m
Nederiandsche Cultuur
politiek
Politieke gevangenen sneller naar hui§)«
m
Wmm
- I
I
I
Ife
mrn-m.
door
Prof. tir. N. A. Donkersloot
.'•««-
Voor zeevarenden en verwanten
Officieële mededeelingen
Prijspeil vastgesteld
Landverrad&rs vrij
Aanmelding van vreemdelingen
Groote gift van Toscanini
Verkoudheid?
p rep araten
- 85 x«
pfi
Ittü SiSÉH 1
mm
mm
W§3M
Wapens voor den slag op
Walcheren
Wachten in de Rivièrahal
Korps Mariniers
Ministers weer in Nederlands d'6
gevestigd |bo
Oe Raad van Stata weer bijei
Ned. Jeugd Gemeenschap
opgericht
SlsSlgp
f
Een blik op hei haast onafzien
bare terrein van te verrichten
herstel doet by degenen* die hun
aandacht gericht houden op de
problemen cd noadeo van het
cuïtureele leven de angstige vraag
rijden, of de cuïtureele belangen,
die een dadelijke en intensieve
behartiging vereischen, niet in het
gedrang zullen raken»
De vraag dringt zich des te
scherper op, ornaat de verzorging
der cuïtureele belangen hier te
lande ook voor den oorlog reeds
van oudsher op den achtergrond
heeft gestaan, 2oü2eer z':lis, dat
men nauwelijks met rech/ van ecu
daadwerkelijke cultuurpolitiek in
den vollen zin van bet woord kon
spreken.
De sociale en economische vraag
stukken eischten haast aiie aandacht
dacht der xegeering cn op de bc-
crooting moesten de cuïtureele be
langen het met een onevenredig
kiem aandeel doem
Zal het opnieuw zoo worden? Et
ia reden deze viaag te stellen. Des
te meer, omdat het niet meer zoo
mag worden» Het kan. ons hoop ge
ven, dat de regeering een optn
oog zal toonen te hebben voor de
•werkelijk tailooze cuïtureele vraag
stukken. die om oplossing, lacunes,
die om aanvulling, nooden die om
opheffing vragen, als wij ons her
inneren, dat uit Londen vaak rc-
gecringS5temmen zijn vernomen die
yan noodzakelijke vernieuwing spra
ken cn wij willen aannemen, dat de
herhaaldelijk gegeven verzekering,
dat het niet weer als vroeger zal
mogen worden en geen terugkeer
tot de oude toestanden en fouten
geduld zal kunnen worden, ook
voor de cuïtureele zaken bedoeld
was en men doordrongen is van de
eischen van vernieuwing en verbe
tering, juist ook op dit te vaak
veronachtzaamde terrein dat toch 't
essentieele van het nationale leven
uitmaakt Wy wijlen aannemen, dat
de regeering zich niet op het stand
punt zal stellen dat thans de ma-
terieeie nood de belangen der cul
tuur tijdelijk naar achteren dringt,
want gebeurt dat, dan zuilen zij
weer voor langen duur op den
achtergrond moeten blijven. Van dc
nieuwe regeering in een te vernieu
wen. bevrijd Nederland, mogen wij
verwachten en moeten wQ "eischen,
dat haar blik ruim genoeg zal zijn
om in tc zien, dat juist in den ma-
tericclen nood van thans en by dc
dientengevolge verbijsterende ver>
materialiseering van het gcheele le
ven een krachtige cn ruim gedachte
cultuurpolitiek een levensbelang van
ons volk en een eerste vereischte
voor een regeeringsbcleid i* grooten
stijl is. Want om het volk uit zijn
verval op te beften, zullen de
vraagstukken van het onderwijs, de
volksontwikkeling, de kunst ec haar
verbreiding en stimuieering met
kracht ter hand moeten worden ge
nomen; daarin immers zijn de mid
delen te vinden.om dat volk.weder
op te voeden en op te voeren tot
een nationaal bestaan, dat steunt op
een krachtig en gezond geestelijk le
ven.
Wij stellen daarom deze beide
o rond gedachten voorop: voor een
harmonische ontwikkeling en weder-
opheffing van het zwaar geteisterde
Nederiandsche volksleven Is een
krachtige cultuurpolitiek noodzake-
Jijfc; een eisch. die niet zonder ern
stige scbade voor het volk achter-
gesteld kan worden bij de «ischen
voor een krachtige economischs en
sociale politiek.
Om zulk een krachtige cultuur
politiek te kunnen ontwikkelen, is
het noodzakelijk, dat de zaken der
cultuur ais een eenheid van belan
gen centraal behartigd worden.
Als wij aannemen, dat de belan
gen van het onderwijs op zichzelf
alleen al zooveel omvattend zijn.
dat voor een effectieve behartiging
hiervan In al zijn vertakkingen één
Departement noodig is, dat topzwaar
dreigt te worden, wanneer het
daarenboven alle organen en vormen
der volksontwikkeling heeft te om
vatten, dan is de conclusie gewet
tigd, dat een herstel van het .de
partement van Onderwijs, Kunsten
cn Wetenschappen^ voor het voeren
van zulk een veelzijdige cul
tuurpolitiek niet voldoende zal zijn.
Wij zouden weer zien gebeuren,
dat de belangen van Kunsten
en Wetenschappen steeds weer bij
de vele en groote belangen van On
derwijs achteraan moeten komen,
terwijl bovendien dc minister in de
eerste plaats op onderwijs zoo niet
deskundig gespecialiseerd, dan toch
met zijn voornaamste aandacht ge
concentreerd zal zijn en de belan
gen van kunst en wetenschappen,
daarbij dan nog die der volksont
wikkeling, pas in de tweede plaats
zal zien.
Daarom achten wij de instelling
van twee departementen op cultu
reel gebied noodzakelijk, waarvan
het eenc het onderwijs zal omvat
ten, te zamen met bijv. de verwante
belangen van jeugdzorg en sport,
in het aigemeen dus opvoedingsbe-
langen voorzoovcr buiten het gezin
omgaande, hierbij begrepen, het an
dere zal dan een Departement van
Kunsten, Wetenschappen en Volks
ontwikkeling dienen te zijn, hetgeen -
dan zou omvatten de universiteiten,
de kunst (haar verbreiding als
volksbelang en de belangen der kun».
stenaars), het kunstonderwijs en de
veelvuldige belangen van de volks
ontwikkeling. fc.w, de zorg voor bi
bliotheken en leeszalen, .musea,
volksuniversiteiten, boek- en tyd-
schriltwezen, de radio en de film
(voorzoover niet ten deele andere
departementen aangaande); voorts de
zorg voor monumenten, natuurmonu-.
menten, landschapsséhoon en steden
schoon,/. alsmede de cultuurpropa-
ganda In het buitenland, daarbij be
grepen ook de CuJtureeie zijde der
belangen van het vreemdelingenver
keer. Een veelheid van samenhan
gende en elkaar ten slotte alle in do
doelstelling van de verheffing der
cuïtureele beteckeuis van ons land
en ons volk ontmoetende belangen,
die daarom ter wille van een inten
sieve verzorging van dit gecompli
ceerde geheel als een eenheid In één
departement overzien, verzorgd cn
vtreentgd dienen te worden.
Het is een wensch, dien wij als
een noodzakelijkheid zien. Wij zou
den het daarom betreuren, indien
men weer terugkeerde tot den ouden
vorm v«n een departement van on
derwijs, kunsten en wetenschappen,
dat vermeerderd met dc belangen
der volksontwikkeling, een overbe
last en ten bate der cultuur onvol
doend functionneerend lichaam dreigt
te worden, met het onvermijdelijke
Het Ministerie van Scheepvaart en
Vfsscherij deelt mede, dat het een
kantoor heeft geopend aan de Veer
kade 9, Rotterdam, (Kantooruren
9—12 en 2—4 uur); Personen uit
Rotterdam en onmiddellijke omstre
ken, die dienst willen nemen bij de
Nederiandsche Koopvaardij, kunnen
zich hier melden. Gegadigden: uit
Amsterdam en onmiddellijke omstre
ken kunnen zich opgeven In het
Schecpvaarthuis te Amsterdam,
Uitdrukkelijk wordt erop gewezen,
dat op bovenvermelde hureaux uit
sluitend aanmeldingen van personen
uit Rotterdam en Amsterdam met
onmiddellijke omgeving plaats kun
nen hebben. Voor gegadigden uit an
dere plaatsen volgen nog nadere be
kendmakingen.
Inlichtingen betreffende nog buiten
Nederland verkeerende zeevarenden
worden iö de eerste plaats gegeven
door de Reederij, waarbij de betrok
kene op 10 Mèl 1940. fa dienst was.
Er bestaat «en mogelijkheid om 'n
bericht van 24 Woorden, adres niet
inbegrepen, aan «cn in het buiten
land ver to even den, zeeman te zen-
Z den. De aanvraag, biertoe moet be-
Z,v; vatten; .«1. Voorletters, naam, ge-
Zk; boortedatum, rang van den geadres-
seerde; 2, Tekst van bet bericht: 3.
^Voorletters, naam en volledig adres
van den afzender. De aanvraag moet
worden geadresseerd; „Aan-
vraag Telegram 'V Ministerie van
Scheepvaart en Visscherij. Vectkade
Rotter dam. Geen telegram kosten
Zv- *ijn k/vefschp Idigd.kf-Verzending op
wikdeze w^ze: wordt k slechtseenmaal
Sectie XV van het M. C* Rot
terdam (voot Oost- cn West-Indische
zaken) heeft zich gevestigd Schlc-
damschesineel 4Sd. Hier kan men
zich aanmelden voor Ned.-Ind. Gou
vernementsdienst, *1 of niet iri kort
dienstverband, benevens voor het
Kon. Ncd. Ind. leger.
Wij vestigen et de aandacht op,
dat bij het eerste aanmeldingsburcau
op de Schlcdamschésingel zich slechts
kunnen melden de beroepsmilitairen
cn gepensionneerde militairen van het
Kon. Ned. Ind. Leger benevens een
groep personen irt Gouvernements
dienst, die in 1949 met verlof fa
Nederland waren. -
Dezer dagen Is bekend gemaakt,
dat het Administratief personeel van
het Nederl. leger, dat in Mei 1940
onder de wapenen was, zich schrif
telijk moest melden te Apeldoorn.
Men vestigt er de aandacht op, dat
deze schriftelijke melding het perso
neel niet ontheft, van de verplich
ting. zich thans persoonink ter re
gistratie tc melden aan de aanmel-
dingsbureaux voor Oorlogsvrijwilli
gers, overeenkomstig dc door de
Ministers van Oorlog cn Marine ge
publiceerde lastgeving.
Men verzoekt ons mede te deelec,
dat de klacht van een scbrijvcndcn
lezer aangaande de tc late openatel-
,at
ling van een postbox, geen rcaen van
bestaan meer heeft, daar sin
maand de "postboxen voor
Hei is verboden roerende goe
deren to koop aan te bieden of
te verkoopen, dan wel te buur
aan te bieden of te ver
baren tegen een iioogeren
prijs, dan dien, welke op 4
September 1944 ten aanzien
van eenzelfde transactievoor
soortgelijke goederen in eenzelfde
hoeveelheid bij of krachlens de
op dien dag geldende bepalingen
was toegelaten. (Staaiscmi. d.d.
S Juni.)
o
In het Zuiden is men, naar
het schijnt, zelfs op vrij uitge
breide schaal, begonnen allerlei
landverraders, die nu. negen
maanden in voorarrest hebben
doorgebracht, wederom op vrije
voeten te stellen, nog vó6r eenïg
tribunaal een vonnis over deze
lieden heeft geveld. Be bevol
king is ten zeerste ontstemd
over deze onbegrijpelijke bonding
van de overheid jegens hen, die
zooveel kwaad hebben aangericht.
Deze ontevredenheid heeft hier en
daar tot uitbarstingen geleid,
ten gevolge waarvan bijv. te Ter-
neuzen eenige teruggekeerde N.
S. B.-ers door de burgerij zijn
gedood.
o
De wnd. Hoofdcommissaris van
Politie te Rotterdam, gelast allen
hier ter stede verblijv enden
vreemdelingen van Fraosche na
tionaliteit, zich ten spoedigste,
doch uiterlijk op Dinsdag 19 luni
a.»., tusschen 9 en 16 uur te
melden bij de afd. Vreemdelin
gendienst zijner administratie
(Hoofdbureau van politie, 3e éta
ge, Kamer 309).
Ook zij, die reeds ingeschre
ven zijn, dienen aan dezen op
roep gevolg te geven.)
Des Zondags is het bureau
„Aanmelding van Vreemdelingen"
sloten.
De bekende dirigent Toscanini
heeft een bedrag van één mULoen
Lire ter beschikking gesteld voor
het herstelyan de Scala te Milaan.
gevolg van een onvoldoende of op
zijn minst onvoldoende homogene
behandeling der eultuurbelangen.
Zou men het oude ministerie van
O., K, en W. handhaven, dan z&i
men er alleen dan in slagen dc
vele ressorten, die dit deparrement
dan te omvatten zal hebben, zoo
toed mogelijk te behcersqhen en te
eheeren, door zelfstandig bestuurde
afdeclingen tc vormen, elk geleid
door een onder den minister staand,
maar van ruime bevoegdheden voor
zien, door kundige medewerkers op
de verschillende gebieden van cuf*
tuurzorg gesteund dirccteur^gencraal,
met name voor de afdeeling Onder
wijs, voor Kunst en Wetenschappen
(w.o. begrepen dc unversïteiten) en
voor Volksontwikkeling, resp. cul
tuurverspreiding.
Zonder een dusdanige uitbreiding
en verbeterde en geïntensiveerde
werkzaamheid der verschillende tot
dit toch reeds tc zwaar belaste de
partement behoorende onderdeden
van cultuurzorg/ aai het niet moge»,
lijk 2ijn om een cultuurpolitiek te
verwezenlijken, die er inderdaad be
langrijk toe kan bijdragen, het Ne
deriandsche volk uit zijn verval te
verheffen, zonder welke toch een
van de meest essentieele belangen
van ons volk onvoldoende tot zijn
recht zou komen. Een krachtig en
centraal geleide cultuurpolitiek, een
der voornaamste vereischten voor
het herstel van ons volk en v^or
de volle ontplooiing der cuïtureele
krachten, die In dat .volk leven, zal
van begin af aan na onze bevrijding
«en ruime plaats moeten Innemen in
het programma, waarmede onze re
geering het Nederiandsche volknaar
een betere toekomst wil leiden. De
departementale reorganisatie van dc
cultuurzorg zal daartoe een der
eerste en belangrijkste stappen moe*
ten zijn.
NGE20NDEN MEDEOEElING
3 Xv. V m
vanaf 8 uur morgens geopend atyn.
cv.r ti.al d* w.r.ld b.k.nd
Geen, Nederlanders meer
in de Duitse he
concentratiekampen
In de dezer dagen gehouden
vergadering van de Groote Ad
vies Commissie der Illegaliteit,
waarin vertegenwoordigers van
de 35 belangrijkste verzetsorga
nisaties en van de plaatselijke
illegaliteit uit iedere provincie
zitting hebben, besloot men er
bij da regeering met de grootste
klem ép aan te dringen, dat
aan degenen, die wegens illegaal
werk of politieke gezindheid
door den vijand weiden gearres
teerd en naar Duitschland ge
voerd, voorrang zal worden ver
leend, zoowel bij het terugbren
gen naar Nederland als bij de
ontvangst hier te lande.
Het M. G. had zich in prin
cipe ook op dit standpunt ge
steld. In de praktijk was er
achter nog niet vee! van terecht
gekomen. Alleen zrj. die zich voor
krijgsgevangenschap aanmeldden,
worden uit de massa gelicht en
genieten een bijzondere beha -Kl"
deling. i
De G. A. C. der Illegality I De
overweegt nu, in overleg ns ^^0'
M. G., personen uit de illegal p45
teit bij de verschillende kampt
aan do grens te detaeheere |s
oro hen, die voor illegaal wa ?Bom
of politieke opvatting werden g jj
(leportoerd, een goede ontvangg 23
en een snelle thuiskomst te
reiden. 39
De Dienst der Repairieei
bericht, dat zich in de vt
malige Duitse he conceatratiek;
pen geen Nederlanders meer
vinden: zij zijn reeds in Holl.
of zullen daar spoedig
komen.
In totaal zijn 180.000 lan©J®tri
gen 00 ten teruggekeerd, meiSen"
dank zij de hulpvaardigheid d [het
Amerikanen en Engelsehen. O,
flinke luchttransporten koms di^
bijna dagelijks in Nederland aa gcn
De algémeane gezondheidsto voc
stand is vrij goed, zij, die
noodig hebben, worden uitst v<£.
kend verpleegd en gevoed. "de
Voor de droogmaking van Wal
cheren hebben de Britsche auto
riteiten een hoeveelheid uiterst
modern en welkom materiaal in
bruikleen afgestaan, dat dezer
dagen Uit Antwerpen in Mid
delburg is aangekomen.
Te Vlissingen is reeds eerder
een volledige zandzuiger installa
tie in werking gestetcL In het
gat van den Noliedrjk wordt nu
geregeld zand opgespoten. Ais
de weersomstandigheden niet te
ongunstig worden, hoopt men
althans dit gat, dat voor het
zuidelijk deel van Walcheren het
meest funest is, nog voor hot
najaar dicht te krijgen.
"Naar aanleiding van een klacht
van lezers over het lange waeh-
Len op distributiebescheiden enz.
in de RivèrphaJ, deelt men ons
van gezaghebbende zijde mede,
dat op dit adres vijf diensten
werden gecentraliseerd, om den
menschen een vijfvoudigen gang
naar verschillende stadswijken
te besparen. Arbeidsbureau, G. G.
D., Sociale Zaken, Distributie-
dienst en Reca werden hier sa
men gebracht. Er moet zorgvul
dig gewerkt worden en dat ver-
eisclit uiteraard eehigen tijd.
Doordat de menscheri dikwijls
al om 5 uur *s morgens voor de
deur staan en do dienst om 9
uur begint, wordt het wachten
van zelf met 4 uur onnoodig
verlengd.
In Amerika wordt thans een
begin gemaakt met de vorming
en opleiding van de 1ste Ma
riniersbrigade, die zal worden
gebezigd in het Verre Oosten.
Voor een aantal reserve-officie
ren van de Kon. Nèd, Land
macht van alle wapens en dienst
vakken, is de mogelijkheid open
gesteld tot overgang ais reserve-
officier naar het Korps Mariniers»
Gegadigden moeten voldoen aan
de .volgende eischen:
1. Practische militaire erva
ring.
2. Goede lichamelijke gesteld-
heid.
3. Leeftijd 25—40 jaar.
Daarnaast bestaatvoor enk'e'e
oudere officieren met ervaring
in stafwerk, eveneens de gelegen
heid tot overgang.
Schriftelijke aanmelding bij do
Aanmeldingsbureaux voor Oor
logsvrijwilligers.
Sciiriftelijke verzoeken om in
lichtingen zullen worden beant
woord door den Recruteerings-
i Officier van bet Korps Mari
niers. -V
fff
Bijna alle ministers hebbe i
hun arbeid in Londen geliqt
deerd, of zijn nog bezig dit
loen. Zij hebben zich nu ook pe
soonlijk in Nederland gevesüg
In een dezer dagen gehoudf
Ministerraad, aio werd bljgowoo:
loor den minister van Buiie
landsche Zaken, mr. Van Kk
tens, bradit deze versl^ ki
sver de conferentie van Sa
Francisco. Over deze conferef
ka
6'
ie zal te zijner tijd een puis
:atie verschijnen.
Een voorname plaats nam v<
der de vraag in, hoe op
snelste wijze onze door Duitse
land gestolen goederen kunm
worden teruggevoerd. ILervo
werkt reeds een voorloopige
ganisatie, terwijl een definitie
word} ingesteld;
Ook het koléntransport laat. t
svenschen over. Er wordt ha
tan gewerkt om allereerst on
iransporbniddelën terug te ki
gen, die naar schier alle landi
van Europa vervoerd waren 0
door de Duilschors te word:
gebruikt. Dit geldt eveneens vo f
onze schepen, waarvan er ve
o.a. in Noorwegen zijn aan
troffen, evenals v<j!e kocpvi
schepen op den Donau.
De Raad van State, die z(
iuticlie sedert Juni 1940 ni f
meer heeft kunnen vervuilt
heeft weder ouder voorzittersch;
van zijn v ee-president, jhr. n
P, Béeluert i van Blokland, v<
g:ulerd.
Reeds voor den oorlog béat"
onder de vele jeugdorgartisatics
den lande een drang tot samenwj
king/ Sinds het najaar 1943 werd T
basis voor de Nederiandsche Jeild
Cemeenschap fieJcgd, waarin/4
overgruote dcd der jcugdorflanisaö
■W&B betrokken. 2ij is ten overki
pehnB van alle jeugdorgaoisatiesT
ons land en /wil daardoor, de xjêii
in eendracht mede laten helpen j
den zoo noodlgen wederopbouw
ons vaderland»
Het voorloopige bestuur Is
volgt samengesteld: dr. J. A/. dc
ninfl (Utrecht), voorzitter, mej;ij
Aalners (Utrecht), mevr. E, van ff
üosch-de Jongh (Den Haag), dj/J
M. Kooyman (Bussum), i A. Kuil
(Utrecht), A. ven Mook (Amii
dam), J. Oosterlce (Nymeéen) én
A. C, Ramselaar (Den Haag),
wijl noö overleg wordt gepleegd'dl
een lid uit; het. katholieke werkJ
het Zuiden des lands. Het algcroq
secretariaat, dat voorloopig wol
geleld door den heer. J. Pctr
wordt in Amsterdam gevestigd.
olfideelc stichting van. de N. Ml
zal op 11 Juli tot stond komen'
de historische zaal in -de.•Str'.-.f
chcUkapci, waar In - 1579 devj
van Utrecht werd ondcrteckend..^
v'
De 1 .Hoofd-A dmlni strati
G c m- 21 e k e nh u i z cn/i a --v/pth a n a 5-
iveatigdfa hetpand^Rlyieritg
1.la*i- o.«ii
I geveatigd./ fa het/pi
(teleloon^23215)4
