zijn weik
een nieuw Schiedam
147
De onlangs ontslapene, ontwerper van Schiedam-
na-1950, was een kind van zijn tijd. Op zichzelf is dit
niet bijzonder, ledereen is dat min of meer, dikwijls
ondanks zichzelf. Geen auteur kan schrijven zoals het
vorige geslacht dat deed; geen schilder schildert zoals
de generatie van 1880 schilderde, tenzij hij zich willens
en wetens tot imiteren zet. Maar niet iedereen aan
vaardt de tijdgeest van ganser harte. Velen verzetten
zich ertegen, worstelen met de geest van hun tijd,
kijken om naar hetgeen voorheen was. En ongetwijfeld
niet altijd ten onrechte; maar het is onvruchtbaar.
Horvath, onze stedebouwkundige, daarentegen was
een volmaakt kind van zijn tijd; in die zin dat hij de
geest van ons tijdvak volledig aanvaardde, en zich
ook met al zijn vermogens daaraan ten dienste stelde.
Niet dat hij geen oog had voor de grote waarden van
het verleden; hij had lange jaren in Amsterdam ge
werkt bij de dienst van stadsuitbreiding en geen mens
die niet door de schoonheid van onze hoofdstad wordt
geraakt. Zeker een gevoelige natuur als Horvath,
die schoonheid in zich opnam waar hij schoonheid
aantrof. En hij verstond als weinigen schoonheid te
zien.
De inrichting van Nieuwland is voor een groot deel
Horvath's werk. Een wijk die sterk afwijkt van het
beeld van Schiedam uit de jaren '30. Ongetwijfeld,
het veranderde aspect van de stedebouw van na de
bevrijding manifesteert zich niet alleen bij ons. Overal
een royaler opzet dan voorheen, meer open ruimten,
afwisselend gesloten straatwanden en woningblokken
haaks op de straat geplaatst, men ziet dat in alle
Nederlandse steden. Maar het nieuwe Schiedam heeft
iets eigens; een rara avis in onze tijd, waarin de
nivellering zich op elk gebied manifesteert en die we
tot onze ontsteltenis zien doorbreken op plaatsen
waar men gehoopt had er daar althans voor gespaard
te blijven.
Nieuwland, Horvath's Nieuwland, vertoont gelukkig
nog zo iets als een eigen karakter. Met andere ge
meentelijke diensten en met de architectenbureaus*
Groosman en Spruyt en Den Butter placht hij te
beraadslagen om ook door variatie in de bouwhoogte
contrasten te scheppen en de noodzakelijke accenten
