Toen de zalm
r
NOG VOOR SCHIEDAM ZWOM
V
DE KIKKERTJES
412
Oudere Schiedammers zullen het zich nog heel goed kunnen herinneren: de wandeling
door het Sterrebos naar het gorzengebied aan de rivier bij de Vijfsluizen, waar de zalm
visserij in vol bedrijf kon worden gadegeslagen. Van het Sterrebos rest ons niets meer,
ruige rietlanden zijn verdwenen, en waar eens de zalmvisserij „Prins Hendrik" was
te vinden, lopen nu regelmatig trotse zeekastelen van stapel.
Twee maal heeft het toeval de zalm
visserij „Prins Hendrik" en de werf van
Wilton tezamen gebracht. De eerste keer
op de Ruigeplaat, waar de scheepswerf
haar expansiezucht voorlopig ging bot
vieren; later in het gebied waar Schiedam
en Vlaardingen elkaar aan dc rivieroever
ontmoeten. Hoewel in de schaduw van
de steeds meer groeiende werf ten onder
gang gedoemd, was het aan een andere
oorzaak te wijten, dat de zalmvisserij
tenslotte haar einde vond, namelijk de
verzilting en vervuiling van het Maas
water, waardoor de zalm voor Schiedam
verdween.
Wie er de raadsverslagen van de Schie-
damse gemeenteraad in 1909 op naslaat,
komt daar heel wat discussies tegen over
de voorgenomen vestiging van deze zalm-
zegenvisserij door de Staat. Twistpunt
was hierbij vooral het eigendomsrecht
over de strook grond, z.g. aanwas, maar
ook speelde de ligging van de zalmvisserij
t.o.v. ontworpen havens in dit gebied
een voorname rol.
Van 1909 tot 1916, toen de pacht door
dc Staat werd opgezegd, hebben de
Schiedammers, die er dc lange tocht voor
over hadden, het vissen op zalm kunnen
aanschouwen.
Van Februari tot Augustus was er een
bezetting van ca. 50 man, meestal riet-
snijders en mandenmakers uit het gebied
van Ammerstol en Streefkerk, die hier
zo'n weekloon van 9 tot 12 gulden ver
dienden. Men leefde er in een wereldje
apart, waar de baas er een winkeltje op
nahield, waarin gedurende het visseizoen
de arbeiders hun etenswaren en rook
artikelen konden kopen.
Bij het vissen werden lange netten, die
de Nieuwe Maas moesten overspannen,
door een stoombootje de rivier opge
bracht tot ongeveer ter hoogte van de
tegenwoordige ingang van de Wilhelmina-
haven. Was het net dat aan de kade
bevestigd bleef door de boot naar de
overkant getransporteerd, dan bracht
men het langzamerhand stroomafwaarts.
De tegen de ebstroom in zwemmende
zalmen kwamen in het net terecht en
bleven hierin gevangen tot vaardige han
den de vis eruit schepten. Hoewel talrijke
Schiedammers goede herinneringen aan
een verblijf bij en in de omgeving van
de zalmvisserij „Prins Hendrik" bewaren,
bleek het moeilijk iemand te vinden, die
goed op de hoogte was van dit interes
sante, nu vrijwel niet meer voorkomends
bedrijf. Gelukkig was mevr. Meijer, Wil
lemskade 35b, dochter van de baas van
de zalmvisserij, zelfs nog in het bezit
van een oude foto, die hierbij wordt af
gedrukt. Dc vroegere situatie aan de
Maaskant is nog heel duidelijk te zien.
In de woning woonde de directeur, daar
naast stond de woning van de baas en
verder waren er drie schuren of opslag
plaatsen. Enkele draaispillen voor het
inhalen van de netten werden door paar-
dekracht bediend. Voor het opwekken
van stoom was er een fabriekje aan het
eind van de kade. Op de voorgrond de
westelijke kaap, waarop als „modem
snufje" een lichtmast met carbidvc-lich-
ting.
Na het beëindigen van dc zalmvisserij
woonde men nog tot 1929, toen de ves
tiging allang in bezit van de werf Wilton-
Fijenoord was overgegaan, op de werf.
In 1930 begon de afbraak, totdat in
1936 ook dc allerlaatste herinnering aan
het merkwaardige bedrijf, dat de zalm
visserij „Prins Hendrik" ongetwijfeld is
geweest, verdween. Het betekende waar
schijnlijk tevens het einde van de laatste
zalmvisserij, die over een vaste vestiging
aan de rivier beschikte.
De zalm, toen vaak nog zo overvloedig
gevangen, is zeldzaam geworden. Het
werd een vrij dure versnapering. En dan
te bedenken, dat in de zeventiende en
achttiende eeuw de dienstboden en boe
renknechten in het gebied van Schoon
hoven, Ammerstol en Streefkerk bij het
in dienst treden de voorwaarde bedongen
„niet meer dan tweemaal 's weeks zalm
te moeten eten"! 't Kan verkeren, zelfs
met de zalm.
Tot onze spijt zijn de bikkertjes na
het zo geslaagde Wilton- Fijenoord-
feest nog niet tv eer boven water
gekomen(Red. S.G.)
