193
laatste rookwolk uitgeblazen, de
ruiten zijn hier en daar gesneuveld,
maar het gemaal Van der Goes
met zijn front waarin de hardstenen
wapenschilden van de Schielandse
steden zijn aangebracht, vertoont
nog geen verval. Van 1863 tot 1864
is er aan het gemaal gebouwd, een
mooi en stoer gemaal was het voor
die dagen, maar reeds in de derti
ger jaren is het vervangen door
het kleine motorgemaal aan de
Vlaardingerdijk en sindsdien sloeg
het dijkleger er slechts zijn krui
wagens en zandzakken op.
Maar ook dat gebeurt niet meer.
Het gemaal Van der Goes mag nu
de Schiedamse jeugd binnen zijn
sterke muren onderdak gaan bieden.
Voorlopig is de jeugd er nog niet.
Er zwemmen eenden in het stille
water voor het oude rasterwerk,
en de meeuwen, die stil op het dak
zitten, vliegen geruisloos en snel
op, wanneer een van de bewoners
van de torenflats brood gaat voe
ren.
Reeds domineert het stoomge
maal zijn omgeving niet meer.
Ondanks de hoge schoorsteen is
het maar een gebouwtje in de scha
duw van de hoge flats. Maar het
staat er in ieder geval nog, en dat
is meer dan van het oude Huis
Spieringhoek gezegd kan worden.
Het stond vlak bij de Spieringhoek-
flat, de oudste van Nieuwlands drie
torenflats. Waar de Schiedamseweg
overgaat in de Burgemeester Van
Haarenlaan staat zijn oude, ijzeren
hek uitnodigend wijd open. Een
brede oprijlaan van zwarte koolas
voert nergens heen. Hij eindigt
na een tijdje, als net de statig op
rijzende Spieringhoekflat dichterbij
komt. En veel leuker dan naar het
archief gaan en de kadastrale bij
zonderheden naslaan van wat eens
dat hoge huis in Nieuwlands polder
is geweest, is te raden naar zijn
aard, alleen geholpen door de vage
aanwijzing, die het hek geeft. Een
landhuis, zo te zeggen naar de
stenen van de poort, een landgoed,
een herenhuis uit de eerste helft
van de vorige eeuw. Het ijzeren
hek is solide, maar het is geen fraai
smeedwerk.
Een land van boeren is Nieuwland
eeuwenlang geweest, een land van
boeren en vee, maar toch geen
polder zoals honderden polders
in dit oude, lage land vlak achter
de duinen. De Nieuwlandsepolder
lag onder de rook van Schiedam,
en Schiedam was vroeger wel meer
dan nu de stad van de branderijen
en stokerijen. Daar bleef spoeling
bij over voor het vee en rond Schie
dam lagen de boerderijen waar
varkens en koeien gemest werden.
Wie in het oosten van de Nieuw-
landse polder de Noordvestsinge!
afgaat, bereikt een boerderij waar
eens de spoeling allesbehalve dun
is geweest.
De weg er heen gaat langs fa
brieken met vriendelijke, nijvere
kantoortjes aan de straat. Dan
plotseling houdt de weg op. Naast
het water staat een oude schuur,
vervallen en met gebroken ruiten.
De stenen zijn oud, de muren han
gen scheef. Je kunt er langs lopen
tot op een soort binnenplaats waar