TWEE N
I
EUWE K
El
De kerkelijke bouwkunst in onze tijd bewandelt
totaal nieuwe wegen. De in Nijmegen gehouden ge-
spreksdagen over kerkelijke kunst hebben de afge
lopen maand ondubbelzinnig aangetoond, dat men
zowel aan katholieke als van protestante zijde defi
nitief af wil van wat ds. Overbosch noemde „een ka
thedrale" situatie. De kerk als geloofsgemeenschap
houdt niet meer zoals in de middeleeuwen het gehele
maatschappelijke leven in zijn greep. Allerlei levens
gebieden als liefdadigheid, sociale zorg, beroeps
organisatie hebben zich uit de sterk kerkelijke sfeer
losgemaakt en zijn tot zelfstandigheid uitgegroeid.
De kerk als gebouw is niet meer de behuizing van
allerlei uiteenlopende activiteiten. Het is ook niet
meer het symbool van een kerk, die macht uitoefent
over de wereld. Het historische beeld van een middel
eeuwse stad, die aan de voeten gekluisterd ligt van
de hoogoprijzende kathedraal vormt voor sommigen
een dierbare herinnering en voor anderen een ver
werpelijk verschijnsel, omdat de kathedraal een
nimmer gerechtvaardigd voorschot op het Rijk Gods
zou betekend hebben. Maar van betekenis voor onze
tijd is de kathedraal der middeleeuwen beslist niet.
De moderne godsdienstige mens weet dat zijn kerk
niet meer kan zijn dan een levensbron, een behui
zing voor de gemeenschap met Christus. Het komt
hem onoprecht voor wanneer het kerkgebouw in
zijn vorm en situatie probeert een andere schijn te
wekken. Hij beseft dat er voor zijn verenigingsleven
her en der verspreid zalen in zijn stad beschikbaar
zijn, dat de liefdadigheid zijn speciale kantoren heeft
en het onderwijs zich buiten het kerkgebouw beter
kan ontplooien. Waarom dan nog een hoge lange
kerk, die heel de stad of een wijk beheerst? En in een
onstuimige vaart lijkt weg te trekken van de aarde?
Hij zoekt het meer in een stemmige sobere ruimte
waarin de ontmoeting van de gemeente met God
in alle eenvoud tot voelbare werkelijkheid kan wor
den.
Het is dus gedaan met het hoge en langgerekte
kerkgebouw dat over zich zelf heen leek te wijzen
naar een punt ergens ver weg. De sfeer van myste
rieuze ongenaakbaarheid uit de
vroegere katholieke kerken heeft
plaats gemaakt voor het kenmerk
van gemeenschappelijkheid in de
eredienst.
De katholieke kerken zijn breder
en korter geworden en gaandeweg
groeit de neiging om de banken
niet meer allemaal in één richting
te plaatsen. Ook aan tafel gaat
men niet aan één zijde zitten. In
deze ontwikkeling wordt de nieuwe
kerk van O.L. Vrouw Visitatie in
onze stad een belangrijke stap. De
ontwerper dr. ir. Thomas Nix te
Rotterdam groepeerde de gelovigen
ongeveer zoals monniken vanouds
in een monnikenkoor plaats nemen,
namelijk met de zijwanden in de
rug en de altaarruimten in hetcen-
Bij de platen: plattegrond en interieur perspec
tief voor de kerk van de 0. L. Vrouw Visitatie.
t