211
MAANLANDSCHAP - J.Th. Abels (coll. Mus. Boymans-v. Beuningen)
dat de schilders zich langzaam uit het nauwe
keurslijf van het Classicisme los gingen werken
dat niet de rede, de ratio, maar het gevoel de
schilder leidde bij zijn werk
dat onderwerpen uit „De Geschiedenis des Vader
lands" zeer geliefd en door Potgieter in zekere zin
zelfs aan de schilders opgedrongen zijn
dat de Romantiek in Frankrijk voor het eerst en
vooral door de schilders Géricault en Delacroix
theatraal en gepassioneerd bedreven werd
dat de Engelse Romantiek door schilders als Tur
ner en Constable verrijkt werd met werk, dat nu
nog door uitzonderlijkheid aanspreekt
dat de volksaard in de Romantiek een belang
rijke rol speelde; zo schrijft ene B.C. Koekkoek (met
vader en broers een nest vol schilders) in zijn „Herin
neringen en mededelingen van een landschapsschilder"
het volgende: „De Nederlander wil eerst met het
eenvoudig ware bekend zijn, om hetzelve later met
het dichterlijke te vereenigen, teneinde de wereld
door zijn kunstgewrochten te toonen, dat de Neder-
landsche schilder wel degelijk de verheven poezij ge
voelt, en in den boezem omdraagt".
En als u dan na de aula het romantisch avontuur zelf
gaat beleven zult u ontdekken, dat de schilderijen,
behalve overdreven gevoelig en wat pathetisch, ook
mooi zijn.
U zult ontdekken, dat een veelzijdig schilder als
W. J. J. Nuyen soms met een verrassend fijn coloriet
voor de dag komt. Geraffineerd is het, zoals hij z'n
schilderijen soms op aquarellen deed lijken. Want
vaklui waren het. Dikwijls werden buitenlandse studie
reizen ondernomen. Koning Willem II verleende daar
voor zelfs wel een stipendium. Martinus Antonius
Kuytenbrouwer was zo'n begunstigde.
Knap is de gedetailleerde schilderwijze van B. C.
Koekkoek. Biologen kunnen op deze schilderijen zelfs
de bomen naar ras en soort determineren.
Roem der Romantiek!
Goed, wij leven uit een andere instelling.
De pathetiek kennen wij alleen nog als een sonate
van Beethoven.
De romantiek kenden we in onze jeugd: dagboeken,
gedichten, stilgedragen verliefdheden, aanbidders,
muziek, kunst.
Deze kunst, deze romantische kunst nu was voor de
19e-eeuwer, schilder zowel als kijker, een vlucht-
haven.
Een vlucht naar een groots verleden met dappere
zeehelden, woeste landschappen, stille plekjes in
oude steden en donkere bossen.
Wel, u wilt er ook wel eens uit. Even eruit zijn. Een
half uur lang romantisch negentiende-eeuwer zijn.
Wandelen door een wereld, die een goede honderd
jaar achter u ligt, maar oneindig veel verder,
oneindig veel vrediger lijkt.
