13a80
Restauratiekosten gigantische bedragen
m w psm hm en scHEvemeeN ~zo lekker denm zm
Geschiedenis
Dit weekend extra voordelig!
Ongerustheid
Op vakantie...
Beschadigingen
Een beeld in het
Ereehtcion
(een zogenaamde
„karyatide
Toerisme
Titanium
VLAARDINGEN - De winkeliersvereniging ..D'oude Hoogh-
straet" houdt van maandag 11 tot en met /.aterdag 16 juni een
Griekse week. Dat wil zeggen dat de Hoogstraat tijdelijk een edit
Grieks tintje krijgt. De straat wordt versierd met vlaggen, er komen
kraampjes voor diverse winkels en de etalages van de winkels wor
den opgeluisterd met beelden van liet zonnige vakantieland.
rKiiK pexmftv m tcch m<s
XHMreH m MApuRom! ra
H16R 'V MaDjIOPM 2"M
reouuevs) ver Reuza1!kikews*vz
JK VIVP H£T HiER CCK 5V/0, Z£ PIS KCETS
STRAKS \]0d> RJJM I\JMetfV IV btHMKT; ZOJ Z^£-
-fSfc DE STAD,,, REV DAT-iE SCriT lS,,,
I VAVWOVDVM i
MM PS PiSe., ZC\ l£j<£ PA6
\MSBEV iv'f VM AJOflT 6£HAp!
DONDERDAG 7 JUNI 1979
23-579
Twcede symposium gehouden om
twee jaar onderzoek en restauratie te
bespreken en begin dit jaar werd er
op de „hoge stad" een international
persconferentie gehouden waar nie-
mand minder dan de directeur-gene-
raal van de UNESCO. Amadou Mah-
tar M. Bow vertelde dat de Akropolis
ais er geen hulp kwam, spoedig on-
herstelbaar zou zijn. De Criekse mi
nister van cultuur, Konstantin Try-
panis liet erop volgen, dat de gigan-
tische kosten niet te dragen waren
door de Grieken, van wie z.eker een
kwart direct verantwoordelijkheid
draagt voor liet vervai van het klas-
sieke monument, omdat deze twee
en een half miljoen mensen in Athe
ne wonen en met hun industrie, ver-
warming en auto's het tempelcom-
plex meer hebben laten lijden in de
2 laatste twintig jaar dan de natuur-
lijke elementen dit de 2000 jaar daar-
voor gedaan hadden.
De Akropolis moet omstreeks 3000
voor Christus a) bewoond zijn ge-
weest. Veel later, rond 1250. zijn de
eerste muren er gebouwd door de
1 Myceense koningen die op deze heu-
vel het administraticf, bestuurlijk en
religieus centrum vestigden. Om-
- streeks 700 moet de heuvel onbe-
woond zijn geweest en alleen nog de
religieuze functie behouden hebben.
Via aris'tocratische tussenvormen ont-
wikkelde de bestuursvorm zieh gelei-
delijk in een democratische. De Akro
polis kan, ook niet gemakshalve, niet
het monument van de democratic ge-
noemd worden, immers de bestuurs-
plek werd eerder de agora en de daar-
omheen gegroepeerde gebouwen en
was juist van de ,,hoge stad" neerge-
daald. De Akropolis, zoals wij die
ke'nnen van wat er nog overeind staat
is niet gebouwd als een Hoog Catha-
r rijne nu, en toch is al dit kostbare in
verbazingwekkend kdrte tijd tot
stand gekomcn. In 480 voor Chr. had
den de Perzen Athene verwoest en de
Akropolis werd eveneens kaalgeslagen
Er stond in elk geval een zandstenen
tempel van Athena Polias (met mar-
meren sculpturen) die ten tijde van
de wetgever Solon(594-590) gebouwd
was en mogelijk was er al een begin
i gemaakt met de bouw van het Parthe-
non. Na de Perzische oorlogen wist
Een prachtige kwaliteit wollen
berber op schuimrubber rug, in
een mooie, neutrale kleur berber.
400 cm breed. Ubetaalt ditweekend
nog geen 140,- de meter...
Per meter
slechts
L
Perikks de politiek en de cultuur te
donrineren. Zijn persoonhike autori-
teit deed de Ekklesia zijn besluiten
steeds bekrachtigen. In politieke-mi-
litaire zin maakte hij Athene tot een
zeemacht. Het Delisch-Attische bond-
genootschap, waarin eerder een impe-
rialistische dan een gemenebest-ver-
houding bestond, moest bestendigd
worden en ook in religieus-culturele
zin moest Athenes superioriteit blij-
ken. Perikles maakte werk van de cul-
ten van Dionysos, Demeter en He-
phaistos, maar vooral het bouwpro-
gramma voor de Akropolis was
gigantisch.
Deze strateeg moest de herbouw van
de oude Athena Poliastempel verhin-
derd hebben, zoals hij ook de bouw
van het Athena Nike-tempeltje, waar-
toe de Ekklesia had besloten en waar-
voor Kallikrates al een plan gemaakt
had, tegenhield.
Volgens Plutarchus richtte Perikles
zijn aandacht geheel op de herbouw
van de ingangspartii van het heilig-
(Iriekenland hejt nog veel ruimte, nten kan er betrekkelijk gcniakkclijk
komen, de prijzen zijn redelijk en er vail i eel te genieten.
dom, de Propylaeen, het Parthenon
en het cultusbeeld van Athena Parthe-
De formele rol van Perikles kan niet
duidelijk gemaakt worden, hij zat
zelfs niet in de bouweommissies. Als
Perikles na dertig jaar bij een epidemie
omkomt (ca. 430) is het met de groot-
ste macht van Athene gedaan. Onder
wisselende omstandigheden worden
in het laatste kwart van de 5e eeuw
nog het Athena Nike-tempeltje en
het Erechtheion gebouwd.
In een halve eeuw tijdswas een monu
ment geschapen waar de wereld zich
nu ongerust over maakt en ook moet
maken. Het massatoerisme, voor Grie-
kenland een zeer belangrijke econo-
VLAARDINGEN - De lijst van de winkeliets die deelnemen aan de Griekse
week op de Oude Hoogstraat van 11 tot 16 juni 1979 luidt als volgt:
1 Meubel en Rotanhuis, Hoogstraat
1312 Bra bants Schoenenhuis, Hoog
straat 125; 3 Behang Voordeelcen-
trum, Hoogstraat 123; 4 Orgelcen-
trum J. Hoogendijk, Hoogstraat 113-
115; 5 Fa. Keyzer; 6 Fotografie A.
Aandeweg, Hoogstraat 105 7 Bolder-
hey Antiek, Hoogstraat 99; 8 Inter-
boetiek, Hoogstraat 97; 9 Slijterij 't
Stoopje, Hoogstraat 95; 10 Boetiek
Very Good, Hoogstraat 89; 11 Sla-
gerij K. Buckers, Hoogstraat 87a; 12
Pot Sierlijk Handenarbeid, Hoogstraat
85; 13 Plato Platenzaak, Hoogstraat
8114 P. de Zeeuw Huishoudelijk art.
Hoogstraat 71-73; 15 Sporthuis Mart
van Dam, Hoogstraat 65; 16 F. v.d.
Hoist Orthopaedie, Hoogstraat 59;
17 John Kohler Tapijt, Hoogstraat
57; 18 Grapo Antiek, Hoogstraat 53;
19 Reformhuis Salvia, Hoogstraat 47;
20 Zonne Centrum, Hoogstraat 43;
21 De Doofpot Antiek, Hoogstraat
37; 22 Herenkapsalon de Ruyter,
Hoogstraat 35; 23 A.B.S. Dinner Ser
vice, Hoogstraat 33; 24 Cafe de
Kroon, Hoogstraat 21; 25 De Echte
Bakker Frans Hazenberg, Hoogstraat
13; 26 Fa1. Baauw Bouwmatenalen
Havenstraat 19-25; 27 De Goudsmid-
sc, Hoogstraat 42; 28 Uw Poelier,
Hoogstraat 68; 29 Radio Bas van
Delft, Hoogstraat 72; 30 Bova Auto-
verhuur Afro!; 31 Slagerij Voorthuy-
zen, Hoogstraat 80a; 32 Het Leder-
huis, Hoogstraat 82; 33 Corsetten-
huis Veco, Hoogstraat 94; 34 Snack
bar 't Centrum, Hoogstraat 96; 35
Stoffenhuis Driessen ..Hoogstraat 102
36 IJssalon Melbalino, Hoogstraat
104; 37 Bloemenmagazijn Schaap
106; 38 Jos Hairstyling, Hoogstraat
112; 39 Vellekoops kaashandel,
Hoogstraat 1 20; 40 Bulva Verlichting
en Meubelen, Hoogstraat 126-128;
41 Behang Super, Hoogstraat 130; 42
de Vakantiewjnkel, Hoogstraat 121;
43 Boutique Janneke, Hoogstraat
1 19; 44 Guillaume Zilver, Hoogstraat
51; 75 Tisco Service, Hoogstraat 49;
76 V.d. KoogSchoenhersteller, Hoog
straat 27; 77 Pluimgraaf Riiwielhan-
del, Hoogstraat 93; 78 Verhoeff
Chem. Reinigen, Hoogstraat 60.
Een overzicht van het Erecnteion, een der merkwaardigste Criekste tempels.
Of in de auto uw lievelings hits,
nagezongen op Cover cassettes,
o.a. Night Fever; Wuthering Heights;
Rivers of Babylon; Denis, Substi
tute; Hot Shot; Hopelessly devoted
to you; Dreadlock Holiday, You re
the greatest lover; Windsurfing
enz....Van 5,95
per stuk voor
oefenaars een hron van inspiratie zijn
gebleven.
Het tempelconiplex is overigens aller-
minst onbeschadigd de eeuwen door-
gekomen. Na onderlinge twisten raak-
ten de Grieken zo verz.wakt. dat ze
definitief hun onafhankeliikheid ver-
loren en veel plunderaars vonden op
de Akropolis een rijke prooi. De plun-
deringen van de Romeinen onder Sul
la (84 v. Chr.) waren nog bescheiden
vergeleken b(i die van de Barbaren
die twee en een halve eeuw na Chris
tus Griekenland doortrokken. Het
Christendom drong pas laat tot Athe
ne door: de neidense cultuurtekens
werden radicaal en fanatiek bestre-
den. Het Parthenon kreeg een Abis
en werd Hagia Sophia voor dit ge-
bied en het Erechtheion en de Pro
pylaeen werden alsBasilicae gebruikt.
De Turken wendden het Parthenon
tot moskee aan en het Erechtheion
•werd als harem ingericht. De Turken
legden later op de Akropolis fortifi-
caties aan, de Nike-tempel werd af-
gebroken en de Parthenon-Cella
werd tot kruithuis bestemd. Bu de
belegering van Athene door een Ve-
netiaanse vloot in 1687 kwam er een
voltreffer op deze explosieve verz.a-
meling en met het Parthenon werden
ook andere gebouwen neergeblazen.
Beelden, sculpturen en wijgeschenken
waren al verdwenen en toen de En-
gelse gezant in Turkije. Lord Elgin,
als een der eersten de troosteloze res-
ten nog op waarde wist te schatten.
kon hij. met toestemming van de sul
tan. fragmenten naar Engeland bren-
gen. De delen van het Pathenonfries.
van de gevelsculptuur en de beste van
de Karyatiden van de zuidhal van het
Erechtheion.de Elgin Marbles" zijn
sindsdien de trots van het Brits mu-
mische factor, is het gevolg van het
grote cultuurhistorische belang van
de Akropolis. In kunsthistorische zin
is de Akropolis van belang, omdat
het vele dat over is de menging van
de grote bouworden zo duidelijk laat
zien: de Atheners behoorden tot de
Ionische stam, maar woonden in een
Dorisch gebied, het Parthenon c-n de
Propylaeen laten dan ook Ionische
elementen in Dorische gebouwen
zien, terwijl het Nike-tempeltje en het
Erechtheion, Ionische tempels met
Attische kenmerken zijn. Bovendien
zijn de algehele lay-out, de kostbare
materialen die aangewend waren en
het kunstenaarsschap van architecten
en beeldhouwers van zulke grote be-
tekenis dat ze niet alleen voor het
4e eeuwse Griekenland, maar voort-
durend voor de kunsten en haar be-
De toeristen die voor de Griekse
economic van niet te onderschatten
belang zijn, hebben eveneens aan het
vervai van het tempelconiplex nieege-
werkt; er is becijferd dat er de laatste
20 jaar meer toeristen de berg be-
klominen dan de 2000 jaar ervoor.
Trappen zijn gesleten, archeologische
sporen worden weggewist of zijn op
zijn minst vervalst. Men moet tegen-
woordig al over houten vlonders de
Propylaien door en zal het aanstaan-
de seizoen gedwongen worden, ver-
plichte routes te volgen; de toeristen
zullen het Parhenon niet meer mogen
betreden. De bouwgragmenten die nu
nog her en der over de heuvel ver-
spreid liggen zullen exact beschreven
worden en zullen door een computer
vergeleken worden met deontbreken-
de delen en de bodemsporen. Mogelijk
zullen hierdoor veel fragmenten hun
oorspronkelijke plaats kunnen her-
kriigen. Men gaat echt zuinig worden
op wat er nog rest en (Je bonte menig-
te waarin de mcesteh slechts plicht-
matig en zonder een spoor van verba-
zing hun foto's en dia's schieten om
thuis te kunnen bekijken, wat ze al
hadden moeten zien, zal worden be-
perkt in haar bewegingsvrijheid. De
prijs van de secularisatie.
Met historische foto's, er zijn dia-
guerrotypen van de Akropolis be-
waard gebleven. kan men nog een ont-
hutsende ontdekking doen: de ge
bouwen worden niet alleen door con-
structieve fouten en toeristen aange-
tast, maar de oppervlakte van de ge
bouwen hlijkt door de gevolgen van
de industrialisatie schrikbarend aan-
gevreten te zijn. Het is vooral te con-
stateren Han de nog resterende friezen
op het Nike-tempeltje en Parthenon
en aan de Karyatiden. De zwaveldi-
oxyde voltrekt in enkele decennia
wat de natuurlijke elementen tiental-
len eeuwen niet konden: het mariner
oplossen tot gips. Het caleiumcarbo-
naat (ook de verbinding van zand-
steen) in de zeer duurzame kristallisa-
tie van mariner gaat met zwaveldioxy-
de, zwavelanhydride en water (lucht-
vochtigheid, regen) over in ealcium-
sulfaat en kooldioxyde.
Vorige herfst zijn danook gipsafdruk-
ken van de Karyatiden gemaakt om
ze mettertijd te kunnen vervangen
door copieen van cement (een van de
dragende nieisjes is al van cement,
zij vervangt het zeer gave exemplaar
dat al ruini 160 jaar in het Brits mu-
sum staat en dus niet aan zwavelne-
vels heeft blootgestaan). De vergip-
sing van de Korai (zoals-de als zui-
fendragende vrouwenfiguren ook ge-
noemd worden) is al tot 6 mm diep
gevorderd en om hen onmiddellijk
te helpen, zal er een box oniheen
worden gebouwd met een kunstma-
tig «tikstofklimaat. Met titanium zal
het balkwerk vervolgens zelfdragend
gemaakt worden, waarna de Korai
verplaatst kunnen worden. De me-
thode iijkt omSlachtig maar van vroe-
gere restauraties heeft men geleerd
dat men niet tevreden mag zijn met
een tijdelijk succes. 7.o zijn proeven
met silicone!! om een stabilisering te
iONMMit Hv;. v
*«*•>-
i
Y'.x> O-*-
Wtiftrntrevtiy T<»
tjw
Griekse week op
Oude Hoogstraat
bewerkstclhgen, mislukt; allereerst
omdat het pentclische marmer geen
porien heeft en de kunstmatige huid
slecht hechtte en ook omdat, al lukte
de hechting wel, de kunstmatige op-
pervlakken na jaren toch weergingen
springen onder invloed van inwendig
vocht. Hoopvol is het dat men althans
in de laboratoria erin geslaagd is het
vcrgipsingsproces om te draaien. Te-
veel van het marmer is al vergipst en
weggespoeld door de regen, meer dan j
een stabilisatie zal er nooit uitkomen.
Men probeert het kwaad bovendien
bij de oorsprong te bestrijden. De
meeste Grieken verwarmen hun hui-
zen met zwavelrijke aardolie en in
een wijde kring rond de Akropolis
zal voortaan slechts met dieselolie
gestookt mogen worden, terwjjl in
een engere kring de huizen slechts
electrisch verwarmd mogen worden.
Het wordt een operatic die ruim 70
miljoen gulden gaat kosten. In het
binnenste gebied zal geen auto meer
mogen rijden en dat vooral zal een
beroep doen op de inentaliteit van
de Grieken
Om een monument van wereidfor-
maat te redden, wordt een beroep
op de wereld gedaan om te helpen.
De plannen die tot nu toe ontwik-
keld zijn, scheppen vertrouwen.
Alleen komen er wel weer vraag-
tekens bij te staan als men bedenkt
dat toen nog niet zo lang geleden,
ontdekt werd dat het Panassusge-
bergte, bauxiet bevatte, er vrijwel
naast het Apolloheiligdom van
Delphi, een stevige fabriek neergezet
werd: Pythische dampen van de wel-
vaart.
Verder zijn er tal van andere prijzen
te winnen. Bij elke deelnemende
winkelier ligt een letter in de etalage:
alle letters lezamen vormcn een slag-
zin die het publiek kan invullcn op
een formulier dat verkrijgbaar is bij
de deelnemende winkeliers.
Een aantal winkeliers verkoopt spe-
ciaal voor de gelegenheid Griekse ar-
tikelen en als hoogtepunt van het
feest treden op zaterdag 16 iuni van-
af 14.00 uur een Griekse dansgroep
en het beroemde I rio Hellenique op
de Hoogstraat op
Om u alvast in de stemming te bren-
gen, zijn wij eens in het Griekse ver-
leden gedoken, hetgeen resulteerde
in een verhaal over de klassieke cui-
tuurpaleizen.
Door de deelnemende winkeliers
is een wedstrijd georganiseerd met als
hoofdpriis een reis naar Griekenland,
aangeboden door Olympic Airways.
is er -
aland
Voor de jeugd van 6 tot 12 jaar
een tekenwedstrijd met Griekenland
als onderwerp. Tekeningen kunnen
tot en met 1 5 juni ingeleverd worden
bij de fa. Grapo, Hoogstraat 53. De
mooiste tekeningen worden geexpo-
seerd op zaterdag 16 juni in de Oude
Pastorie aan de Hoogstraat, waarna
de tien beste een prijs krijgen.
X - im I Ami/ #il/^ m*
M»AK'T U MAKKEUJK MIT PA6TQCMT 19 W VJ TEL, WfQgMATIl VW C?e SkjZQO
Titf-T m fi rj wi'1-
T"-
Klassieke cultuurpaleizen
moeten
