POOLCIRKEL
U> O tffö.
199
toegankelijk, deels onbekend en
eeuwig onveranderlijk. Sommige
bergtoppen nog nooit door mensen
voet betreden. Van november tot
februari komt de zon hier niet
boven de horizon en de winterdagen
glijden weg in een kortstondige
schemering, die van 's morgens tien
tot 's middags twee uur duurt. Kees
van Ravens maakte in Tromsö ken
nis met de 35-jarige Groninger Jan
Tempel, die al sedert jaren zorgt,
dat de kerstbrieven en kerstpakket
ten op tijd in handen komen van de
overwinteraars op Spitsbergen en
die al heel wat tochten over de
Noordelijke IJszee heeft gemaakt.
Duisternis in de Kerstweek
In de havens van Tromsö met haar
zwartgebalkte pakhuizen en vis-
drogerijen, waar hij urenlang kon
kijken naar de binnenvallende vis
sersbootjes met hun aangekoekte
ijsmassa's trof hij op 21 januari een
Noorse vriend, die hem meenam
voor het zonnefeest, waaraan alle
schoolkinderen van Tromsö deel
nemen. Zij hebben die dag vrij
voor de traditionele skitocht naar
de bergen, waarbij het erom gaat,
wie het eerst een glimp van de zon
opvangt. Dat is een algemeen feest,
want de duisternis binnen de Pool
cirkel is omstreeks de kerstdagen
wel het diepst: dan is er nog maar
een paar uur schemerlicht over, als
de hemel tenminste niet met drei
gende sneeuwwolken bedekt is. De
kerstboom op het plein in het cen
trum van de stad heeft heel wat
meer betekenis dan de boom met
de elektrische lichtjes bij ons: dui
zenden kinderen, vaders en moeders,
komen naar het aansteken kijken.
In grote kringen danst men om de
boom, jong zowel als oud en men
gaat daar urenlang mee door. Die
21ste januari dan trok alles wat zich
bewegen kon op ski's over de ander
halve meter dikke sneeuwlaag, naar
de berg, die het beste uitzicht geeft
op de zon, die zich straks even boven
de horizon zou verheffen. Een lang
lint van Noorse jongens en meisjes
HAMmKffST.
fxuariANSK
WITTE
2 EE
in spijkerbroeken en truien slingerde
zich tegen de Tromsdalstind om
hoog, maar bovengekomen zagen
zij niet wat zij verwachtten: de
hemel was bewolkt en er viel geen
zon te bespeuren. Ja toch: „De
zon!" riep een meisje en ze wees
naar het noorden. De bergtoppen
daar weerkaatsten het zonlicht, dat
zachtrood glansde op de blinkende
sneeuwvelden. De vreugde uitte zich
in zang en dans en daarna ging het
in een lange slingerende lijn de
heuvel af.
Iglo stortte in
De daarop volgende dagen ver
hief de zon zich telkens iets ver
der boven de einder, maar het
goede moment was nog niet ge
komen. Behalve met zijn ski
oefeningen kortte Kees zich de
tijd door in een jeugdverblijf in
Narvik een tafereel op de houten
wand te werpen, dat nu aan de
gasten getoond wordt: kijk, dit
is een wandschildering van een
jonge Schiedammer, die per ski
door Lapland is getrokken. Want
hij heeft het hem geleverd. Per
autobus of autoslee heeft hij de
reis van de Noorse naar de Finse
kust gemaakt, dwars door een
oneindig donker bos, met in de
diepte het verstarde water van de
bevroren grensrivier. En einde
lijk begon dan, op een grauwe
dag begin maart zijn grote waag
stuk. Hij liet de toen nog stijf-
bevroren Golf achter zich en
langzaam klimmend ging het
noordwaarts langs het riviertje
de Kemi. Helaas was de sneeuw
week, daar het weer ongewoon
zacht was voor deze tijd van het
jaar. Tegen het vallen van de
avond bevond hij zich in een vlak
te ver van de bewoonde wereld,
omgeven door een uitgestrekt
naaldwoud en toen bouwde hij
zijn eerste sneeuwhut om er de
nacht in door te brengen. Om
streeks twee uur in de nacht
stortte echter het uit sneeuw-
blokken bestaande dak boven
hem in: een zacht regentje had
zijn bouwwerk doen smelten. Met
moeite groef hij zich, happend
naar lucht, los uit de halfgesmol-
ten sneeuw. Dat was een der vele
avonturen, die hem op deze
sensationele tocht wachtten.
ET BERICHT, dat er een skiënde
Schiedammer in aantocht was,
ging hem als een lopend vuurtje
vooruit en overal nodigden de
schaarse bewoners hem uit om de
maaltijd met hen te delen en weer
eens in een goed bed te slapen. Hij
leerde ook het stoombad kennen, de
Finse sauna, die in geen enkele hut
ontbreekt. Spiernaakt met de
anderen heeft hij daarvan genoten
en evenals de Finnen sloeg hij zich
daarbij rug en schouders met het
dunne berkenrijs. Na afloop stond
hij evenals zij een ogenblik in
Adamskostuum in de stille winter
nacht bij tien graden vorst. Hij
bracht, zo halverwege de IJszee, een
vliegend bezoek aan de verblijf
plaats van een Lappenstam, die uit
Rusland gevlucht is, omdat zij zich
niet met het heersende regiem kon
den verenigen, de zg. Skolts. Zij
kregen in het uiterste noordoosten
van Fins Lapland, dicht bij de
