MÖIP
PLATE
>(tjp
Twee eeuwen geleden werd
Eise Eisinga geboren
y
Kerkss
Kleine
advertenties
Amateur-sterrekundige te Franeker
Pieterman
Overhemden
Overtrekken
SCHOENWERK
GROENTE Naaimachinehandel
MUSIS SACRUM SCHIEDAM
Hoe de fiscus in het oude
Egypte werkte
J.C.KROFS
verven
de
zit-slaapkasr
Schiedams Dagblad
Vervaardiger van het
Planetarium
De vijand luistert
mee
Ontginning van
de Noord-
Oostpolder
(j!asindnsirty,
EUBElt
BEDKM
P. en D. M. y. d. BOS
VERKOOP SCHOENEN
TE KOOP GEVRAAGD
Z.T. theesurrogaat
ten vondst moe it kuUutotur!
DE MILLERS
EEN VRIJE ETAGEi
KOSTHUIS
JONGSTE
PASSAGE 18 20
ZO vader, zo zoon! Als deze zegswijze waarheid
bevat, hoeft het ons niet te verwonderen, dat de
Jeugdige Else, zoon van den Dronrijper wolkammer
Jelte Eiaes. niet alleen het beroep van zijn vader
koos, doch ook diens hartstocht voor „werkjes-in-
vrije-UJcT' erfde. Het is aan die hartocht te danken,
dat ae naam Else Eisinga nog steeds voortleeft en
bif de Friezen een bekende klank is geworden, op zijn
minst zo bekend als die van „Greate Fier" of „Us
Heit". Overigens is de herinnering aan de naam
Eisinga van vreedzamer aard dan die aan laatstge
noemden, die in hun leven echte vechtersbazen
waren. Maar deze twee wülen we nu laten rusten
en onze aandacht bepalen tot den maker van het
Planetarium in de oude academiestad Franeker. Het
zal rU, op 21 Februari a.s, tweehonderd Jaar geleden
zijn, dat hij in Dronrljp werd geboren.
Beginnen we daarom met den vader. Dat Jelte Eases een
vervoed knutselaar was, leren ons de voorwerper, die hij
ara gemaakt heeft, als een zg. kabinet-orgel, een kunst
draaibank en een zonnewijzer. Deze zonnewijzer was; „een
extra curieuze, op een pedestal met 60 schaduwwijzers
tljuue verticaal, declinerende en inclinerende en «di
nerende en een horizontaal met de twaalf sodiaxltnen en
telkens, en vijf windwaaijers en andere fraaijigheden."
Vader Jelte gaf zijn zoon in Dronrljp zelf onderricht,
voorzover dat tenminste in zijn vermogen lag. Later ging
Eise naar Franeker, teneinde daar zijn kennis te vermeer
deren. Vooral in wis-, natuur- en werktuigkunde was bfi
erg bedreven en ook de driehoeksmeting en de bouw van
het hemelstelsel hadden zijn volle aandacht,
MA AND AO 21 FEBRUARI 104|
De maker van het planetarium op 32-jarige leeftijd.
Achter hem een model van het planetenstelsel op
kleine schaal (Cliché A J?.-archief
In „De Ooijevaer'
De stad Franeker telde den
wolkammer weldra voor goed onder
naar inwoners, want op de leeftijd
van 2* Jaar trad Ease in iret huwelijk
met Pietje Jacobs van Hijlaard ext
vestigde zich in de woning „De Ooije^
vaer*% tegenover het fraaie stadhui
gelegen. Dit was in het jaar 1763.
Langzamerhand moet toen bij hem
het plan zijn opgekomen op aan-»
schouwenjke wijze de loop der plane-"
ten om de sou voor te stellen. E
grootse gedachte, die alleen maar
het brein van een aartstenuteelaar u~,
hij kon ontstaan. Het pleit voor zijn
doorzettingsvermogen. <ut hij hetj
reuzenwerk heeft volbracht. Zondes
hulp van anderen werkte Eise zeven
jaren aan bet kunstwerk en het en-
werk, dat door een buitenge aam
werd verricht was het draaien van
vier koperen raderen. Deze werden
door een klokkenmaker vervaardigd]
omdat Else hiervoor de geschikte*
Werktuigen ontbraken.
Wanne»! de bezoeker thans dd
achterkanftr binnentreedt, waar het
Planetarium is aangebracht, dan is
het eerste wat hem opvalt, de tW
Pische inrichting van de kamer, zo
geheel anders dan anders. Men ziet
b.v. aan de wanden toestellen, die op
het eerste gezicht gelijken op klok
ken, maar bij aandachtiger beschou
wing tceh geen klokken zijn. En ver
der Js daar het „rare" plafond met
aaja cirkels en lijnen en daaronder
grote en kleine bollen, die doen den
ken aan stuiters en knikkers. De leek
op sterrefcundig gebied vraagt zich
jkntcht af. wat de bedoeling van dief
jvreemde instrumenten is.
Wat is een Planetarium?!
De meesten onzer zullen wel eensi
hoard hebben, dat de son het mid-f
'Ipunt van het zonnestelsel is en]
:dat alle planeten met Inbegrip van,
de aarde - de aarde is mL ook een,
planeet in korter of langer tijd een}
haan om de am beschrijven. De na
men van de planeten zijn. misschien!
(Berlijnse correspondentie.)
BERLIJN", Fefcr. Een sinistere
kvraxte man waart door Berlijn,
al een paar weken lang. HU doet
heel geheimzinnig, draagt een
grote, breedgerande hoed en een
lange, vwarte jas. Hij sluipt voor
zichtig» katachtig voorovergebo
gen, en probeert zich onzichtbaar
te maken. Maar dat lukt hem
niet» want ledereen ziet hem
overal, op schuttingen en ramen,
in de trams en op de bussec, in
de krant en in de bioscoop.
Eerst was het nog geheimzin
niger. Toen verscheen die rvade
kerel op alle boven aangeduide
plaatsen, maar zweeg en sloop
alleen, en in zijn donkere Jas
voerde h|j een fel wit vraagteken
mee. Een iedereen dacht: „Wat
mm dat worden? Wat wil die vent
van ons?" Nu weet men wat die
griezel wil. Want sinds een paar
dagen zijn al zijn beeltenissen in
atte delen van de stad voorzien
iran de slagzin*. „Feind hört miti"
(De vijand luistert mee.)
Deze reöame slaat geweldig In. De
griezelige zwarte man is hard op weg,
even ^preekwoardeiyk te worden ais
die- andere zwartjas, de beruchte
Hohlenkiau. de kolen dief. die de Ber
ijders iedere minuut weer appelleert
aan hun plicht, zuinig te stoken,
geen onnodig licht te laten branden
de deuren, zowel in huis als ia
openbare vervoermiddelen, goed ge
sloten te houden, Kohienfclaii is zo
spreekwoordelyk geworden, dat het
als scheldwoord is ingeburgerd voor
Iemand die ergens licht laat bran
den in een ongebruikte kamer. Koh-
lenklau is gemeengoed van den Ber
DJner geworden.
De zwarte man gaat dezelfde weg
der populariteit Dat komt door de
suggestieve wijze, waarop deze recla
me onder de ogen van het pubilek
gebracht wordt Deze griezel met zijn
diep in h«t gelaat getrokken, breed
gerande zwarte hoed, waarschuwt de
BerliJners, voorzichtig te rijn met
a£tt wat zeggen over de oorlog,
over de termuraanvallen, over alles
waarover de mensen hier nu éénmaal
veel praten. Want de vijand luistert
mee, o*er*l en doet me* iedere op
merking. hoe gering ook. z$n voor
deel Dat wü de zwarte man de
Berttjners ae-zgen. En daa-cm 'e-rt hy
van iedere schattin?, uit iedre kran.
op tedere autobus- De zwarte man
Wfto en staart, en de Bertjjner weet.
hoe onvoorzichtig htf is wanneer hij
|B hot openbaar praat over de oor-
5e. W«z* 4» vijand luistert mee.
ook wel aan enkele van onze lezers;
bekend. Het zijn. van de zon af ge
rekend: Mercunus, Venus, Aardea
Mars, Jupiter, Satumus. Uranus..
Neptunus en piuto. Waar de drie;
laatstgenoemde planeten in de tijd,
dat Eise het Planetarium Vervaardig-!
de, nog niet ontdekt waren, vinden,
we deze drie niet in het stelsel van
Eise opgenomen. 2oals onze planeet
Aarde middelpunt te van de maan.;
die er ongeveer in een maand om
heen. draait, zo hebben ook andere;
planeten hun maan, b.v. Mars twee.'
Jupiter vier en Satumus zelfs tien!'
Mercurius en Venus bezitten geen'
maan of wachter.
Dit gehele stelsel heeft Eise in
zijn kamer aan de zoldering aan
gebracht en wel zo. dat de mees
te bewegingen, automatisch uit
gevoerd worden, zodat men er
dagenlang niet naar hoeft om te
zien. Natuurlijk moet zo nu en j
dan het uurwerk opgewonden
worden,Een perpetuum mobile
kon zelfs een genie als Eise Eisin
ga niet maken?
En wat stellen nu de instru
menten aan de wand voor? Wij
zerplaten van allerlei soort geven
de lóóp der voornaamste plane
ten aan, de loop der maan, de
schijngestalten en de uren van
op- en ondergang van dit hemel
lichaam enz. Met één oogopslag
kan men verder de precieze da
tum aflezen en niet alleen de dag,
maar ook de maand en het jaar
tal.
Als men zich naar de bovenverdie
ping begeeft, krijgt men een indruk
van het mechanisme en staat men
vol bewondering voor het vernuft van
den wolkammer uit Franeker.
Wie meer over de technische bouw
van het kunstwerk wil weten, die
prober* het boekje in handen te krij
gen, dat de hoogleraar J. H. van
Swinden, tijdgenoot van Eise Eisinga,
aan het werk heeft gewijd. Deze
deraar was vol bewondering voor
amaieur-sterrekundlge.
Uit Friesland verbannen
Niet alleen, dat Eise Eisinga als
(vakman de aandacht van de inge
zetenen der stad trok hij won o.a.
;op een tentoonstelling te Gent een
(bronzen medaille voor gesponnen wot
ook op politiek gebied vestigde hij
tóe aandacht op zich. Dat blijkt wel
[Uit het lidmaatschap van het defen
siewezen. dat hij in 1787 aannam.
ÏDit bekwam hem echter slecht, want
fin het jaar 1792 moest hij het gewest
Friesland verlaten. Hij was verban-
toen! Ver over de grenzen trok hij
{niet: hij vestigde zich n_L in het Gro-
mtngse plaatsje Visvliet;, vlak over de
«rens. In 1795 waagde hij het terug
te keren, vergeeld van zijn tweede
«echtgenote Trijntje Eelckes Slckema.
Wiet wie bil in het Jaar van zijn ver-
panning was gehuwd. Hij werd ge-
ikozen tot lid van de vroedschap. Dit
iwas echter niet zijn enige functie,
want hij was levens „collecteur van
's lands middelen op de brandewijn
•en havenspeciën'*.
Gelijk zovele anderen is het Else
'Eisinga niet vergaan Reeds tijdens
kijn leven erkende de bevolking zijn
grote verdiensten en vooral de pro
fessoren van de Franeker academie
staken hun bewondering voor den
wolkammer niet onder stoelen of
banken. Zelfs werd hij verheven tot
Broedei in de Orde van de Neder
landse Leeuw.
Op de 27ste Augustus van het jaar
1828 overleed Eise Eisinga op de leef
tijd van 84 jaar. Hij werd in zijn ge
boortedorp Dronrijp begraven, waar
een gedenksteen In de kerk herinnert
aan zijn roem. Deze steen is in. het
jaar 1843 door de bemoeiingen van
het. Fries Genootschap aangebracht.
Twee jaren voor de dood van Eise
Eisinga werd zijn huls aangekocht
door het Rijk, In opdracht van Ko
ning Willem X. In 1859 stond het
Rijk het huis af aan de gemeente
Franeker, hierbij de voorwaarde stel
lende, dat de gemeente voor het on
derhoud der woning en het uurwerk
van het Planetarium zou zorgdragen.
Over vier jaren hoop! men
48.000 na in cultuur te
hebben gebracht
Ons grote nationale werk. het win
nen. en in cultuur brengen van nieuw
land. in het Usselmser. te in de oor
logsjaren gestadig voortgezet, aldus
meldt fcèt ANP.
Al moest onder de huidige om
standigheden. helaas, van het maken
van üe Zuid-Westpolder voorlopig
worden afgezien, de Noord-Oostpolder
is in 1941 droog gekomen en in 1942
werd de eerste bescheiden oogst Tan
dit uitgestrekte gebied binnengehaald.
In het afgelopen jaar werd reeds een
kleine 9000 ha geoogst, dat. te ruim
1/6 van de beschikbare grond en dit
voorjaar hoopt men circa 16000 ha
te kunnen inzaaien. Ruw geschat zal
deze oppervlakte het broodgraan kun
nen leveren voor ruim 600.000 men
sen, Voor het in cultuur brengen van
de gehele polder, die een oppervlakte
heeft van circa 43.000 ha heeft men
een vierjarenplan opgezet. Dit jaar
hoopt men het te brengen tor- 16.000
ha. in 1945 tot 28.000 ha. in 1946 tot
33.000 ha. em in 1947 ook het laatste
stuk in gebruik te nemen, Meh gaat
hierbij van Oost naar West. daar in
hes Westen de poleer het diepst is
dit deel krijgt dan ook een lager
polderpeil en men werkend van af
de Overijsselse kustlijn gelijke tred
kan houden met de aanleg van wegen,
die z|jn aangesloten aan het Over
ijsselse wegennet, dieper de polder
intrekt.
Het spreekt- vanzelf, dat men met
een dergelijk groots werk in deze tijd
steeds met grote moeilijkheden te
kampen heeft, moeilijkheden, die het
werk steeds weer dreigen te stag-
Peren. Dank zij de onvermoeide in
spanning van de Wierlngermeer-
direcue en het ..Openbaar lichaam de
Noord-Ooetpolder" met hun groot
aantal toegewijde medewerkers en de
steun van ae Duitse autoriteiten, die
bet belang van de voortgang van
de ontginning zeer goed inzien, zijn
deze moeilijkheden tot nu toe zo goed
mogelijk overwonnen.
Hoe moet in de zomer de vergrote
oogst worden binnengehaald? Hoe
moeten alle arbeiders worden onder
gebracht? Hoe krijgt men de 13.000
ha. die men in 1945 ih cultuur wil
brengen, ttitffe begreppeld en ont
waterd? Deze en andere vragen zyn
gemakkelijker vastgesteld dan beaut-
woord. Maar men. ziet ze nu reeds
onder het oog en wij kunnen er gerust
op zijn. dat ir, Smeding en zijn man
non alles doen wat in hun vermogen
ligt om dit grote werk te voleinden,
dit werk, dat een nieuw bewijs is van
Nederlands kunnen en kennen, van
taaie wilskracht en ruime blik.
De afgezwaaid* lichting
van de N.A.D,
De in cultuur gebrachte oppervlakte
in de Noord-Oo&tpolder groeit gesta
dig en daarmee neemt ook het werk
toe, dat er verricht moet worden.
Elke arbeider kan hier het broodgraan
produceren voor vele tientallen men
sen. Hoe sneller de grond bouwrijp
wordt gemaakt, hoe beter het te voor
onze voedselvoorziening. Maar daar
voor moeten vele hectaren grond nog
ontwaterd worden, moeten duizenden
kilometers greppels en tochten ge
graven worden, onafzienbare, vlakten
worden omgeploegd enz. Hoe sneller
dit geschiedt, hoe minder schade het
stuifzand kan doen aan de reeds be
bouwde gronden en hoe minder het
snel opschietende onkruid vat krijgt
op de nog braak liggende gronden.
Tussen Schokland en Urk zijn er
plekken, waar het onkruid tot mans
hoogte te opgegroeid. Vooral de zee-
bies is een lastige gast, die opgroeiend
tussen het graan, rotting in de graan
schoven veroorzaakt. Hiervoor zijn
mannen nodig. Veel mannen en hoe
groter de ingezaaide oppervlakten
worden, hoe meer mannen ook weer
nodig zijn voor het landbouwkundig
werk.
Het was daarom een belangTljk be
sluit, dat een groot deel van. de eind
1943 afzwaaiende lichting van de Ar
beidsdienst, een Jaar verp Ucht moest
werken in de Noord-Oostpolder. Het
AN".F. te eens bij de directie van de
Wie ringer meer te Zwolle gaan infor
meren, hoe het met- deze tewerkstel
ling gaat. Helaas ztin de grote ver
wachtingen, die men hiervan koes
terde. niet geheel verwezenlijkt» Een
deel van de mannen is niet komen
opdagen en van velen van hen. die
wel gekomen zijn. "blijken de handen
nog verkeerd te staan voor het graaf
werk, waarmee de meesten zijn be
last, In de Arbeidsdienst hadden zU
voornamelijk to lichte grond gewerkt,
terwijl het grondwerk in de polder
uitermate zwaar is.
De meeste mannen beschikten ook
niet over werkkleding, toen zij aan
kwamen. wat veel narigheid gaf.
Werkkleding kan de directie hun
helaas niet meer verschaffen en
daarom was ook de raad gegeven die
van huis mee te brengen. Men hoopt
dat hierin thans verbetering zal
komen door de distributieregeling
Belastingen zijn geen uitvinding
van de laatste lijd. Het is een
schrale troost voor den belasting
betaler, maar dat neemt niet weg,
dat het wel belangwekkend is eens
na te gaan. hoe de oude Egyptenaren
hun belastingstelsel hadden ingericht
ln een tijd» ongeveer 2500 Jaar ge
leden, toen er ln onze lage landen
nog geen sprake was van een be
schaafde bevolking. De nauwkeurige
bijzonderheden, die we daaromtrent
weten. ?4to afkomstig van papyrus
rollen, die, dank ah het gunstige
klimaat, uitstekend bewaard zijn ge
bleven. Er biykt; dat het belasting
stelsel en het geldverkeer toen reeds
hoog ontwikkeld waren.
Een van de merkwaardigste dingen
is het belastingrecht, dat onder
ptolemeus II, in het jaar 280 voor
Christus werd ingevoerd. HU stelde
namelijk vast. dat bij elke belasting
afzonderlijk moest worden aange
geven waar ze voor zou worden be
steed. Zo was er een belasting voor
de behoeften van leger en vloot, voor
het onderhoud van ambtenaren, voor
politie, poort- en veewachters en
dergelijke functionarissen. Er was
een belasting voor de staats&rt-senea
oor werkkleding, die dezer dagen te
bekend gemaakt.
De beloning van de voormalige
arbeidsmannen is geheel gelijk aan
die van de overige arbeiders. Ook de
verlofregeling Is gellik voor de ar
beidsmannen. Behalve in de zaal- en
oogstperiode gaan de arbeiders om de
vier weken naar huls', zij gaan des
Zaterdagsmorgens weg om Dinsdag
weer terug te komen, terwijl de arbei
ders, die op één dag niet thuis kun
nen komen. btlv. zij die ln Zeeuws-
Vlaanderen wonen, iets langer verlof
krijgen.
Behalve het grondwerk, vindt ook
het landbouwkundig werk zoveel mo
gelijk op groepsaccoord plaats. De
landbouwarbeiders worden meestal
aangevuld uit de beste grondwerkers.
Onder de arbeidsmannen, die in de
polder werken, zijn er gelukkig velen,
die Inzien, dat het zowel voor henzelf
als voor het land van belang te, dat
zij aanpakken. Dit besef is helaas, niet
bif allen aanwezig, ook niet bij de
overige arbeiders, wier aantal ÓP het
ogenblik circa 5000 bedraagt. Dat be
wijst ook het geweldig hoge zieken-
percentage. dat nu en dan tegen de
20 procent loopt, waaronder men een
vrij groot aantal simulanten ver
moedt. Het is echter zeer moeilijk ze
er tussen uit te halen.
Ir, totaal waren er ongeveer 200 ver
schillende doeleinden, waarvoor de
Egyptenaren in die tyd geld konden
hebben te betalen. Met het vermel
den van de tegenprestatie hoopte de
fiscus de tegenzin in belasting betalen
ook die U niet van de laatste
tyd te vermijden.
Uit de oorkonden uit dezelfde tijd
blijkt, dat er ln die dagen ook al een
uitgebreide financiële contróle be
stond. Die had tot taak de openbar*
uitgaven te controleren en hun doel
matigheid na te gaan. De leden van
de Egyptische „rekenkamer" moesten
een eed afleggen, welke hen aan
strenge bepalingen bond.
In natura
Aangezien de landbouw ln het
oude Egypte de voornaamste
bron van bestaan was, vormde de
belasting, die de boeren moesten be
talen, vanzelfsprekend het grootste
gedeelte van de inkomsten van do
staat.
Om "n regelmatige belastingopbrengst
te verzekeren en knoeierijen te voor.
komen, liet de regering steeds beslag
op de gewassen leggen, wanneer die
nog te velde stonden» De oogst werd
dan ingeleverd in van staatswege op
gerichte bergplaatsen. Een boer bezat
dientengevolge geen eigen schuur,
maar al zijn graan en wat hfj verder
verbouwde ging regelrecht naar de
staatssüo's en -schuren, die goed
waren ingericht en door deskundig
personeel werden beheerd, zodat ver
lies, diefstal en bederf zoveel mogelijk
werden voorkomen. De opbrengst
van elke boerdery werd nauwkeurig
geboekt en de boeren konden er dan
nadat het aan de staat verschul
digde deel was ingehouden weer
vrijelijk over beschikken.
Dit betalen ln catura was echter
alleen toegestaan aan boeren» die
veldgewassen teelden. De tuin-, fruit'
en wijnbelastingen moesten in klim
kende munt worden voldaan, evenals
de grondbelasting die werd geheven,
als een stuk grond werd verkocht.
Deze soort grondbelasting was zelfs
zeer aanzienlijk en bedroeg van vijf
tot tien procent van de koopsom.
Het Egyptische belas tngstelsel
kende ook successierechten en bij
zondere weeldebelastingen, welke
laatste werden geheven op t hebben
van slaven, duiventillen en vee.
Zeer merkwaardig was de belasting
op de ambachten. De oude papyrus
rollen maken melding van belastin
gen voor de linnenwevers, potten
bakkers, oliekooplieden, bakkers,
bierbrouwers, kleermakers, barbiers.
t logestiüdtn Mededeling,
W«l W,t
t,Wl»
d,n op Kt,
««few
leunitnljvorhold. Eon voon»n»
plaats nonen onto „J.t.
glu ..rée.rdlgd. gobrolVo,,
>l«rvoorw*rp«R te, die
mooi bHJvsn»
Botterdam 44
kooplui ln kruiden en zaifwZT
Die belastingen werden nlttua*
ondernemers opgelegd, maar iaa t
gilden. Elk gilde kreeg te bami}
veel belasting het per Jaar 00 a*»
brengen en het zorgde dan fiteï
de meesters en gezellen een
aandeel betaalden.
Het feit. dat Egypte lange;*
ouder vreemde heerschappij
had tot gevolg, dat er ook e©T2
soonlljke belasting werd iogeroN
De vrouwen waren er van vrijgeS
maar de mannen waren er vwh5
14de tot hun 60ste Jaar aan «J?
worpen. Het bedrag varieerde nes
tot 24 drachmen per Jaar, wat km
voor de boeren een zware Ww
omdat het baar betaald meest J»
den. De joden, moesten in w
bovendien nog een speciale bebSC
betalen, die gold voor
wen en kinderen van 3 tot 69 fa»
en meer dan 8 drachmen bedS
Voor de vaststelling van de
bare bedragen moesten, net aha
ons. formulieren worden IngeyuH 2
op belastingkantoren worden mob*
teerd. H
In de Romeinse tyd werd 1
dien eens in de veertien jaar
lasting op de hutehoudetö sthtm.
Iedereen en dat was het omaiw
hieraan moest die belasting ia
geboorteplaats betalen, want de*
Legenheia' werd tevens aangwrew
om een soort volkstelling te boai»
iets wat we ook tegenkomen tal»
Bijbelse Kerstverhaal. Rong
veertien Jaar reisde dus het fed*
zin, man, vrouw, kinderen ft
andere leden van het meesal
uitgebreide huishouden, naar tfj
geboorteplaats om daar aan. rife
verplichtingen te voldoen.
Een gedeelte van de zoldering ven üe kamer, teaarin het planetarium te;
aangebracht. Duidelijk net men de banen. vmarlMM die planeten (de kleineï
bolletjes} zich voortbewegen. De (/rede bol in het midden stelt de zon voor..
Op de achterwand de wijzerplaten met o.a. de uren van opkomst en onder
gang van zon en maan. Alle planeten en banen zijn in de juiste zerhaudingi
gteomtnteank (Cliché aj>.~archief)
Mei grote vreugde geven wij,
oofc namens Vader en Moeder,
kennis van de geOoorte van ons
Zusje. <Ut bij het H. Doopsel
de namen ontving
ASTRID. HELENA.
WILHELM3NA.
JO. JAN en Kinderen
coa
"WTM en Verloofde
GONOA
KOOS
JAN
USNI
6TIKV
AAEcnseaoA
G£A
GERDA
JULIAAM TJS
GEKaRAXDA
MASGÜABJTA
VarstentK».
Sctüedam. Hoofdstraat 121B.
Heden overleed tot onae die
pe droefheid rta een smarte
lijk. doch geduldig gedragen
lijden, onze geliefde Zuster,
Behuwdzuster en Tante. Me-
Juffrouw
MAGTELD
VAN DER. VLIES,
la de ouderdom van jaren.
A. Kodenfcuxg-T. dL VUee
W. Bodenamrv
i£- v. d. Gaag-v. d. Vlies
J, mn der Gaas
J. Krommenhoek
Lelden:
Wed. J. BCttterwyk-
ran der Touw
Neven en Nichten.
Schiedam. 19 Fehr. 1944
Broersvetd 12?
De begrafenis zei plaats heb
ben Woensdag 22 Febr. 'S44
op de Al gem. Begraafplaats
te Schiedam. Vertrek: eanbet
sterfhuis nm. 2J0 uur
VERNIEUWEN
ZONDER PUNTEN
TEHCO - Broersvest 55
hmmn» *H}
no} met goede
(ouraliwrc*
wiwmeilbts. yosd15
repumfw. Mjiopjewe wqbiqvwd
tïUdd&Ouut
hulp ïn de hulshouding MeJ.
Heden overleed onze trouwe
5IAGTBXD VAN DER VUES
die gedurende 33 jaren ons
haar 'beste krachten gaf.
Haar nagedachtenis zal door
oos in dankbare herinne
ring gehouden worden.
Familie A. J. VOS
Schiedam.
Jan van ATenhestraat IC.
VAN
CLUBS, BANKEN,
STOELEN, DIVANS
WIJ helpen u direct
Meubelstolfeerdertj
GROTE MARKT No. 21
TEGENOVER STADHUIS
Ter o*ern. *.g.a.tt. prachtige ka-
mer-vutkaehei ra. grond plaat en
Pbp f 106 -, v. d Horst, Hout
straat 6. Schiedam
Expeditie en Goederenvervoer
HOOI- EN STKOOHAXDEL
OVERS CHIESE WEG No. 1»
Telefoon 63852
te koe® gevraagd. Ook het
slechtste. Ook enkele paren.
Liefst beeorgd of briefkaart.
Gebra. SIMONS, R. Serleux. Ge
vestigd sedert 1929. Tijdelijk
Vlaardlngeratr. 30. Schiedam.
LAAT ONS uw handschoenen,
schoenen, koffela, tassen en*.
VoEedige garantie. In één week
klaar. FERDINAND KALB. Hoog
straat Schiedam, Tel. 68351.
Depót Rotterdamse* Uk Ö4B, be-
nedendyks. tegenover de trap.
(-•h. (Opstraal}
guia te huur gen. (desnoods ge.
Burende de oorlog) voor gezin
3 pers. Br. o. no. a 356 bur.
d. Wad. Passage ia, Schiedam
Wie ruilt gji.n hjrtofjas m, 52
voor vet slachtkonUn? Wed.
Zandwijk, Hoogstr. 74, ie étage,
Schiedam.
RECTIFICATIE wegens misstelling
ultsfuJtenddames- en kinderschoenen van maat 13-41, keu*
uit J».m. 300 paar. Goed gerepareerde Ieren schoenen, speciaal
voor arbeidersgexmne-j. Brengt schoenen als maat mede Er u
ran 21» tot 3». VertoopmoVgen
22 Februari van 10—4 ttUf.
ECECTKISCHl' VOLKSSCHOENMAKEKUEN
GEBR. SIMONS. R. SERIEDX
mmm TlunUafoitnat J% ScUados. Ocvwlrs 2828-
fcj» «e*
Tri. 33743
Gmte Vasemstraal 8-t0
U* TREKKING HAIGTON Co. WETTIGE PREMIELENING 1912
5e klasse, 13 lijst. Trekking van Zaterdag I» Februari 19U.
HOGE FRESHEN:
f I0ÖO.No. 19809; 1000.— met premie van f 30:000.—; No.
5911; f 30OQ.—No. 11703; «O.—; No. 288; 100.—: Nos. «3.
4029. 5039, 6526, 8896.
PREMXEN:
1106 1312 1B24 3301 3S12 «75
4245 4264 4539 4670 5318 561*'
6122 6475 7139 7530 9018 9X00
9375 9449 9466 9692 11515.11931
12007 1296T 13117 13317 12757
14336 14397 14408 14441 15160
15345 13347 15530 15833 18015
16159 16162 18384 16605 16685
18079 19178 19249 19307 13429
19523 20145
Hand- en Trap naaimachines. Kleennafcersmachtaes,
Schoexunakersmachines en ijzeren Traptafels. Defect
geen bezwaar. Brieven met opgaaf van prijs aan
vieramlacEitstrat u« ftettsriUm Tdtfoon 36653
Gezet volgens de gebruiks
aanwijzing komt bet gewo
ne thee in genr en smaak
het meest nabij.
Vraagt uw winkelierl
BOt^DA'S [ndustriceïe Handelsonderneming
25 Februari, *s avonds 7.30 uur
Radio Gramofoon Orkest
*ma SA?WY DAY, Ming; JAN DOEDEL.
,JrOEN r' *ASSAü; MANI-ETLANDER5
Aj_ COMP. ontketenen Uchorkanen; De 3 LOCAR-
Mömet Juawt», het kleine: «tepwonder. NOL t. DUK.
conferencier.
Kearten f 250 en 2.— Terkxijgbw aaa de xaaL
Gevraagd een
door Jongeman met wfirt
pension. Ctegtvln« Koe»
of Station. Brieven ratftar
ter A 359 bureau van <Bt 1
Paa»ge IB30, Settled*».
T« huur Revrsagti
of 2 kamer* met
keu^i. Brieven o. L A 3B*
▼an dit blad, Pa*a«fl B-*
Schiedam.
Heer, middelb. leeftöS.
degel. kosthulB fgeea -kwg
Liefst Westen. Brieven Bt rt1
opgave o. LA 361 lratt.tX
Passage ls-29. Schiedam.
Gevraagd by meeftüiüA
fmaL of vrl->
Toerlge Inlicht ingMi ««wiff
ter A 369 aan het btnesow
dit blad, Pasaage
WE urn .T een fn pede dm j
WRINGER MET BOX,
voor een z.«A.a. mod-
wagentje, w. BreSini. P-*-®
nesLaan 933. 2e «tag#. S™*"
Te k. llchtbl- m-hoel BL Bi M I
u S-gA-tL. L-1*—
Rotterd .dijk 229, wlnïd, S»
Te k. passerdoos f IS.-. Böaa*
Brugmanstrata 8, SchJrtua
Wie runt lap d.hlao* ee^t^
chine voor zomermantel m
46? Abma, QostotngelTa.afflm
Wie ruilt grote mool* >a
vorm met plateau werj
eetlepels? DoUee. Ptan*»
Schiedam.
C«wrj-®S: Sml> ™ocJSl"!
gen. Van Doogen, Wfflte-'
Zwygerlaan 13, Schiedam»
Heer. b.b.hh.. aoekt .j,,
kosthuis met rrije di wte
omtrek station. 0r-
Schiedam.
voor het
(te koop gevraagd, te koop aaogebodeo
goed ere Qrall. erae.) kaonea dagelijks
«reden opgegeven. Iedere Woensdag
hiervoor een speciale rubriek.
DE ADVERTENTIE-AFDELING
Te k. donkerW. «*b-
m. 42 f 45-. Tcrchr-
f 15.-. Van Drunen.
•edljk 233, Schiedam.
Te k.
br. rosbont, vier
bankstei. J*ské. AIeid••W•l,,
Schiedam.
Wie ruflt mooie bte®*®?!»
herenjas, gr»- maat, W**
hcoetuum gew. comaL
Bdeznan, Rrugmangtr- i.
Gedekte vwrdster fdacMj^
te k. r 35.-. D. de
▼est 484. 1 X b., Sc{U*d»*_
Wie runt
sport mod *1. toor
39. sport, of txvm*-
gen, Zalmstr- T. SdüeWfc^
Wie ruilt tLwhoene»
hak voor schoenaa b
sportschoenen? f
Zalmstraat 7. flulilnl"»
Oevr. naaiwerk voor J
ontersch. welk-
delharniJ«e*tr. SI. Sw™**
Wie ruilt IgJtX.
voor dito wandel
kam. Newtoaate. l°a.
Te k. grote
j. v. d. «uys. cmw*«*
