BEWAARD GEBLEVEN
ds. J. G. Jansen
13
uit de 3e en 4e eeuw, van Calvijn en Melanchton e.a.
en een Griekse Bijbelvertaling. Door Haga kwam de
Patriarch ook in contact met Hollandse theologen als
Wtenbogaert. Als Cyrillus Lucaris in 1620 verkozen
is tot Patriarch van Constantinopel, d.w.z. tot hoogste
gezagsdrager in de Griekse Kerk, wordt de vriend
schap nog hechter. Samen met de nieuwe gezant
schapspredikant, de vurige calvinist Antoine Leger,
besloten zij een soort hervorming door te voeren om
de Griekse Kerk uit haar verval te redden. In dit kader
stelde de Patriarch een geloofsbelijdenis samen bij
wijze van Catechismus, die een uitgesproken calvinis
tisch kakrakter droeg (1629). De opschudding, die
hierdoor ontstond, laat zich denken. Uiteindelijk heeft
het ertoe geleid, dat de oude Patriarch, die, nadat een
nieuwe patriarch was gekozen, bij de Nederlandse
gezant Haga zijn intrek had genomen, onverhoeds
gevangen werd genomen en kort daarop geworgd.
Het geschiedde in de zomer van 1638. In 1639 keerde
Haga naar Holland terug en werd in 1645 benoemd
tot voorzitter van de Hoge Raad van Holland en
Zeeland.
artikel besluiten met een voorval uit 1653, waarbij
vele Schiedammers betrokken waren.
In de eerste Engelse oorlog was de Schiedammer Cor
nells Adriaansz. Kruik kapitein van „de Struisvogel",
een oorlogsschip, dat tot de Hollandse vloot behoorde.
In de driedaagse zeeslag bij Portland streden De Ruy-
ter, Kruik en Isaac Sweers met hun 3 schepen tegen 7
grote Engelse schepen, waaronder de vice-admiraal
Willem Pen. Daarna kwamen nog 4 of 5 Engelse sche
pen op hen af, waartegen ze tot de avond vochten,
zonder door andere schepen van de Hollanders ontzet
te worden. Kruik schoot nog een Engels schip in de
grond, en weerde zich zolang hij volk had om te
vechten. Eindelijk zag de luitenant-admiraal Tromp,
dat het schip masteloos was en in lij verlaten lag.
Onmiddellijk gaf hij aan de commandeur Gideon de
Wild opdracht om de „Struisvogel" te bergen. Maar
het was te stil om het schip weg te slepen. Hij bergde
alleen sommige matrozen, die in zijn schip overspron
gen.
„De Struisvogel" was toen reeds vol bloed en overal
In 1654 stierf Haga en binnen het jaar ook zijn vrouw
Alitea Brasser. Beiden werden begraven in de Grote
Kerk.
De erfgenamen lieten ter nagedachtenis van deze
grote Schiedammer, Mr. Cornelis Haga, en diensecht
genote in 1656 de tufstenen epitaaf, omgeven door een
wit marmeren portiek naar de Ionische orde, met hun
wapens aan de voet, aanbrengen aan één der pilaren.
Jan van Riebeeck
Hoezeer de handel en de zeevaart ook Schiedammers
tot verre reizen bracht blijkt ook uit het trouwboek
van de Grote Kerk. Daarin staat namelijk op de da
tum 28 maart 1649:Johan van Riebeeck J M
Maria de la Quellerie J D
Het is de trouwacte van Jan van Riebeeck, in 1619 te
Culemborg geboren, maar van zijn derde jaar af
wonende in Schiedam, in de Lange Kerkstraat. Zijn
vader was chirurgijn bij de troepen van kolonel Mor
gan. Zijn moeder overleed in 1629 en werd in de
Grote Kerk begraven.
Maria de la Quellerie, zijn vrouw, is de dochter van
een Waals predikant te Rotterdam. Haar grootvader,
een Frans edelman, was in 1572 uit Frankrijk gevlucht,
om aan de verschrikkingen van de Bartholomeüs-
nacht te ontkomen.
Het is deze Jan van Riebeeck, die in 1651 door de
kamer van zeventien van de Ned. Oost-Indische Com
pagnie werd uitgezonden met 3 schepen. Op 6 april
bereikte hij de zuidpunt van Afrika: de Kaap. Daar
bouwde deze commandeur een fort, dat 80 man kon
herbergen: Kaap de Goede Hoop. Dat was het begin
van Kaapkolonie.
Kapitein Kruik
En nu ik het toch over de zeevaart heb, wil ik dit
de „Struis" na hevige strijd verloren.
zag men doden en gewonden. Men telde 80 doden.
Van de 40 Schiedamse matrozen, die tot de bemanning
behoorden, allen beneden de twintig jaar, waren maar
drie overgebleven.
37 jongens uit Schiedam sneuvelden met hun Schie
damse kapitein.
Het werpt een eigenaardig licht op de wijze, waarop
de vroede vaderen de vloot bemanden. Het vermoeden
is sterk, dat het jongens waren uit het weeshuis, die
men op de oorlogsschepen plaatste. Misschien om de
handels- en vissersvloot niet te ontvolken? Of omdat
het goedkope krachten waren? Het waren immers
geen kostwinners, die sneuvelden of verminkt raakten,
waarvoor vergoedingen uitgekeerd moesten worden.
Hoe het zij: Voor Kruik en de 37 Schiedammers is
géén gedenkteken
IWK
