Taalarmoede of verstuikte tongen
Schiedams
Nieuwsblad
Schravelantspelers goed op dreef
1
E
azalea&
dracaena
Sterrenhemel van maart-april
Gemini: de twee ling
HOLLE
PINKEL
Een echteigen boekwinkeltje:
Jules Croiset
in Teerstoof
Henk van
Montfoort
in Passage
Schiedams
Politienieuivs
geminl
De avonturen
van
1
Predikbeurten
Eigen keus
Film
Klappen voor
verkeersbrigadier
Inbraakkroniek
Kind te water
Auto in brand
De planeten
De Maan
door
Marten Toonder
WOENSDAG 23 MA ART 1977
12-512
Hoera l0,gezegend ogenblikHefc
avontuur begirt1 ton,mijn goed xwaard
eindelijk n er werk voor je
HEUUP! GRAAFBULLP06!
Rovers ,'i Een hele bende. rovers'.1
HUH?
W.-waaal?
halt},
^eejjecver !Hier
^taaLRmaldinode
rover hoojd
metzyn
ZM
b.v.bloemsierkunst
staan broederlijk naast elkaar in
de grote plantenkas van Iris.
Dat is niet zo verwonderlijk, want
Iris is zeer ruim gesorteerd als het gaat
om planten plantenbakken encacteen.
Jboekhoutj Kom gauw eens kijken
Rotterdamsedijk 423 Schiedam Tel: 260155*
oS ur
i
Wensdroom Gerard
en
Wil
in vervulling
,,En
toen heb ik
vrouw de stoute
SCHIEDAM
ineens met mijn
schoenen aangetrokken", zegt Gerard
de Ruiter en hij kijkt trots naar de
boeken om hem heen. Sinds een paar
maanden drijft zijn echtgenote Wil de
Ruiter, haar eigen boekwinkeltje op
de Dam en daarmee is ook voor
Gerard een oude wens in vervulling
gegaan.
Hij heeft altijd in het boekenvak ge-
wild, maar nu zijn vrouw die grote
stap heeft gewaagd, is hij even geluk-
kig. „lk was van die boekenbusiness
wild enthousiast. Maar met dat werk
van mij kwam het er nooit van. 22
jaar ben ik op de distelleerderij ge-
weest, maar nu moet ik kalm aan
doen." Dat stelt Gerard in staat om
lekker met zijn vrouw mee te gaan
HERVORMDE GEMEENTE: Grote Kcrk
10.30 uur ds. D.J. Spaling Dzn., 17.00 uur
ds. C.J. v.d. Broek, Vinkevecn; Opstan-
dingskerk 10.00 uur ds. J.D. Smits Amers-
foort kinderncvendicnst; Bethclkapel 9.15
uur ds. S. Thijnstra; Aula Pinasplein 10.00
uurds. M.C. Baart.
HERVORMDE GEMEENTE KETHEL:
St. Martinuskerk 9.30 ds. Lukito van
Maassluis. Dorpskerk 10.00 uur ds. P. Ma-
gre bevest. nieuwe lidmaten, 19.00 uur
ds. P. Vermaat, Vlaardingen. :t Schcpp-
liuis 10.00 uur jongercndienst o.l.v. mevr.
Pliaff.
JOHAN MAASBACI1 WERELDZEND1NG
Havenkcrk, Lange Haven 70, 25 maart
20.00 uur C. van Delft, zaterdag 26 maart
20.00 uur jeugddienst voor alle mensen
v.a. 14 jr.
OUD-KATHOLIEKE KERK: Dam 30,
pastoor P. van Tilburg, zondag 10.00 uur
passiezondag. Tijdens de viering worden
door de kindcrcn de palmpascnstokkcn
versierd.
RAAD VAN KERKEN: Dondcrdag 31
maart, 20.15 uur vierdc bijccnkomst ter
overdcnking van bet lijden cn stcrven van
de Hecr, waarbij het bock Habakuk als
uitgangspunt zal dienen. Predikant ds. B.
van Blanken (Ned. Prot. Bond). Deze
dienst wordt gchouden Oud Katholicke
Kcrk, Dam 30.
EVANGI LISCH LUTHERSE GEMEEN
TE: Lange Nicuwstraat 10.00 uur ds. A.
Steinhart, zondagslicd 178, jeugdkerk.
NED. PROTESTANTENBOND: Westvest
90, aanvang 10.30 uur dr. J.A. Hcbly
van Zeist.
PINKSTERGEMEENTE MORGEN-
STOND: samenkomstcn zondag 10.00 uur
in Dicnstcncentrum de 4-Molcns, voor-
ganger J. Koch. Seer. Molcnsingcl 131,
Schidam.
naar de zaak en vanuit de kamer
achter de winkel het reilen en zeilen
van de boekhandel te volgen. Gerard
de Ruiter: „Het is liefde. Ik heb zelf
altijd ontzettend veel gelezen. Als ik
een oud boek heb met illustraties van
Anton Pieck erin of van Rie Kramer
en ik zie zo die zachte platen, dan zit
ik daar rustig uren in te kijken. En
dan kan ik het niet hebben, dat ze
het verkoopt. Maar dat mag natuur-
lijk niet. Dan verdien je niks."
En het boekwinkeltje van Wil bevat
veel van die prachtige oude delen.
Want er worden geen nieuwe, maar
tweedehandsbocken verkocht en
daarnaast een rijk assortiment strips
en bladen. Gerard: „Wij hebben hier
pocketboekjes voor een gulden en
soms van die besehadigde exeniplaren
voor een paar kwartjes. Nou, daar is
vraag naar, lioor! Er komen hier een
hoop scholieren die van alles nodig
hebben voor een uittreksel of een
skriptie en die hebben dat dan goed-
koop. We krijgen hier ook veel men-
sen van vijftig of zestig en die zien
dan de oude kinderboeken daar.
„Sjongejonge," hoor je ze dan zeg-
gen, „Dat heb ik vroeger ook gehad,"
en dan nemen ze er een mee."
tetnidden van lutn in vervulling gegane wensdroom
„De klanten die wij hier krijgen,
zijn gelijk „eigen'\ Die mensen
kunnen gelijk met je praten over zo'n
boek. leder die binnenkomt, heeft
zijn eigen keus. De een zit achter
Konsalik aan, de ander wil Jan Mens.
Wij moeten onze tong verstuiken
van Noorder Akkoorden.
Noorder Akkoorden verschijnt
elke veertien dagen in Groen-
oord.
EN WIJ MOETEN ONZE TONG
VERSTUIKEN VAN NOOR
DER AKKOORDEN.
Wat schrijft het bladgestreng?
„Want het is ons meerdere
malen opgevallen dat er, laten
we maar zeggen, „zeer slecht"
gesproken wordt. Kinderen
gillen 'ooven:
wanneer de ijsboer zich op het
plein laat zien." En over vier
kolommen staat daar:
„Armoede in de Nederlandse
Taal? (Of spreken we Schie
dams??)"
Schiedams spreken we natuurlijk
niet meer. Die prachtige tongval
is bijna uitgestorven. De echte
Schiedammers zijn overspoeld
door een golf import uit de
omgeving en zelfs ik, die hier
toch geboren (Liduwinastraat
100b) en getogen ben; zelfs ik
kan hoogstens een Rotterdamse
ou-k!ank voortbrengen. Mijn
oma sprak het nog prachtig, dat
Schiedams. Ze Met de H's weg,
waar de spelling dat voorschreef
en voegde er een toe, als het
(onderdeel van de Rijnmond West
Combinatie, waarin ook het Maas
sluis Nieuwsblad en de Nieuwe
Vlaardingse Courant zijn opge-
nomen) verschijnt op woensdag
huis-aan-huis in geheel Schiedam.
Kantoor Rijnmond West Combi-
i.atie: Hoogstraat 122 in Vlaar
dingen. Telefoon: 010-34.67.11
Agentschap: Eurotyp, Rotterdam-
sedijk 238, Schiedam.
Postadres: Postbus 195, Schiedam.
Hoofdredakteur: E.J. Mathies.
Redakteur: Paul Houkes, tel. prive
01804-19405.
Sportmedewerker: Peter Spek,
tel. 010-35.26.15.
Medewerker: Han van der Horst.
tel. 010- 26.46.73.
Klachten bezorging kan men uit-
sluitend doorgeven via het num-
mer 010-13.24.89 (van 8.30 tot
17.30 uur). Indien men donder-
dagochtend belt wordt de krant
nabezorad.
De bladen van Rijnmond West
Combinatie verschijnen in combi
natie met de woensdag-uitgave van
De Wavenloods.
Duo's kunnen worden opgegeven
tot maandag 17 uur; gewone ad-
vertenties tot dinsdag 11.30 uur.
Redaktionele kopij dient uiterlijk
maandag 17 uur binnen te zijn.
woord met 'n klinker begon. En
zo bevatte haar taal nog een
aantal merkwaardigheden.
Prachtig, ik hoop, dat het archief
Schiedams eigen tongval op de
band heeft staan.
Schiedams spreken we dus niet
meer. In deze kontreien is
gangbaar het Hollandse dialekt,
dat zeer lijkt op het Algemeen
Beschaafd Nederlands uit de
boekjes. Alleen zeggen wij „Hij
heb" in plaats van „Hij heeft".
Het lukt ons ook maar moeilijk
om „kennen" en „kunnen" uit
elkaar te houden; wij weten niet,
wanneer je „hen" moet zeggen
en wanneer „hun", behalve een
enkele docent Nederlands mis-
schien, maar die is dan ook
gediplomeerd in dat soort zaken.
Het zijn allemaal Sint Jorissen
in de slag tegen de draak, die zij
„slordig taalgebruik" noemen.
Maar daartegen verzet Noorder
Akkoorden zich niet. De
redakteur van het Groenoordse
wijkblad vindt, dat je ongeveer
alle letters van een woord luid en
duidelijk uit moet spreken.
Het meisje mag niet zeggen:
„Moemakeenijssie." Haar ijle
stemmetje dient anders op te
klinken tussen de grauwe
betonkolossen van de Chinese
muur. Noorder Akkoorden wil
horen: „Moe, mag ik een ijsje",
niet meer, maar vooral niet
minder. En dat is onzin.
Mensen hebben stembanden, een
klankbord (de mondholte) en
een nogal beweeglijke tong.
Hiermee stoten zij geluiden uit
in een bepaalde volgorde en die
volgorde heeft een betekenis.
Als u iets smerig vindt, verza-
melt u wat lucht in de mondhol
te, u brengt de lippen rond op
elkaar, u laat de stembanden
trillen, opent dan de mond-
lippen breed. Probeer het eens
en luister naar het resultaat. Dit
was nu vrij eenvoudig
maar de krant voorlezen bijvoor-
beeld vergt een massa spier-
arbeid. U gebruikt lippen en
tong die razendsnel moeten be-
wegen. Gevolg: bepaalde
klanken komen er niet geheel
duidelijk uit, of u voegt er voor
het gemak eentje toe (geef tern
maar hier, in plaats van geef em
maar hier). Ook zegt u niet:
„laat ons zingen een vies lied,"
maar ,,laat ons zinge een
vies lied".
Buitenlanders die onze taal
willen leren, hebben met dat
soort dingen dan ook grote
moeite. Maar zo zijn we nu een-
maal.
We weigeren onze tong te
verstuiken, zoals de Groenoordse
kollega wil.
Tot nog toe lijkt de draak aan de
winnende hand.
„Goed", zegt de redakteur van
Groenoord Akkoorden", deze
zin in het Schiedams Nieuwsblad
even aanstrepend." Maar dat
staat er toch niet". Inderdaad:
het staat er niet. Mensen vinden
het soms nodig taaluitingen voor
anderen vast te leggen. Dat kan
per bandrekorder, maar steeds
terugspoelen en zo is een heel
getob. Daarom gebruiken wij
voor het vastleggen van de taal
- van de mondklanken dus- be
paalde tekens. Ze stammen uit
het Romeinse rijk en we noemen
ze ..letters".
Er bestaan regels voor het
gebruik van deze zogenaamde
letters" en die bij elkaar
noemen wij ..spelling".
De Nederlanders zijn al een eeuw
over hun spelling aan het bakke-
leien en zoals altijd werden zij
het eens over een kompromis.
Heel ruw gesteld leert de
Nederlandse spelling ons twee
dingen. Een: hoe klinkt het
woord; twee wat doet het woord
in de zin? Dus schrijven we de
eerste persoon enkelvoud van de
klankcnreeks „wort" als word,
maar de derde persoon enkel
voud als „wordt". Ik word, hij
wordt. Verder beveelt de spelling
ons woorden helemaal uit te
schrijven. Zij houdt geen
rekening met gebreken van onze
tong. Extra klanken worden
nooit opgeschreven, weggelaten
klanken blijven gewoon staan.
We spellen „Kepputal" dus
gewoon als „ik heb het al".
Kwestie van afspraak."
Nu nemen letters veel ruimte in.
Wie met een snelheid van tachtig
kilometer over de weg stuift,
heeft geen tijd om een bord met
,,verboden in te rijden voor
motorrijtuigen op meer dan twee
wielen" te lezen. Inplaats daar-
van zet men dus een plaatje neer
van een auto met een rode cirkel
er omheen. Dit zegt evenveel als
een hele zin. Noorder Akkoor
den gelooft, dat zulke symbolen
de taalverarming in de hand
werken. Ook dat is onzin.
Plaatjes zijn gewoon een andere
manier om iets op te schrijven
en vaak nog een betere ook.
Het Groenoordse blad haalt twee
dingen door elkaar: de taal
zowalstiejis en de manieren die
wij gebruiken om taal vast te
leggen. Noorder Akkoorden
vecht dan ook tegen de
verkeerde bierkaai.
HAN VAN DER HORST.
SCHIEDAM Met een stenen kat in
jute zak verpakt werden de spelers en
medewerkers van het jaarlijkse to-
neelstuk der Scholengemeenschap
Schravelant zaterdagavond beloond.
Een toepasselijk geschenk, want
zojuist was de laatste voorstelling van
Feydeau's klucht „Kat in de Zak"
voltooid. Terwijl de spelers het aar-
dewerk vasthielden, verliet het talrij-
ke publiek moe en warmgeklapt de
zaal. Men had heel wat afgelachen.
Wie zich waagt aan een schooltoneel-
stuk doet er goed aan een klucht te
kiezen. De spelers kunnen zich dan
storten in het maken van mannetjes,
het uitbuiten van komische situatics,
het geven van goedmoedige steekjes
onder water aan bekenden. Boven-
dien: je kunt zeggen wat je wilt, maar
de meeste mensen gaan naar het
toneel om eens lekkef te lachen.
Met de klucht „Kat in de zak" van
Georges Feydeau hebben de Schrave
lantspelers dan ook een prima keus
gedaan. Fedeau leverde zo rond de
eeuwwisseling reeksen repertoire-
stukken af. Hij was een routinier,
die wist wat zijn publiek van hem
verlangde: domme idioten, wat gooi-
en smijtwerk, misverstanden, humor
op het kantje af. In ,,Kat in de Zak"
wordt de student Dufalset (gespeeld
door leraar Duits Arno Klerk)
aangezien voor groot tenor, maar
zingen kan hij niet. Hij gaat
bovendien achter de echtgenote van
de gastheer aan, hierbij de dito van
een huisvriend de indruk gevend, dat
het hem om haar te doen is. De beide
heren maken zich daarover vrolijk,
want zij menen dat hij zijn hoge stem
dankt aan een zekere chirurgische
ingreep. Lachen, gieren brullen dus,
en dat is het ook geworden.
Jac. Bink speelde met veel verve de
patserige parvenu Pacavel en dat
bleek hij heel goed te kunnen.
Lerarcs frans Clara Anthonissc zette
zijn veel jongere vrouw Marthe op de
planken en die moet van Feydeau
blase zijn en vernietigend kijken.
Hierin slaagde zij uitstekend.
Ondanks de kwaliteiten van de
hoofdrolspelers heeft het publiek
toch het hardst gelachen om bijrol-
speler Gerard van der Haagen, zoon
van Schiedams kommissaris. Hij had
zich volkomen ingeleefd in de
onnozele h::!s die hij moest spelen en
wanneer hij alleen al op het toneel
verscheen, begonnen de toe-
schouwers al te lachen.
Grote komplimenten verdient ten-
slotte concierge Joop Carree, want
zonder zijn uitputtende werkzaam-
heden achter de schermen, hadden
de Schravelantspelers zeker niet zo'n
goed figuur gemaakt. in zijn vrije tijd
schilderde en timmerde hij het bij-
zonder fraaie dekor en tijdens de op-
voeringen offerde hij nog meer vrije
avonden op om het verstrekken der
konsumpties tijdens de pauze veilig
te stellcn. Bovendien gaf hij dansad-
viezen, zo vermeldt het programma.
De scholengemeenschap Schravelant
heeft haar grote toneeltraditie weer
eens waargemaakt. En alle betrok-
kenen werden beloond met drie
avonden lang een voile zaal. Kenne-
lijk wect het Schiedamse publiek, dat
de Schravelantspelers altijd garant
staan voor een avondje prima amuse
ment.
HAN VAN DER HORST.
coz. icwim siuoio s
Ze zitten soms wel een half uur
tussen de boeken te snuffelen en
gaan dan zonder iets te kopen weg.
Maar dat is niet erg. Boekensnuffe-
laars komen altijd terug. We hebben
hier iedere maand mensen uit
Zeeland. Dan zeg je: ,,Wat ben je
nou, met zo'n klein zakie? Maar die
mensen gaan eehs in de maand in
Rotterdam winkelen en dan komen
ze hier altijd even snuffelen."
De droomwens van een eigen zaak
vervullen, kost een massa geld. Staat
Wil de Ruiter nu voor een kapitaal in
de schuld bij het bankwezen? Niets
is minder waar. Haar boekwinkel is
van de grond gekomen dankzij een
hoop doe-het-zelf-werk en hulp van
vrienden. En natuurlijk ook dankzij
de gemeente, die het winkelpandje
op de Dam grif verhuurde. Gerard:
„Toen wij hier kwamen, zou je
gezegd hebben: het lijkt wel of ze
er een paar handgranaten ingegooid
hebben. Mijn vrouw is eerst gaan
boenen en schrobben, want ik kon
niks doen. Ik was helemaal overspan-
nen en dolgedraaid. Ze heeft het
eigenlijk gedaan om mij er boven op
te helpen. Ik zat helemaal in de ver-
nieling. Zij liep hier te boenen cn te
schrobben, terwijl jij de hele morgen
stijf op bed ligt van de middelen van
de dokter en dan kom je's middags
binnen en dan is zo'n muur helemaal
met het handje gewit".
„En we hebben fantastische hulp
gehad van buren en vrienden, omdat
ze het zo leuk vonden, dat wij in
deze slechte tijd het lef hadden om
een zaakje te beginnen. Het was net
een film. Je kon zien, hoe vracht-
wagenchauffeurs langs kwamen met
hele pakken pockets. ledereen zeulde
boeken aan. Je zag een buurvrouw
wiebelend aankomen op de fiets met
een boterdoos met een kop erop van
de boeken. Dat heeft mij er weer een
beetje bovenop geholpen".
Er komen drie scholieren binnen.
„Aha," zegt Wil, „daar hebben we de
Abbafans. De nieuwe Hitkrant ligt
daar. Kijk maar even of er wat over
ze instaat, want we hebben er zelf
nog geen tijd voor gehad".
HAN VAN DER HORST.
SCHIEDAM- Vrijdag en zaterdag
avond brengt Jules Croiset in het zol-
der theater de Teerstoof zijn
programma ,,Over Tsjechow gespro
ken". Jules Croiset heeft daarin een
beeld van het leven van de grote
Russosche auteur Tsjechow, wiens
van leven ttintelende toncelstukken
meer dan zestig jaar na zijn dood
over de hele wereld nog voile zalen
trekken. En het publiek bezoekt de
schouwburgen niet uit traditie, zoals
het doet, wanneer men Vondels ver-
zen weer eens over het voetlicht laat
galmen. Croiset zelf speelt op het
moment een van de hoofdrollen in
Tsjechow's meesterwerk De Kersen-
tuin, dat dit seizoen met veel sscces
door het Publiekstheater op de
panken wordt gebracht.
Jules Croiset laat heel Tsjcchows
leven de revu passeren: zijn studen-
tentijd, toen hij na kollege homu-
ristische schetsen schreef om de dure
studie te kunnen betalen, de moei-
lijkheden die hij had om zijn func-
ties als arts en schrijver te kombi-
neren, zijn eerste fiasco's als auteur
van toneelstukken, zijn sociale bewo-
genheid, de tuberculose die hem lang-
zaam sloopte.
De toneelkritici van de landelijke
bleden reageerden enthousiast op
„Over Tsjechow gesproken". De
voorstelling begint om negen uur.
Zaterdag brengt het poppentheater
de Kleinste Komedie van Bart
Corduwener voor de kinderen de
produktie Ridders.. Aanvang half
drie. Toegangeen rijksdaalder.
SCHIEDAM Henk van Montfoort
is al weer een tijdje van het Vara-pro-
gramma verdwenen, maar daarom
rust hij nog niet op zijn welverdiende
lauweren. Nu de last van de maande-
lijkse TV-show niet meer op hem
drukt, heeft hij tijd gevonden om
met een eigen show-programma door
het land te trekken.
Volgende week donderdag, 31 maart
dus, is Schiedam aan de beurt. Dan
doet Henk van Montfoort's showpa-
rade „Met de Muziek Mee" het
Passagetheater aan.
Henk zal niet alleen presenteren. Hij
zingt en bcspeelt vijf instrumenten,
maar het is vanzelfsprekend geen
one-manshow. In het programma
zingen Conny Miller die een zeer
gevaricerd repertoire beheerst en de
Italiaanse belcanto-zanger Tonny
Gamo. Tonny Gamo is bovendien
begaafd imitator van kollega- arties-
tien, wat hij volgende week ook in
Schiedam zal bewijzen; Het schijnt,
dat hij met name Adamo perfekt
weet na te doen.
En dan is er natuurlijk het showor-
kest.
Het weekend is voor de Schiedamse
politie op spektakulaire wijze begon
nen. Inbraken onder welke die bij
Coebergh: zie elders in de krant - en
een messteek. Maar zaterdagochtend
keerde het tij. In geen tijden hebben
de agenten zo'n rustig weekend ge
had.
Vrijdagmiddag gaf een vrouw op de
Lorentzlaan geen gevolg aan het stop-
teken van de 30-jarige verkeersbriga
dier R.C.B. Ze fietste rustig door,
waarop R.C.B. haar bij de arm greep.
Met gierende remmen stopte een
auto. De chauffeur sprong uit de wa-
gen en gaf de overijverige verkeers
brigadier een stevige opdoffer, want
men diende van zijn zus - en dat was
de fietster - af te blijven. R.C.B.
loopt nu rond met een bloeduitstor-
ting in het gezicht.
Een bediende van de benzinepomp
op de 's Gravelandseweg kreeg vrij-
dagavond de schrik van zijn leven, t
toen hij in een zojuist gestopte taxi
keek. Uit de rug van de chauffeur
druppelde bloed! Gelukkig was de
man niet stervende. Hij vroeg de
pompbediende snel de politie te bel-
len en reed toen door naar de Nolet-
stichting, waar hij is behandeld.
De dader was inmiddels angstig ge
worden. Had hij een moord begaan?
Hij meldde zich bij de Rotterdamse
politie, die hem naar Schiedam reed,
want het misdrijf was op de Strickle-
deweg gepleegd en dat is net binnen
onze gemeente. De dader zit ingeslo-
ten op de Lange Nieuwstraat. Hij
wordt voorgeleid voor de officier van
justitie.
Bij Unigros is in de nacht van vrijdag
op zaterdag ingebroken. De daders
vernielden een draadglasruit en door-
zochten het gebouw grondig. De in-
houd van laden en kasten smeten ze
over de vloer. Ze vertrokken met me-
deneming van een telmachine ter
waarde van f 575,-. De schade be-
draagt een meier.
Zondagmiddag om tien voor half vier
raakte de driejarige Marco van Loe-
nen spelend voor het theehuis in het
Beatrixpark te water. Een onbekende
redde de peuter van een wisse dood.
Marco werd in het theehuis warmge-
w.cven en kreeg kans om droog te
worden. De politie heeft hem naar
huis teruggebracht.
Zaterdagochtend rond zes uur vloog
op de 's-Gravenlandseweg een taxi in
brand. De brand weer heeft de wagen
geblust.
eoliptica
orion
Ook de Tweeling is een van
de sterrenbcelden die I'tole-
meus in aloude tijden reeds
vermcldde en een van de
sterrenbcelden van de die-
renriem.Het heeft z'n naam
te danken aan Castor en
Pollux, twee mythologische
hclden, tweelingbroers, zo-
nen van de Spartaanse ko-
ning Tyndarus en koningin
Leda. Pollux was onstcrfe-
lijk, Castor niet. Toen
Castor gedood werd was
Pollux daar zo over ontdaan
dat hij smcektc om zijn on-
sterfelijkheid met z'n broer
te mogen delen. Daarop
plaatste oppergod Jupiter
beide broers aan de hemel.
Tweeling is een van de
prachtigste sterrenbcelden
zichtbaar op het noordelijk
halfrond, in het bijzonder
omdat de Melkweg „erdoor-
heen" loopt. Twee sterrcn
van Orion (Rigel en Betel-
geuse) kunnen dienst doen
als wegwijzcr naar de Twee
ling.
Pollux is duidelijk helderder
dan Castor, hoewel dit in
vroegere tijden niet het
geval was. Het tweetal ver-
schijnt in het noordoosten
van tie hemel, waarbij
Castor voorgaat en Pollux
ongeveer 30 minulen na
hem komt. Iloewel deze
twee sterren aan de hemel
dicht bij elkaar lijken te
staan, verschilt hun onder-
linge afstand tot de aarde
toch lOlichtjaar. Bovendien
is de een veel oudcr dan de
ander. Pollux is een geel-
oranje ster in ongeveer het-
zelfdc cvolutiestadium als
onze zon, terwijl Castor als
jongste van de twee een
witte ster is. Dit vcrschil in
kleur is door een verrekijker
reeds goed te zien. De rest
van dit sterrenbeeld breidt
zich uit van de tweelingstcr-
ren in de richting van Orion.
Alhena (c in tek.), die hel-
der genoeg is om met het
blote oog te zien, ligt onge
veer halverwege de afstand
Pollux-Betelgeuse.
Castor is een prachtige
dubbelster, die jammer ge
noeg slechts met een
behoorlijke teleskoop te
scheidcn is.
De/e twee sterren draaien
om hun gemeenschappelijk
zwaartepunt in een periode
van 350 jaar.
F.r zijn twee interessante
variabele sterren in de Twee
ling: f, die in een periode
van 10 dagen in hclderheid
vcrandert van magnitude
3.7 naar 4.3 en g, die in een
periode van 231 dagen van
magnitude 3.3 naar 4.2
loopt. G is een rode ster en
ligt dichtbij Tejat, een ster
van de derde magnitude, die
ook rood is.
Dichtbij Tejat ligt een
mooie open sterrenhoop
M35 (oc 2168), die bij goed
zicht met het blote oog
zichtbaar is. U moet dan wel
proberen „pcrifeer" te kij
ken, d.w.z. niet precies naar
het objekt maar vlak daar
naast, waardoor het licht op
een gevoeliger deel van het
netvlies valt. De ecliptica
(de schijnbare weg die de
zon langs de hemel aflegt en
welke ook min of meer door
de planeten gevolgd wordt)
loopt dwars door dit ster
renbeeld. Castor en Pollux
krijgen dus op gezette tijden
bezoek van een (of meerde
re tegelijk) van onze plane-
ten, iets wat zeer de moeite
waard is om gade te slaan.
Twee van onze planeten,
Uranus en Pluto, zijn ont-
dekt toen ze in de Tweeling
stonden.
Hoofdsterren
a. Castor
b. Pollux
c. Alhena
e. Mebsuta
m. Tejat
Vis.Magn.
1.62
1.16
1.93
3.00
2.92(v)
Abs.Magn. Afstand(lichtj.)
1.3 en 2.3
1.0
-0.6
-4.6
-0.6
45
35
105
1080
160
SATURNUS is nog steeds
het grootste deel van de
nacht zichtbaar tussen de
sterrenbeelden Tweeling cn
Leeuw.
JUPITER staat nog steeds in
de stier. Op 24 maart 15 hr.
vindt een samenstand met
de maan plaats, waarbij de
ondcrlinge afstand slechts 2
graden bedraagt.
MERCURIUS wordt eind
deze maand kort na zons-
ondergang zichtbaar aan de
westelijke horizon. Venus
kan dienst doen als wegwij
zcr naar de kleine planeet.
MARS is nog steeds niet
zichtbaar.
VENUS is nog steeds erg
hclder aan de westelijke
horizon te zien. Op 21
maart om 13 hr. gaat de
jonge maansikkel op 8 gra
den afstand Venus voorbij.
NM 19-3 18h33
EK 27-3 22h27
VM 4-4 4h09
LK 10-4 19h 15
NM 18-4 10h35
DE TIJDEN
Alle tijden in deze rubriek
gegeven zijn uitgedrukt in
UT is Universal Time
(wereldtijd). Voor Neder-
land geldt nu het volgende:
voor de periode 25 sept.-2
april: Ned. tijd is UT plus 1
voor de periode 3 april-25
sept.' Ned. tijd is UT plus 2
MAANSVERDUISTERING
In de nacht van 3 op 4 april
vindt een gedeeltelijke
maansverduistering plaats.
De intrede in de bijschaduw
begint om 5 over 4 (Ned.
tijd).
Het maximum vindt plaats
om 6h 18 (Ned.tijd).
De bedekkingsgraad bij het
maximum is 0.198 dus een
vijfde deel van de Maan zal
verduisterd worden.
(JttRNScHADuw)
3.3© UT
632UT <5C>(,UT M iSnT
y
