Een blik in het gemeentelijke huishoudboekje DE TAAL VAN DE CIJFERS MR. JOH. KNAPE: 16 Het gemeentebestuur heeft verschillende taken. Sommige zijn opgedragen door hoger gezag, zoals de zorg voor de politie, de brandweer en het open baar onderwijs. En andere heeft het in de loop der jaren op zich genomen, omdat zulks geacht werd in het belang van de gemeente te zijn: de verstrekking van gas, water en clcctriciteit aan de ingezetenen en aan de in de gemeente gevestigde bedrijven etc. Er zijn in de loop der tijden wel pogingen gedaan te komen tot een verdeling van de taken naar princi piële gezichtspunten, bv. die welke behoren tot de eigenlijke taak van de overheid en de rest, waarhij vaak liet gezag als criterium moest dienen. Mij lijkt zo'n verdeling onvruchtbaar. Het aan zich trekken door de gemeentelijke overheid van taken is m.i. het gevolg van ingewikkelde historische processen, waar bij ideële motieven van belang zijn, maar ook de activiteit of het gebrek daaraan van de ingezetenen. Als voorbeeld zouden we de bejaardenzorg kunnen nemen. Deze is de laatste jaren in een volstrekt nieuw studium gekomen. Ware er niet zo'n grote activiteit van verschillende richtingen ontplooid, dan zou de gemeente stellig tot stichting en exploitatie van één of meer bejaarden tehuizen moeten overgaan. Het lijkt mij 't best om maar uit te gaan van de bestaande taken en eens te zien hoeveel geld men daaraan besteedt. Hierbij kan de begroting voor 1967 als handleiding dienen. De uitgaven worden op twee manieren geraamd. Voor de taken, die op een met particuliere bedrijven vergelijkbare manier worden verricht, wordt een baten- en lastenbegroting opge steld; voor het overige een kusbegroting. In totaal zijn de uilgaven de kapilaaldicnslcn niet meegere kend op rond f 86.400.000,geraamd. Er zitlen dan nogal wat dubbeltellingen in die begrotingen, doordat de voor- en nadelige saldi van de bedrijven naar de algemene dienst worden overgebracht. Zon der die dubbeltellingen zijn de uitgaven geraamd op f 76.900.000,—. Het is interessant om na te gaan wat voor ver schillende taken is uitgetrokken. Voor de politie f 2.700.000,voor de brandweer f 460.000,De straatverlichting kost ondanks klachten over haar soberheid f 760.000,Het openluchtbad Grocn- oord heeft een voordelige exploitatie omdat de ge meente de kapitaalslasten betaalt en een deel van het onderhoud. Zij geeft er jaarlijks f 180.000, voor uit. Ten behoeve van de sportliefhebbers wordt ruim f 400.000,uitgegeven, waarvan f 50.000, terugkomt als huur van terreinen. Er wordt f 500.000,gestort in fondsen voor extra-onderhoud aan bepaalde na-oorlogse woningen. Het onderhoud van straten en pleinen zal f 1.250.000,kosten; dat van wandelplaatsen en plantsoenen f 880.000,dat van pompen en riolen f 360.000,De reinigings dienst zal een verlies opleveren van f 1.700.000, Voor de Havendienst zal worden uitgegeven f 1.170.000,Er komt f515.000,terug, zodat er f 655.000,in 't water valt. De algemene begraaf plaats vergt f 180.000,maar er komt f 140.000, terug aan begrafenisrechten. CIJFERS spreken een taal. Maar je moet die taal wél beheersen. Mr. Joh. Knape heeft daar geen moeite mee. Op de zevende verdieping van de Prinses Wilhelminaflat met riant uitzicht op de werf van Wilton Fijenoord zit de sinds twee maanden ge pensioneerde chef van de afdeling financiën van de ge meente Schiedam in zijn werkkamer en ook nu is zijn tafel nog bezaaid met financiële stukken. Boeken vol cijfers en staten. „Cijfers spreken een taal", zegt hij. „Als je cijfers alleen maar ziet als dingen die je kunt optellen en aftrekken, zijn het natuurlijk dorre dingen. Maar als je achter de cijfers de zaken ziet die ze ver tegenwoordigen, wordt het anders. Als je de taal van de cijfers niet verstaat, houd er dan maar mee op. Cijfers moeten je vertellen over de gemeentediensten en over de burgers van de stad. Dat is boeiend hoor en dat moet ook. Want als cijfers alleen maar saaie tekentjes zijn, ga je op zo'n afdeling financiën vroeg tijdig dood." Mr. Joh. Knape was bereid na te praten over zijn 20-jarige bemoeienis met de gemeentefinanciën. Wij vroegen hem iets te vertellen over de laatste begroting (dienstjaar 1967; in november in de raad vastgesteld), waaraan hij gewerkt heeft en hij schreef prompt in klein kriebelschrift een verhandeling, die we zonder meer konden laten zetten en afdrukken (zie boven). Maar we wilden méér weten. Ook iets over Mr. Knape zelf bijvoorbeeld. Dat moesten we dan zelf maar opschrijven: Johan Knape, geboren te Sommelsdijk. Zoon van een boer, bezocht de lagere school en ging op het land werken. Begon later in de avonduren voor het staatsexamen gymnasium te studeren en slaagde. Verliet het eerzaam landmansbestaan en ging rechten studeren aan de Vrije Universiteit. In 1936 doctoraal examen. Werd ambte naar op de gemeentesecretarie van Noordwijk; enkele maanden bij het CBS; weer ambtenaar te Noordwijk; daarna Beverwijk en werd op 1 januari 1940 chef afd. Algemene Zaken te Haarlemmermeer. In 1946 in dienst der gemeente Schiedam als waarnemend chef afd. financiën en in 1948 chef nadat de afdeling van Drs. Buntjer met hem als hoofd, was gesplitst in finan ciën en personeelszaken. We gaan onze gang maar, gebaart Mr. Knape: wat willen we nog meer weten? Hoe komt een begroting, zo'n lijvig cijferstuk tot stand? Mr. Knape: „We beginnen er in mei aan te werken en we zorgen ervoor dat burgemeester en wethouders er op de eerste dinsdag in september dat is een soort traditie over kunnen vergaderen. We vragen de ge gevens en rekeningen op van de verschillende diensten, geven richtlijnen aan de bedrijven die een eigen begro ting hebben en kijken gelijk uit of we ergens moeten beknibbelen. We overleggen of we zélf, onze afdeling

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamse Gemeenschap (tijdschrift) | 1967 | | pagina 16