^Co^ïcclsyclc^
134
TTEBT u wel eens toneel gespeeld
Nee, ik bedoel niet vroeger, in uw
allereerste jeugd met de strooien hoed van
vader, de bontjas van tante Isabel of de
pijp van Opa. Ik bedoel echt, „op de
planken''', opkomend van rechts.
Probeert u zich dat eens in te denken
opkomend van rechts. Opeens staat
u midden in het bedrijf als de rijke
vrijgezel, de uiterst correcte butler óf
de niets-ontziende misdadiger. Vóór
u grijnst het donker van de zaal. U
weet dat zich in die zaal „het publiek"
bevindt. Dat publiek kijkt naar u met
acht honderd ogen. Het kijkt naar uw
gezicht, naar uw handen. Het ziet de
nerveuze slikbeweging in uw keel, het
onrustige zoeken van uw ogen.
Uit het souffleurshokje sist 'n stem:
„Neem mij niet kwalijk als ik stoor."
U moet dat zinnetje na-zeggen....
BIJ I>E VOORPLAAT
Kijk, dat is nu een van de mooiste plekjes
van Schiedam, de bocht van de Lange
Haven, van boven af gezien. De fotograaf
van de K.L.M. zag het toen hij met een vlieg
tuig over de stad vloog. De redactie, die het
resultaat van zijn werk onder ogen kreeg,
had maar één mening: „Die foto moet als
voorplaat dienen". Een betere vlag om de
Schiedamse lading van het November-num-
mer te dekken, hadden we beslist niet spoedig
kunnen vinden.
Jammer genoeg heeft ook de Lange Haven
in die fatale hongerwinter van 1944-1945 z'n
bomen zien verdwijnen in de Schiedamse
kachels. Iets van dat vertrouwde beeld van
de groene randen langs de kaden is ermee
verdwenen. De schoonheid van de haven heeft
dit verlies echter weinig kunnen aantasten.
Beter dan ooit laat Schiedam hier zien boe
bouwkunst en tijd een beeld schiepen waar
naar het goed kijken is.
gewóón, zoals een rijke vrijgezel, een
uiterst correcte butler of een niets
ontziende misdadiger het zou zeggen,
losweg, natuurlijk, als vanzelf spre
kend Op dc repetitie deed u het
toch ook?
Ja, ik weet het wel: toen stond Wil
lem van de Loos vlak bij u. Dat was
een veilig idee: als u het niet goed
zei mocht u het over doen. „Niet zo
krampachtig, mijnheer, kijk, zo...."
en dan wandelde Willem van de Loos
naar u toe (van rechts). U kentWillem
van de Loos toch ook, lieve lezer? De
regfsseur die door de Schiedamse Ge
meenschap is uitgenodigd om een
aantal toneelgroepen te regisseren?
De tnan, die een paar jaar geleden
fragmenten uit Hamlet heeft voor
gedragen Geweldig, herinnert u
zich nog? U begrijpt dat deze man er
zijn hand niet voor omdraait om van
rechts op te komen en „neem mij niet
kwalijk als ik stoor" te zeggen.
Het eerste gezelschap dat spelen
mocht onder leiding van Willem van
de Loos was de R.K. toneelvereniging
Alberdingk Thijm.
„Toneelspelen," zei hij, „is niets
anders dan kruipen in de huid van
een ander." Dat lijkt erg eenvoudig:
je zet een pruik op, je plakt een sik
aan je kin, je gaat een beetje voor
over lopen en, ziedaareen deftig oud
heertje!
Ja, dat dacht u: Maar wat zegt
zo'n heertje?
O, de tekst vinden wij in het tekst
boekje.
„Waaróm zegt dat heertje deze
dingen?" vraagt v. d. Loos u dan
en als u het antwoord gevonden hebt
kunt u daaruit voor u zelf uitknobbe-
len hoe zo'n heertje het zou zeggen.
Dat is eventjes een tipje oplichten
van het geheim, dat goed toneel
spelen heet.
Denk je helemaal in de persoon van
je rol.... laat je hart kloppen zoals
het hart van de figuur die je uit te
beelden hebt.
Als de leden van Alberdingk
Thijm dèt van deze regisseur geleerd
hebben, dat en anders niets, dan heb
ben ze voorlopig al vast een heel grote
stap gezet in de goede richting.
Toneelspelen is niet om beurten een
rolletje opdreunen.het is: mensen
van vlees en bloed neerzetten.
Maar er is meer dat Willem van de
Loos zijn discipelen voorhoudt: t,Op
de eerste plaats: leer je rol hardstikke
van buitenDat is van adem
benemend belang. Dan hoef je tijdens
de voorstelling tenminste niet in de
rats te zitten over de tekst, dan hoef
je niet telkens wanhopig benauwd
naar het souffleurshokje te kijken,
dan kun je je volle aandacht besteden
aan de mise-en-scène.dat is aan
de plaats die je op het toneel inneemt
....een tikkie naar links, een stapje
naar voren.
Vervolgens gaf hij hun het advies:
Vóór je opkomt enige malen diep
ademhalen.... zuig alle longblaasjes
vol lucht, dan gaat dat samen-ge-
krampte gevoel uit je borstkas, dan
zakken je zenuwen.
Weet u dat zelfs van Dalsum, die
toch niet bepaald een groen beginner
tje is, elke keer vóór hij opkomt zo
nerveus is dat zijn wangen ervan bib
beren en hij nog geen sigaret naar zijn
mond kan brengenVan Dalsum
neemt dan een heel diepe teug lucht
en als hij opkomt denkt „de zaal"
....„Wat is ie beheerst, wat ijs-
kalm!"
Ja, het was een goede gedachte van
het Schiedamse Gemeenschapbestuur
om de regisseur Willem v. d. Loos ter
beschikking te stellen. De voorzitter
van Alberdingk Thijm zei dat ook in
zijn dankwoord.
„Het is jammer dat het voorbij is.
Wij hebben heel veel van u geleerd.
Wij hopen dat u nog dikwijls aan ons
zult denken."
Hij bood de regisseur een heel mooi,
heel duur, vierkleuren potlood met
inscriptie aan.
Kijk, dat is sympathiek. Daar
spreekt een hart in dat potlood. Hart,
dat is wat ik alle toneelspelers toewens.
Rolkennis, mimiek, beheerste ze
nuwen. allemaal nodig en nut
tig.... maar wat de kunstenaar zijn
grootheid geeft is: „het hart moet
meespelen." SEBASTIAAN
