André van den Heuvel regisseert
„De Sleutels der Vrijheid"
33
André van den Heuvel, de regis
seur van het bevrijdingsspel, dat op
5 mei 's middags en 6 mei 's avonds
op het Podium in de Plantage zal
worden opgevoerd, ziet er wat gla
zig uit als we hem in zijn kleedkamer
in de Rotterdamse Schouwburg
ontmoeten. Het merkwaardige
knijpbrilletje uit de oorlogsjaren,
dat zijn gezicht volkomen van ka
rakter veranderde, is na zijn optre
den vlug in de koker gestopt en wij
herkennen nu in hem weerde rustige
figuur van grote tonelistische ernst.
„Het stuk „De sleutels der Vrijheid"
dat wij in Schiedam gaan brengen
is in opdracht van de regering spe
ciaal voor dit lustrum, en de bevrij
dingsfeesten, geschreven door J.
Veenstra. Het is merkwaardig, hoe
snel de voorzitter van de sectie
Toneel in Schiedam, de heer M. A. A.
de Jonge er bovenop zat om op het
stuk beslag te leggen. Het was nog
niet eens van de pers, geloof ik. Voor
zover ik weet, heeft nog geen andere
gemeente kans gezien om het dit
jaar te brengen.
Wel weet ik dat er organisaties
zijn, die er het volgend jaar bij de
herdenking van de bevrijding mee
komen.
De muziek, die Cor Lemaire voor
dit spel gecomponeerd heeft, is al
even merkwaardig als het stuk zelf.
Er zitten bizarre effecten in, die de
opvoering niet weinig zullen steunen.
Veenstra heeft een heel interes
sante gooi gedaan met dit spel.
Het is namelijk sterk symbolisch en
beweegt zich om de nationale
figuren Jan Klaassen, Katrijn, Tijl
Uilenspiegel, en Jan Salie. Ze hebben
als symbolen van onze nationale
deugden, drie sleutels gekregen,
die zij zorgvuldig moeten bewaren
en op de juiste tijd gebruiken.
Maar als het doek opgaat zijn de
sleutels al zoek geraakt en Uilen
spiegel heeft ze in serie nagemaakt.
Die staat hij te verkwanselen aan
groepen in nationale klederdrach
ten, die menen met deze imitaties
veilig te zijn. Maar een verslaggever
beweegt zich tussen de mensen en
Een fraaie borduurlap, die de herinnering aan oorlog
en bezetting levendig houdt.
Regisseur André van den Heuvel en de heer M. A. A. de Jonge nemen samen de mogelijkheden
op het Plantage-podium onder de loep.
vraagt voortdurend waar de echte
sleutels gebleven zijn.
Een wonderlijke episode is dan het
optreden van een twaalftal mon
teurs, die in overall de gedachte uit
beelden, dat er geen ambachtelijke
smeden meer te vinden zijn maar de
hele produktie machinaal gaat.
Balletmatig verloopt dit optreden
via dansen met meisjes van plezier,
boosheid van de fabrieksdirekteur
over het staken van de monteurs tot
aan het verdrijven van de burgers.
De tweede akte, die organisch
aan de eerste verbonden is, brengt
de vier nationale figuren voor het
gerecht, waar ten slotte blijkt dat
ze hun echte sleutels hebben terug
gevonden, maar tevens komt vast
te staan dat ze er wel slordig mee
zijn omgesprongen. Daarom moeten
ze jaarlijks eenmaal de bevrijding
vieren om hun besef van de waarde
der vrijheid te tonen. Want zo nodig
moet op hen gerekend kunnen wor
den."
André van den Heuvel vindt dit
stuk kennelijk een interessante op
gave voor een regisseur. Met duide
lijk genoegen vertelt hij van de
decoratieve kanten, die er aan
zitten. „Het geheel moet gebracht
worden in een duidelijk ritme,
dat er als muziek moet uitkomen,"
zegt hij pittig.
Phyllis Lightstone verzorgt de
balletmatige gedeelten. En allerlei
requisieten zijn gemaakt door leer
lingen van de Technische School.
„En", merkt hij ten slotte nog op,
„ik vind het bijzonder prettig aan
deze Schiedamse onderneming mee
te werken. Er is goed spelersmateri
aal uit diverse toneelgroeperingen.
En dan kan zo'n gezamenlijke op
voering van veel belang worden,
omdat daarmee het amateurtoneel
een duw in de goede richting krijgt."
