Honderd
w
M
1^
m
f
8
WOENSDAG 26 JULI 1978
30-514
•JRII
Op tafel liggen drukproeven voor een folder die
opriep de ..Christian Mission" te steunen. In het
jaar 1878, begin mei, buigen zich drie mensen
over deze drukproeven: William Booth, predi-
kant en algemeen directeur van Christian Mis
sion, de Christelijke Evangelisatie beweging, zijn
zoon Bramwell Booth, secretaris buitendienst
en Georee Scott Railton. algemeen secretaris.
George Railton wees driftig op het papier voor
hem en riep uit: „Oh. nee, dat is fout, daar komt
niets van in!". William en Bramwell Booth bogen
zich over het papier en lazen opnieuw de zin, die
de ergernis van Railton had gewekt. Zij lazen:
The Christian Mission is „a volunteers army". En
dit, zo vond Railton, kon niet.
Armoede
In opmars
Nederland
Over winning
Barre winter
•lijkc Officinal.
Het leger nu
m mmm
ttmai
MMMH
AMI
de
rote
ilet,
OOx
mer
tuin
'rijs
H
Er werd armoede geleden, wat leidde tot to tale verpaupering.
Het Nederlandse tijdverdrijf in vroeger jaren: Legertje pesten.
'n Legeir mar cheer t de wereld in...
J
•rten.
t. De
neen-
Iden.
erso-
die
siuis
ach-
:len.
't de
elijk
het
twij-
rken
nge-
ook
ktie
wer-
lgel-
taal.
Hij vond het woord volunteers (vrij-
willigers) een belediging. Deze volun
teers waren in die tijd boeren bur
gers en buitenlui, die een soort schut-
terij vormden en een keer per week
schietoefeningen hielden en wier
heldendaden zich hoofdzakelijk in de
kroeg afspeelden met op Koninginne-
dag een defile in zelf ontworpen
operette-uniformen en een drink-
festijn op kosten van de edelman.
Dit was in die tijd het begrip ,vol-
lunteers".
Railton zag de Mission meer als een
leger dat de oorlog verklaarde aan de
zonde. Hij had een strijd voor ogen
een totale oorlog die een volledige
inzet eiste. Dit kon niet gebeuren
met brallende mannen in operette-
uniformen. Toen was het historische
ogenblik daar, dat W:lliam Booth
zelf de pen nam en het gehate woord-
je .volunteers" doorkraste en er
met zijn karakteristieke handschrift
..Salvation" neerschreef. „The Chris
tian Mission is a Salvation Army",
stond er nu, een verlossingsleger dat
de hele wereld bekendheid zou
njgen.
Nog datzelfde jaar 1878 werd „Sal-
vation Army" de officiele naam van
Booth's stadszending. Vanuit een
gebouwtje aan de Whitechapel Road
in Oost-Londen opereerde men eerst
alleen in Oost-Londen, waar een
kwart van de Londense bevolking
woonde. Heel weinig mensen hadden
in die tijd kontakt met de kerk of
godsdienst en er heerste armoede.
Vele mannen zaten thuis, de goed-
koper werkende kinderen en vrou-
wen waren werkzaam in de fabriek.
Sociale voorzieningen waren er niet,
de Engelse armen werden sinds 1834
in verplichte werkhuizen tegen
hongerlonen ondergebracht en
pensioenen waren onbekend. De
Het huidige Le
ger des Heils telt
over de gehele
wereld 40.030
muzikanten en
62.737 zangbriga-
deleden.
armoede in de gezinnen leidde tot
totale verpaupering, waarvan ouders
en kinderen het slachtoffer werden.
Ontsnappen leek nauwelijks moge
lijk....
Het was in dit stadsdeel van de
wereldstad Londen dat William
Booth zijn missie begon. Niet alleen
in de sloppen en stegen opereerde
meh, ook voor het mondaine West
End had het Leger een boodschap.
Een uitbreiding zpu in snel tempo
volgen. Toen de zending het Leger
werd, begon men met 88 evange-
listen (41 vrouwen) van de Christe
lijke Zending en 50 evangelisatie
posten. Acht jaar later waren er
1749 korpsen en 4192 officieren
waarvan 1932 over zee. De .Salva
tion Army" kreeg in die jaren alle
kenmerken van een leger, zoals het
nu nog is.
Een uniform dat de drager herken-
baar maakte als lid van een organisa-
tie, die streed tegen nood en zonde.
Een legervlag, waarvan de eerste
in 1878 door mevrouw Booth werd
aangeboden aan het korps in Coven
try Engeland. Ook werden muziek-
korpsen gevormd.
„Ik wil de wereld vol maken van de
muziek van de hemel, de muziek die
als een klaroenstoot onze taak roept.
Ik wil muziek die hart en geest aan-
spreekt via het oor", heeft Wil
liam Booth gezegd tijdens een mu-
ziekfestival. Zulke grootse gedachten
leefden er nog niet in het prille begin
van de Leger des Heils muziek in
1878, toen Charles Fry samen met
zijn drie zoons begon met het bege-
leiden van de samenzang bij open-
luchtsamenkomsten.
Nu zijn er in de wereld zo'n 40.000
Leger des Heilsmuzikanten plus
12.800 jeugdmuzikanten bezig
ideaalbeeld dat William Booth schet-
ste met eigen talent in te vullen.
Ze spelen en zingen voor zieken,
op straat tijdens bijeenkomsten,
in concerten of bij officiele gele-
genheden.
Nog even terug naar het jaar 1883.
Het leger was wereldwijd in opmars.
Reeds elf maal had men de sprong
over zee gemaakt, namelijk naar
Amerika en lerland, Australie en
Frankrijk, Ceylon, Zuid-Afrika en
Nieuw Zeeland. De readies waren
niet altijd even vriendelijk. In Aus
tralia kwamen bedorven eieren op
de markt voor het smijtgrage pu-
bliek. Zij kwamen in de handel als
Leger des Heils eieren. In Zwit-
serland was het nog erger, daar kreeg
de heilssoldaat geen enkele be-
scherming. Eger nog, het
gepeupel werd door de autoriteiten
aangemoedigd hen overlast te bezor-
gen.
Ondanks de rotte eieren, stenen en
stokken met als voornaamste opsto-
kers de kerken, trok het Leger ver-
der. William Booth reisde over de
gehele wereld. In het jaar 1902
bezocht hij (in een tijd zonder snel-
verkeer) Frankrijk, Duitsland, Neder-
land, Denemarken, Noorwegen, Zwe-
den, ltalie, de Verenigde Staten en
Canada.
Overal sprak hij, omdat hij overal zijn
getrouwen had en omdat het Leger
overal zo langzamerhand een begip
aan geworden was.
William Booth joeg zichzelf steeds
weer op en hoe vermoeid hij soms
ook kon zijn, vermoeid en over-
werkt zei hij telkens weer: I am
very tired, but must go on. on..on..".
Ik ben doodmoe, maar ik moet ver-
der...verder....verder.".
Ook Nederland heeft zijn Leger-
geschiedenis, die begint in 1887
toen een correspondent van een dag-
blad aan zijn redactie meldde, dat
er een heer Tyler, kapitein van het
Engelse Heilsleger met zijn echt-
genote in aantocht was om met een
stadgenoot stilletjes propaganda te
maken. Op 8 mei 1887 was het
zover, de verovering van Nederland
kon beginnen. Alles was gereed.
In Amsterdam had men een zaal
weten te bemachtigen, ,,de zaal
Emmanuel" (nog steeds de zaal van
het korps Amsterdam-Zuid). Het
bevel werd gevoerd door stafkapi-
tein Tyler, die werd geassisteerd
door luitenant Govaars.
De heer en mevrouw Schoch waren
de eerste vrijwillige medewerkers.
Volgens de verslaggever van ,,De
Tijd" was de eerste samenkomst van
het Leger des Heils een sof. De ver
slaggever was van mening dat het hier
ging om een groepje mensen met
overspannen zenuwen, dat niets met
godsdienst uitstaande had. Reeds na
I Het Leger biedt een helpende hand aan ouderen, maar ook aan jongeren. een half uur liepen de meesten de
zaal uit en het onderwerp van
gesprek was het kwade vermoeden
dat de bekering van de drie vrou
wen en de wederbekering van een
manufacturenkoopman tijdens de bij-
eenkomst boerenbedrog was. Dat
het tevoren was afgesproken. Dit
negatieve bericht in de krant was
echter nog niets vergeleken bij de
manier waarop het .gepeupel" het
op het Leger voorzien had.
De morgen- en middagr-amenkomst
was die gedenkwaardige zondag nog
rustig. De avondbijeenkomst ,,was
een harde strijd", bericiitte commis
sioner Railton, die de opening bij-
woonde naar Londen. Hij ver-
volgde: ,,De duivel had werkelijk al
zijn krachten verzameld om zijn
strijd te voeren... hij wist zich mees-
terlfjk te bedienen van de gretig-
heid van de Amsterdammers om iets
nieuws te horen en juist toen wij
langzamerhand het volk in beslag
legden, drong een grote schare
volk op de deur aan. tevergeefs
probeerde de politie, die de gehele
dag met goed gevolg ons flink
terzijde had gestaan, de deur te bewa-
ken
,,Pas nadat de politie versterking
had gekregen kon de samenkomst
voortgang vinden „Toen wij
na de bijeenkomst om half elf de
zaal verlieten stonden er twee rijen
ferme mannen met hun koperen
helmen, terwijl zij geduldig alles
voor ons in toom hielden...."
Toch was de overwinning op Neder
land zestien mannen en vjrouwen
die zich bekeerden, een overwinning
waarvoor men zwaar heeft moeten
vechten. De dagbladen uit die
tijd getuigen ervan, dat het Leger des
Heils het vaak moest ontgelden. Men-
sen van wie men dacht dat ze tot het
Leger behoorden werden op straat
mishandeld, ook dreigde men de rui-
ten van de zaal van bijeenkomst
met stenen in te gooien. Een geliefd
tijdverdrijf in Nederland was Leger
tje pesten
Men verstoorde de bijeenkomsten
door ratten, katten en andere dieren
naar binnen te slingeren. Na een
jaar van werken en strijden waren er
in Nederland 7 korpsen, 2 officie
ren 11 kadetten, 20 kadidaten, 3000
bekeerden en een verkoop van
13.000 exemplaren van de Heils
soldaat", het officieel orgaan en
evangelisatieblad.
In diverse plaatsen in Nederland die
het Leger aandeed vonden ernstige
ongeregeldheden plaats. Ook hier
werden weer ruiten ingegooid en
menigmaal moest de politie fors
optreden.
In Nijverdal lagen stukgetrapte
banken in een sloot, ook de lampen
en ruiten hadden het moeten ont
gelden. In Yerseke liet men een
zwerm meikevers los, die het publiek
verdreven, daarna sloeg men het
meubilair aan diggelen
Dat Nederland altijd iets meer tijd
nodig heeft om iets goed als ietj
goeds te herkennen bleek wel uit het
feit, dat in de barre winter van 1890.
de. koudste winter sinds mensen-
heugenis, de grote kentering in de
publieke opninie bracht. In een dag-
blad stond dit bericht: ,Het Leger
des Heils is voornemens, zoolang de
strenge koude aanhoudt, zijn lokaal
op het Rapenburg alhier des nachts
van 10 tot 7 goed verwarmd open te
stellen voor hen die anders zonder
dak zouden zijn. Men berekent dat
ongeveer 200 mensen aldaar een
onderkomen zullen vinden. Mocht
het noodig blijken, zoo zullen ook de
andere lokalen in de Gerard Dou-
straat en op de Lijnbaansgracht
voor het zelfde doel worden open-
gesteld. Indien het Leger daartoe in
staat wordt gesteld door gelde-
lijke hulp van buitenaf, dan bestaat
het plan den loges voor een nacht
een ontbijt, bestaande uit brood en
koffie te verstrekken".
Zo. begon Nederland het maat-
schappelijk werk van het Leger des
Heils meer en meer te waarderen
De spot en hoon, die er was hadden
plaatsgemaakt voor respect en wel
willendheid.
De laatste keer dat William Booth
optrad in het openbaar was op 9 mei
1912 in de Albert Hall te Londen,
voor een gehoor van tienduizend
mensen. Hij was een maand daar-
voor 80 jaar geworden. Veertien
dagen later vond een operatie plaats
aan zijn steeds blinder wordende
ogen. De operatie baatte echter
niet. Het onherroepelijke moest na
afloop door Bramwell aan zijn vader
worden meegedeeld. Ondanks zijn
blindheid wilde hij toch nog door-
gaan. Hij zou het echter niet meer
kunnen. Het was of met het licht
van zy'n ogen ook zijn levenslieht
langzaam doofde.
Op 20 augustus 1912 stierf William
Booth. Zijn werk was wereldwijd,
zijn naam wereldbekend. Nu gaf
hjj het over aan zijn zoon Bram
well.
0 E
E t T.
torn)
O R.. hwfl ti*
at tie
ch« fctlMIt,
*onr
la*H ml
ZHig 24 Ft-
nitrt npdtaelit,
kumrrtilrti
*>p in7 -
w» op
Ut iltirie wordt
,V tiler -M
i* IV,t
Ktimet tn iriiwn ktmtt §m m
ftkrtk Fdtwtan h
49 kttdt.
HALVE CENTEA Q0UKR TfCWTlEA
»'t I- kootl d«t Je ntdrwk-
kin*. ik Ita op elk gwwtcM, dat
»V ran mnrfen o«tm ttitr en ik.
1 «!enk dat aeder»n hettelf<'t las»n
j op tnijn trekken, Kn toeh ik
ge ,'m-Mp mirder de *n*iperde knade,
dun w«»l »en no* »nerpeT>d»-p troe.
dat miin »ial d<< »r«eondde kij de
frnlaelite a«n wat ik jnirt in mijn
t.ifkje m-t'erd bad bij eeo
t;»r Adjudti.te R«-r*k»tt. die, ?.ooa1«
-eer- wcvn, m t>ew«l ia «*er
c nAek bu urtawerk i n An»t<f «>r.lam
U eterda.*kt
n-»ax'ttea maa. •rnuw Hen
k-ef». p.1#f tmpm de
ifi# «Ww.» a« ir V"i
oat is een unnoooitnt
Grande F«»te de Nnif. Ortet
Xarhte!iik Feeat in de Tnevlacht
rotr Daklnoren. Hnarlemmerhout-
tainen en SO, en in aod«re Tot-
vlqr.htec in I>er Haaf, io R ttterdam.
in Dordt ir I'iteeht in Grnniogen.
in in "tie Reddirjjahmten
en ir orae AcbterHonrt' n.
fittep. wilt |»ii daarnan deelnemen .J
Daar in iVe* ala de mm., die eeen
werk. en de vronw, die jjeen kle».
dinjc krril, en bet kind, dat biink
rerf-tiift, wonlen opcnnmeji jjerred
en te ruat* C'legd hij e»r. -rarrn-*
ka< hel
I»at ia e»n feeat' O, ik dank
hot dat I
■oeder, t
aij de eU
aaaaitn,
aid 4m*
attrft dat
T/ondea,
boon
▼an hart
On moge I)
Ga da
dien man
met iete
btj dea I
alaan ta
▼oor de
dood TOO?
tin
Gevoelt
koude gr
te bem*
liefde haa
niet spoei!
kara a i
warmer,
bo jfehi"#
•De voorloper van de Strijdkreet kondigt maatregelen aan in de barre winter
van 1890.
Ik ben
doodmoe,
maar ik moet
verder.....
verder
Zijn begrafenis bracht tienduizenden
mensen op de been. Het verkeer lag
uren stil. Op zijn graf lagen de
kransen van de Engelse koning en
Duitse keizer naast het in een krant
gerolde bosje asters van de man van
de straaL
Het Leger des Heils werkt momen-
teel in 82 landen, verspreid over de
gehele wereld (met uitzondering van
de communistische landen, waar het
werd verboden).
Aan korpsen telt het nu ruim 15.450
en de mankracht bestaat uit 16.313
officieren (mannen en vrouwen die
aan de Leger des Heils kweekscho-
len ziin opgeleid). Verder telt het
nog 41.059 employes. Van veel
waarde is bovendien het werk dat
veel heilssoldaten (onder wie)
40.030 muzikanten en 62.737 zang-
brigadeleden in hun vrije tijd ver-
richten. Op het Nationaal Hoofd-
kwartier, het centrale administra-
tieve centrurrj. van het Leger des
Bramwell Booth neemt de taak van zijn 80-jarige vader over.
Heils zijn de verschillende depar-
tementen van waaruit onder andere
leiding word-t gegeven aan de secto-
ren van maatschappelijk werk,
evangelisatie- en clubwerk.
Ook zetelen hier de voogdij-afdelin-
gen. Dit zijn afdelingen die zich
belasten met het opsporen van
vermiste personen en de nationale
kledingindustrie, die verschillende
depots in het land hebben.
Verder zijn er de afdelingen finan-
cien en legale zaken, het eigendom-
mendepartement en het redaktie-
departement.
Het Leger heeft in de loop der jaren
heel wat taken op zich genomen.
Iedere Nederlander kent onge-
twijfeld de kledingophaaldienst maar
tevens, en dat weet misschien niet
iedereen, draait er een afdeling
professioneel maatschappelijk werk,
die actief is in de sectoren kinder-
bescherming, voogdijvereniging,
thuislozenzorg, reclassering, bejaar-
denoorden en verpleegtehuizen.
In al deze soorten van arbeid werken
heilsofficieren en heilssoldaten om
samen de mensen van jong tot oud,
met wie. zij in contact komen, juist
die steun te geven die ze nodig
hebben. Minder bekend is de pasto
rale evangelisatie-arbeid, hoewel
die juist hoofdzaak is voor heils
soldaten.
Er is veel geestelijke armoede en
geestelijke nood en veel mensen
zijn daardoor in twijfel. Het leger
tracht met evangelisatie-arbeid hierin
verandering te brengen.
Men zoekt naar nieuwe wegen om
de medemens op de hiervoor ge-
noemde terreinen zo goed mogefijk
te dienen.
Daarom begon de afdeling Reclas
sering in Maastricht een koffiehonk
en er werd in Lelystad de eerste steen
gelegd voor een nieuw evangelisatie-
centrum. Daarom werd in Maarssen
een modem bejaardencentrum in
gebruik genomen, waar tegenaan de
korpszaal is gebouwd en de inte
grate van de bezoekers van de
samenkomsten en de daar wonende
bejaarden blijkt verrassend positief
te zijn en daarom ook werd er in
Rozenburg met de pastorale en
evangelisatie begonnen en werd er
in Rotterdam een ,,raad-en-daad"
balie geopend.
Omdat het Leger ders Heils van nu
aan de toekomst denkt! In een
speciaal Strijdkreetnummer. waaraan
wjj de feiten uit dit stuk ontleenden,
wordt een overzicht gegeven van
verleden en heden van het Leger
der Heils. Het is voor f. 1.50 te koop.
