ter meulen
fa
Geachte redactie
ter meulen
29?5
Een kenner hoef je niets te
vertellen over Axminster-tapijt
van reeuwii
Het is allemaal zo lang geleden
De crisistijd f
Tot morgen
nog foto-aktie
Gewestelijke
dag
m
298,-
WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1979
39-523
Ik wil graag nog iets opmerken over de controle die op de werklo-
,zen werd uitgeoefend, maar moet ter verklaring van het geheel een
stukje terug gaan in de geschiedenis.
Na de eerste wereldoorlog beleefde de vissersbevolking een gouden
tijd. In de oorlogsjaren was er vrijwel niet gevist. Er werd enorm
veel haring gevangen: heel Europa schreeuwde om voedsel. De ha-
ring werd tegen hoge prijzen verkocht en de vissers, die doorgaans
armoe geleden hadden, werden bedolven onder een hoeveelheid
geld, waar zij nauwelijks raad mee wisten.
Putdeksel
6 Kop en schotels.
6 STUKS
6 Mokken.
Van 16,95
voor
6STUKSIN
een DEKOR
Hijjgend Hert
Stokvisvellen
M. van der Schee
lili
safe
D.Meerman
Geheel kompleet
voor nog geen drie tientjes
Ver\co°P^
Maar ook als u misschien wat
minder deskundig bent mag u van
ons aannemen dat echt Engels
Axminster-tapijt niet te overtreffen is
in kwaliteit en dessinering.
Wij leggen het immers al jarenlang.
En er komt nog iets bij.
Van Reeuwijk is groot. Koopt daarom
ook groot en tijdig in. En zo kunnen
wij, ondanks de steeds stijgende
prijzen origineel Axminster-tapijt
tegen speciale prijzen aanbieden.
En toch gratis leggen.
Een medaillon-dessin in
empire-stijl op een zacht room-
kleurig fond. 366 cm breed.
van 439,- voor 298,- p.str.m.
Een mooi uitgewerkt bloem-
dessin op een beige fondkleur.
366 cm breed. OQQ
van 439,- voor &70" p.str.m.
Een beige/bruin bladmotief op
een beige fond. 366 cm breed.
van 359,- voor 298,- p.str.m.
Of een stijlvol bloemdessin met
op elkaar afgestemde kleuren tegen
een beige fond. 400 cm breed.
van 369,- voor
p.str.m.
De weelde duurde
slechts twee jaar
Vele beschikten niet over de gespier-
de benen om deze weelde te kunnen
dragen en brachten het geld naar de
kastelein. Er waren toen heel wat
kasteleins die er beter van werden. In
die dagen was er nog geen bioscoop
in Vlaardingen.
De behoudende vroedschap waakte
over het geestelijk welzijn van de ge-
meentenaren; zij konden kiezen tus-
sen de kerk en de kroeg, een keus die
door een visserman met een zak met
geld niet moeilijk was. Vlaardingen
werd in die dagen wel de begraaf-
plaats tussen Schiedam en Hoek van
Holland genoemd, maar er gebeurde
zo stiekumweg toch heel wat. Voor-
namelijk op de geijkte feestdagen, zo-
als nieuwjaar, de paardenmarkt, ko-
ninginnedag en niet te vergeten Sint
Nicolaas, maar de kroon werd op het
werk gezet, waneer tegen de Kerst de
vloot was afgemonsterd en de beman-
ning, waaronder veel matrozen uit
Urk, Marken, Bunschoten en noem
maar op de bloemetjes gingen buiten
zetten en deze overdadig begoten. De
politie beleefde dan moeilijke tijden,
werd af en toe door de rabauwen
ontwapend, waarbij de sabels op de
knieen in stukken gebroken werden.
Op een zondagmiddag, kort na de
warme prak, werd een zwaar be-
schonken persoon door een kastelein
buiten de deur gezet. Dit gebeurde
op de Hoogstraat; er was op dat mo
ment geen mens te zien. Het liep te
gen de kerst, de etalages van de win-
kels waren afgestouwd met kerstbal-
len en -sterren en alles ademde rust
en vrede.
Een vrede die in de korste keren ver-
stoord dreigde te worden. De kaste
lein knalde de deur achter zich dicht
en liet zijn voormalige klant in de
vrieskou achter. Deze ontstak in
hevige woede, zijn troebele ogen
zochten wanhopig naar een voorwerp,
waarmee hij wraak zou kunnen ne-
men. Na enige tijd ontdekte hij het
putdeksel - een gietijzeren geval
met lan g we rp ig-virk an te gaten, on-
geveer een halve meter in het vier-
kant en twee duimen dik - dat voor(
het grijpen aan zijn voeten lag. Zijn
doffe ogen begonnen te stralen. Hij
bukte zich en, geladen met geestrijke
dranken, die hem een soort van oer-
kracht verleenden, tilde hij. moeite-
loos het deksel van de daar aanwezi-
ge rioolput, legde het onder het
mompelen van niet dader te noemen
uitdrukkingen op de hoge stoep,
Prachtige aardewerken kop en
schotels; kopje met fleurig bloem-
dekor en bruine schotel.
Van 14,95
voor
Fleurige mokken met bloem-
dekor. Aardewerk is geglazuurd.
In beige.
beklom daarna zelf de stoep, spreid-
de de benen als een gewichtsheffer,
tilde het deksel tot aan het midden-
rif en zette het recht overeind in het
raamkozijn van het etablissement,
waaruit hij zojuist verwijderd was.
Het zwaarste werk was nu achter de
rug en hij sloeg zich tevreden de han-
den af. Daarna was het slechts een
kleine moeite het deksel een zetje
te geven waarop dit, de wet der
zwaartekracht volgend, door het
raam sloeg en met donderend geweld
op de houten vloer terecht kwam,
waarop de zondagse stilte verbroken
werd door schelle kreten en glasge-
rinkel, waarna de kastelein nogmaals
in het beeld verscheen.
Tussen hem en de voldaan grijnzende
dronkaard ontspon zich daarna een
gesprek, dat niet bepaad voor kerk-
gangersoren geschikt was. Hoewel
met dit incident het bewijs geleverd
is, dat de Vlaardingse ingezetenen
zelf voor hun ontspanning zorg
droegen. De bezadigden onder hen
echter schaften zich van het over-
tollige geld dingen aan, waar zij tot
in lengte van dagen plezier aan kon
den hebben. Een orgel bijvoorbeeld.
Er werd om gelachen; een visserman
met een huisorgel, maar toen er een
over de drempel was volgden er
meer.
Waarom hij wel en wij niet? Verdierit
hij soms meer dan jij? Nou dsn!
Waarop een hausse in huisorgels los-
brak: plotseling wilde ieder zo'n jam-
merhout en de opgeschoten huisge-
noten werden gedwongen, resp. met
beloften en geschenken gepaaid.het
verworven bezit te leren bespelen.
Als gevolg daarvan kwam "Het hij
gend hert der jacht ontkomen", een
makkelijk in te studeren melodie, op
de Top Tien te staan en kon men op
een zondagswandeling de avonturen
van dit beest huis aan huis volgen,
waar het in allerlei variaties en soort
en eigen compositie, ten gehore ge-
bracht werd. De een joeg het in galop
door de kamer, terwijl de ander er in
een kalm gangetje achteraan trok tot
het hijgende dier bij de frisse water-
stromen was aangeland.
Weer anderen realiseerden een lang
gekoesterde wens en schaften zich
een eigen huis aan. Een misstap waar
ze later voor gestraft zouden worden.
Want na de weelde die slechts twee
jaar duurde (in 1920 was er al weer
een inzinking en kelderden de haring-
prijzen) kwam er weer een andere
tijd en werden onder andere ook de
bezitters van het eigen' huis in de
grote cirsis ontslagen. Bij het bezoek
aan Maatschappelijk Hulpbetoon
kregen zij daar te horen dat zij als
kapitaalbezitters niet het recht had
den om onmiddellijk aan de staats-
ruif plaats te nemen. Zij moesten een
hypotheek op hun huis nemen voor
de helft van de getaxeerde waarde
om daar vooreerst hun levensonder-
houd van te bekostigen.
Er werd ook precies uitgestippeld
hoe lang zij met het geld moesten
doen, aleer zij voor een uitkering in
aanmerking kwamen. Op deze wijze
werden zij voor hun zuinigheid ge
straft.
Er kwamen steeds t meer werklozen.
In de jareu '35, '36, en '37 waren er
meer dan vijfhonderdduizend. Aan-
passing was het nieuwe evangelie dat
door Colijn en consorten gepredikt
werd. Het faalde volkomen.
De lonen daalden en de werklozen-
uitkeringen ook. Colijn zou, staande
achter het roer van het schip van
staat (aldus werd hij op de verkie-
zingsaffiches uitgebeeld) dit door de
woedende baren in veilige haven
loodsen. Zoals we nu weten, kwam
het op het strand terecht en het zou
daar nog muurvast zitten, als Hitler
niet ingegegrepen had. Hij immers
De Vlaardingse Hoogstraat in de crisistijd, rcchts cafe't Anker dat in bijgaand
verhaal wordt genoemd.
wist van waten. Zijn vernietigingspo-
litiek heeft ons jarenlang werk
bezorgd.
Opnieuw haalt de Vlaardinger
M.S. herinneringen op uit zijn jon-
ge jaren. Het gaat over koophui-
zen, hypotheken, harmonia en na-
tuurlijk de steuncontroleur op zijn
fiets. Voor de goede orde: maat-
schappelijk hulpbetoon was de
voorloper van soeiale zaken en
werklozen mochten wat bijverdie-
nett, maar van het verdiende be-
drag werd dan twee derde op de
steun in mindering gebracht.
Het verhaal van mevrouw Colijn
en de stokvisvellen bestaat ook in
een andere versie: zij zou gezegd
hebben, dat je van viskoppen een
heel voedzame soep kon trekken.
Mevrouw Colijn echter, zeer begaan
met het lot der werklozen, peindde
zich het hoofd suf op welke wijze zij
hun lot zou kunnen verlichten. Ont
dekte iets opzienbarends op culinair
gebied. Op een nacht dat zij weer de
slaap niet kon vatten - Colijn lag moe
van het regeren, naast haar te ronken-
en in het weinig licht zijn grauwe als
uit kalk gehouwen gelaat in de gaten
hield, schoot haar de oplossing van
het probleem plotseling te binnen.
Stokvisvellen, dat was het. Een pro-
dukt, rijk aan mineralen, vitaminen
en nog meer waardevolle diengen.
Glimlachtend sliep zij in, in haar
dromen trokken luid zingende en
goed doorvoede werklozen naar
stempellokaal en werkverschaffing.
Een ding zag zij over het hoofd:hoe
aan stokvisvellen te komen voor vijf
honderdduizend werklozen die met
hun gezinnen een massa van twee
miljoen mensen vormden. Dit even
terzijde, want in werkelijkheid
negeerden de werklozen de goede
raad en gingnen verder met op een
houtje bjjten.
Wat nu? Daeht ik toen 's middags
om kwart over drie het hele huis
aan kant was want zoiets gebeurt
bij ons maar zelden. Zou ik op
de bank ploffen en een boek
pakken? Of was het misschien ver
st and igcr die tijd nuttig te beste-
den en iets een goede beurt te
geven. Klaarblijkelijk zat ik die
dag vol werklust want even later
stond er een cmmer met een
flinke scheut van een of ander
schoonmaakmiddel onder de
kraan vol te lopen en liep ik ge-
wapend met vim, borstel, dweil,
spons en zeem naar het kleinste
kamertje van het huis. Nadat ook
de emmer was opgehaald ging ik
verwoed aan de slag. De wasbak
en het toilet werden uitgeboend,
de tegels gesopt, het raam ge-
zeemd, de vloer gedweild en het
chroom gepoetst. Zo dat was dat.
Triomfantelijk bekeek ik het re
sult aat, alles glom als een spiegel.
Terwijl de schoonmaakspullen
werden opgeborgcn ging de bel.
De kinderen kwamen uit school.
„Hoy ma, krijgen we wat te
drinken en wat lekkers dan gaan
we gauw buiten spelen". „Ook
goeiendagzei ik, schonk de gla-
zen vol die in een teug werden
leeggcdronken en daar stoof het
span alweer naar buiten. Struike-
lend over een paar schoenen die
midden in de kamer stonden,
want mijn zoon had die snel
gewisseld voor een paar laarzen,
bracht ik de vuile glazen naar de
keuken.
Voldaan over wat ik die dag had
gcpresteerd liet ik me op de bank
vallen en was weldra zo verdiept
in een praehtig boek dat zelfs mijn
man thuiskwam zonder dat ik er
veel van mcrkte. Pas toen hij zei:
„Wat is er in vredesnaam op het
toilet gebeurd?" legde ik het lees-
voer weg en antwoordde ver-
Iteugd: „Die heb ik vandaag hele-
maal uitgeboend en schoongr-
maakt. Goed he. „Ongelovig staar-
de mijn echtgenoot me aan. Uit
geboend? Waarmee als ik vragen
mag. Is er soms een nicuw schoon
maakmiddel op de markt wat vol
zand en modder zitGrinnikend
keek ik hem aan: „Jc denkt ze-
ker mij te stangen". „Nee, ik
meen het" antwoordde hij met
zo 'it ernstig gezicht dat ik direct
naar de gang vloog en de w.c. deur
opentrok.
De aanblik van dat daarnet nog
blinkendschone hokje was verbijs-
terend. Op de grond stonden grote
laarsafdrukken in modder terwijl
ook de buitenkant van het toilet
gesierd werd door zwarte kleistre-
pen. De wasbak en het erbij lig-
gende stuk zeep zagen roetzwart.
t'venals de daarnet schoon opge-
hangen handdoek. Heen en terug-
gaande sporen in de gang wezen
crop dat de dader inmiddels weer
vertrokken was. Misschien maar
goed ook want op dat moment
voelde ik me beslist geen lieflieb-
bende moeder. „Daar heb ik me
nou net rot op staan boenen"
bracht ik er uiteindelijk kreunend
uit waarop mijn man van mijn be-
teuterde gezicht naar het vuile
toilet keek en met een onbedaar-
lijke lachbui de kamer inschoot.
Net op tijd om het pak closetrol-
len te ontwijken dat ik hem naar
zijn hoofd gooide.
Deze week in onze dichtershoek een gedicht van de hand van Dick
Molenaar.
Nog steeds komen geregeld inzendingen van lezers, die de ruimte die
wij amateur-dichters bieden graag gebruiken. Dit betekent niet, dat we
genoeg hebbenmochten er nog lezers zijn die de ruimte eehs willen
vullen, dan willen we die vanaf deze plaats uitnodigen, hun gedicht in
te sturen.
In verband met de komende kinderboekenweek nog dit: OOK gedich-
ten van kinderen zijn van harte welkom!
A SUNNY DA Y FOR L YNCHING
De boom staat boven op de heuvel
Daar nog boven zweeft de brandende zon
Het touw hangt kaar om te worden aangetrokken
Alleen nog een nek en dan erom
Het paard staat te wachten om weg te stormen
Aan de rand van de heuvel blaffen de honden
Het publiek dromt samen voor het feest
Alleen het slachtoffer moet nog worden gevonden
Ik verstop me achter de deur van de kerk
Achter me hoor ik voetstappen komen
Ze nemen me mee, mijn handen op mijn ruggebonden
Het publiek juicht als we ons vertonen.
A.m.
■X
Deze week ontvingen we naar aan-
leiding van de serie „De crisistijd"
een ingezonden brief waarvan we u
de inhoud die voor zichzelf spreekt,
beslist niet willen onthouden.
Geachte redactie.
In uw krant Maassluis Nieuwsblad las
ik een stuk van naar ik aanneem
Van der Velden, getiteld ..Het is al
lemaal zo lang geleden". Ja maar nog
niet vergeten dacht ik.
Maar dan moet hij wel waarheden
schrijven en geen halve of soms hele-
niaal geen waarheden en ook niets
achterlaten. En als hij wil schimpen
op kerkvolk dan moet hij ook z'n
eigen bondsleden op de hak nemen.
Want ik krijg de indruk zoals zovelen
denken en dachten, dat dat heilige
boontjes waren.
Laten wij beginnen met die foto van
de-Markgraaflaan. Dat is een foto van
de tijd rond '55-'56, want in de cri
sistijd stonden er ca. 60 cm. (hart
boom) bomen naast het trottoir.
Dat de baas met briefjes van ontslag
rondliep is ook niet waar. Er werd
een briefje naast het loodjesbord op-
gehangen met de ontslagen personen.
En over christelijke werkgevers
schrijft hij ook nog. De eigenaar van
de Scheepswerf De Nieuwe Maas was
helemaal geen christen. We noemden
hem ometje. Mijnheer Jonckheer was
dat. En de directeur was Van der
Windt. Had ook niet veel te vertellen,
al dachten velen van wel.
Dat de christelijke feestdagen niet
uitbetaald werden klopt maar dat
was niet geregeld in de CAO's. Hij
vergat te vertellen dat het op de N.M.
gebruikelijk was die dagen in te ha-
Ien. We hadden er geen strop aan
zoals bij grote zaken. Ook de Konin-
ginnedag werd nergens vrijgegeven.
Gek he, is dat nou zo vreemd. Nu na
zoveel jaar kan er niet eens elk jaar
de Bevrijdingsdag vrijgegeven wor
den. Laat hij daar eens over schrijven.
Wel o.h. over voor de oorlog. 't Is net
of het toen alleen maar slecht was.
En of we nu in een paradijs leven.
Brullen over het fietsplaatje met of
zonder gaatje. Maar over dat stukje
papier wat er op de voorruit van een
auto zit praat of schrijft men niet.
Toen mocht je niet zonder fietsplaat
je rijden en nu niet zonder kenteken-
bewijs.
En dan die staking, die werd niet ge-
wonnen. Het werk was klaar en er
viclen ontslagen net als nu. Werk op,
je kunt gaan, daar is de poort. Zit
daar nu verschil in. Ik dacht van niet.
En dan over die ouderlingen. 't Komt
bij mij over als een sprookje. Ik ben
zelf gereformeerd, 'k heb veel ouder
lingen bij ons thuis ontmoet. Vader
was evenals m'n oudste broer werke-
loos. Beide werkten als het kon op
scheepswerven. Zij verstonden hun
vak en hoorden niet bij de laagst be-
taalden. Maar deze ouderlingen heb
ben nooit gezinspeeld op werken op
de werf als je naar de kerk ging. Dat
zeg ik nu nog. Dan had m'n vader en
broer zeker vast werk gehad.
En dat fabeltje van Kerstmis '38 ma;
ook in de Fabeltjeskrant. Er werd i
die tijd geen ontslag aangezegd. Ik
zou niet weten wie dat geweeSt
moest zijn. Dat zOu ik wel eens wi£
len weten. Ik heb namelijk daar ge*
werkt van 1935 tot 1941
Er is geen vergelijk mogelijk dacht ik-.
Vroeger betaalden we ziekengeld en
nog iets, maar heel weinig. Na de b«-
vrijding zijn we pas gaan betalem
Voor allerhande fondsen, AIW, WW^
affijn noem maar op. Logisch is het
dat een mens daar nu de vruchten
van plukt. Want daar hebben we met
z'n alien voor betaald. Maar het is
net zo goed logisch, dat er vroeger
niets te halen viel, want we betaaldej)
bijna nergens aan.
Dus beste mensen, wat menselijker te
werk gaan en niet gaan vitten op de
kerken en kerkmensen. Want als j&
daar aan begint weet ik ook nog wel
het een en ander te vertellen. OoR
over mensen die nooit naar de kerk
gingen toen. Laat ik het maar alleeft
denken. Want het oude gezegde: AlS
je in str.... gaat roeren gaat het stin-
ken, gaat nog steeds op.
Overigens mag ik nu reeds 58 jaar
over deze wereld wandelen en ik
wandel veel. Ik ben nog nooit een
heilige tegengekomen. Wel ontzet-
tend veel schijnheiligen.
Ik dank u voor uw aandacht, verdere
discussie daar houd ik niet van. Dit
njoest mij van't hart. Ik vond dat dit
geschrijf te ver ging. Er zijn en blijven
mensen die alles mogen. Daar tegen-
over staan mensen die niets mogen.
VLAARDINGEN - Unicef - Vlaar
dingen organiseert samen met de
Stichting Peuterspeelzalen een foto-
wedstrijd in het kader van het jaar
van het Kind. Lever bij het VVV een
foto van Uw kind in zijn liefste bezig-
heid in, voeg er een gulden per foto
aan toe en U maakt kans op een van
de aantrekkelijke prijzen die Unicef-
Vlaardingen beschikbaar heeft ge-
steld.
Als deze krant bij U op de mat valt
heeft U precies nog een dag de ge-
legenheid om Uw bijdrage in te leve-
ren.
De netto-opbrengst van deze foto-
prijsvraag is bestemd voor de Pret-
markt die Unicef-Vlaardingen op 6
oktober organiseert in Lijnbaanhal.
De opbrengst van die markt is weer
bestemd voor de Sloppenkinderen
van Bangkok.
Moderne staande leeslamp. Met
massieve voetplaat, verchroomde
glij-stang en een naar alle kanten
verstelbare spot, geschikt voor lam-
pen tot 60 watt. In bruin, beige of
zwart, hoogte 142 cm. Kompleet
met tussenschakelaar, snoer en
stekker
van 44,95
voor
laar, snoer en
VLAARDINGEN- Voor de leden
van de Nederlandse Vereniging van
Huisvrouwen Gewest Zuid-Holland is
het vrijdag 28 September een bijzon-
dere dag. Zij komen naar Vlaardingen
om met elkaar de ..Gewestelijke
Dag" bij te wonen in de Stadsgehoor-
zaal Schiedamseweg 51
's Morgens is ^r een lezing door
mw. dr. H.M. in 't Veld-Langeveld,
lid van de Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid. Mevrouw
in 't Veld heeft meegewerkt aan het
rapport „De komende 25 jaar". De
lezing zal gaan over hoofdstuk
3/4 gewijd aan „Het Gezin".
Er is een tentoonstelling van speel-
goed gemaakt door eigen leden. Dit
in het kader van „Het jaar van het
kind". Na afloop zal het speelgoed
aan verschillende instellingen worden
overhandigd. Tijdens de lunchpauze
kunnen de dames o.l.v. Vlaardingse
gastvrouwen een wandeling maken
door het oude gedeelte van Vlaardin
gen. De middag zorgt voor wat ont
spanning. De afdeling Delft treedt op
met de revue ,,De kunst wordt duur
betaald".
Wilt u deze bijzondere dag bijwonen?
Dat kan, wanneer u nu lid wordt van
de Nederlandse Vereniging van
Huisvrouwen.
Inlichtingen tel.: 74 73 02.
Binnenwegplein 26,3012 KA Rotterdam. fHWjnY'Hf/
