Rotterdam
mei'40
O
56
De verantwoordelijke Duitse mili
tairen waren van de werkelijke gang
van zaken slechts nauwelijks op de
hoogte. Ook zij waren slechts gedeel
telijk ingewijd, wat weer een gevolg
was van ondoorgrondelijke besluiten
op het hoogste of zo u wilt op het
allerlaagste niveau.
Maar daarnaast heeft „Rotterdam
mei '40" u heel erg veel te bieden. Hoe
was de situatie op het Noordereiland?
Hoe kon het gebeuren, dat het goed ge
trainde Duitse leger zo veel moeite had
met het veroveren van de Maasstad?
Hoe reageerde de burgerbevolking?
Wat was de plaats van burgemeester
Oud? Hoe reageerde een Rotterdamse
chirurg toen hij generaal Student onder
het mes kreeg?
Dit zijn de vragen, waarop Aad
Wagenaar het antwoord niet schuldig
blijft. Sommige passages in zijn boek
zijn zonder meer ontroerend. Het ver
haal over de evacuatie van kinderen
uit het Lucia Gesticht bijv. En zo is er
veel meer te noemen, zoals de haast
dramatische tochten van de onder
handelaars over de Maasbruggen en
de gesprekken, die er in het Rotter
damse hoofdkwartier op de Statenweg
zijn gevoerd. Generaal Student werd
er levensgevaarlijk gewond. Het had
heel vele Nederlanders het leven kunnen
kosten.
Zes- tot negenhonderd Rotterdamse
burgers hebben in die enkele oorlogs
dagen het leven moeten laten. Het
precieze aantal is nooit komen vast te
staan. De materiële schade is nauwelijks
te beschrijven.
Haast tegelijkertijd was er sprake
van een verandering in de mentaliteit.
Het kon ook hier gebeuren en het ge
beurde ook hier. Niet alleen de Neder
landers, maar ook de Duitse militairen
stonden in die dagen vaak voor een
raadsel. Het duurde te lang in Rotter
dam, er moest doorgestoten worden.
Hoe was het mogelijk, dat die nauwe
lijks bewapende stad haast niet kon
worden bezet? En ook wat dit betreft
geeft Aad Wagenaar weer heel veel
informatie. Alle bronnen, die hij kon
aanboren, heeft hij benut. Hij heeft
gesproken met Rotterdammers, met
Nederlandse militairen, met Duitsers
en noem maar op. Het beeld, dat hij
oproept, is misschien niet volledig,
maar het onthult veel. In ieder geval
veel meer dan ik tot dusver over het
bombardement van Rotterdam ge
weten heb. Hij heeft daarbij gedacht
aan alle mogelijke bijkomende dingen.
Hij heeft gelet op de mensen, die bij
alle acties betrokken waren. De dagen
van mei '40 komen in zijn boek weer
tot leven. Wat is er toen allemaal
gebeurd? Hoe kon het gebeuren?
Misschien mag ik het nu wel ver
klappen, maar ik had lange tijd de
indruk, dat Aad Wagenaar opzag tegen
zijn opdracht. Hij onderschatte de
moeilijkheden niet. Soms had hij even
het gevoel, dat hij er niet helemaal uit
kon komen. Ik heb dat steeds bijzonder
in hem gewaardeerd, omdat ik tege
lijkertijd wist hoeveel moeite hij zich
getroostte. Nu ik opnieuw door de
drukproeven van zijn boek zit te blade
ren, realiseer ik mij pas hoezeer hij zijn
opdracht vervuld heeft en van hoeveel
belang zijn boek kan zijn.
Oudere lezers zullen er vaak een van
de moeilijkste perioden van hun leven
in herkennen. Voor jongeren wordt het
duidelijk wat zich toen afspeelde.
Aad Wagenaar heeft het moment van
het bombardement niet meegemaakt
althans niet bewust maar wat hij
er over te zeggen heeft, moet ook de
oudere lezers boeien. Opnieuw heeft
hij een tipje van de sluier opgelicht.
Het spreekt vanzelf, dat met Rotter
dam mei '40 nog niet het laatste woord
zal zijn gesproken over het afschuwe
lijke bombardement van dertig jaar
geleden. Wat mijzelf betreft moet ik
wel toegeven, dat dit boek van Aad
Wagenaar voor mij heel veel duidelijk
heeft gemaakt en in een nieuw daglicht
heeft gesteld. Dit is het enige wat ik
over zijn „Rotterdam mei '40" wil
zeggen. Een echte bespreking is het
inderdaad niet geworden, maar daar
voor had ik u al gewaarschuwd.
„Rotterdam mei '40" heeft mij echter
veel gedaan.
Is dat niet voldoende?
MM
Na het bombardement
