Broersvest en Broersveld
118
voorstellingen in het Passage-theater,
die eigenlijk de ruggegraat vormen van
heel het uitgebreide programma dat
voor dit seizoen óók Georgette Hage-
doorn, de natuurreiziger Dr. Paul
Julien, de pianist Paul Niessing met
zijn paedagogische concerten, de
bekende Bernard Verhoeven („De Ka
tholieke Emancipatie") en de voor
drachtkunstenares Hélène Oosthoek-
Zoetmulder, van geboorte Schiedamse,
vermeldt.
Over dit programma en alles wat
daaraan vast zit het is niet weinig
zijn we ook eens een avond met de heer
N. J. van Baarle, voorzitter van de
Kath. Kring, gaan praten. Van hem
hoorden we hoe moeilijk het was om
te komen tot waar men nu is. In de
eerste plaats hangt het af van de men
sen in en rond het bestuur, of zij hun
enthousiasme op anderen weten over
te planten, daarnaast is de programma
keuze van ontzaglijke betekenis. In
de Katholieke Kring had men het bij
dit alles in zoverre gemakkelijk dat
het falen van het Kath. Cultureel
Genootschap, dat z'n publiek aan het
programma probeerde op te halen
zonder vrijwel enige concessie te doen,
als een teken aan de wand was. Men
heeft het anders aangepakt en met
succes.
Natuurlijk geeft deze werkwijze ook
bezwaren te zien. Zal het gelukken
straks zowel naar binnen (bestuur)
als naar buiten (publiek) het gemak
kelijk aanvaardbare maar eigenlijk
niet tot de culturele kring behorend
deel van het programma tijdig af te
voeren? De toekomst zal het de Kath.
Kring en Schiedam moeten leren. Voor
de niot-Katholieke Schiedammers zou
het ondertussen te wensen zijn dat zij
het (wankele) begin alvast te pakken
hadden.
HOE KOMT SCHIEDAM AAN ZIJN STRAATNAMEN?
CAM maar dadelijk met de deur in
huis te vallen, de namen Broers-
vest en Broersveld houden verband met
een klooster. Dat heeft van de middel
eeuwen af (oude archiefstukken spre
ken van 1443) tot 1584, toen het, als
gevolg van de reformatie, aan de stad
verviel, gestaan op een gebied, dat
nu wordt begrensd door de tegen
woordige Broersvest, het Hceren-pad,
het Broersveld en de Lange Kerk
straat, waarvan het gedeelte tussen
Broersvest en Broersveld eens: Land
van Belofte, was geheten. Dat klooster
was van de Kruisbroeders ofKruisheren
(vandaar de naam Heerenpad) en het
bevatte o.m. een' Broederhuis, dat des
tijds Broershuis werd genaamd.
Doordat Schiedam in 1275 Stads
rechten verkreeg, mochten er rond
de stad grachten worden gegraven en
wallen met poorten worden opge
trokken. Zodat in 1355 aan de oost
zijde van de stad een gracht of vest
werd gegraven, die de naam Corte
Vest kreeg. Na de bouw van het Broe
derklooster sprak men alras van
Broersvest en in de jaren rond 1500
werden de namen Corte- en Broersvest
door elkaar gebruikt, wat verwarring
bracht, zodat tenslotte werd besloten,
officieel de naam Broersvest in te
voeren.
Nabij het klooster lag het „veldt
der Cruycebroeders", een landelijk
gebied met tuinen en boomgaarden,
een gebied, dat in de volksmond weldra
het Broersveld was geheten. Vandaar,
dat toen er in de plaats van tuinen en
boomgaarden huizen kwamen met een
grachtje, de naam Broersveld zo was
ingeburgerd, dat het niet anders kon
of deze nieuwe gracht met huizen werd
het Broersveld geheten.
Dat grachtje van het Broersveld
werd aan het eind van de 19e eeuw
gedempt en de straat werd een secon
daire verbindingsweg tussen de Hoog
straat en de Lange Kerkstraat, een
straat, die zou blijven een afsluiting
van het meer moderne zich ook naar
het Oosten uitbreidende Schiedam en
de oude binnenstad met haar nauwe
straatjes, haar hofjes, haar oudenamen
(en bijnamen), herinnerend aan oude
ambachten. Deze straat heeft tot op
dit ogenblik daarvan nog het karakter
behouden, al zijn er dan hier en daar
moderne panden verrezen in de plaats
van de oude huisjes.
En wat vele jaren geleden zeker
niemand ooit zal hebben gedacht, is
wel, dat de Broersvest, aanvankelijk
de grens van Schiedam, tal van meta
morfosen zou ondergaan en tenslotte
zou uitgroeien tot één der belang
rijkste winkel- en verkeersstraten, tot
een soort boulevard. De gracht of vest,
waaraan in later jaren verscheidene
molens werden gebouwd, (dè Witte,
de Oostmolen, de Washington, de
Eendracht en de Batavier), verspreid
tussen de Lange Kerkstraat en de
plaats, waar nu de Hema staat, en
die aan die gracht zo'n bijzonder aan
zien gaven, werd, eveneens tegen het
eind van de vorige eeuw, gedempt;
vandaar de naam Gedempte Broers
Broersveld: Omstreeks 1900
