voor alle
organisafies
een
helpende hand
144
belang.... van universiteitsleerstoel tot aan muziektent
hard Fonds gesticht. Het doel was: de vergroting
van ons aandeel in de geallieerde oorlogvoering.
Deze taak heeft het Fonds op schitterende wijze vol
bracht. Nederlanders in de gehele vrije wereld brach
ten een enorm kapitaal bijeen, waarmee vliegtuigen,
tanks en zelfs een complete torpedobootjager konden
worden aangeschaft.
Na de bevrijding kwam het denkbeeld op een centraal
fonds te stichten tot financiële steunverlening aan
het culturele leven van ons volk. Besloten werd het
bestaande Prins Bernhard Fonds niet op te heffen,
maar om te bouwen voor de nieuwe taak.
Zo werd het zwaard omgesmeed tot een geestelijke
ploeg. Het Fonds koos de witte anjer, lievelingsbloem
van zijn naamgever, tot symbool en de spreuk tua res
agitur, het gaat om uw zaak, tot devies.
Doel en organisatie
de zelfwerkzaamheid van het Nederlandse volk
op het gebied van wetenschap, kunst en cultuur in
het algemeen te bevorderen, alsmede de Nederlandse
cultuur in de overzeese rijksdelen en in het buitenland
uit te dragen. Zo staat het per definitie in de statuten
van het Fonds. Dit doel tracht men te bereiken door
financiële steun aan arbeid, die de geestelijke weer-
Tot voor enkele generaties waren het uitsluitend de
aristocratie en de rijke kooplui, die met hun kapitaal
aan wetenschap en cultuur een basis boden. Geloof
maar niet, dat het voor kunstenaar en geleerde in
die omstandigheden een leven zonder zorg was. Een
ongunstige schommeling van de conjunctuur, een poli
tieke verwikkeling waren gerede aanleiding tot het
onttrekken van de steun. Een steun immers, die
vooral als het de kunst betrof, vaak uitsluitend om
wille van de praalzucht werd gegeven. Het verschil
in levensbeschouwing van de beschermheer (maar al
te dikwijls een benepen practicus) en zijn bescher
meling maakte de verhouding nog meer kwetsbaar.
De nivellering van de laatste decennia heeft deze
omstandigheden grondig gewijzigd. De wetenschap
is niet langer hobby, maar nuchtere noodzaak en de
cultuur wordt niet meer als luxe beschouwd. De
overheid ging de taak van de maecenas overnemen.
Wetenschap, kunst en volksontwikkeling zijn thans
zaken van algemeen belang. Een belang dat zich uit
strekt van de universiteitsleerstoel tot aan de muziek
tent.
Oorlogsfonds met nieuwe taak
Op 10 augustus 1940 werd in Londen het Prins Bern-
