Het is allemaal zo lang geleden I 1 1 l i I 1 I De crisis tijd r meulen r meulen r meulen SALAMANDER Met Andere Woorden I l Openluchtfestival in Bruinisse Kwaliteit in schoenen heeft'n naam.. m 1 Soephuis Devisserij Blanke slaaf CENTRALE VERWARMING AIRCONDITIONING Controleurs PMI ■plllisp De vluchtelingen WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1979 32-522 Ik heb de crisisjaren in z'n voile glorie meegemaakt. Mijn vader was een visserman en kwam met z'n 9e jaar van school af, was zoge- naanid volleerd. Vroeger kon je, als je goed kon leren, met je 9e jaar al in de hoogste klas zitten. Na deze school ging mijn vader naar de Touwbaan, die nu nog bestaat als lijnbaan in de Zomer- straat en met z'n lie jaar ging hij naar zee op een vissersboot. 3 g :S Deze week wordt de eerste helft afgedrukt van een Vlaardings cri- sisverhaaL De auteur, Willem Pol- dervaart is 62 jaar oud en woont nog steeds in Vlaardingen. Aan het eind van zijn verhaal gaat de heer Poldervaart in op onze uit- nodiging aan de mensen om hun herinneringen naar de krant te sturen. Interessant genoeg om me teen alaf te drukken. „U schrijft, dat vele mensen niet willen schrijven, omdat niemand dat interesseert. Nu, dat is ten de le waar. Er zijn er genoeg die zeg- gen: Wat hebben wij daaraan, je moet het oude verge ten." Maar dat kun je niet vergeten. De crisis jaren en ook de tijd daarvoor en de oorlogstijd daarna met zijn on- menselijke behandeling en uitbui- ting van arbeidende mensen enz. heeft een stempel op onze genera- tie gedrukt en dat is niet uit te wissen. Ik heb al dikwijls betoogd, dat door de oudere generaties een harde strijd is gevoerd in samen- werking met de vakbonden om datgene gcrealiseerd te krijgen, waar ook nu de jongeren de vruch- ten van plukken. Wij en onze voorvaderen werden zelfs door de kerken in de steek gelaten. Daar werd je ook ingedeeld naar dat je geld had. Voor nog geen tientje... Een leder-voordeel! Maar dat is gelukkig anders gewor- den. Wij moesten in de crisisjaren alle soorten werk aanpakken en dat virrd ik persoonlijk niet erg, want alle werk is belangrijk, maar niet altijd even leuk, maar het moet gebeuren, doch ik vind, dat zwaar en vuil werk beter betaald moet worden. Wij waren vroeger niet gek, zoals zo dikwijls wordt bcweerd door jongeren, maar het was voor ons een tijd dat er gevochten moest worden voor een korst brood en daamaast een strijd voeren om uit alle ellende te komen. Mijn moeder moest als schoolmeisje schillen ophalen en dan vond ze wgl eens een broodkorstje in de bakken, wat ze dan heel graag op- at. Misschien zou het wel eens goed zijn, als wij wat meer respect kregen voor een ander zijn werk en vooral in de zware en vuile beroepen, dan zouden we mis schien wat meer begrip voor el- kaar gaan krijgen. En laat de jeugd wat dankbaarder zijn voor hetgeen zij nu hebben boven datgene wat wij vroeger hadden. Dat is geen wangunst, echt niet, doch wij had den ook recht op jeugd, maar kre gen het niet. Het was toen een broodvraagstuk. mmW Boodschappen doen in de vakan- tie. Een belevenis op zich. Vooral wanneer je in zo 'n gehucht zit als wij. Onze gewoonte even naar de slager of de groenteboer op de hoek te lopen kun je hier wel ver geten. Het dorp bleek na even zoe- ken dan wel over een achter een cafe verscholen levensmiddelen zaak te beschikken, maar voor de bakker en slager moeten we twee dorpen verder zijn. Gelukkig heb ben we de koelbox bij ons die een vaste plaats in de auto heeft ge- kregen en waarin we onze, onder- weg naar een of andere beziens- waardigheid, gekochte aankopen kunnen bewaren. Een van de ritten in de omtrek voerde naar een oud kasteel. Veel was er niet van over maar er werd druk gerestaureerd. Vanuit het herstelde gedeelte had je een prachtig uitzicht over het dal. Een van de oude kerkers was ook al ge- reed, inclusief de kettingen waar waaraan men vroeger de ge- vangenen kluistcrden. In de hoek zat cen grote put Waar we de kindcren angstvallig van- daan hielden. Onze dochter vond het wel een boeiend ding en vroeg waar die nu eigenlijk voor was. Haar broer antwoorddc direkt. "dat was voor de grootste boeven. Die gooiden ze daarin, dan waren ze ze gelijk kwijt," Het klonk op een toon van, opgeruimd staat netjes. Bij mij liepen de rillingen over mijn rug maar zij vonden het heel gewoon want zo vervolgden ze: "Dat lees je altijd in ridderboe- ken en soms zie he het op de film" Overigens was het goed merkbaar dat in zo'n dorp het toerisme hoogtij viert. Het was er vrcse- lijk druk iets wat we voor even wel leuk vonden maar wat we na een poosje weer snel ontvlucht- ten. We preferen ons gehucht met de uitgestrekte bossen waar je geen mens tegenkomt. Op een van die urenlange wande- lingen stonden we plots oog in oog met een grote Sint Bemard- hond. De kindcren waren laaiend enthousiast, riepen dat hij op zoek was naar verdwaalde mensen en stelden teleurgesteld vast dat hij geen tonnetje om de nek droeg. Wij geloofden eerder dat de hond zelf verdwaald was. Hij hield ons de verdcre wandeling gezelschap wat niet op prijs ge- steld werd door onze viervoeter. Die keek steeds wantrouwig achterom en had die vreemde snoeshaan het liefst weggeliaagd. Voorlopig scheen het formaat van de soortgenoot haar echter in toom te houden. Pas toen ze na enige tijd tot de ontdekking kwam dat het veel hond en weinig lej was gromde ze eens jlink en keek ons beledigd aan toen wij haar ver- manend toespraken. Terug in het dorp vertoefdc het dier nog steeds in ons gezelschap maar plots klonk vanuit een huis een hellc fluittoon waar de hond als een pijl uit een boog op af ging. "Die is weer thuis"zeiden de kindercn. "En wij ook" voegden wij eraan toe en sloegen het pad in naar ons vakantieverblijf. En omdat Vlaardingen in die tijd een uitgesproken vissersplaats was, was het logisch, dat vele jongens veroor- deeld waren voor de haringlogger, waarvan ik weet, dat het bittere ar- moede was. Ik heb zelf twee jongens en toen die elf jaar waren, dacht ik al: „Wat zijn dat nog eigenlijk kinde- ren en mijn vader moest al naar zee na een tweejarige werkperiode. aan de steun, het z.g. maatschappelijk hulpbetoon. Het leven op zo'n vissersboot was ook niet zo prettig om je brood te verdienen. Mijn vader heeft gevaren op zeilloggers, stoomfietsen en in de eeiste wereldoorlog op vrachtloggers die naar het buitenland voeren, hoofdzakelijk naar de Scandinavische landen waar hij ook een keer z'n schip verspeelde. Van de indeling van zo'n logger of- stoomfiets kan ik ook wel wat vert^l- len. Voorin was een z.g. vooronder waar langs de wanden kooien waren gemaakt. In deze kooien moest gesla- pen worden en tevens moest daar de plunjezak en andere spullen in opge- borgen worden. Beneden de kooien had men zitbanken en een tafel en dan nog een kachel. Het was dus niet groot om maar niet te spreken van zeer klein, en erg lek- ker ruiken deed het er ook niet, want de voeding bestond voornamelijk uit bruine bonen, erwten, kapucijners, vis en zeekaak. Ais ik mij niet vergis, dan moest in zo'n vooronder met plusminus elf man gewoond en gesla- 'pen worden. De z.g. poepdoos (van een WC was hier geen sprake) stond achterop het schip tegen de verschansing aange- bouwd en was van ijzer gemaakt. U kunt zich misschien wel een beeld vormen wat het betekende wanneer je er gebruik van moest ma ken met hevig stormweer en zo'n klein scheep- je bijna op z'n kop stond. Dat het voedsel bestond uit erwten, bonen en capucijners kwam, doordat er op die schepen geen koelkasten bestonden. Dus werd er aan het begin van de reis ook maar twee broden en weinig ver se groenten meegenomen. Er waren verschillende schepen die 's winters niet gingen beugen, zoals dat heette (dat was vissen op kabel- jauw e.d.), die waren alleen geschikt voor de haringvangst. Een schip, dat alleen op haring viste, viste van mei tot ongeveer Kerstmis en dan was de haringteelt afgelopen. Als je visserman dan het geluk had, dat je mocht beugen, dan kwam je de winter weer door. Was dit niet zo, dan werd je schip afgesneden, zoals dat heette en dan werd al het eten wat over was, dus bonen, erwten, ca pucijners en zeekaak verdeeld onder de bemanning en daar was moeder de vrouw heel erg blij mee. Wij als jongens moesten dan met een handwagentje de strozak en dekens en de rest van de etenswaren ophalen aan de kant. De vissers die dus's win ters niet konden varen, konden wel eens te werk gesteld worden op de scheepswerven of andere fabrieken of in de natte kuiperij voor het verpak- ken of kaken van haring. Maar opge- schept lag het werk ook niet. En als je geen werk had, was je overgeleverd Op een zeker moment mocht mijn vader niet meer varen van de dokter vanwege z'n nieren. Dus in zekere zin afgekeurd voor de zee. Dat beteken de toen geen WAO-uitkering, want die was er toen nog niet in die tijd, maar het betekende wel, dat je ander werk moest gaan doen en dat was dan los werkman en moest je alles aanpakken wat er kwam. En wanneer er geen werk was, was je aangewezen op de steun. In de winters dat mijn vader niet kon varen en ook de jaren dat hij niet meer mocht varen, waren dus al arme jaren en dan praat ik nog niet over de crisisjaren die ik straks zal beschrijven. In die jaren dus, dat ik een school- jongen was, bestond er een soephuis in de Koeiensteeg oftewel de Pater- straat. De arme mensen kregen soep- bonnen en konden dan een portie soep halen. Ook kregen wij weleens een bonnetje en dan ging ik of mijn broer in de rij staan na schooltijd voor ook een portie. En wanneer er niemand meer was met een bon, mocht je in de rij gaan staan voor na- slag. Als schooljongens gingen wij met Kerstmis met moeder mee naar de kerk op de Markt en daar kregen wij dan een brood, een hemd of onder- broek, en als ik me niet vergis ook wel klompen. Dit werd dan door de diaconie verstrekt. Dit gedeelte was de inleiding tot aan de tijd dat ik ging werken in het jaar 1930. We hadden een school van zeven klassen en ik kwam in juli van school af. Ik was toen dertien jaar oud en tevens zaten we in het begin van de crisisjaren. Het was op vrijdag de laat- ste schooldag en de maandag daarop ging ik werken op een koekjesfabriek in Vlaardingen. Je mocht in die tijd niet werken, voordat je veertien jaar was en daar ik altijd graag timmer-> man wilde worden, was het niet mo- gelijk geplaatst te worden in een tim- merwinkel of bouwerij, omdat er meerdere jongens waren en de bazen geen jongens onder de veertien jaar namen, want dan raakten ze in de knel met de arbeidsinspectie. In de fabriek konden ze je nog wel eens verstoppen in een werklift of achter kisten of zakken. Maar in ieder geval moest ik gaan werken, want ieder dubbeltje was meegeno men. Ik werkte daar in de z.g. bakke- rij waar alle soorten deeg werden ge maakt. Dit was zwaar werk en ik moest al sjouwen met zakken suiker en andere materialen van vijftig kilo. Ik werd voor het eerst werkloos toen ik zestien jaar was. Dan was je z.g. aankomend halfwas en dan kreeg je een krullenjongen onder je, maar het was wel zo, dat je gauwer werkloos was, omdat je enkele guldens meer verdiende en ook omdat het werk weer opraakte. Je moest ook in die tijd hard werken, je werd opgejaagd en was gewoon een blanke slaaf, en als je niet goed je werk deed, dan kreeg je direct ontslag, want er ston- Het festival wordt gehouden op het terrein van de plaatselijke voetbal- vereniging „Bruse Boys". Enige maanden geleden kwam Brupop al in het nieuws toen de organisatoren een voormalig schoolgebouw bezetten, omdat de gemeente Bruinisse niet be- reid leek het gebruikelijke festivalter- rein beschikbaar te stellen. Alle pro- blemen zijn echter tjjdig verholpen Voor de goede orde op het podium is een stagemannager aangetrokken.die ervoor moet zorgen dat het geplande tijdschema strak aangehouden wordt. Verder is ook een bewakingsdienst ingehuurd. Vanzelfsprekend zal er ook een EHBO-post en een drugop- vang aanwezig zijn. In totaal staan er dertig stands en kraampjes op het ter rein, waar men kleding, leerproduk- ten, elpees, souviniersen allerlei kon- sumpties kan kopen. Het kontaktadres van Brupop is telefonisch te beretken onder num- mer 01113 - 1734, of 2283 en 1272. Jan Gillian, een van de toppers Mercuriusstraat 41, tel. 34.21.63, VLAARDINGEN den honderden anderen te wachten. Van opzeggen, zoals nu, was geen sprake. Als je's avonds om half vijf nog niets had gehoord, dan mocht je de andere dag terugkomen. Was dat niet het ge val, dan kwam de uitvoerder om half vijf en zei dan dat het afgelopen was. Dat het ontslag zo laat werd aangebo- den kwam door het feit, dat je dan geen tijd meer had om je spullen te slijpen, want als je by een andere baas ging werken, dan moesten je spullen scherp zijn: logisch. Als ik werkloos was, dan ging ik meestal met de fiets erop uit om werk te zoeken. Van Vlaardingen naar Schiedam, Rotterdam, Den Haag en Delft terug naar Vlaardingen en dan had ik de meeste bouwerijen aangedaan. Meestal kreeg je dan de- zelfde opmerking: niet nodig. Ook kreeg ik wel eens de nodige vloeken van een uitvoerder naar het hoofd geslingerd. Ik ben een keer toen ik werkloos was geroepen door mijn baas en moest een middag een karweitje doen en 's avonds was ik weer klaar. Als je werkloos was, dan kon je van de ar- beidsbeurs overal naar toegestuurd worden, waar eventueel wat te doen was. Ik heb het een keer meegemaakt: ik zat in een werkkamp van de bond - de bonden deden dat voor de leden, als ze een bepaalde tijd werkloos wa ren. Dan kon je je opgeven en na ver- loop van tijd mocht je naar zo'n kamp voor een of twee weken. Om nu nog te komen op de crisis jaren, het was zo, dat er ontzettend veel controle was om te kijken, of een werkloze wat bijverdiende. Er reden altijd controleurs door Vlaar dingen heen. Mijn vader had eens een groenteboer geholpen om de groente- kar tegen de nieuwe brug op te duwen maar mooi moest hij daar verant- woording voor afleggen en wat hq had verdiend. Er was natuurlijk ook veel verraad bij. In de tijd voor de crisisjaren en in d_e crisisjaren ging mijn vader net zoals vele anderen's morgens vroeg op pad met een stekkezakje met brood aan de arm en een kruik thee op weg om werk te zoeken. In een van de stukjes van Uw krant wordt al geschreven over werklozen die aan de poorten stonden te bede- len om werk. Mijn vader liep dan op z'n klompen eerst naar HVO en de portier zocht dan enkele uit die hij goed vond en daar was natuurlijk ook vriendjespolitiek bij, anders had het geval niet behoeven te gebeuren, dat er een portier werd doodgeschoten. Ik weet nog goed te herinneren, dat dit is gebeurd. Verder ging mijn vader langs Wilton en ik zie het nog gebeuren: dan kwa- men de bazen naar de poort met vooruitgestoken borst en dan wezen ze met hun vinger aan diegenen die ze wilden hebben met de woorden: jij jij en jij. Van Wilton ging mijn vader naar het Sterrebos naar de Furness en vandaar naar het Schie- damse Hooft om over te varen naar de Rotterdamsche Droogdokmaat- schappij. En als alles tevergeefs was geweest, kwam hy 's middags weer thuis; en zo ging het vele dagen en jaren achtereen, want de crisisjaren hebben geduurd tot aan de oorlog en toen kwam er een andere tijd. Dus dat de werklozen hun best deden om iets te verdienen kwam vanwege het feit, dat het steungeld niet toerei- kend was om ervan te eten en kleren kopen was er helemaal niet bij. Willem Poldervaart. Minder dan de helft... BRUINISSE Het fenomeen popfestival bloeit welig. Op allerlei plaatsen worden festivals georganiseerd. Zo ook in het Zeeuwse Bruinisse. Hier wordt nu al weer voor de vijfde maal een open luchtfestival gegeven. Een klein jubileum, wat gevierd wordt met een sterke bezetting. Op 11 augustus aanstaande zullen hier tal van binnen- en buitenlandse acts aanwezig zijn. Toppers zijn de Ian Gillanband en Bram Tchaikovsky. cPans Lijnbaan 65 Rotterdam Geinspireerd door een ooggetuigeverslag van een Nederlandse Unifil soldaat van het „vergeldingsbombardement" op onschuldigen, dat naar zijn zeggen in geen verhouding stond met wat er dan ook daarvoor in Israel gebeurd mocht zijn, zond een Vlaardinger ons het volgende gedicht. Eens vluchtten zij saam voor het oorlogsgeweld Naar l.ibanons gastvrije steden Daar werden zij steeds weer door heimwee gekweld Hun leed was nog lang niet geleden Toen plotsklaps een vliegtuig in't luchtruim verse heen De bommen die barstten daarboven Ze slingerden scherven en dood om zich heen Een aanblik om niet te geloven Een moeder zocht angstig en schreeuwcnd haar kind Oh Allah, oh God her erbarmen Het lag verderop door de scherven verblind Ze nam het vol zorg in haar armen Een andere vrouw, even weerloos als zij Werd zelf door een brokstuk getroffen Een klont fragmentatie doorboorde haar dij Toen dacht ik meteen aan de .Moffen Een laffe demonische wandaad als toen Op net zulkonschuldige mensen Maar Isr'el, in Godsnaam, dat kun je niet doen Men zal je zi blijvend verwensen P.J. van Hoojjdonk. Veel puzzelaars zijn dit weekend ak- tief geweest om de puzzel van vorige week op te losscn. Het was afgelopen weekend ook heerlijk weer om in de zon te zitten met de puzzel op school en deze onder genot van een fris drankje op te lossen. De oplossing be staat uit 9 woorden die als volgt lui- den: Stadsbewind, stadsdienst, stads- gebied, stadsnieuws, stadsrumoer, stadseditie, stadskosten, Stadskanaal en stadsschoon. Er zijn weer drie boekenbonnen van tien gulden te verdelen en deze gaan naar. mevr M.T.H. -Verver-Kuijpers, Messchaert- plein 44, VlaardingenC.G. van Baa- len, Merellaan 823, Maassluis en mevr. Brand, v. Heuven Goedhart- straat 16, Schiedam. De winnaars kunnen hiervan een boek kopen om er misschien volgend weekend mee in de zon te zitten. Ook voor deze week kunnen weer oplossingen worden ingezonden aan ons adres: Rijnmond West Combina- tie. Post bus 306, 3130 AH Vlaardin gen. De oplossing voorzien van post code insturen voor dinsdag 14 augus tus 10.00 uur TWEELING-KRUISWOORD Achter elk nummer staan twee om- schrjjvingen en de puzzelaar(ster) moet zelf uitkienen in welk van de beide diagrammen de omschreven woorden moeten worden ingevuld. Bij juiste oplossing van de gehele opgave leest u horizontaal 39 en 40 en verticaal 21 en 24 in beide diagrammen vier namen van vissen. Alleen deze acht namen moeten, UITSLUITEND PER BRIEFKAART als oplossing worden ingezonden. HORIZONTAAL: 1 betamelijk - bordpapier; 5 vreemde taal - aandringen op betaling; 9 inkt- vis, neteldier - Ital. stad; 14 beroep - zoogdier; 15 lieden - vrag. v.n.woord; 16 gelofte - lichaamsdeel; 17 takje, teen - kledingstuk; 18 windstreek (afk) - de oudere (afk.); 20 oneffen - eierproduktie; 22 stekelige plant - drietal 24 deel van hoofd - ver- doofd; 25 voertuig - tijdelijk (afk.); 26 kraan - godin v/d dageraad; 28 koppelriem - steenmassa; 30 beroep - hoeveelheid vruchten; 32 familielid - ton; 33 geestdrift - gewicht; 35 voeg- woord - bezitt. v.n.woord; 36 voor - papegaai; 37 water in Friesland - ou de maat; 38 overzetplaats - half 9 Hi Q 26 27 28 29 47 67 68 (voorvoegsel); 41 ontkenning - zwijn 43 rivier in N.-Brabant - groot land (afk.); 44 kweekbak - open plek in bos; 46 lengtemaat - telwoord; 47 organisatie - Zuidamer.land; 49 pers v.n.woord - klein deeltje; 50ceremo- nie - soort vet, 52 knel - klad; 54 ri- viervin Afrika - vreemde munt; 55 vervoerbedrijf (afk.) - werktuig; 56 dikzak - roodachtig; 57 uitstekend - breedvoerig; 60 boom - verzot; 62 ten bedrage van - onmeetbaar ge- tal (wisk.); 63 boom - vallei; 64 meisjesnaam - metalen staafje; 65 boom - Nederl. rivier; 66 gril - kle dingstuk; 68 verdragen - voortdu- rend; 69 vleinaam - zeer groot; 70 dief - paardrijder. VERTICAAL: 1 waardin - liefde; 2 godsdienst(afk) - familielid; 3 nerf - speelgoed; 4 kleur- stof - goedje; 5 vreemde taal -hoofd- deksel; 6 houding - ankejplaats; 7 ontkenning - twijgje; 8 muziekteken - vogelwoning; 10 bloem - muziek- werk; 11 groente - streep; 12 spil voorzetsel; 13 Europeaan - privaat; 19 vogel - handvat; 23 Europeaan - insekt; 25 oude maat - gesloten 27 deel v/h jaar - bijeen; 29 plotselinge binnenkomst - ruzie; 31 kwajongen - oude munt; 32 broodsuiker - verdra gen; 34 grappenmaker - onb. vji. woord; 36 vogel - hoofddeksel; 37 fa milielid - bijl; 38 tliimeling - ministe- rie (afk.); 42 roofdier - intern, organi- satie(afk.); 45 verenwisseling - berg; 48 volgroeid - godin der aarde; 50 soort stof - cirkelvormig; 51 helden- dicht - wal; 52 onecht - knel; 53 spijs- kaart - landstrook; 56 onderdompe- ling - soort hert; 58 echtgenoot - wedloop; 59 alvorens - afgemat; 61 rund deel van huis; 63 inhoudsmaat (afk) - lidwoord; 67 Nederl. leger (afk.) - goudgehalte (afk.). 'Je was gewoon een blanke slaaf •ftp •V .y MR ARE is deze handige automatic heren- paraplu in vinyl foudraal. De iengte in opgevouwen toestand is 37 cm en de doorsnede van het scherm is 96 cm. Kleur: zwart. Van 19,95 voor Een ideale 3 vaks pigskin akterv tas, die slechts drie dagen voor een voordelige prijs te verkrijgen is. In naturel. Bodemlengte 42 cm, souffle 3x7 cm. yan 60,- voor *i/arita GRIFFIJN betaalt u nu voor dit fijndragende meisjesnachthemd. Twee model- len met korte of lange mouw. In wit.groen of blauw met grap- pige opdruk.Maten 116 t/m 164. Van 13,95 voor Voor de vijfde maal Brupop i Specialist in modeschoenen en luxe lederwaren tel. 010-116843 ReguOersbreestraat 43 Amsterdam-C. tel. 020-247279 1 2 3 4 5 6 7 3 9 10 II 12 13 IH 15 16 17 18 19 20 71 77 73 74 25 76 77 28 79 30 31 32 33 34 35 36 37 37 38 39 40 HI HI 44 45 46 4? 40 HS 50 51 52 53 54 55 56 5? 58 59 60 61 6~ 63 6H 65 66 67 68 69 70 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 II 12 13 IH 15 16 17 18 19 20 21 22 73 24 25 30 31 32 33 34 35 36 37 37 30 39 40 HI 42 43 44 45 46 V8 H9 50 51 52 53 54 55 56 57 55 59 60 61 61 63 64 65 66 69 70

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedams Nieuwsblad | 1979 | | pagina 9