LOPEN BOOROüDE BUURTEN
Dc Nederlandse bouwkunst ver
toonde vroeger sterk, en tegenwoordig
nog vaak enigermate, een eigen aard,
die van dc zgn. Hollandse renaissance,
welke het best werd bewaard in dc
woon- en pakhuizen der steden en
als zodanig grote verspreiding vond
tot over onze grenzen, tot in Noord-
West Frankrijk, in Denemarken, langs
dc Oostzee tot Dantzig toe, in Zuid-
Afrika, en, sterk gewijzigd door dc
eisen van het tropische klimaat, op
enkele plekken in Azi£. Ja, zelfs dc
arme buurten van New-York bewaren
in het voorkomen van stoepen nog
een vage herinnering aan dc stijl van
de nederzetting Nieuw Amsterdam.
Deze bouwkundige traditie werd zelfs
niet geheel vergeten in het eind der
negentiende eeuw, ofschoon toen
maals de architectuur een dieptepunt
bereikte. Uit die tijd treft men in ons
land nog talloze huizen aan die de
eentonigheid hunner lange, rechte
en gelijkvormige rijen enigszins onder
breken door het verlevendigend spel
van witte natuursteen in regelmatige
•K
figuren over dc voorgevels ingeplant
tussen de bruine baksteen, vooral om
de ramen. Dat is dan namaak-renais-
sance. En eindelijk wil de zo geheten
Delftsc school aansluiting bij die
traditie zoeken in de thans alom in
gang zijnde herbouw na oorlogsver
woesting; de veel omstreden stalen
van dit nieuwe bouwen, dat aan het
oude herinnert, treft men o.a. in Mid
delburg en in menige vernieuwde
dorpskern. Ik kies hier geen partij
voor of tegen; ik stel alleen vast dat
het bloed kruipt waar het niet gaan
kan.
Binnen het algemene kader van dc
oude Nederlandse stad bestaat dan
nog individueel een grote verschei
denheid. Men neme b.v. Delft tegen
over Schiedam, twee steden, die, on
danks dc nabijheid van een grote
stad, een eigen karakter vertonen,
afwijkend van dc buursteden en ook
afwijkend van elkaar. Delft is over het
geheel genomen van beide stellig het
mooist, zowel door zijn openbare
als door zijn particuliere gebouwen en
De Iatnge Haren in Wintert oei
dc voor ons land zeldzame grootte
en regelmaat van zijn oude markt
(die echter aan twee zijden helaas
lelijke opstanden vertoont). Schiedam
wint het echter verre in het water,
met name in dc breedte en dc fraaie
gebogenheid van zijn Lange Haven,
en is bovendien een Nederlands uni
cum rijk in zijn oude brandersbuurt.
Een ontzaglijke reeks factoren maken
dc mens tot wat hij is, individueel en
als volk. De mens schept zijn huizen,
dorpen en steden, en, omgekeerd,
scheppen zij enigermate hem. Dit
laatste wordt niet altijd voldoende
beseft. Maar er gaat invloed op de
mens uit van dc kamer waar hij huist,
van de straat, de wijk, dc stad, waarin
hij woont of werkt. Wat betreft wo
ningbouw en stadsaanlcg ziet de Over
heid dit gelukkig thans algemeen in,
en nieuwe buurten in dc trant van de
Pijp te Amsterdam of wijlen het
oudste Westen van Rotterdam kunnen
niet meer verrijzen. Dc Overheid
kan zich echter jammer genoeg niet
bezig houden met dc invloed die op
t foto Mei. P. d. Hoek)