in den beginne
5
Weinig in Schiedam herinnert nog aan de oude stad
van de branderijen, die het niet zo heel lang geleden
was. De oude stad aan de Schie heeft een transfor
matie ondergaan, die haar karakter volkomen heeft
gewijzigd. De ingreep is krachtig geweest, het mes
van chirurg Tijd is diep in haar vlees gegaan; op
sommige plaatsen tot op het been. De medicus is
zelfs niet teruggedeinsd voor een altijd nog riskante
hartoperatie, maar de patiënt heeft dank zij zijn
krachtig gestel de door de veranderde omstandig
heden geboden therapie doorstaan en is zelfs als
herboren van de operatietafel opgestaan.
Schiedam was ziek gedurende de laatste decennia
van de 19e eeuw; zijn gezicht zag zwart van ellende.
Het was merkbaar verouderd na de jaren '80. En
ofschoon het al een eerbiedwaardige leeftijd had
bereikt, was het naar het oordeel van zijn broeders
en zusters oud, te oud voor zijn jaren. Buitenstaanders
konden het zich moeilijk voorstellen dat het ook eens
jong en fris was. Als oude, vergeelde papieren niet
spraken over groei en bloei, dan
Schiedams geboortejaar valt in de 13e eeuw. In den
beginne was vrouwe Aleidis, tante en voogdes van
de jonge Floris V. Er wordt gezegd dat zij het was,
die de waterrijke buitengronden van de Schie liet
inpolderen en in cultuur brengen. In het jaar 1275,
vijfentwintig jaar nadat een dam in de Schie was
gelegd, kreeg het plaatsje Nieuwendam zoals het
in de aanvang, Schiedam zoals het later werd ge
noemd, van Aleidis stadsrechten. De hoge vrouwe
had het goed voor met de jonggeborene. Met Heeringa,
een archivaris van Schiedam, kan men zeggen, dat
het niet haar schuld is, dat Schiedam niet is geworden
wat het eens beloofde.
Als het niet aan Aleidis heeft gelegen, aan wie dan
wel? Aan de omstandigheden? Die worden gecreëerd
door mensen. Aan de Schiedammers? Misschien,
maar zeker aan zijn regeerders. Evenals het voorheen
zo belangrijke Delft is het gedurende lange tijd in
zijn groei blijven steken. Bronnen van inkomsten
werden aangeboord, schonken overvloed en ver-
(Luchtfoto K.L.M.- Aerocarto) droogden na enige tijd. Schiedam had eens, evenals
