kabouter gezien?
H
H
o
Dan is er iets
mis met u
T
o
N.
r
E
J
DMTFHAROI DRON
Een wereld zonder applaus en zonder klatergoud. een samenleving
waarin het niet gaat om het hebben, maar om het zijn.... zo karakteri-
seerde de auteur Jaap ter Haar de samenleving van het kaboutervolk
tijdens de aanbieding van het boek ,,Het leven en werken van de ka-
bouter".
Het is getekend en geschreven door Rien Poortvliet en Wil Huygen,
die het fonds van de uitgeverij Van Holkema Warendorf daarmee van
een opmerkelijk werkstuk voorzagen: het verslag van een twintigjarige
studie met betrekking tot het leven van de kabouters.
Het bleek inderdaad een wereld zonder applaus voor vluchtige pres-
taties en een samenleving zonder kl,6tergoud te zijn. En nog het een en
ander meer, waarover het boek in sroord en beeld een kleurrijk verslag
uitbrengt.
et boek was
bijna klaar, tekenaar en
schrijver namen het samen
nog eens door en wat zij daar
op papier zagen staan stemde
hun tot voldoening. Toen zat
opeens een oude bekende op
de atpliertafel: de driehon-
derd negenenzeventigjarige
kabouter Tomte Haroldson,
met wie ze in de loop van de
jaren heel wat hadden afge-
praat. Hij kwam eens kijken
hoe het er nu mee stond.
,,Nou, goed, dachten we",
zeiden de tekenaar en de
schrijver.
,,Laat eens lezen dan",
vroeg de kabouter. Zo gebeur-
de het en tot diep in de nacht
was hij ermee bezig.
Pas toen hij daarmee klaar
was begon de kabouter Tomte
met zijn eigen verhaal.
,,We hadden al lang door
wat jullie van ons in beeld
brachten," zei hij. ,,Oubollig-
heid, kneuterieheid, techni-
sche snufjes, lachertjes. Maar
het kon geen kwaad eft jullie
meenden het eerlijk en daar-
om deden we maar mee. We
hoopten dat jullie ooit wijs
genoeg zouden worden om tot
de diepere zaken door te drin-
gen. En nou ben ik eigenlijk
hier heen gestuurd om daar
nog even bij te helpen."
ij vertelde over
de verbintenis van alle leven-
de wezens met de aarde,
waarbij die van de kabouters
berust op harmonie en die van
de mensen op misbruik van
levende zowel als levenloze
stoffen. De kabouters brach
ten instinct en verstand met
elkaar in evenwicht, de men-
sen onderdrukten hun instinct
met hun verstand. Samen
zouden we verder kunnen le
ven, strevend naar herstel van
instinct, herstel van even
wicht in de natuur en minder
haken naar macht, omdat uit
de zucht naar macht al het
andere kwaad op aarde voort-
komt.
Zo werd het boek met nog
een hoofdstuk uitgebreid: Het
hoofdschudden der kabouters.
ntspannen
babbelt Tomte dan over voor
hem onbegrijpelijke zaken in
de mensenwereld, varierend
van het miskennen van grote
kunstenaars door hun tijdge-
noten tot het uitmoorden van
de levende natuur. Het uit de
auto gooien van honden en
katten en het afslachten van
miljoenen mensen, in naam
van de Allerhoogste nog wel.
Als beloning voor het aanho-
ren ervan nam Tomte de teke
naar en de schrijver nog eens
mee de natuur in, maar dit-
maal na hen getransformeerd
te hebben tot mede-kabou-
ters... ,,We waren gewicht-
loos, we hadden geen leeftijd,
we wisten alles wat vergeten
was. We luisterden naar de
geheime vertellingen van eeu
wen geleden, we versmolten
met iedere levende eel op
aarde, onze zielen waren in
vrede en evenwicht. Pas bij de
ochtendschemering zagen we
waar we waren: op de Vlasak-
kers bij Amersfoort, niet meer
dan pen half uur van huis".
■fafrts Zt>wuvt
och is dit alles
veel meer dan een kinderver-
haal bf bekwaam aan elkaar
gebreide verrukkelijke onzin.
Beter zou je het een soort
standaardwerk van liefde voor
het leven kunnen noemen,
maar dan geen standaardwerk
dat zich leent voor zwaar-
wichtige bestudering: 't is
meer iets voor hier eens kijken
en daar eens lezen en er dan
erg veel plezier in krijgen,
want onweerstaanbaar is het
wel. Onweerstaanbaar niet' al-
leen door het mooie teken-
werk en de lichtvoetigie tekst,
maar 00k doordat die liefde
voor het leven er zo duidelijk
uit spreekt. Het fantasiewe-
reldje waarin het zich alle-
maal afspeelt komt, als je
blijft kijken en lezen, steeds
dichterbij en het is denkbaar,
dat het na lezing van een paar
hoofdstukken al niet meer bij
iemand opkomt of kabouters
al dan niet echt bestaan. Zon
der blikken of blozen beslui-
ten Poortvliet en Huygen hun
boek Leven en werken van
de Kabouter" dan 00k met
zo'n tekst: ,,De avond valt en
de weemoed sluipt rond, on-
hoorbaar als een kat/die meer
naar binnen is geglipt en zich
onzichtbaar houdt. Als je dan
geritsel hoort, is het dan de
kat, of geluiden uit een voor-
bije zomer, uit het voorbije
leven? Of is het een kabouter?
Het kan er waarachtig een-
tje zijn en dan is je sombere
bui verdwenen. Ten eerste
omdat je nog kabouters ziet
en ten tweede omdat ze zich
aan je willen vertonen. Let
dan 00k eens op hun ogen. Ze
kijken dieper, sluiten niet af
op je stoffelijke omhulsel. Ze
peilen moeiteloos je werkelij-
ke IK en als het landschap
daar in de diepte lelijk is,
zullen ze niet terugkomen of
het moest zijn om je ergfens
voor te straffen."
everloos ge-
babbel voor degenen die na de
genoten avondmaaltijd de
krant opslaan om te verne-
men wat er nou weer in de
wereld is gebeurd, maar
Poortvliet en Huygen mikken
meer op mensen die nog wat
tijd kunnen vinden tussen,het
einde van de werkdag en het
begin van de televisie-avond.
Loop het bos in en waar
dat niet is, daar is toch altijd
wel een park te vinden of
desnoods een poldersloot
en kijk eens om je heen, als
het kan samen met je kinde-
ren, die zien toch al meer dan
wij.... dan zal er misschien
geen kabouter om je heen
komen dartelen, maar je doet
toch een paar stappen in een
wereld die tenminste ver ver-
wijderd is van het bestaan
waar zovelen van ons ziek van
worden. Met dit soort over-
peinzingen verwierf de Deense
arts Axel Munthe zich een
plekje in de literatuur toen hij
verzuchtte: ,,Ik heb tot mijn
verwondering gehoord dat er
mensen zijn, die nooit een
kabouter hebben gezien. Ik
kan niet nalaten, medelijden
met die mensen te hebben. Ik
ben er zeker van, dat er iets
aan hun gezichtsvermogen
hapert."
i
ou, aan het ge
zichtsvermogen van het duo
Poortvliet-Huygen zal dan
weinig gemankeerd hebben,
het heeft zelfs weten vast te
stellen dat een volwassen
man-kabouter 300 gram weegt
tegen het vrouwtje 250 tot 270
gram. En dat de kabouters
rode puntmutsen zijn gaan
dragen omdat de roofvogels
maar niet af te brengen waren
van het idee dat ze iets eet-
baars waren, nu worden ze
gewaarschuwd door de rode
puntmuts: het is geen muis,
het is een mens(je).
n wie eenmaal
zo dingen ziet die voor ande-
ren verborgen blijven wat
zou het trouwens goed zijn
even mee te kunnen gaan, al
was het maar omdat de ka-
bouterwereld geen hartinfark-
ten kent, de spanningen zijn
er gewoon wat minder die
leert zelfs het onderscheid
kennen tussen boskabouters
en hun soortgenoten uit de
duinen, de tuin en het huis.
Ook bestaat de boerderijka-
bouter, die als kenmerk voert
dat hij wat gestadiger van
geest is en het liefst gelooft
aan zaken, waaraan niet meer
getomd hoeft te worden. Haal
zo'n kabouter in huis, wissel
met hem van gedachten en er
zal een discussie kunnen ont-
staan waar we in het dagelijk-
se leven op kunnen voortbor-
duren. Iedereen zal dan kin-
deren hebben die er niet meer
in geloven, maar samen met
hen hebben we toch ook ge-
probeerd de teleurstelling te
verwerken dat Sinterklaas
niet bestond? En waar Sinter
klaas er toen het zwijgen toe
deed, kunnen de kabouters
ons tenminstg leren dat er
ooit vrede op aarde is geweest
tussen mens en dier, er was
ruimte voor alien en wande-
lend aan de hand van Poort
vliet en Huygen zou je haast
gaan geloven dat het ooit weer
zo zou kunnen worden, als we
terug willen gaan naar de
kleine dingen die op onze weg
komen, maar waar we zo ge-
makkelijk overheen stappen.
Noem het een kabouter, het
kan ook iets anders zijn,
waarvoor we geen tijd meer
hebben.
ullie hebben de
Nachtwacht van Rembrandt
doorgezaagd toen dat kunst-
werk van de Schuttersdoelen
naar het stadhuis in Amster
dam werd overgebracht, jullie
zaagden er stukken af omdat
het schilderij niet tussen twee
deuren paste", zo zeggen de
kabouters van Poortvliet en
Huygens. ,,En jullie hebben
die arme dokter Semmelweisz
doodgepest nadat hij had ont-
dekt hoe je de kraamvrouwen-
koorts kon bestrijden. Maar
op de piano van Mozart heeft
ooit een kabouter met
naam en toenaam genoemd
gestaan die de meester uit z'n
somberste buien kon halen,
alleen door hem te vragen of
hij die kabouter even les wilde
geven op het voor dat doel
meegebrachte miniviooltje.
Dan begon Mozart te lachen
als een kind en hij nam uren
lang de tijd voor zo'n les.
Timmetje, zo heette die ka
bouter, heeft later de armzali-
ge begrafenisstoet van Mozart
gevolgd, in sneeuw en regen,
op de zesde decern ber van het
jaar 1791. Hij zag, hoe de
gehaaste doodgraver de kist in
een armengraf gooide en daar-
na een goed heenkomen
zocht.
Wat een onzin, als je't op
de vroege ochtend bekijkt,
wakker geworden na een
nacht van wat dan ook, lekker
geslapen of wakker gelegen,
nu aan het ontbijt met weer
een lange werkdag in't voor-
uitzicht, vrouw in goed of
slecht humeur, kinderen volg-
zaam of juist tegen de draad
in het beeia van een dag,
zoals die pleegt te beginnen.
Maar dit is ook niet het meest
geschikte moment om dit ka-
bouterboek ter hand te ne-
men. Later op de dag, als de
dingen die gedaan moesten
worden gedaan zijn, dan komt
de tijd om een beetje mee te
deinen met het verhaal van de
kabouters.
Dat alles zijn tijd heeft, dat
is al een van de eerste dingen
die we van hen kunnen leren.
Melkende kabouter
300
i w* ^iviuuiulv i y \j
t^-j I O
K -. r:-,;vv - ->,v-, - -•
;'V -.••"•
r-. sti
W I I I W V I %mm 11^
1 -J- v •••-" >••..- •-
v - -. «.-• r- v
V vV. 4 V-
De kabouters, sinds eeuwen bedreven in de geneeskunst, willen een ziek dier nogal eens
helpen met acupunctuur.
De oerkabouter in het stenen tijdperk
xtra
TEKST: AAD SCHOUTEN
(Shy
Eerste hulp voor een vos, die
teken in zijn vacht heeft op-
geiopen.
v
•L.
250-2
