35
Imiteii ontzien en gevreesdgenoot liet benijdenswaardige
lotvan geene stof tot eenc eigene geschiedenis op te leve
ren. Doch het was juist gedurende deze kalmtedat de
aandacht des volks welligt te weinig gevestigd was op het
gevaar, dat uit de steeds toenemende magt der belieerschers
voor zijne vrijheid ontstond, en de kiemen der hevigste
beroerten, die immer ons vaderland ondervonden heeft, ge
vormd en ontwikkeld werden.
Karel V deed in 1555 afstand van de regering aan zijnen
zoon Filips 11den derden graaf van dien naam van Hol
land. Reeds de afgetreden vorst had do bezworen privilegiën
en handvesten des volks van tijd tot tijd geschonden, en
vervolgingen en bestraffingen bevolen van hendie zich
van de heerschende kerk afscheidden; maar de weinige
gestrengheidwaarmede deze bevelen werden ten uitvoer
gebragt, deed daaruit hoogstens cenige ontevredenheid
ontstaan (1).
Onder Filips die meer de zwakheden en de dweepzucht
dan de groote hoedanigheden van zijn vader bezat, sloeg die
ontevredenheid, wegens velerlei grieven, tot verbittering
en wanhoop over, waarvan opstand en een vreesselijke
krijg tegen den magtigen beheerscher de gevolgen waren.
Het ligt geheel buiten mijn bestek de bijzonderheden van
dien opstand en krijg te vermelden. Alleen die feiten daarvan
zal ik trachten op te sommen, welke in en nabij onze stad
plaats grepen.
De geregelde strijd der opgestane Hollanders, toen Geuzen
genaamd, tegen de Spanjaarden, ving aan met de inneming
van den Uriel, den 1 April des jaars 1572.
Twee Schiedammers waren bij deze inneming als scheeps
kapiteins tegenwoordigte wetenSalomon van der Houven
(1) Vergelijk Abend, D. II. st. 3. hl. 300302, 609
021. I). II. st. 4. hl. 25 en elders.
