokskampioen ln het lichtgewicht, An-
dré Faméchon zijn titel tegen Loula
Thierry, die deze titel ln September '43
aan Dicrlsto verloor. Thierry behaalde
een kleine overwinning op punten en
kwam dus nnn1«im t-r, hh„u '•'v
kwam dus opnieuw in het bezit van. het-:
kampioenschap.
Nu de Inschrijvingen voor de heker-
competitle zyn gMloten, blijkt dat van
de eerste-klassers nog hébben lusvschre- -
ven VSV. Wagenlngen. Tubantla en PSV.
zodat alleen ontbreken BW en Héeren-
veen. In totaal hebben ongeveer 630
clubs ingeschreven.
De zon gaat vanmiddag onder om
17.40 uur en komt morgen op om 8.08
uur. De maan komt vanmiddag op
om 17.56 uur (volle maan) en gaat
morgenochtend onder om 8.55 uur
De verduisteringstijden rijn In de
week van 6 tot 13 Februari van 17.45
uur tot 8 uur.