GEWETENSVOL STEDEBOUWKUNDIGE
148
te leggen. Horvdth beschouwde het Wibautplein als
een van de hoogtepunten van de karakteristieken van
de nieuwe wijk.
Vaak zag men Horvath wandelen in de stadswijk
die hij als zijn chef-d'oeuvre beschouwde. Men zag
hem dan halt houden bij de markante punten. Men
merkte, dat hij het tot stand gekomene woog. Hij
trok lering uit hetgeen voor zijn gevoel niet was ge
worden hetgeen hij zich had voorgesteld.
Tragisch is het, dat hij de voltooiing van het hoogte
punt der hoogtepunten in Nieuwland, de bijna drie
honderd meter lange winkelgalerij met vier hoge
flatgebouwen, het fraaie ontwerp van de architecten
Spruyt en Den Butter niet heeft mogen beleven.
Horvdth heeft meer op zijn naam staan. Hij heeft
het Stationsplein van de toekomst, een zeer nabije
toekomst, in zijn geest gezien en gevormd. En er is
aantekening gehouden van hetgeen hij zag. Ook hier
in zal de geest van onze zo vroeg heengegane stede-
bouwkundige blijven leven.
Een kundig vakman, een artistieke persoonlijkheid,
een stedebouwkundige van formaat is van ons gegaan.
Meer nog dan dat, Horvdth was een goed mens, een
eerlijk man, een beminnelijk en trouwhartig collega.
Het is het lot van velen, van de meesten, spoedig te
worden vergeten. Maar de markante figuur van
Horvdth zal ons lang in het geheugen blijven.
In dankbare herinnering.
Heden en verleden liggen in Schiedam vlak bij elkaar. Omdat hij
oog had voor de waarden van het verleden, wist Horvath dergelijke
doorkijkjes in de oude stad op prijs te stellen, (foto Henk Brusse
Met enige schroom voldoe ik aan het verzoek van de
Schiedamse Gemeenschap iets te zeggen over de periode,
waarin ik mocht samenwerken met Horvdth, de stede-
bouwkundige die, na ervaring te hebben opgedaan bij
Publieke Werken te Amsterdam en Den Helder, naar
Schiedam kwam om zijn sterk persoonlijk stempel te
drukken op de zeer beperkte uitbreidingsmogelijkheden
van Schiedam.
Horvdth's leven ging niet over rozen. Zijn werk stond
steeds onder zeer hoge druk in meerdere opzichten. Ge
legen tussen het dynamische Rotterdam en het Vlaardingen
met enorme uitbreidingsmogelijkheden moest Schiedam in
10 jaar praktisch al zijn behoeften aan nieuwbouw, èn
het suppleren van de grote tekorten van de bestaande
binnenstad, opvangen in de Nieuwlandpolder.
Zijn plannen en gedachten over de structuur en de ruim
telijke consequenties werden praktisch op de voet gevolgd
door de stenen realiteit. Tijd tot bezinning werd hem vrij
wel niet gegund. En toch had hij met zijn sterk contempla
tieve instelling daaraan grote behoefte. Zelf komende uit
de hoofdstad van Hongarije, waar de geschiedenis niet
zonder achterlating van ernstige littekens, vooral in de
mensenziel, aan voorbijging, was Horvdth's persoonlijke
instelling uitermate sterk sociaal bewogen.
Enerzijds zou hij diep teleurgesteld zijn als bepaalde
gedachten, die hij zich al schetsend had gevormd, moesten
wijken voor economische beperkingen of politiek nood
zakelijke andere beslissingen, anderzijds waren deze
impulsen van buitenaf voor hem steeds weer aanleiding
tot verdere studie en zocht hij hardnekkig naar de beste
oplossing in de gegeven omstandigheden.
Iemand, die niet van nabij en van binnen uit het ontstaans
proces van een nieuw stuk stad meemaakt, kan zich geen
voorstelling vormen van de intellectuele en artistieke
inspanningen, die dat vergt.
Uit eigen ervaring weet ik, hoe hij steeds openstond voor
andermans gedachten, steeds bereid was tot het gesprek,
wat ontegenzeglijk vaak moeizaam verliep, maar
waarvan het eindresultaat altijd beter was dan het uit
gangspunt.
Zijn ideeën over de sanering van de binnenstad, het Sta
tionsplein, het Raadhuis en zovele andere problemen kan
hij niet meer mede realiseren.
Voor Schiedam is het jammer, dat een zó bekwaam,
serieus en gewetensvol stedebouwkundige, juist op het
moment dat hij zich de gehele problematiek van een stad
had eigengemaakt, zijn werk moest staken.
E. F. GROOSMAN, arch, b.n.a.
