Bezinning bij den herbouw
Herinnering aan Kees de Groot
en voor
Geen overhaastingK4M'"jè
Onderwijs in Indië
■4
ONDERWIJSVERNIEUWING f
CbOT TEJtU AM BOUWT III
Geen herovering, maar
bevrijding
Heropening Handelshoogeschcol
IS
Regeering roept mede
werking in aan ter
zake deskundigen
Uitbreitling ambtsgebieden,i
iict bedrijf belangrijk meei
Op alle terreinen van het maat
schappelijk leven is men er wel
van overtuigd, dat na deze
vijf jaren niet zullen kunnen cn
lüogêii doorgaan op het punt
waar we onze werkzaamheden,
hébben moeten onderbreken. On
geacht de reeds niet te onder,
schatten materieels bezwaren,
lijkt ons vooral de gewijzigde
geestelijke instelling hiervoor het
hoofdbezwaar.
Niet alleen in het politieke
leven wil men niet "terug naar
do toestanden en gebruiken van
anno. 1940. Overal waar men zijn
Oor ook "te. luisteren legt, hoort
men' een ieder op zjjn terrein
spreken over de nieuwe ver
houdingen. liet is*tock ook vol
komen begrijpelijk, dat de afga
loopen bezettingsjaren een zoo
danige omverwerping van alle
oude waarden hebben teweeg ge
bracht. dat het een ontkennen
van alle reëeie toestanden zou
bcteekenen de draad eenvoudig
weer op Ie willen nemen, waar
hij ons in 1940 ontglipte.
Betreft dit onze gewijzigde
geestelijke instelling tegenover
iio problemen, daarnaast komt de
zeer belangrijke factor van gewij
zigde maatschappelijke omslan-
dagheden. In bet algemeen ge
sproken hebben de meeste win
keliers of zaken menschen zich
in den. loop van deze jaren, meer
of minder geslaagd, weer geves
tigd. Een directe dringende
nood, waarin voorzien moet wor
den, is op dit gebied niet aan
te wijzen. Integendeel, iedere,
zakenman,- die op reëete en Rot-
terdamsch-soiiede wijze zijn zaak
wil gaan herbouwen, vraagt zich
JojEhet, oogenblik af, waar zijn
prphiats zal zijn in de groeiende
rtteiuve maatschappij. Welke fi-
n&ncieele mogelijkheden hem
(nog)ten dienste", staan, enzoo-
voorts.,..
komt bij dat, zelfs bjj een zelfde
van
bedrijf belangrijk meer zal
gaan kosten dan de inschrijving
op het grootboek voor den op
bouw bedraagt. Daar velen dit
meerdere niet uit eigen middelen
zullen kunnen bijpassen, zal er
voor heel veel gevallen ,oïn op
lossing gevonden móeten wor
den.
Re gróole hoeveelheid liquide
middelen, waarover de meeste za
ken op het oogenblik beschik-
kon, geven een verkeerd en
scheef beeld^. omdat deze slechts
een gevolg zijn van liquidatie
der magazijnen.*)
Do monetaire kwestie zal ge
regeld of althans in groote lij
nen hekend moeten zijn, omdat
dit op bet oogenblik .een zeer
belangrijke, echter volkomen on
berekenbare, factor vormt.
Niemand heeft in Mei 1940
maar bij benadering kunnen be
vroeden, in welke omstandighe
den we zomer 1945, wat be
treft ons persoonlijk zoowel als
zakelijk (oven, of zelfs als volks
geheel, zouden komen te staan.
Daarvan kan dus niemand oen
verwijt gemaakt worden. Nu deze
nogehjkheid tot overzien er wel
s, zou het echter dom en achte
loos 2ijn, dit niot to -doen. FO.
Eva Poetiraïj hield oen voor
dracht voor het Rotterdamscho
Vrouwen Comité over het leven
in Indonesië. behandelde h er-
bij speciaal den toestand van
hel onderwijs. Spreekster gaf een
overzicht van de bestnaande on
derwijsinstellingen, to splitsen in
scholen voor Ncderlaadsch en
Inlandsch onderwijs. Het onder
wijs voor Indonesiërs was voor
den oorlog ontoereikend; in het
belang van een goede samenwer
king tusschen Oost en West zal
uitbreiding van scholen nood
zakelijk zijn. Op een bevolking
van 70 millïoen waren 268 'gou-
vernemenlsschplen voor, In-
andsch onderwijs. Daarnaast
waren op particulier initiatief
225 „wilde scholen" opgericht,
waartegen de rc-geering echter
zeer gekant was.
Wil, de Indonesiër gelijkwaardig
naast den Nedcr'auder staan,dan
moot oen leerplicht worden inge
voerd, het aantal scholen en leer
krachten zal bclangryk worden
uiteehrcid en do fe onderwijzen
vakken moeten opnieuw bekeken
worden.V
Ts dat om bet herkennen makke,
f lijker te maken?" Een jonjo eiem
schiet ia een aitbundijen lach. „Nee,
ik had niks moer. Hebjü nog wal?"
en Kees kijkt min of meer schuldig
naar zijn schoenen,-waarvan er een
met. dik paktouw in plaats van mei
een veter dicht rit. Ik duik in mijn
koffer; ja. ik heb er nog een, zij het
een met twee knoopen er In, Kece
doft er zich mee op, zooals hij zich in
zijn onderduikjaren met zooveel se
ieend en gekregen spul heeft opge.
doft. En na dien aanloop gingen wij
over tot de orde van den dag:een
Parool in elkaar la zeilen,
Bij dit afwegen van mogelijk
heden cn kansen moeten de toe
standen buiten Rotterdam en in
belangrijke mate zelfs die buiten
Nederland, bezien en overwogen
worden. Dat dit op het oogen
blik nog slechts zeer ten decle
mogelijk Is, sterkt ons in de mee
ning dat alle overhaasting thans
overbodig en zelfs verkeerd is.
Hij zal als eerlijk on consciën
tieus man thans het tijdstip ge
komen achten op de meest gron
dige wijze schoonmaak to houden
cn balans op te maken. Dat
hij' daarbij wel eens lot geheel
andere conclusies zal komen dan
direct na de Mei-dagen 19-10,
ligt voor de hand. Een herzie
ning van de, wellicht wat al
te spontaan opgezette, herhouw
plannen zou we! eens bel ge
volg hiervan kunnen zijn. Hier
De Nederlandschc Economische
IJoogeschool te Rotterdam zal
binnenkort haar poorten weer
openen. Zij. die zich voor het
studiejaar 1915'46 als s'u.teut
witten laten inschrijven on zij die
zoo spoedig mogelijk tentamen
of examen werisc.hen "te doen,
kunnen zich van vandaag af
ter verkrijging van de bierloe
bedoouigtie lorniuiicren monde
ling of schriftelijk wenden tot
het bureau van deo pedel-admi
nistrateur, tijdelijk gevestigd Ma-
ihenesserlaan 417B, te Rotter-
Vrij naar MultatoU? Over mis.
sfagon van grroveren aard...;» Over
zwarten handel en handlangersdieö*
sten, spreek Ik niet
Do Indonesiër, aldus Eva Poé-
firaij, roept zijn Nederlandsdra
vrienden op niet tot een her
overing, maar tot een bevrij
ding van zijn land, hij heeft daar
het recht toe, rat hij had een
werkzaam aandeel in do verzets
beweging en bevrijding van ons
t and in Europa.
r. Jift id
v" Do-tcgeering te Londen heeft
destijds uiteraard voorzien, dat
ons leeggeroofde land zoo spoe
dig mogelijk weer overeind ge
holpen zmi moeien wordess. Daar
om zijn leeningen gesloten ih
diverse landen, om tot den im
port van ruwe en afgewerkte
producten over te gaan. De oor
logsslachtoffers dienen toch ge
holpen te worden vóór de win
ter aanbreekt Daarbij komt, dat
de inboedel': en garderobe van
de niet getroffenen in do vijf
oorlogsjaren is gesleten, zonder
dat er -in redelijke proporties
nieuw kon worden bijgekocht.
Alleen voor de- oorlogsslacht
offers zijn er o a. 18.000.000 stuks
ondergoed, 5.600,000 paren
schoenen, 1.250 010 babykleer
tjes, ,1.500.000- dekeas eii
6.4OO.CO0 etensborden nóodig.
Een aanzienlijk deel der eerst
benoodigde goederen wordt kant
en klaar gekocht door de regee-
ringsinkoopers. In ons land arri
véerden reeds aanzienlijke hoe
veelheden schoenen, textiel, land
bouwwerktuigen, koffie etc.
bijna zonder uitzondering van.in
ferieure kwaliteit!
Men krijgt den indruk, dat de
inkoopers slechts voor twee din
gen oog hebben, n.l. kwantiteit
en het zich toeëïgenen. van het
monopolie van den inkoop. Wij
willen gaarne aannemen, dat
deze inkoopers naar beste wéten
hun orders 'hebben geplaatst,
maar de eenige conclusie, die
men kan trekken, is, dat dit
beste weten geen vak- en mate
riaalkennis inhield.
Van de landbouwwerktuigetL
die uit Canada geïmporteerd
werden, staat een belangrijk 'deel
in Rotterdam opgeslagen, omdat
deze vervaardigd zijn voor ge
bruik op de uitgestrekte prairies
en steppen, waar het er niet op
aan komt, of een wiedmachinc,
met het onkruid, een. deal der
gewassen uit den grond trekt.
De koffie, die in Brazilië ge
kocht werd, blijkt volgens ex
perts van een dergelijke minder
waardige'kwaliteit te zijn, dat
men dit soort voor den oorlog
in Nederland onverkoopbaar
achtte.
Afdankertjes
De schbeuen, die in. de U.S.A.
werden aangekocht, zijn even
eens voor het meerendeel van
ongekend slechte kwaliteit. ,Be
binnenzoolen zijn van papier,
zoodat bjj natwonien de schoen
uit elkaar valt; Wij hoordeti
reeds vele klachten over kapotte
hakken en losgelaten zooien. De
modellen zijn ouderwetsch en
voor ons onbekend en ccentriek-
Do groeugekleurde canvas hee-
renschoenèn en de zwarte canvas
dotaesachoeuer. zijn een beleedi-
glng vöor de oogen80.000 stuks
van deze Amerikdansclie afdan
kertjes zijn al in ons land aange
komen. Wij. hopen, dat de 31/2
millioen paren, die nog komen
moeten, van de superieure
Bally-kwaliteit zulten zijn, die
men voor weinig meer geld had
kunnen koopen, maar vanwege
hun hoogeren prijs afgekeurd
werden. Moge 0112e eigen indus
trie, die kwalitief prachtig
werk levert, spoedig ook kwan
titatief een belangrijk aandeel
nemen in de productie.
Het is een landsbelang, dat
de regeering afstand doe t van
het privilege der inkoopen en dit
opdraagt aan do ter zake kun-
digon uit hof. bedrijfsleven. Indien
de; financiering van regeerings-
wege verzorgd wordt, houdt ieder
zich bij zijn leest, zijn .beide
in kundige handen en zal het
niet gebeuren, dat Nederland de
vuilnisbelt van de Amerikaaa-
k*bo landen zal worden.
Mel Kees mr. C* H* do Groot, en
illegaal Maarten van der Velde, Chris
den Gcever? (boe irotsch was hij op
die trouvaille, die hem veroorloofde,
zijn „echte" tellertjes '.- in zijn hoed
te dalen zitten!) heb ik meer dan
anderhalt jaar nauw samengewerkt,
want na de arrestatie van den Parooi-
redaclcur Jaap Nunea Vas en ds, vlucht
vat, den Parool-redacteur Hans Wa.
rendort zat Kees voor den Iteeien boel
alléén. Frans (Pieler 't Hoen) wachtte
in Viigtit zijn execulie al (eerst in
Augustus 1943 kon hij ontvluchten},
Jan Meyer eh Wiüi van Norjen zaten
din het Orunjohotol" Kees stond 'al.
Icén op de Paroolbairicnde. Wij heb,
ben na ,een beetje tasten van weert,
kanten .elkaar in dén'herfst van '1942
voor het eerst gezien, fa een kroegje
in Utrecht,, ik weet het nog goed.
Kees: rec!:tdoor-zcc, allemachtig
eigenwijs soms. gmni.eerlijk, altijd
propvol idealisme, moedig, en een
eersterangs kameraad. Omdat !k min.
stens zoo eigenwijs ben als hij, had
Kees tegen de samenwerking wei wat
opgezien hij heëfl liet mij later,
lachend verteld. Anderhalf jaar heeft
die samenwerking geduurd. Ander,
half jaar .hebben wij; elkaar onder
soms; iiocbÉflijke eo earns wonderlijke
omstandigheden ontmoet: Utrecht.
Bussnm; BiKhovett, Den Haag, Eind.
bovén, Amsterdam, Den Bosch, Am-
hem. Wij zijn het, gelukkig, niet altijd
eens geweest Maar wij werden het
altijd eens.
fCces de Gróót is eén van die jonge
■•■^-Nederlanders, dis nu, na de be.
vrij ding, zulk voortreffelijk werk
zouden hebben gedaan. Hem zal de
vrijheid iu)CÜi merg. Hij durfde (e
leven. Voor geen enkele eonscquentic
van zijn (rrijlieidsopvatlinjen deinsde
hij lenig. Geen enkele radicale mant
regel schrikte hom at. Voor wie zóó
geschapen Is, was het nationaal,
socialisme dén gniwd. één aansloot.
Keca kon er alleen maar neen tegen
zeggen ,en neen tegen doen, Theoreii.
cus was hij niet Hein boeide de daad
Een pracfkch, een feitelijk socialistnfl,
zonder een knellend partijcorset een
In oneindig veel vormen gevarieerd
verzet dhl lag hem. Ik heb in hem,
zoo jong, nog, deeren bewonderen, dat
k ïjaltijd kuna zag om boven het ne.
galieve uit te komen. Weg.de mofeln,
dat was plint één van zijn program,
maar daarachter volgde een omtrek,
vaag soms nog ,maar In strekking at.
lijd duidelijk,-v-an een stukken betere
wereldr eerlijker van verdeeiing, hoo.
ger van niveau, met <en nieuwe
waardenschaal, gestuwd door een ra
dicaal socialisme, dat Kees al in zijn
studentenjaren deed pionieren in de
O.S.P., en dal hem een gretige belang.
miuimiMiroiiuouiiBuiiuMMMnmwiiBHi
1 T ang ia do Bjst van onió E» "^1-
•-'den. die gedurende A, 5
fiing, bij hun werk tear n ï4-
i rooi" werden ffepakt 0a1
i teren of langeren tiiw 'j tor-
S Dujtscbers te
1 ten. Wj stellen ons'iSn.^65^®- li
s .-edachtcnis te eersn j n na" 1
1 de2e strijders voor f|s JfJ", 0Vcr
serie artikelen in om» u e,!n
f temen. Mr. dr. 0. J,. ,1op 'e S,4
1 Goe-thart «hrgit lê
I onzen, kort voor ji H" I-
fusilleerden, redact dl"s ff"
uo Groot - 'j
niiüuiiuianniuHUtfHiHUrimaiih^i^
stelling voor deSpaansd,, D
en voor Sovjel.Hoste,! e. ^M-uhiick
Wat doet het toe. au JM!"'"eerde- f.
liiklieid nog niet „olttS",.^000-
was? fn dit dand^i^S?^'
behoorde hij tot
de wereld tc lijf die I
de ongezoutenheiii d®*' M -1
bezonnenheid var, hen
sche critiek. Ke»
om in herrezen Nederland' aWe" B
kracht van zira-joegen geeste^i i!iii
gaan, trekken aan. het teew .m
teidklok yun een NieuweVrijhei,
Dat zou luj, was-zijn plan. In H« f
Parool gaan doen, ca als zijn mHe."'!-:
loos zwerversleven hei'hém toeliet zii^l
hij met eindelooze doórhalingén
in, een voor geen aardedi stervwintsl
leesbaar, hahdscliritt - 'zijn
oefenen. Hij wist heel de ir.eV.cmri nog"£;
yóor zich .hij. met zijn jónge vrom^S»
Marijke en zijn twee zoontjes, waari1^
ran het jongste zijn ofldirfuikerateF
naam Maaften dras#.;.;
O? 8 Maatt 1943. een week na zijn
orreslatic. acht weken v66r do be.
vrg'ding .is Kees vermoord door hei
geboefte van den SlcherheUrflonst,- ':"S
ais represaille voor don anatiae od
Hauler. V -„
Aan deh Amslddijk ,viak hij-een -Ê
van de plekken, waar wi)
gaderd hadden, viel hntjl-ltóhjl^%{-;,:*»
aan zijn leven ecu einde mialrft f(ov.
veel idealisme,hoeveel-„Ja».- om deAj:
Knad aan den pl-'eB te »iMn" w etcS
mei hem hcensegallri; harvre1,
raadeohap Is onzen Paroolkring la
hém ontvallen t lk weet,: dat hij met E_
al de vreugde van zijn jonge hart Ir
aan deze krant zoo iiebton ntcege. f'
werkt 12n met deze korte bi/drogg,
voor mijzelf zoo rol ran weemoedige
lierlnnering. heb ik wilien verreke.
ren. dat de naam in dit klad niet
zou ontbreken. Kees hoeft' de Fakkel
van de Vrijheid uit zijn jon;e. sterke,
handen moeien Uien vallen. Anderen'!,
zullen de fakkel verder dragen cn 5
er de toekomst van de nieuwe we. "dg
rcid meo verlichten. En mijn Parooi- ih'
vrienden en ikzelf zuilen het altijd'is,
beseffen als onze roeping, oin hot it
Vrijheidsideual tot Seven te brengen, -ó
waarvoor onze vriend Kees de Cr oei -r
zijn leven gaf. :J
G. J. VAN HEUVEN COEDHARt, -I
De Bewaarder der Hypotiickea, hetj!'—
Kadaster en de Sclieepsbewijzen ea"§
bet Hoofd van het Bureau van den.-jg.
Landmcclkundigcn Dienst van bel Kin
daster maken bekend, dat ingaand i ito
Augustus, hun amhlsfebiedcn zijn ult- ;J"
gebreid met Barendredit, HoogviUtPor.,j§
nis, Poortngaal, HhóorÈ RidderkwEjS
fjseelmonde en Hoek van Hollnad.:v;?)W
Inllebtingen Beawgeiouw Kamer
vijg
O UB-MINISTER dr
G. Bolketstein, deadvi&eur
voor r,na",:rwij?r(THu-tr-
Winp eau den minister
can Onderwijs, Kunsten
ên \Veteniclia-ppen, heeft
ons, desgevraagd, het een
en ander verteld Over de
alnemeer.e principes we£-
he lol de plannen, die ge
koesterd worden leiden,
Tert eerste dient ge
streefd naar een veel groo
tte vrijheid van het geheele
onderwijs, dat nu in een
weel le nauw heursü.id van
wellen en bepalingen
dreigt te verslikken, rap
tiernamen wij. School
hoofden moeten vrijer tijh
tn de programmflbepaifnfi
en f ndeeling van hun
scholen. JJe school meel
ooh meer in hel middel
punt der ouderbelanpstel-
lins slaan. GrooSer vrij
heid in het onderwijs en
de mogelijkheid een woor
dje mee le spreken in een
school met een eigen ka
rakter, die, of te nu open
baar of bijzonder heet,
dan ook alt de eigen
school gevoeld wordt, ral
deze öeiantfsfeJItnp ver
sterken. DU bewijs! de
praelijh in Engeland en
Amerika.
Ten' tweede zat er ge
streefd u-orden naar meer
rrijheid voor den teerling,
vooral dien der middel
bare schooi. Deze moe!
haait een paar verplichte
kernvakken met behulp
van de echooolleiding een
eigen programma van
keutexukken, passend bij
rijn begaafdheid en wen-
sehen, kuknm samenstel
len. Amerikaantche on-
derwijEauloriieiien Bon
den hel aantal vakken dat
in Nederland gegeven
wordt, bedenkelijk graal,
In Nederland ts men uit
gewoonte vertrouwd tnel
onze wijze van overgang
naar. een; koogere klasse.
Wij accepleeren dat een
leerling, die blijft zitten,
omdat hij tcor drie of trier
VTtuu.* Itsj vuur gp Uf 04H -»« WW ,l/_J I-tfl
der twaaif vahken een on- methode ven.':ana*r*W
voldoende heeft, g<duren-'[--
de een heel jaar, óak aikjf;
andere vakkeii miel oóff-Rf
dten. Toen dr.Bbtkestétw:;
met vtet mótitt date ttxri
een vreemdeling <mdfrir(jiip
iechniseh en poedagoguffp;-
dwaze figuur: aan
jlmerfSaanschs cndirwfüjg;'
autoriteiten hai duUslifi
gemaakt, hadtim Hf deer*;
roor maar KSiftWra: J S
misdadig, i tg: g
Ten derde is stooje.il
zelfwerftzaamheid
teerlingen noodig. s "E
pescMedenlslee iiUoij4(g:«
leerlingen, braaf le fu%g>;i
ren om dón later md 2 s
huip ran een twesiFMa.
gehoorde te reproductmj^-g
Op een: pubiic-echoab?»
Engeland ziel m«n; WFg 5
Hngen mei boeken en JUJSj.
sckriflariikelen /.werwg
om zelf een opsla owi fflg J;
onderwerp seinenJf
len. Afen noemf 1»
geen Datlon-metMé,
is de gewone ««f11?»,
