Mevrouw van Haaren
gelukkig in Suriname
was
f
Therese
Steinmetz
in Zolder-
theater
Jubileumkoncert
van Harpe Davids
V erdi in Schiedam
Eet smakelijk
5Aardigetoegewijde mensen...
I
Zaterdag in
Passagetheater
Harm Wiersma in Vlaardingen
Park-and-ride
abonnement:
twee verkocht
Riverside
Jazzclub
De avonturen
van
Schiedams
Politienieuws
Jfll
Verstoord
Nietigheid
Marten Toonder
door Leo Knoops en Ietie Mijinke (Novotel)
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1976
47-520
A
Laffe daad ,1
Koffie
A - Wraak
Bedrog
I X
SCHIEDAM Met een wijdse bocht omsluit de burgemeester van Haarenlaan de
stad. Het is Schiedams grootste verkeersader en dat zegt iets over de waardering,
die de bestuurderen zo vlak na de oorlog voor bun Van Haaren opbrachten. Het
is ,,burgvan Haarenlaan geworden. Toch was dat niet van Haarens hoogste
funktie. Hij verruilde het gouverneurspaleis van Suriname voor de burgemeester-
lijke ambtswoning in Schiedam.
kon. Maar het was wel ter ere van ko-
ningin Wilhelmina. Mevrouw van Haa
ren: „Eenendertig augustus was een
enorm feest. Dan had je om te begin-
nen al een week kermis. In het armste
gezin had je nog een portret van ko-
ningin Wilhelmina. Missie Willemien
zeiden ze altijd. Dat komt, onder ko-
ning Willem III is de slavernij opgehe-
ven en die dankbaarheid leefde echt
onder de bevolking. Dan speelde ook
het grote orkest, dat trouwens elke
week op het C.rote Plein uitvoeringen
gaf. Soms kwamen er Nederlandse to-
neelspelers naar Paramaribo, die dan
met onze eigen amateur-mensen uit
voeringen gaven. Zo leerden wij bij-
voorbeeld Rika Hoppe kennen. Dat
bleef een grote vriendin".
Hoe woonde men?, Mevrouw van Haa
ren zegt: „De meesten hadden een bo-
venhuis. Wij ook. Later kregen we een
enorm groot huis aan de rivier met een
tuin. We begonnen met drie man per-
soneel, een kokkie, een huismeid en
een bovenmeid. Later namen we nog
een meisje voor de kinderen en mijn
man had altijd een ordonnans ter be-
schikking voor de boodschappen. En
ze hielden van je. Als de kinderen ja-
rig waren, kwamen ze bij mij geld le-
nen en dan kochten ze verschrikkelijk
grote cadeaus
Ergens bovenin Huize Frankeland
woont zijn weduwe, temidden van her-
innej-ingen aan vroeger. Een groot
schilderij van haar echtgenoot beheerst
de muur, die verder vol hangt met an
dere portretten. Hoe was het leven nou
vijftig jaar terug in Suriname?
Mevrouw A. van Haaren-Raymakers
was er gelukkig. Ze vertelt, hoe zij haar
man naar Paramaribo vergezelde. De
jurist van Haaren had er de funktie van
advqcaat-generaal van het hof gekre-
gen. Een soort officier van justitie is
dat. Suriname was toen een nog klei-
nere gemeenschap dan tegenwoordig
en drie rechters konden met twee ver-
vangers alle processen wel af. Van Haa
ren stond aan het hoofd vafi de VbrVOl-
ging|trafzaken.
Hoe woonde je nou als Hollander zo'n
veertig jaar terug in Paramaribo? Me
vrouw van Haaren: ,,We hebben ons
Hollands ingericht met wat we daar
kochten. En veel later brachten we nit
Nederland andere meubels mee, want
je kon natuurlijk niet altijd krijgen wat
je wenste. En toen we er een paar
niaanden waren; zeiden we: we blijven.
De sfeer was buitengewoon prettig. In
onze kringen verkeerden een heleboel
Surinamers en wij vonden het buiten
gewoon aardige, vriendelijke mensen.
Wij kenden uit Holland al een Suri-
naam'se dokter uit Amsterdam. Zijn
familie bestond uit Portugese joden.
Daar hebben we altijd vriendschap
mee gehouden. Bijzonder aardige,
hoogstaande mensenen zij hadden
weer vriendschap met de Ilernhutters.
Dat is een zendlingengenootschap met
veel zaken in Para'maribo."
Dankzij die introduktie kostte het de
Van Haarens weinig moeite om opge-
nomen te worden in de kringen van
Surinames machtigen. Het was een
heerlijk leven. Paramaribo lag met zijn
houten huisjes als een soort symbool
van menselijke nietigheid aan de oever
van de machtige Surinamerivier, die
traag in de richting van de oceaan
stroomde.
De palmen waren het enige on-Hol-
landse aan de deftige buurt van de stad
en het exotische, de mystiek van de
tropen vermengde zich maar een beetje
met de vaderlandse degelijkheid. Zo
dat het interessant bleef en niet ging
overheersen. Eenmaal per jaar barstte
Paramaribo in een gigantiseh feest los.
De Creoolse ritmes klonken in de stra-
ten; de mensen dansten en zongen, zo-
als niemand dat in het koele Holland
Een idylle, Suriname. Maar die droom
werd eenmaal wreed verstoord en
Van Haaren moest daar noodgedwon-
gen de hoofdrol in spelen. Rond de ja-
ren dertig was de Surinamer Anton de
Kom teruggekeerd naar Paramaribo,
het hoofd vol linkse denkbeelden. Hij
begon de arme Surinamers te organi-
seren en tot protest aan te zetten. Het
gouvernement maakte korte metten:
de Kom verdween in het cachot.
Maar het onverwachte gebeurde. Pa
ramaribo kwam in opstand. Een enor-
me menigte bestormde het parket. Me
vrouw van Haaren: ,,Ze waren reuze
gebeten op mijn man. We kregen brie-
ven. Als De Kom niet vrij kwam, zou-
den ze mijn man in stukken sni.iden.
Hij is ook niet veroordeeld. Daar was
geen reden toe. Ze hebben de Kom op
de boot gezet's nachts. ToenE)estorm-
den ze het parket. Mijn man was niet
bang. „Ga nou terug", riep hij, „want
ik laat schieten." „Haha, je durft niet"
schreeuwden ze. Toen liet mijn man
een paar salvo's afvuren. Er vielen wat
mensen en toen was de^straat leeg. De
Kom heeft nog tegen mijn man ge-
zegd: ,,U was een eerlijk mens".
En daarmee keerde het goede leven te
rug. Van Haaren bracht het tot gouver-
neur en toen hij afscheid nam van zijn
geliefd Paramaribo sprak iemand: „Me-
neer van Haaren is gekomen als A.G.
en hij vertrekt weer als A.G. Hij kwam
als advocaat generaal en hij vertrekt als
algemeen geeerd.
Op zijn schilderij kijkt van Haaren
vriendelijk en vastberaden'. Mevrouw
van Haaren herhaalt: „Het waren zulke
aardige mensen, die Surinamers, en zo
toegewijd.".
SCHIEDAM Vrijdag 19 november
en zaterdag 20 november -aanvang
21.00 uur - zal Therese Steinmetz met
het trio Nico van der Linden optreden
in het Zoldertheater in de Teerstoof,
met hun programma „Opus een plus
drie".
Therese Steinmetz is een artieste die
het klaar gespeeld heeft zichzelf te
blijven op de internationale 'en
nationale podia en "blijk heeft gegeven
een goede smaak te hebben, die over-
eenkomt met de smaak van de gemid-
deldeschouwburg- en theaterbezoeker.
In haar programma „Opus een plus
drie" zingt zij liedjes van gerenom-
rneerde auteurs als Jules de Corte,
Ernst van Altena, Ramses Shaffy,
Gerrit den Braber, Boudewijn de
Groot.
Het trio Nico van der Linden bestaat
uit jonge musici. Het talentvolle trio
beschikt over een uitgebreid instru-
mentarium en maakt gebruik van de
modernste apparatuur.
Kaartics voor beide voorstellingen kun-
nen gereserveerd worden via het VVV
Schiedam vanaf maandag tel.
010-269455.
SCHIEDAM - Harpe Davids - Die naam doet denken aan stemmige heren en
psalmgezang in de oude berijming en met een orgel op de achtergrond, dat eerder
dreunt dan speelt.
Niets is minder waar. De christelijke muziekvereniging Harpe Davids is een van
Schiedams gerenommeerde harmoniegezelschappen. Wie zaterdagmiddag de in-
toch van Sint Nicolaas volgde, kon haar in voile glorie zien. De majeorettes para-
deerden voor de koets uit, het jeugdorkest en de ouderen zorgden samen voor
vlotte marsmuziek. Er werd enthousiast gespeeld en dat mag ook wel, want deze
week bestaat Harpe Davids vijfenvijftig jaar.
Aanstaar.de vrijdag presenteert Harpe
Davids haar jubileumkoncert aan het
Schiedamse publiek. In samenwerking
met het christelijk jeugdkoor Abban-
dono uit Hoogvliet wordt dan een
grote muziekavond gegeven in het Pas-
VLAARDINGEN - De 90-jarige
C.J.V. Liefde en Vrede heeft als
afsluiting van haar jubileumfesti-
viteiten een waarlijk hoogteprmt
weten te plannen. Wereldkam-
pioen dammen eh wereldrekord-
houder simultaanspeler HARM
WIERSMA zal op vrijdag 26 no
vember a.s. in de zaal van De
Pijpers in het Weeshuis (midden-
ingang) een damsimultaan komen
spelen.
In januari van dit jaar besloot de
Rotterdamse gemeenteraad, haar
goedkeuring te hechten aan het
voorstel, om een zogenaamd
,,park and ride"-abonnement in te
stellen: een gekombineerd abon
nement waarmee men zijn auto,
kan parkeren in de parkeergarage
Zuid plein en zich vervolgens per
metro van Zuidplein naar het cen
trum van Rotterdam kan begeven.
Dit kombinatie-abonnement werd
op 1 april van dit jaar ingevoerd.
Vantevoren werd een grote rekla-
mekampagne op touw gezet, die
ruim vijfduizend gulden kostte.
Tot op heden echter werden niet
meer dan twee van dergelijke
abonnementen verkocht
Burgemeester en wethouders van
Rotterdam hebben de gemeente
raad in arren moede daarom maar
weer voorgesteld, te besluiten om
dit abonnement maar te laten ver-
vallen. De raadskommissie voor
Ruimtelijke Ordening, Verkeer en
Openbare Werken kon het hier
helemaal mee eens zijn
SCHIEDAM Vanavond staat het
Passagetheater in het teken van Giu
seppe Verdi. Een uitgelezen groep
Italiaanse operasterren brengt dan ari
a's uit's mans beroemdste opera's. En
allemaal in kostuums.
Giuseppe Verdi is een van 's werelds
meest geliefde opera-komponisten. Al
tijdens zijn leven was hij zo beroemd,
dat keizer Napoleon III hem opdroeg
een opera te komponeren ter gelegen-
heid van de opening van het Suez-
kanaal. Het werd Aida, dat zijn pre
miere beleefde in Egypte's eerste Ope
ra. De voorstelling werd gevolgd door
de Franse keizerin en Khedive Ismael,
die nogal dol was op westerse dingen.
In Verdi's werk klinkt het heftige ge-
voelsleven van het toenmalige Italie
door in bijna elke noot, Het was een
stormachtige tijd, waarin de volksheld
Garibaldi tyrannieke koningcn ver-
dreef, waarin de Venetianen wanhopig
vochten tegen cle Oostenrijkse onder-
drukkers en de vrijheidsvriendcn in
verzet kwamen tegen de achterli.ike ti-
ran,nie. Verdi steunde die strijd met
zijn muziek.
Vanavond worden delen uitgevoerd
van La Forza del destino, la Traviata,
un ballo in maschera, I Lombardi alia
prima crociata en Rigoletto. De solis-
ten zijn Silvana Gherra, Giuseppina
Colombo Viel, Lauretta Brovida,
Piero Fongaro, Reinaldo Perez, Gino
Orlandini en Giovanni Gusmaroli. De
pianobegeleiding wordt verzorgd door
Eduardo Lanza. Regie: Marisa Morel.
Samen vormen deze mensen het gezel-
schap Opera Italiana, dat' in vele lan-
den op de planken heeft gestaan. Voor
deze avond in Schiedam zijn ze uit Mi-
laan aan komen reizen en SG-directeur
Ruud Pillard hoopt dan ook op een
voile zaal. ,,De beloning waar ze de rgis
graag ,voor maakten." schrijft hij.
Toegangsprijzen: f. 15,-, f. 12,50 en
f. 10,-, CJP en 65 plus korting.
Komaan mensen, er is toch niets op de
televisie!
*ken fragment uit Rigoletto.
SCHIEDAM Zaterdagavond houdt
de Riverside Jazzclub - Schiedams
nieuwe dixielandsocieteit haar twee-
de avoncf. De organisatoren^ziin er in
geslaagd om de Diksi Masjien naar zaal
Tivoli op de Nieuwe Haven te krijgen.
Deze formatie bestaat geheel uit erva-
ren musici die bij andere gezelschap-
pen hun sporcn hebben verdiend.
We kunnen er dankbaar voor zijn, dat
nu ook in Schiedam de mogelijkheid
bestaat om eens een goede dixieland-
avond mee te maken. Zaal Tivoli is
uitermate geschikt om een goed
sfeertje op te bouwen en het z.it er dik
in dat de dansvloer zaterdagavond vol
zal zijn.
'y weetmetwanneerjenieuweavontuurbeginfc^tib~^l ffooi16randioos(PanIpheimjhetbeste^dite^at^Pieholleboom?'Un eiye..nutr.x
ammer.ikhebal zolang ophet avontuur gewadt.begnjpl /dat ik je geen moment meer uit het oog whi'n hui6,Heer)gesdiikte behuizing voor eenadet ik pereccn
ip..maarhfi.i«npii<rYTpnhiii< heninnpn nicu.isBirO M motiioc, i y/aar woon je.vriend 6raaf.. .^/TOarvoorhelavonUjurinoelnieniekeover
jammer. a
..maar heb kan elk ogenblik beginnen.niebwaar d
j^h-ja..dat geloof ik weC
hebben... Ikkcmvoorlopig bij je inwonen
NollePinkel
Om precies 19.00 uur zal worden
begonnen en dan zullen,naar men
hoopt, de 50 beschikbare borden
bezet zijn met dammers uit geheel
Vlaardingert eh omstrekbn. Hen
tWfHti£6ra) "borden zffji
zet, dus voor z.b'n 30 damrnefs en
damsters is nog plaats.
Voor de goede orde dient te wor
den opgemerkt, dat alleen bij
voor-opgave een bord kan worden
gereserveerd. Hiervoor behoeft
men slechts een telefobntje te ple-
gen naar het Buro van de C.J.V.
Liefde en Vrede, dat's middags te
bereiken is onder nuihmer
351721, 's avonds kan men tele-
fonisch terecht ondef de nummers
742972 en 742975.
Bezoekers kunnen gratis terecht.
Er wordt gezocht naar een
mogelijkheid om een van de te.
spelen partijen door een deskun-
dige analytisch te volgen.
sagetheater. In het programma wordt
niet ten onrechte geschreven: ,,Hierbij
wil ik vermelden de enorme morele en
financiele steun, welke wij hebben on-
dervonden van onze „achterban". Daar
zijn we erg dankbaar voor. Mede hier-
door is het ons mogelijk gemaakt op
de ingeslagen weg voort te gaan onder
de zegen van Hem, die ons de lust en
de liefde geeft om te musiceren".
Dat citaat geeft iets weer van de sfeer
die al meer dan een half jaar in Harpe
Davids leeft. Het is een vrolijk orkest,
dat niettemin zijn christelijke achter
grond fegelmatig onderstreept. Waar-
bij de leden in de gaten houden, dat
koning David ter ere van God danste.
Aan de andere kant was men immer
principieel. Toen de bezetter in 1940
eiste, dat Harpe Davids zou toetreden
tot die doodgeboren organisatie van
landsveH^derliiktfattistende 'Cultuur-
kainef,, werd zonder meer geweigerd.
?De gflawrsde bvwlleeraers ttafnen hier-
op het volledige instrumentarium in'
besla^, althans dat- was de bedoeling.
Toen de horde het lokaal binnentrad,
waren de meest al „ondergedoken".
De kans dat ooif instrumenten van
Harpe Davids" zouden worden ge-
bruikt tot meerdere eer en glorie van
de Fuhrer of van vliegers die zo voor-
treffelijk kusten, was daarmee defini-
tief voorkomen.
Na de oorlog kwam Harpe Davids weer
boven water en heroverde snel haar
reputatie in de stad. Men deed dat
door het brengen van goede muziek
en mecgaan met de tijdToen de toch
Roomse karnavalsgolf ook het
noorden begon te overspoelen, aar-
zelde het bestuur niet om een boeren-
kapel uit de grond te stampen.
SCHIEDAM Drie Nederlanders in de J
leeftijd van twintig tot. vijfenCwirttig
jaar hebben de 38-jarige Turkse gast-
arbeider B.C. met fiets en aF-iW de
Lange Haven gesmeten. Het gebeurde ji
op zondagavond rond tien voor lialf
zeven. De heer C., die niet kon z\vem- i
men, is door een Rotterdammer op Jiet
droge gebracht. In cafe de Quibus is
het slachtoffer-verzorgd en waarschijn-
Ii.ik voor een longontsteking behoed. J;
De politie is bijzonder verontwaardigd
over deze laffe daad. Er worilt een on- jj
derzoek ingesteld.
Je kunt wel merken dat de koffie duur J
is. Bij de firma Jan Heilker in Oost zijn j
twintig balen santoskoffie van 60 kg.
gestolen. Waarde: twaalfduizend gul-
den. Waarschijnlijk hebben de dieven
van een vrachtwagen gebruik gemaakt.
Minder buit werd dondag in de Dr. de
Visscherschool gemaakt. Daar ver-
dwenen een kleine dertig gulden. Er is
nogal met schriften gesmeten, zodat de
politie vermoedt dat hier wraakzuch-
tige kindertjes in het spel zijn.
Ongelukken
-iC mv
In de maand oktober zijn in Het ver
keer acht zwaar gewonden en twintig
- ,-*"1 bv ..wnucn vii iwiuug
lichtgewonden gevallen. Ook dit week-
ende eiste het Schiedamse verkeer zijn
tol. Vrijdag om half vier schepte een
auto op de Churchillweg een vijftien-
jarig meisje op de fiets. Zij"" gaf geen
voorrang en liep onder maer een ge-
scheurde rechtermondhoeV op. Een
andere fietster kwam zateraag in bot-
sing met een auto op het Willem Lan-
dreplein. Zij liep een heUpfractuur op.
De 19-jarige mejuffr. J.M.G. kwam
vrijdag op de Schiedamseweg met haar
bromfiets te vallen. Zij is met een her-
senschudding naar het ziekenhuis ge
bracht. Het slachtoffer hefrft dit jaar
al eens een ongeluk gehad en raakt
sindsdien op ongeregelde tijden bewus-
teloos. Dat is opk deze kept gebeurd
Zaterdagavond waren de achttienjarige
M. de-G. en diens broer G. de G. met
twee vriendinnen aan het, wandelen.
Op de Coolsingel schopte M. speels
tegen een deur. De 67-jarige J.C. de B.,
die net thuis kwam, zag dat en maakte
een aanmerking. M. smeet hem ter
aarde en begon hem in het gezicht te
trappen. Dat kwam hem op een gewel-
di§ pak slaag van zijn broer te staan.
De politie verscheen en nam beiden
mee naar het bureau, waar M. ter ont-
nuch'tering werd ingesloten. Het
bejaarde slachtoffer liep diverse ver-
wondingen op. Zijn bril en kunstgebif
zijn vernield.
itsimul mi iluMi mtjia mnji nnwR
Diezelfde. avond o.ntdekte een -klant
van.sscajc ..De,::.'Boe«ierang, dattate#
kennis z1jn*rtorterrionAaie had gestofen.
Uit woede gooide hij bij hem de ruiten
in. De dief werd door de politie opge-
pakt en de bestolene heeft beloofd, E
dat hij de ruiten zou vergoeden.
'ii I ix
b\
De politie heeft een gchtpaar aange-
houden dat zaterdagmiddag in Groen-
oord enveloppen, posjpapier en
ansichtkaarten liep te.verkopen. De
opbrengst was zogenaamd voor de kin-
derboerderijeen gemeentelijke instel-
ling. Tegen hen is proces-verbaal opge-
maakt.
Ook deze maand weer een kostelijk
recept in onze kulinaire rubriek ,,Eet
smakelijk", verzorgd door de staf van
Novotel Schiedam. Een recept voor
twee personen ditmaal: men dient de
ingredienten dus te verdubbelen als
men met zijn vieren lekker wil eten.
HAZEBOUT MET RODE KOOL
Bcnodig heden2 ha/ebouten. wat
wortelen, 'prei en ui, kruiden (laurier,
kruidnagel, jeneverbbssen, mario-
lein, thiim), 100 gram maker spek in
reepjes, 100 gram champignons, rode
wijn, 2 eetlepers meel, 1 eetlepel
tomaten puree.
Braad de hazebouten aan en voeg daar-
na de gesneden stukjes wortelen, prei
en ui er aan toe plus de verschillende
kruiden. Als dit goed doorgebakken is
een eetlepel tomatenpuree toevoegen.
Daarna 5 eetlepels meel en dat even
laten smoren. Het geheel afblussen met
rode wiin en iets laten inkoken, waar-
na water of boullon wordt toegevoegd
en wel zoveel tot dat de bouten onder
het vocht bedekt zijn.
Laat dit gedurende ca. 1 uur rustig ko-
ken. Was de gesneden kool. Het beste
middel om rode kool zonder aan-
branden te koken en tevens een vol-
lere smaak te geven is onder in de pan
wat reuzel te doen. Doe daarna de
rode kool er in met wat gesnipperde
uien, zout, peper, een mestpuntje ka-
neel, wat partjes goudreinetten, laurier
en wat kruidnagel en laat dit ca. 1 uur
rustig koken tot het gaar is.
Kook vervolgens de aardappelen en
knijp ze door een zcef, voeg daarna
wat warme melk toe en verfijn de
puree met een klontje boter en wat
zout, peper en nootmuskaat naar
smaak. Doe wat boter in de koekepan,
dan de reepjes spek en champignons en
bak dit bruin. Haal dan de hazebouten
uit de pan en leg ze op een schaal, doe
er de sauce over, de reepjes spek en
champignons. De puree kan in plaats
van in een schaal ook met een spuit/.ak
De hazebout met rode kool, zoals het er na het klaarmaken uitziet.
op het bord gespoten worden, waar-
naast men dan de rode kool kan doen.
Als garnering kan een halve peer,
gevuld met preiselbeeren 'gebruikt
worden,
Veel sukses en eet smakelijk!
LEO KNOOPS
WILD: NIET NIEUW
Voor vele mensen is het eten van
„wild" nog iets nieuws. Toch was oor-
spronkelijk, voor de mens begon met
het tot huisdier te maken en het
fokken van dieren, al het vlees,dat hij
at afkomstig van wiide dieren.
Het eerste wild, dat hij begon te jagen
was mammoet, konijn, buffels, wilde
zwijnen, reeen en al het gevogelte,
waarop de primitieve mens maar de
hand, knot, speer of stenen bijl kon
leggen. Het vlees werd rauw gegeten
en uiteraard lang gekauwd tot men
ontdfekte, dat het vuur, waaraan men
zich zo heerlijk kon verwarmen een
wonder kon verrichten. Het roosteren
en later het stoven van vlees was een
van de b'elangrojksre ontdekkingen uit
de geschiedenis van de mensheid.
Hoewel wild eveneens gevangen werd
voor de huis of vacht en er ook wel
degelijk werd gejaagd als „sport" was
en bleef de jacht.in de eerste plaats
het middel om aan extra voedsel te
komen. En nog steeds is het eten van
wild een noodzakelijkheid in woeste
en onherbergzame streken, zij het voor
ons een welkome afwisseling is in ons
gekultiveerde menu. Aarzel daarom
niet en probeer het gerecht, als hierbo-
ven staat beschreven door onze chef-
kok te bereiden voor familie of gasten
in deze weken vlak voor de feestdagen.
U zult ongctwijfeld als gastvrouw of
-heer slagen.
En zult u be'slist niet vergeten een
lekker wijntje uit te zoeken 4 het
geheel een feestelijk tintje te geven?
Sukscs
c IETIE MIJINKE-BAKKER
