NIEUWE HUIZEN RULLEN BINNEN
G. LUTKE MEIJER
194
Aan de Parkweg tussen Burgemeester van Haarenlaan en Burgemeester
Honnerlage Grethelaan te Schiedam zoals overigens ook in verschillende
andere steden in deze omgeving is men thans bezig met het leggen van
de fundamenten voor een serie Dura-Coignetwoningen de eerste wo
ningen, die in Nederland volgens het systeem-blokkendoos worden ge
bouwd: alle onderdelen worden in de fabriek gemaakt. Zij worden op de
bouwplaats aangevoerd en daar in elkaar gezet; zodat drie mannen in
staGt zijn per dag één woning op te zetten. Men zal, als de fundamenten
een keer (op traditionele wijze) gelegd zijn, de woningen dus in enorm
tempo uit de grond zien rijzen, zoals dat thans in Lombardijen te Rotterdam
reeds gebeurt en gebeurd is.
Niet voor niets sprak de heer E. F. Groosman van
het bekende Architectenbureau (dat ook de woningen
van Nieuwland heeft ontworpen) bij de ingebruik
neming van Bakkerij Vlug, het miljoenen-complex in
het hartje van Schiedam, dat ook al door hem is
ontworpen, over de enorme achterstand, die het bouw
bedrijf heeft t.a.v. andere industrieën. Deze hebben
hun technieken aangepast aan de moderne mogelijk
heden; zij hebben, waar enigszins mogelijk, het hand
werk vervangen door machines; maar in de bouw
wereld gaat men door op de traditionele wijze: men
legt steen op steen en verbindt die stenen door specie,
gelijk dat twintig eeuwen geleden reeds werd ge
daan. Slechts hier en daar is een onderdeel, dat kant
en klaar wordt aangevoerd. Men maakt alleen ge
bruik van machines, waar de hoogte of de omvang
van het bouwwerk dat vraagt. Maar deze verbete
ringen tasten de oude werkwijzen niet aan in hun
kern.
Eindelijk oplossing?
Grote kwalen eisen grote middelen. De kwaal van
de woningnood is nog altijd niet overwonnen, maar
nog slechts vijf maanden nadat minister Van Aartsen
de „huizenfabriek" aan de Eemhaven heeft geopend
hij deed dat midden augustus 1960 worden de
eerste in deze fabriek gebouwde Dura-Coignet
woningen in Lombardijen aan de toekomstige be
woners toegewezen. Hoe zijn ze hoe komen ze
tot stand zullen ze voldoen Hoe het zij, ze hebben
de toekomst. Minister Van Aartsen heeft reeds te
kennen gegeven, dat hij overweegt het volgend jaar
wederom 1200 Dura-woningen te laten bouwen en
de kans is groot, dat zij buiten de normale toewij
zing vallen, gelijk ook in de Schiedamse gemeente
raad uitdrukkelijk werd verklaard.
Hoe komen de woningen tot stand? Zoals bekend
heeft de N.V. Dura Coignet in samenwerking met
en financieel gesteund door de gemeenten op
hun beurt daartoe in staat gesteld door het Rijk
aan de Eemhaven te Rotterdam een fabriek gebouwd,
die miljoen gulden heeft gekost. Deze fabriek is
in vérgaande mate geautomatiseerd. Zij beschikt
over een buizenpost voor interne opdrachten vanuit
de fabriek aan de man op de betonmolens; één man,
die eenvoudig door op knoppen te drukken in de
betoncentrale veertig diverse beton-kwaliteiten kan
mengen en bereiden. Hij maakt ongeveer 20 ku
bieke meter beton per uur. De mallen, waarin het
beton wordt gegoten, zijn nogal ingewikkelde ma
chines. Zij zijn van metaal en worden met stoom
verwarmd om de verharding van het beton te ver
snellen. Daar staan dan 54 machines het werk te
doen, dat tot dusver door de mensen werd verricht
en het geeft een enorme besparing aan arbeids
krachten. In totaal 300 man zouden in staat zijn het
werk te doen, dat tot dusver door 800 geschoolde
bouwvakkers wordt gedaan, met nog het voordeel,
dat het werk wordt verricht door arbeidskrachten,
niet speciaal voor het bouwvak opgeleid en dus minder
onontbeerlijk voor 's lands economische leven. Met
120 man in de dagploeg, 80 in de nacht en 60 tussen
fabrieken bouwplaats en op de bouwplaats zelf, kan
deze enorme prestatie worden verricht: in drie jaar
tijds bouwt men uit 140.000 onderdelen in zes ge
meenten 3.000 montagewoningen, die in niets voor
gewone traditionele bouw onderdoen. De huizen-
fabriek aan de Eemhaven levert dus per jaar onge
veer 50.000 bouw-elementen af.
Immens fabricage-proces
Iedere woning bestaat uit ongeveer veertig eenheids
eenheden. Deze zijn anders, dan die van de Coignet-
fabrieken in Frankrijk: architect Groosman heeft het
bedrijf aangepast bij het Nederlandse woningtype.
Zijn gevelstukken, zijn trappen, zijn balkonnetjes zijn
anders dan men in Frankrijk gewend is. Er zijn mallen
in de fabriek, waarin 25 cm dikke gevelstukken in
drie lagen: sierbeton, grindbeton en puzzolano „in
einem Guss" worden vervaardigd. Het kalkbeton,
15 cm dik, komt aan de binnenzijde en wordt glad
omdat het rust op het metalen ondervlak van de
mal, het sierbeton komt aan de buitenzijde en wordt
voor het gevelstuk de fabriek verlaat gezandstraald,
waardoor de kleur van de erin verwerkte natuur
steen gaat leven. Rotterdam bouwt Dura-Coignet-
woningen met witte en lichtgroene gevels, maar in
principe zijn nog tien andere „lichtechte" natuur-
steenkleuren te gebruiken.
Zo worden ook de vloerplaten in hun geheel gegoten
in één mal. Zij bestaan uit twee lagen: de vloerzijde
en de plafondzijde, verbonden door ribben. De vloer-
