S.G. toneelwedstrijd
7
TERUGBLIK OP DE
Een stukje nabeschouwing is er gevraagd over
de toneelwedstrijd, die onder auspiciën van de
Schiedamse Gemeenschap in Musis Sacrum'
vreedzaam is uitgevochten. En waarom zouden
we dat verzoek niet inwilligen? Vooral, omdat
Schiedam nog altijd een extra plaatsje in onze
memorie inneemt.
Want Schiedam doet me nog altijd denken aan
de eerbiedwaardige figuur van burgemeester
Honnerlage Grethe, aan de goedmoedige mr. M. M.
van Velzen, toen nog nauwelijks toe aan zijn
politieke carrière. Aan Simon A. Maas. En naar
ik meen was in die periode de toneelgroep .Utile
Dulci' al bezig roem te vergaren, plus pecunia
voor allerlei lief- en weldadigheden.
Ach ja, waar is de tijd van '18—'20 gebleven,
toen ik op de Lange Haven een splinternieuwe
fiets kocht en er linea recta mee in de diepte ge
plonsd zou zijn, als niet de rijwielhandelaar-
himself nog tijdig een slipje van mijn colbertje
had gegrepen. Hij zou anders naar zijn geld hebben
kunnen fluiten.
Een vergelijking van toen met nu is bijna niet
mogelijk. Een van de weinige dingen, die, blijkens
ervaringen tijdens de toneelwedstrijd opgedaan,
gebleven zijn, is het volksdialect van enkelen.
Nog altijd zijn er Schiedammers, in wier alfabet
de H als beginletter niet schijnt te bestaan. Daar
komt dan nog bij, dat men een ongerechtigheidje
van de grote buur is gaan lenen, zodat we ook al
hoorden spreken van ,,ik geeft" en ,hij heb" en
,,ik hebt het boek in de kast gelegen".
Dat in verscheidene clubs de strijd tegen de
taaionzuiverheid is aangebonden, verdient met
ere vermelding. Maar soms vervalt iemand dan
in een ander uiterste en gaat hij in woorden als
„beneden" en „komen halen" de uitgang ,,-en"
zodanig beklemtonen, dat het is alsof men er
speciaal de aandacht voor wil vragen. Op die
manier worden we geconfronteerd met schools
heid en onnatuurlijkheid, hetgeen óók niet de
bedoeling is. Men zal o.i. goed doen hier het juiste
midden te kiezen.
Als we dan in dit verband één tipje van de be
oordelingssluier mogen oplichten, dan willen we
er op wijzen, dat zuivere taal op het toneel be
halve bij „uitspraak" ook terdege aan bod komt
bij het beoordelen van de figuur als zodanig.
Want niemand kan geloven met intelligentie,
laat staan met intellect te doen te hebben, als
de betrokken speler of speelster grove taal- en
stijlfouten gaat gebruiken, die niet in zijn tekst
staan, maar die in het leven van alledag zijn (of
haar) eigen vocabulaire blijken uit te maken.
Een van de allereerste voorwaarden, die de
mogelijkheid zal dienen te scheppen om tot een
verantwoorde vertoning te komen zeker als
het een wedstrijd betreft is de juiste figuren
met de juiste talenten te hebben voor alle rollen.
In een enkel geval heeft het er wel eens de schijn
van, alsof men dit bagatelliseert. Soms is het,
alsof men wat al te simpel aldus redeneert: er
zijn in dit stuk vijf dames nodig en vijf heren;
die hébben we, dus.... spelen maar. ledereen
moet kunnen begrijpen, dat men b.v. voor een
handig, succesvol directeur over iemand moet
beschikken, die op de planken deze eigenschappen
qua figuur en optreden kan waar maken; en
dat men niet zonder meer onverschillig welke
dame kan presenteren als het knappe jonge meisje,
dat de harten van enkele mannen in vuur en vlam
zet. In al dergelijke gevallen kunnen spelkwali-
teiten pas op de tweede plaats komen, omdat
men allereerst in een figuur moet kunnen gelóven.
Onomwonden mogen we zeggen, dat de Schie
damse Gemeenschap met het initiatief voor deze
wedstrijd een gelukkige greep deed. Zeker, men
kan ook op andere wijze proberen het peil van
het amateurtoneel omhoog te brengen, maar het
één behoeft het ander niet uit te sluiten. Hier
was de stimulans aanwezig voor een speciale
voorstelling, die tevens een krachtmeting met
de concurrentie inhield en waarbij men harder
dan gewoonlijk moest studeren.
Dat was de éne kant van de zaak. De andere
was, dat het hier niet, zoals bij een gewone wed
strijd, eigenlijk alleen „om de knikkers" ging.
Want de jury heeft haar taak zó mogen opvatten,
dat zij in bepaalde gevallen ook wenken kon
geven, die lering inhielden en derhalve voor de
toekomst van nut kunnen zijn.
Al was de deelname niet overweldigend
een goed idee heeft dikwijls een aanlooptijd nodig
om erkenning te verkrijgen representatief
voor het Schiedamse amateur-toneelwezen is
deze krachtmeting van zes clubs ongetwijfeld ge
weest.
Of het nu toeval was of geluk, één ding is komen
vast te staan, n.l. dat Schiedam niet alleen
veren igingen-met-voornamel ij k-goede-bedoelingen
rijk is, maar groepen bezit in de opgaande lijn
van goed, beter en best. Zonder namen te noemen
zouden we kunnen zeggen, dat er gelukkige
coïncidentie! twee derde, twee tweede en
zelfs twee eerste klassers uit de bus zijn gekomen.
Uitgaande van de stelling, dat analyse het best
