253
Het personeel van de bank op de kiek in 1922.
Van links naar rechts: C. Jansen, A. J. de Ko
ning, M. Kooijnian, J. van Slobbe, J. L. Bosch,
A. Bontebal, P. J. Baris, Corn. v. d. Dussen.
Voor: H. Ververs, P. Sonneveld, J. Mulder,
mej. A. v. Waart.
Het personeel van Mees in 1935; er zjjn wat
„oudgedienden" van 1922 by. Van links naar
rechts: P. v. d. Gaag, B. Droge, W. v. d.
Schalk, J. L. Bosch, P. J. Baris, J. v. Slobbe,
J. Sonneveld, M. Kooijnian, G. Schram. Voor:
mej. Ris, directeur C. v. d. Hammen, C. Jan
sen, directeur P. I. J. Zwart, mej. Kramer.
damse bijkantoor. De Schiedamsche Courant van 2 febru
ari 1918 meldt de verplaatsing van het bijkantoor in Schie
dam naar het thans nog gebruikte pand Nieuwe Haven 133.
De heer Van der Hammen wordt de eerste direkteur van
Mees' Schiedamse bijkantoor: goed gezien, een geboren
Schiedammer, die zijn stad en haar inwoners goed kent.
Overigens lijkt het mij wel van ondernemingsgeest getuigen
om juist in dié jaren een bijkantoor te vestigen in een zo
nabij gelegen stad. Want de eerste wereldoorlog is dan nog
niet ten einde. Al is Nederland niet in de oorlog betrokken,
de moeilijkheden zijn toch vele geweest en de toestanden
zorgelijk op economisch en sociaal gebied. Helaas is er
geen dossier „Stichting bijkantoor Schiedam" in Rotterdam
bewaard gebleven. Het is misschien mogelijk dat de oor
logsbrand van 1940 daaraan debet is.
Slechts enkele archivalia uit de eerste jaren staan ons
ten dienste. In de eerste plaats een circulaire in klein-
kwarto formaat, waarbij het Schiedamse bijkantoor van
R. Mees Zoonen zich aan Schiedam presenteert, ge-
illustreerd met enkele aardige foto's. Dan veel interes
santer het personeelsboekje van 1917 af: namen en
geboortedata van de employés; aanvangssalarissen voor
jongste bedienden f 25,per maandhet lijkt of we
in een andere wereld levengeen door computers bewerkte
personeelskaarten, maar een schrift, dat als enige luxe een
stijve kaft heeft.
De tegenwoordige direkteur van het Schiedamse bij
kantoor, Mr. J. C. J. Pels Rijcken, is zo vriendelijk geweest
mij circulaire en schrift ter inzage te geven en mijn aan
dacht tevens te vestigen op het feit, dat de firma J. Mak
Zoon van de Hoofdstraat nog in het bezit is van haar kas
boek uit die jaren.
Voor mij is zulks van belang, omdat zij het pand Nieuwe
Haven 133 hebben verbouwd van herenhuis tot bank
gebouw. De tegenwoordige firmant heeft mij het kasboek
uit die jaren van voorheen (het Schiedamse telefoonnummer
is dan nog 609!) thuisgebracht en ik heb er vele uren in
gekeken. Wat het Schiedamse bijkantoor van R. Mees
Zoonen betreft: de hele verbouwing heeft slechts ruim
f 2.000,gekost. Typerend voor die tijd is ook de wijze,
waarop de firmant de vader van de tegenwoordige
de werkzaamheden van zijn knechts in zijn kasboek heeft
opgenomen: het verrichte werk en hun voornamen.
De gedachte komt in mij op: wat zou het goed zijn als
nog meer Schiedamse oude bedrijven van niet al te grote
omvang hun financiële administratie hadden bewaard: er is
een schat aan gegevens over lonen en prijzen in te vinden!
Maar laat ik niet afdwalen. Terug naar het Schiedamse
bijkantoor van R. Mees Zoonen. In de Schiedamse
Courant van 22 september 1942 wordt medegedeeld, dat
op 1 oktober daarna volgende het 25 jaren geleden zal zijn
dat de Firma R. Mees Zoonen in Schiedam een bijkantoor
opende. In het nummer van 2 oktober 1942 van dezelfde
courant komt het jubileum van daags tevoren ter sprake,
nl. dat van het bijkantoor en van zijn direkteur, de heer C.
van der Hammen. Het zijn maar enkele regels.
Al waren de tijdsomstandigheden normaal geweest, dan
had dit nog niet zulk een vreemde indruk gewekt. De heer
Van der Hammen was een kundig maar stil en bescheiden
mens, die niet veel waarde hechtte aan uiterlijk vertoon.
Maar wij leefden toen in de tweede wereldoorlog onder de
druk van Duitse overheersing met alle gevolgen vandien.
De couranten hadden andere berichten door te geven. Zo
in die van 2 oktober 1942de executie van 5 communistische
verzetslieden, een Engelse aanval op Duitsland, „waar uit
sluitend niet-militaire doelen werden geraakt", aanwijzing
van nieuwe distributiebonnen, nieuwe voorschriften voor
de handel in effecten.
De bank van R. Mees Zoonen te Rotterdam en zijn
bijkantoor in Schiedam hebben de oorlog overleefd. De
herwonnen vrijheid gaf de banken weer meer mogelijk
heden om initiatieven te ontplooien. En zo staat daar, op
de hoek van de Nieuwe Haven en de B.K.-laan te Schiedam,
nog het karakteristieke pand van het Schiedamse bijkantoor
van Mees, gesticht in de eerste wereldoorlog. Het is de
tweede wereldoorlog doorgekomen en sinds kort, in deze
tijd van noodzakelijk geworden fusies, is het „Mees
Hope" geworden.
Het vijftigjarig bestaan van het Schiedamse bijkantoor
is een gelukwens waard en tevens geeft het mij de gelegen
heid om, als leek, vast te stellen, dat de banken in het
algemeen niet alleen een ver-dienende, maar ook een
dienende funktie hebben. Dienend ten aanzien van hun
clientèle. En die clientèle zijn wijzelfde gemeenschap van
mensen. In dit geval de Schiedamse gemeenschap.
A. VAN DER POEST CLEMENT