227
nice.iter met zijn sjerp, de schoorsteenveger,
de slager, de hakker, de landarbeiders met
hun gereedschappen, de visser, de blinde
bedelaar, de tonnenmaker en nog vele an
deren
De beeldjes waarvan de kleinste onge
veer 3-5 cm hoog zijn, de grootste plm.
20-25 cm. worden met de hand in klei ge
boetseerd. Hierna wordt van dit bestaande
model een gipsvorm gemaakt, waarin later
vloeibare klei gegoten wordt. Na verwijde
ring hieruit, wordt het beeldje éénmaal in de
oven gebakken en daarna meestal direkt
met de hand in frisse kleuren beschilderd.
Er wordt dus over het algemeen niet met
glazuur gewerkt.
De voornaamste plaatsen waar de „san
tons" gemaakt worden, zijn Marseille,
Aubagne, Aix-en-Provence en Avignon;
in de kersttijd wordt in Aubagne de belang
rijkste markt gehouden. Ook in Parijs vindt
met verschillende winkels, waar de „santons"
verkocht worden en zoals bij veel gespe
cialiseerde winkels in Parijs vinden we ze
alle bij elkaar, namelijk op en rond de
Place Saint-Sulpice en de Rue Saint-Sulpice.
De prijzen liggen hier natuurlijk hoger dan
in de Provence, doch verschillende maga
zijnen hebben bijzonder mooie sorteringen.
Vooral in deze tijd is een bezoek aan de
winkels zeer zeker de moeite waard, omdat
er dan in de etalages prachtige kerstgroe
pen te zien zijn.
Het ontstaan van deze „santons" is moei
lijk na te gaan. Men vindt b.v. in het mu
seum te Moulins Gallo-Romaanse beeldjes,
personen, dieren enz. gevonden in de Pro
vence, doch men kan niet met zekerheid
zeggen dat deze vorm van volkskunst hier
is ontstaan. Ook dient men na te gaan,
wanneer het een gewoonte is geworden een
kerststal in te richten. Bij naspeuringen
is men op een zeer bijzondere manier weer
in de Provence terecht gekomen en daar
om geven de Provengalen hiervan een spe
ciale lezing.
Het verhaal gaat namelijk dat in 1223
Franciscus van Assisië aan Paus Honoris
Hl toestemming heeft gevraagd en ver
kregen, om een „levende" kerststal in te
richten. Hij zocht daartoe een oude schuur.
bracht hier stro in, plaatste een kribbe met
een houten kerstkindje erin, en zocht
„echte" dieren en herders en liet deze naar
de stal komen. Daar de moeder van Fran
ciscus van Assisië, Pica Bernadotte, uit
Tarascon kwam, beweren de Provengalen,
dat zij de gewoonte een kerststal te maken
uit de Provence naar Italië heeft overge
bracht.
Of deze geschiedenis op waarheid berust
is een moeilijk te controleren verhaal, wat
wel waar is, is dat een kerststal met de
„Santons de Provence" een zeer apart en
kleurrijk cachet geeft aan het feest van
vrede en licht.
v.
