„Hei werk
van
ledige uren"
F. BORDEWIIK EN ZI|N OEUVRE
Door
drs. C. van Bree
Op 28 april 1965 overleed in Den Haag
de advocaat en letterkundige mr. Ferdi
nand Bordewijk. Die voornaam Ferdinand
zal het lezend publiek niet erg vertrouwd
aandoen; men spreekt immers altijd kort
weg van Bordewijk. De schrijver moet dit
zelf zo gewild hebben: op de titelpagina's
van zijn werken vindt men als auteurs
naam nooit iets anders dan F. Bordewijk.
Dit reeds is een feit om aandacht aan te
schenken: tussen alle literaire Simons,
Gerards, Harry's maakt die eenzame
achternaam een nogal koele en zakelijke
indruk. Er ligt iets van afstand houden in.
Misschien mogen we verband zien met
Bordewijks „dilettantisme"; de schrijver
heeft immers zijn beroep als advocaat
altijd boven zijn schrijverschap gesteld.
Schrijven is hem altijd, om met Con-
stantijn Huygens te spreken, „werk van
ledige uren" gebleven. In de eerste plaats
wilde hij maatschappelijk persoon zijn, en
als maatschappelijk persoon maak je niet
zomaar aan Jan en alleman je voornaam
bekend. Toch heeft het schrijverschap stel
lig meer voor hem betekend dan alleen
maar een vrijetijdsbesteding; zoals iedere
goede schrijver heeft ook Bordewijk eigen
visie en eigen problematiek in de wereld
en de figuren die hij schiep, verwerkt.
Voor ons als lezers heeft natuurlijk zijn
schrijverschap de grootste betekenis. Als
we bedenken dat hij vaak pas in het week
end tot schrijven kon komen en, met
zijn enorme concentratievermogen, ook in
restauraties aan zijn boeken zat te wer
ken, worden we vervuld van bewondering
niet alleen voor de kwantiteit, maar ook
