IH
iY ii'i
In de Xieinrsti'tmt
woonden wolven in mensengedaante'
Ill,' I""
162
Ol'DE LOMMERD VERDWIJNT
Grote dingen staan te gebeuren in de Nieuwstraatwaar het
bevolkingsregister, de burgerlijke stand en nog enkele andere
afdelingen van de gemeente-secretarie zijn ondergebracht. Het
gebouw op de hoek, Nieuwstraat 30, waar voorheen de gemeen
telijke woningdienst gevestigd was, is voor andere doeleinden
vrij gekomen, terwijl naast het gemeentelijk ontvangerskantoor
op no. '24 een leegstaand pand is, dat zal worden afgebroken en
door een nieuw bouwwerk vervangen. Er is een plan opgesteld,
dat 150.000 gld. zal kosten, maar dan ook een grootscheepse
verbetering betekent voor de gemeentelijke diensten, die in deze
panden zijn gevestigd. Er komen ivachtkamers voor het publiek
goede kantoorlokalen en een brandvrije archiefruimte. De gang
in pand Nieuwstraat 26 zal worden verbreed en op de plaats van
het thans af te breken pand no. 24 met zijn aardige trapgevel
komen het ontvangkantoor en de woning voor de hoofdbode. Een
verwarmingsinstallatie zal worden aangebracht, de verlichting
ivordt vernieuwd. In het bouwvallige pand no. 24 zijn reeds
boringen verricht om na te gaan of men hier bouwen kan zonder
nieuwe paalfunderingen aan te brengen.
Een aardig trapgeveltje in de Nieuw
straat te Schiedam staat op het punt te
verdivijnen. Het huis is door en door uitge
woond. De gevel is gescheurd, de plan
ken vloeren zijn vermolmd, de ruiten
voor een deel verdwenen. Niets her
innert meer aan het bloeiende bedrijf,
dat hier eens gevestigd is geiveest.
Gelukkig maar, ivant dit bloeiende be
drijf was als een giftige bloem, die
parasiteerde op de armoe van de Schie-
damse bevolking, als een tvoekerplant
zijn klanten omstrengelend en uitzui
gend.
Het was de woeker zelf, die hier zijn
kantoren gevestigd had en te gronde
richtte, wat er binnen zijn bereik kwam.
Het was een pandjeshuis, daar achter
dat mooie trapgeveltje van Nieuwstraat
24, en Schiedam mag blij zijn, dat deze
herinnering aan een bitter menson
waardig verleden weldra zal verdivijnen.
Maar voor het onder slopershanden
ineenstort willen wij nog eenmaal naar
voren halen, waarom dit pandjeshuis
niet alleen plaatselijk, maar zelfs lande
lijk van betekenis is. Het is nl. een
pandjeshuis met geschiedenis, een ge
schiedenis die voor de woekerbestrijding
in Nederland vermoedelijk van grote
betekenis is geweest.
Het pandjeshuis staat in Schiedams
oudste gedeelte. Hier dicht bij lopen
de Gruttersteeg en de Bakkersteeg,
die herinneren aan de voorhistorische
tijd, toen elk beroep nog in een be
paalde straat bijeen woonde. Hier is
ook de Lombardsteeg als bewijs, dat
hier al eeuwen geleden geldschieters
uit Lombardije de naar hen genoemde
„lommerd" exploiteerden.
Een triest bewijs, dat de armen
in Schiedam al het willig slachtoffer
waren van kwade woekeraarspractij-
ken. De negentiende eeuw had haar
officiële banken van lening. Schiedam
had ook een stadsbank van lening,
bestuurd door een commissie onder
voorzitterschap van de burgemeester
met vier raadsleden als vertegen
woordigers van de overheid.
Wie hier een onderpand naar toe
bracht om „uit de brand" te komen,
kon er een lening sluiten tegen een
rentevoet van 16% per jaar bij be
dragen van minder dan 100 gulden.
Een hoge woekerrente? Goed, maar
het ging er tenminste eerlijk toe. Voor
speciale diensten mocht geen extra
