Landbouw roept om machines
f
Gevlochten huizen
is
r
Ze staan in R'tlam
te wachten
Boek van het verzet
„Onze Marine" aan het werk
Aanmelding Oostenrijkers
Eerste locomotieven uit Zweden
Fusie in de C.K.Ö.
lAtg&feU; ItHÜ
c^tanijdm koepf
UW EIGEN HUIS
Willem Mengel- lachje spreken over „de htm volk en vaderland.
Voor het verwaarloosde
"ftotterdamsche kind
Schorsing beeldende
kunstenaars
Voor hel voetlicht
Bezetters en Verzetters
sa
De boeren op de Groningscha
en de Zeeuwscbe klei, de Noord
oostpolder, de groote landbouw
bedrijven, zij hebben dringend,
behoefte aan graanmaairaachines,
want de oogst staat voor de
deur; de hooibouw van Fries
land, Noord-Holland en Gver-
ijsel wordt belemmerd door ge
brek aart hooisehtiddersoverat
is een tekort aan eggen, kunst
meststrooiers on allerlei andore
landbouwwerktuigen, want in ijt
oorlogsjaren zonder mogelijkheid
tot vernieuwing of uitbreiding,
wordt do toestand schreeuwend-
slecht. Do Nedcrlandsche regec-
ring heeft dat tijdig zien aan
komen. Zo heeft in Engeland,
Amerika en Canada voor groote
bedragen aan landbouw-werktui
gen laten koopen, om dadelijk
de bod-emproductio te kunnen
opvoeren. Dat is verstandig be
leid.
De machines, dio ergens in
Engeland Lijeen gebracht waren,
werden zoo spoedig mogelijk
naar Nederland vervoerd, en
reeds oen maand na de bevrij
ding bracht bijvoorbeeld de „Aru
ba" oen 'groote partij iti de
Rotterdarnscho haven.
Dat is ook zeer verstandig
en energiek..
Maar minder verstandig en
heeiemaa! niet energiek fs het,
'dat 'die hoognoodige machines
en werktuigen het nu niet ver
der schijnen te kunnen brengen
dan tot do Rotterdamsche ha
venkaden.
Te maaien valt daar niet,
graan groeit er niet, Kunstmest
behoeft men daar niet en on
kruid. groeit er gelukkig niet,
aa.„'er^. wear, dn - do bav-en ge
werkt wordt.
Waarom blijven de machines
daar dan, in kratten gepakt,
op do keien staan? Waarom
gaan ze niet naar het verwoeste
Zoeuivsch-Vlaandercn, de tesgge-
rooide en vernielde Betuwe, den
Noordoostpolder, naar overal,
waar de boeren or groote be
hoefte aan hebben en dat
is inderdaad overal?
Ja, waarom niet?
Daar staan op do kade 242
trommels hooischudders, 18 Ca-
nadecsche graan maaiers, 122
kunstmeststrooiers, 718 onkruid-
De Gebote Advies Commissie
der Illegaliteit is voornemens
een uitgave te doen pubUcee-
ren over bet doel, streven en
de - beteekenisvan het onder-
grondsche werk, zooals dit groei
de tijdens de vijf jaren van Dult-
sche 'bezetting.
De G.A.C. heeft besloten hier
toe een commissie van deskun
digen to benoemen. Zij verzoekt
allen, die voornemens zijn, hetzij
een boek, hetzij een brochure
over den ondergrondscheu strijd
uit te: geven, zich. te voren in
verbinding te stollen met de
Groote Advies Commissie der
Illegaliteit, bureau Heerengracht
507, Amsterdam, tel. 48743.
eggen, 25' egge-trok karren. En
zij blijven er slaan!
Is dat, omdat alle cognosse
menten er nog niet zijn? Omdat
alle papperassen nog niet zijn
aangekomen? Omdat de verschil
lende Rijksbureaus (bijv. Metaal
verwerkende Industrieën en
Voedselvoorziening) het niet eens
kunnen worden over de vêrdee-
ling? Omdat de kostprijs
die geen enkelen boer op. dit
oog en blik het meest interesseert
"nog niet is vastgesteld?
Kunnen de machines niet alvast
naar de verbruikscentra- worden
brnikt te worden, wanneer de
geëxpedieerd oin dadelijk gfr-
papieren-oorlog op het Departe
ment uitgevochten is? Is er geen
vervoergefogenheïd De werk
tuigen kunnen worden gebracht,
waar ze noodig zijn. Men weet
de tplaatsen en er varen bin
nenschepen. De firma, waar de
machines in opslag zijn gegeven,
het Centraal Bureau van het
Nederlandse!» Landbouvvcoraitê te
Rotterdam, zou ze al lang ge
bracht hebben, waar de be
hoefte het grootst is, als zij
er vrij over had kunnen be
schikken.
Hier mag geen dag langer
getalmd worden. De hooibouw
is aan den gang, da graan
oogst begint binnenkort, de
Nederlandsche landbouw moei
met nog grooter intensiteit dan
voorbeen ons uitgeplunderd
volk voeden. Het gereedschap
daarvoor mag niet roesten in
zijn kratten, óók niet, al is
de „papierwinkel" niet keurig
op orde.
Er moet gewerkt worden!
D« Stichting Algemeen Nedef-
londsch. Comité „Onze Marine"
heeft baar secretariaat aan dc Gowd-
schesingel officieel - geopend. „Ons
doel is. om den Rotterdammers te
doen beseffen, wat de scheepvaart
voor ons beteckcnt'V aldus de heer
Vcrmcys. vice-voorzitter van de af-
dieting Rotterdam. Onze militaire
commissaris, kolonel van Leeuwen,
onderstreepte het groote belang, dat
de vloot heeft naast de land- cn
luchtmacht in oorlogstijd. De kolonel
der Mariniers, Vort Freitag Drabbe,
was bij de opening tegenwoordig^
Allen zich In Nederland bevindende
Oostenrijkers wordt verzocht, onder
uitvoerige -opgavü hunner personalia,
hun toekomstplannen, waaronder den
wcnscii tot repailrieering naur Oosten
rijk, kenbaar le Diaken aan het secre
tariaat van de Ooslehriiksclie kolonie,
Plantage Muklcrgracbt 21, Amsterdam.
De twee eerste van de vijftig lo
comotieven, dïe zoonis bekend in
Zweden voor Nederland besteld
zijn, zullen deze week Gothenbure
verlaten, bericht Dagcns Nyheter.
Tn een druk bezochte ledenverga-
gadering van de drie de Centrale
van Koopvaardij-ofiicieren vormende ver
eenigirtgen hebber de leden met bijna
algemeens stemmen het bestuur v«*n
do C-K-O. gemachtigd, voorloopi? nis
centrale vertegenwoordiging op lo tre
den. Na een heftig debat, waarvan
de figuur vcm den voorzitter, den
heer Feenstm, het middelpunt uit
maakte, wien o.m. verweten werd
dut hij Hef is geweest van het college
van den mud van advies aan .Wou
denberg, sprak do vergadering met
195 tegen 31 stemmen ha tr vctrou
wen uit in het bestuur en zoomede
In den heer Feenstra.
Do groote woningnood en hot
gebrek aan de gebruikelijke
bouwmaterialen, dwingen naar
nieuwe materialen ie zoeken, die
voorloopig althans in do be
staande behoeften kunnen voor
zien, lezen wij in „Commen
taar". In sommige gemeenten in
het Zuiden heeft men proef-
noodwomngeh opgetrokken, waar
bij men zich bodiond heeft van
aibraaksteen met dakbedekking
van asfalt, stroo of pannen.
Te Vlijmen heeft men een nieuw
materiaal uitgevondenteenen
vlechtwerk, afgesfreken- met ce
ment. Do buitenmuren worden
met spouw opgei rokken. Het dak
bestaat eveneens uit vlechtwerk.
Elders heelt men het gebruik
van hout vezel «cemenlpl alen toe
gepast. In Vegiiel hoeft men
geperste rielplaton genomen van
zes c.ni. dikte. Het isolatiover-
mogen daarvan is gelijk aan 23
c.m, steen. Van buiten worden
zij. met cement aangestreken.
Vroeger berichtten wij ai eens
van stalen noodwoningen.
Het betreft hier natuurlijk voor-
loopige voorzieningen. In totaal
is ongeveer 250.000 ton bouw
materiaal -in het- buitenland in
aanvraag of hestelling. Er ko
men reeds leveranties binnen,
maar zij kunnen slechts op
uiterst beperkte schaal aan do
vraag voldoen. Zooals men zich.
uit de rede van prof. Schermer-
bom zal herinneren, heeft het
bouwprobleem de volle aandacht
van do regeering. Maar pas wan
neer men kan beschikken over
meer materiaal, kan weer go
dacht worden aan een groolsche
Iedereen kan nu 'n eigen hult berttten.
Kapitaal overbodig Proip. P-V loert
U do julite weg. Vraag hel eeni aan!
BOUWKAS
Mf. L I «SUMASW.KS55CHB. BtMM
(Adv.)
- - kun.;te'.ia:irs, wien men In dien zin hebben wij
"berg als voorbeeld, htm daden en woorden ook da collectieve af-
tocli eigenlijk niet zoo keuring begrepen, door
WILLEM MENGEL- ernstig moet aanroko- do vereenigdo oerernden
BERG mag hier flen". Wjjbehooren niet voordo kunsten uigespro-
nooil meer. dirigce- lot hen, die kunstenaar, ken over allo kunstenaars,
gccronl" Er moot iets schap en karakter bij do die, zonder zich Ic lieb-
zijn omgegaan in het beoordeeling der gebenr- hen schuldig gemankt
gemoed van menig A'o. tenissen in d e achter aan t r n s 11 g o indi-
jertandex. die deze uit- ons liggende vijf jaren, .vulutliil. vergrijpen - of
spraak van den ecrcriuid van elkander kunnen misdragingen, toch ge-
voor do muziek heeft ge- scheiden. Wanneer het acht moeien worden te
lezen. Mengelberg was .- al vroeger, door maal- zijn te kort geschoten
een begrip geworden, zoo- schappelijke opvullingen, in hun plichten als No
teer, dat veten het Ne- die niet de onze zijn, derlander, door zich
dcr'audsclie muziekleven mogelijk scheen -een té gemakkelijk te hob-
met zijn naanw vereen- groot acteur ot dirigent ben geschikt naar do
zelvigden; ton "onrechte te zijn, zonder besef to belangen van den bezel-
overigens.' Vandaar ook toonen voor zijn ptich- 'er of met hem io boli
de diepe teleurstelling, ten ais staatsburger, in ben meegewerkt,
dat deze manais een der do bezettingsjaren waa
eersten bereid en in etaat karakter bet hoogste Ons kunstleven moet
bleek zich aan alle won- goed, en ging het niet zoo spoedig mogelijk in
achen en oisehen van om tojvallig talent of normale banen geleid
den bezetter te onder- prestatie,, maar om ge- worden. Doch dit kan
werpen; ja, ergêr nog: zindbeid. Daarom alleen in oen gezuiverde
zijn eigenbelang daarbij zijn wij de mooning toe- atmosfeer geschieden en
op den voorgrond te gedaan, dat iedere Ne- zijn volledige wanrda
stellen. derlander, ..op oen ver- bobbon. Vandaar dat'wij
Wij doelen dan ook anlwoordelijkcnl post go-., hopen on verwachten,
geenszins d©:meenlng, plaatst, dezelfde kansen .dat men de noodzako-.
io wij helaas hier en hooft gehad om te bo- lijkhcld der zuivering,
daar boorden verkondi- wijzen of bij die plants nek der kunsten inziet
gen, dat de kunst eigen- waardig geweest is. ZIJ, en don goeden gang
lijk buiten de zuivering die als seheppemie of daarvan zat. bevorderen,
diende to blijven, Inte- .uitvoerende kunstenaars En dat onze regecring
gendeeiï wij zijn ver- vooraan stonden in da den moed zal hebben
hougd, dal de eereraden rijen van hen, dia onze de besluiten der eerera-
voor da kunst aan het cultuur naar buiten re- den tabekrachtigen, zqo
werk zijn getogen. Wij presonlecren, konden ge. or elementen blijken te
stellen ons lijnrecht te- acht worden zich bewust zijn. die naar wogen
genover bon die met een to zijn van hun verant- zoeken om er zich aan
goedlg-modebjdcnd glim- woordelijkheid tegenover ie onttrekken.
ontwikkeling en aan veelomvat
tende plannen, zooals ook liet
Rotterdamsche nieuwe sladspian.
Ten bate van de „Stichting Kin
dertehuizen 1945 Rotterdam"
heeft pater H. de Greeve Zater
dag in de Burgerzaal van het
stadhuis voor een groot gezel
schap voorgedragen zijn, in St.
Michielsgestel geschapen, iooneel-
stuk „Het vierde beest". Hot
was do 70sto opvoering, doch
niettemin, voor 'Noord-Nederland.
Ie première. De geestelijke va-
Ier, hoewel over onmiskenbaar
:alent beschikkend, zal, evenals
tvij, hopen hot stuk eens ten. too-
neele te zien, waardoor aller-
ei, thans verborgen blijvende,
ispecton beter tot uiting zou
ten komen. Zeer belangrijk, hol
belangrijkst, van deze bijeen
komst, was het financieel resul
taat, gezien het streven, van de
stichting, het door ondervoeding
en verwaarloozing beschadigde
Rotterdamsche kind te redden.
Mevrouw J. C. OudFischer
heeft in een openingswoord over
dit prachtig streven nadere in
formaties gegeven.
Beeldende kunstenaars, die in
vcréenigingsverband hebben deel
genomen aan openbare tentoon
stellingen gedurende den bezet-
tingstyd, na instelling van. de
Kultuurkamer, worden uitgeslo
ten van het tentoonstellen, in
het openbaar in Nederland tot
1 Januari 134G. Evenmin kun
nen zij in dien tijd in een lei-
dendo functie in organisaties en
vercenigïngen van beeldende kun
stenaars optreden. Aldus heeft
do Eereraad voor Beeldende Kun
sten besloten, op grond van
hun gebrek aan verantwoorde
lijkheidsgevoel ten opzichte van
wat zij verplicht waren aan hun
kunstenaarsschap en aan de na
tionale eer.
De "namen van do kunstenaars,
op wie- deze maatregel van
toepassing is, zal men later
bekend maken. Evenzoo maatre
gelen tegen de kunstenaars, die
op eigen initiatief geëxposeerd
hebben tijdens de bezetting en
na instelling van de Kultuur
kamer en die deel genomen
bobben aan exposities in Duitsch-
Jand of aan tentoonstellingen,
uitgaande van het departement
van Volksvoorlichting en Kun
sten en nationaal-sociatistische
organisaties eti mantelorganisa
ties.
Het is ten strengste verboden
zonder een voorloopige vergun
ning als kunstenaar of amuso
montskunstenaar op te treden,
aldus het If. G. Contróle wordt
uitgeoefend. Werkgevers en be
sturen van uitvoerende verecni-
gingen zijn mede verantwoorde
lijk. V.
"•VIST U, dat bet Nedorlandsehe
ftoodc Kruis talrijke noodziekenhuizen
heeft opgericht en nog sleeds op-
tichls
..Clara" vertelt:
Ik stap in Rotterdam uit een
,wecóe„,aS Wcnrmachtscoupé,
wemt uoar had ik mét mijn ver-
scuviake.ite-vaiaciie, A us w eis niet
alleen het recht toe, maar ook
de plicht. Immers, een S. D,-
ceaintin in een Wehrmachtsabteil
was niet onderworpen aan "is-
schencontróle, en in mijn kofter
zaten groote pakken stamkaarten
enbonnen, die ik in Amsterdam
gehaald had en waarop onze
Z.uid-Hollandsche illegalen hun
rantsoenen moesten krijgen.
In de Middellandstraat: lucht
alarm; allen de tram uit. Ik, ge
dekt door mijn S.D.-kaart, liep
door de leege straten verder,
•want ik wds al laat, en mijn op
drachtgevers zouden tóch al «on
gerust zijn. Bovendien knorde
mijn maag.
Op den 's-Gravendljkvval hield
een luchtbeschermingsman mij
aan. Ik zette mijn koffer nzy,
griste uit mijn tasch het papier
en snauwde bits: „Sicherheits-
dienst". Deemoedig stamelde de
man eert excuus en tegelijkertijd
dook naast hem uit het schemer
donker een groote S.S.-offi-
eicr. Waarschijnlijk had mijn
Germaansche afbekkcrlj hem als
muziek toegekloaken en poeslief
bood hij aan mijn koffer te dra;
gen en informeerde waar ik heen
moest. Als bij ingeving zei ik
Zonder aarzelen: „Aber natiirUch
zum Brauhaus Monopol".
Dat stimmte wundervoll, hij
moest er óók Jieen. En daar werd
de koffer met onderduikerskaar-
ten stoer opgetild door den arm,
die maar al te graag een automa
tisch pistool in diezelfde onder
duikers zou hebben leeggeschoten.
Hij bleek een populair man te
zijn: ons binnentreden wekte een
enthousiast gebrul bij de reeds
aanzittenden, bestaande uit mili
tairen, hun liefjes en een stuk of
wat zich Nederlanders
noemende bunkerbouwers en aan
nemers, die hun moedertaal nau
welijks konden spreken en nu
probeerden Duitsch uit te braken.
Ik moest mee-dinceren. Dat
vond ik niet het ergste, want Ik
had, zooals gezegd, honger.
Maar ik moest ook meedrinken,
en dat vond ik wèl erg. Niet
omdat ik principieel geheel out-
houdster' ben, want In deze om
standigheden moést de blauwe
knoop voor het hakenkruisinsigne
wijken maar omdat ik niet bij
ervaring kon weten of alcohol
mijn koortsachtig werkend brein
misschien zou verslappen, mijn
waakzaamheid zou verdooven.
Weer kwam inspiratie mij te
hulp: „Ich bin gestem beseffen
gewesen, Ich trinke beu te nicht!"
Ik begon de algemeen aandacht
te trekken, de heeren informeer
den naar mijn werk. Dat ik alle
inlichtingen weigerde met een
geheimzinnig lachje en „Das 1st
Dienst, meine Herren!" wekte
zoowel hun Pruisische bewonde-
rig als hun nieuwsgierigheid. On-
dcrtusschen at ik als een wolf vaa
allerlei heerlijkheden, die de laat
ste jaren alleen nog maar in
helmwee-droomen voor mij ver
schenen waren, en zat ik mij het
hoofd te breken, hoe ik straks
kon verdwijnen met mijn kost
bare koffertje zonder dat „mijn"
Offizier opnieuw met de bon
kaarten zijner adspirant-slacht-
offers zou gaan sjouwen.
Van het bulderend gelach om
een mop maakte ik gebruik, om
kwasi gegeneerd lachend te ver
dwijnen achter een deur met het
opschrift „Damen" en een paar
minuten later kon ik onopgemerkt
mlin mantel aanschieten en met
mijn koffer naar bulten glippen.
Mijn relaas was ais een milde
balsem op het gemoed van mijn
„baas" José, die mij in gedachten
al bijgeschreven had op dc lij-
van nooit-weergek erden
