Geen dode steenklomp, maar levend verleden
De ruïne van t Huis te Riviere l' G' N' RENAÜD
235
|N het Stedelijk Museum hangt een paneel, zó
I vaal geworden door de tijd, dat men nauwelijks
kan zien wat het voorstelt. Met moeite ontwaart
men een toren achter drie trapgevels, een brug,
een poorthuisje. Het schilderij is al zo oud, dat de
schilder vergeten is. Het werd gemaakt voor de
verwoesting van het kasteel, die in 1575 moet zijn
uitgevoerd door de Schiedammers zelve; uit vrees,
dat de Spanjaarden bij een beleg het oude kasteel
als steunpunt zouden gebruiken.
Even vaag als het kasteel zich vertoont, is de voor
stelling, die vele Schiedammers van het Huis te Ri
viere hebben. Wat die scheefgezakte steenklomp
betekent, wat het eigenlijk geweest is, het blijven
vragen, waar men zich ongeduldig van af maakt,
wanneer men zich met zijn nieuwsgierige kindertjes
door het laantje naar de trein spoedt.
Jonge Schiedammertjes leren tegenwoordig op
school, dat Schiedam gesticht is door Gravin Aleyda
van Henegouwen en dat zij gewoond heeft op het
kasteel, dat toen nog geen ruïne was. De Gravin
stichtte de kerk en liet het gasthuis bouwen en zo
kon Nieuwer Sciedamme zich ontwikkelen en groter
Het Huis te Riviere voordat het werd gesloopt. Schilderij van een
onbekende meester uit de 16e eeuw in het Stedelijk Museum, thans
te zien op de tentoonstelling ,,Ach tijd, waar ben je gebleven".
worden dan Ouderschie, dat nu nog steeds maar
een dorp is, bij ons beter als Overschie bekend.
En ook dit nog. Gravin Aleyd liet een dam in de ri
vier leggen en bedijkingen uitvoeren; het gebeurde
allemaal omstreeks 1260.
Wat die dam nu eigenlijk betekende, zal de leer
gierige jeugd wel niet helemaal duidelijk zijn ge
worden. Dat het voor het plaatsje belangrijk was,
wanneer het opstuwende rivierwater buitengesloten
kon worden, valt hun waarschijnlijk moeilijk aan
het verstand te brengen.
Ik vrees, dat al deze wetenswaardigheden vele
Schiedammers nog nieuw zijn. Maarzij vormen niette
min het uitgangspunt nu wij iets gaan zeggen over
de betekenis van de ruïne voor onze kennis van de
middeleeuwse bouwkunst.
Midden 13de eeuw
DE steenklomp werd dus in het midden van de
dertiende eeuw gebouwd. Niet door de Romei
nen, noch door de Noormannen en zelfs niet door
de eerste graven van Holland. Maar toch bezit Schie-
