Thuiskomst
v_
Dat gaat naar den Bosch toe...
■=VRIJ ONVERV
Bij het zien van de ruïnes voelt
een Rotterdammer zich rijk:
Nieuwe Britsche
ministers
NAZI-MAN/EREN
Zaterdag 4 Augustus 1945
ONAFHANKELIJK DAGBLAD VOOR ROTTERDAM EN OMSTREKEN
Se jaargang nummer 108
J IRENE ZES JAAR
Potsdam voorspelt:
Hét. prinselijk gezin hereehigd op vaderlandschën bodem
Huisraad vóór alles
Heroriënteering voor
Nederland
i
Redactie en Admmistr.:
EENDRACHTSWEG 42
Tel. 25430 (3 lijnen)
Abonnementsprijs p. weet
0.31, p. kwarta»! 4.
1 o s e nummets 8.10
HEIPARGDI
Adveue kties:
EENDRA t'HTSWEG 42
Te). 25430 (3 lijnen)
K.L..M..-G E B O U \V
COOLSINGEL
Telefoon 24399 en
Inlichtingendienst 2 7 B 3 9
ittiiiimnmiiiiHiimuniitiiiiiuiimuimiimiHHuiiiutiiimiim
Morgen is Prinses Bene jarig,
I Nog geen drie dagen, nadat zij,
tezamen met haar zusjes en
ouders onder grootsch vreugde-
5 betoon in Soestdijk is ingehaald,
fj volgt alweer een feestdag, in hei
leven van een kind zoo hoogst
belangrijk: haar verjaardag. Zon- 5
dog Is een dubbel ïetst, niet ai-
I leen in Soesldijk, maar in heel
den lande.. Wij krijgen het gevoel,
I dat wij nn weer echt „onder-ons"
«tfn.
Rotterdam ként de ellende, die
een paar dagen totale oorlog over
een stad kunnen brengen. 14 Mei 1940
en 31 Maart 1943 hebben ons zoo het
een en ander geleerd. Misschien is
het juist daardoor, dat Rotterdam de
„Züid-hèIpt-Noord"-actie, die groote
hoeveelheden levensmiddelen naar het
land boven de groote rivieren bracht,
zoo spontaan beantwoordde door de
„adoptatie" van Dctt Bosch.
Hier duurde de bevrijdingfcstrijd vijf
dagen* maar in dien tijd vielen er
60,000 granaten op de stad, 700 van
de 10.000 woningen en gebouwen
werden totaal vernield, 600 werden
er totaal onbewoonbaar, 1300 zwaar
en 6500 licht beschadigd. Dat be-
teekent dat 1800 gezinnen bij an
deren moesten intrekken, die zelf al in
een deel van hun huis moesten
bij eenkruipen.
Woonruimte kunnen wij niet naar
Den Bosch brengen, evenmin kun
nen wij verandering brengen in het feit
dat 203 burgers sneuvelden en er 800
zwaar gewond werden; de 200.00* MX
glas, 5 mïllioen steenen en een mil-
lioen dakpannen, die noodig zijn om
aan de allerergste woningtoestan
den een eind te maken, kunnen
wij niet leveren, maar wat wij wèl
kunnen, is liet schreeuwend gebrek
^aan huisraad, aan bedden, aan keu
kengerei vooral, aan vcrbandimd le
ien en al die dagelijkscbe beboetten
eenjgezins aanvallen.
Wijweten bet vn do Bosschenaren
Uitg.: Stichting „Het Parool" Am
sterda/n, Vertegen w. vOOr Rotter
dam: B. de Vries. Chef-redacteur:
Th. Ramaker. Druk: H. A, M,
Roclants, Schiedam.
weten het zelf ook: Rotterdam is
zelf zwaar getroffen. >Iaar de>Rotter-
damsehe slachtoffers der bombarde
menten'hebben nog iets terug .kunnen
koupen of krijgen, al was fret< niet
ui de mate en de kwaliteit die^ men
graag gewenscht had. En alsmen
door Don Bosch gaat, concludeert
me» als Rotterdammer; het kan dus
toch nóg erger 1
1 WONINGELLENDE
We wandelen ''een huis binnen,
oen oud huis vol onverwachte trccdjes,
vol donkere kleine kamertjes. In
ieder ran. die slaapkamertjes of
berghokjes huist een gezin. Daar
liggen wat bedden op den grond,
'e Nachts worden er wat sLoelen bij
geschoven om ook den kleintjes een
ligplaats te geven» A]s de etenstijd
nadert, moeten de gezinnen beurtelings
ïn dezelfde pan aardappelen koken,
want voldoeüde pannen voor allen
zijn er njeb
We vroegen onzen Bosschcn gast-
heeren. die een groote Rotlerdamsche
delegatie, waaronder burgemeester Oud,
vertegenwoordigers van Volksherstel en
andere hulpverleenende organisaties,
do pers, rondleiden, waar het even
tueel to verzamelen huisraad -moest
worden gebruikt, als er toch geen
woonruimte was»
Tot antwoord voerde men ons naat
do wijken, waar nieuwe nood
woningen verrijzen, opgetrokken
uit* allerlei nieuwe materialen,
zooals houtkrulplaten met cefhent be
streken, gevlochten teen matten (eeti
product en vinding der Vlijmenschc
mandcnviechters en door de Bossche
kinderen .,Kiepenkooikes", kippenkooi-
tjes genoemd), die ook met cement
bestreken worden en een keurig, ho
pelijk ook bruikbaar huis opleveren.
Vijfhonderd van zulke woningen zijn
nu in voorberriclirr en zij zullen
Bhmenlaiitlsclie zaken.Cbutcr
Eden..
Dominions: lord Addison.
Indië: Lawrence.
Koloniën; G. H. HalL
Marine: A. V. Alexander.
OorlogJ. J. Lawson.
Luchtvaart: Viscount Stans-
gate.
SchotlandJoseph Westwood.
Arbeid en nationale dienst: G.
A. Isaacs.
Opvoeding: miss Ellen Wil
kinson.
Gezondheid: Aneurin Eevin.
Landbouw: Tom Williams.
Raitajlleering on vliegUiïgpro-
dnctiek'John Wilmot.
OorlogsvcrvoerAlfred Barnes,
Voedselvoorziening: sir Ben
Smith.
EnergieEmanuel Shinwell.
Min. zonder portefeuille: Q.
3. Noëi - Baker.
Pensioenen: Wilfred Paling.
Pari. secr. v. financiën: WiiL
Whitelev.
den eersten woningnood a'thaiis cenigs-
zius verzachten.
WEGGEVAAGDE
DORPEN
Dan hooren wij hoe vlak bij Den
Bosch nog" enkele dorpjes liggen, die
zóy zwaar beschadigd zijn, dat een
ervan zelfs 'niet eens meer op dc
oude plaats zal worden opgebouwd.
l)us rijden wij naar Empel-Meerwijk.
Indcrdaad het plaatsje is weggevaagd.
Van*de 145 woningen en boerderijen
zijn er 101 volkomen weg. De rest
{r zoo zwaar beschadigddat <lo
huizen vrijwel onbewoonbaar zijn. De
111 disc hén zijn voor een deel nog niet
van do evacuatie teruggekeerd, do
overigen leven in onbcschrijfelijken
I Of stand bij elkaar tusschen de puin-
hoopen. Het dorp zal herbouwd wor
den enkele kilometere verder, want
hier valt toch niets meer te restau-
roeren.
Zie vervolg pag. 2
Nu het communiqué van de
conferentie van Potsdam is ge
publiceerd, blijkt, dat iu feite
slechts één punt van de agenda
is afgehandeld en dan nog niet
eens heelemaai, n..L wat er met
Duitscliiand zal gebeuren. Het is
overduidelijk, dat het geiieele
aanschijn van Europa een diep
gaande wijziging zatwWMiflergaan.
Vele industrieën, die er toe bij
droegen, Duitschlands ooxlogspo-
ientieel.. op peil te höudén, zul
len worden verplaatst en vele
daarvan zullen een plaats vinden
in de omliggende Europeesche
landen, die daardoor bun eco
nomische structuur diepgaand ge
wijzigd zullen zien. Reeds was
cr sprake van, dat ook in Ne
derland bepaalde industrieën,,inet
name de s-taalmduslrie, die vroe
ger in het Ruhrgebiéd werkte,
zouden worden gevestigd.
Ook de ra/1icale ommekeer,
die zich in Nederlands achter
land gaat voltrekken, voorspelt
een heroriënleering, waarvan de
consequenties nu nog slechts
zeer ten deele zijn te overzien.
Twee hoofdpunten vallen te
onderkennen in de commentaren
van de Britsche bladen: voldoe
ning, dat de vergissingen van
den laatslen vrede, dien van Ver
sailles, niet zijn gemaakt en
ten tweede de niet te misvat
ten vingerwijzing aan het adres
van Franco, dat de Vereenigde
Volken bet fascistisch Spanjo niet
kunnen gebruiken. De Spaan-
scbe radio heeft infusschen een
samenvatting van het communi
qué gepubliceerd, waaruit de
passage betreffende Spanjo was
weggelaten.
De „News Chronicle" wijst er"
op, dat er in het communiqué
ia de eerste plaats met geen
woord gerept wordt omtrent de
plannen, dio de Geallieerden
koesteren met betrekking tot
bet herstel van Centraal Europa
en datverder wordt gezwegen
over datgene, wat de kleine lan
den, zooals Nederland, Noorwe
gen en Griekenland, die zoo
ontstellend te lijden hebben ge
had van de Duitscker», als ver
goeding zullenkrijgen.
De algeineene toon der com
mentaren teWashington is, dat
het beter is, met kleine stappen
voorwaarts te gaan en dat de
genomen besluiten nergens de
punten aantasten, waaromtrent
men te San Francisco tot over
eenstemming was gekomen.
In He haven van Londen tipt bet
Xederlandsehe „Amstelsttoom'\ dat
binnenkort naar Nederland zal vertrek
ken met een gröole partij zilveren
munten, die voor de Ned. regeering
in de Ver. "Stalen zijn aanseraunt-
Ïn afwachting van hun berechting
die veel Le lang op zich laat
wachten zijn duizenden landverra
ders en handlangers van den vijand
m een aantal kampen opgesloten-
Een dezer inrichtingen is het voorma
lige Duitscho concentratiekamp in
Vught De wijze van behandeling, die
den gevangenen daar ten deel valt,
moet in het openhaar besproken wor
den» Er blijken zich in Vught onge
rechtigheden af tc spelen, die den in
druk wekken, dal dit kamp geheel
volgens nazi-princïcps geleid wordt.
Het toezicht, dut op de gevangenen
geoefend wordt/ is daarenboven on
voldoende. Velen hunner zijn in het
bezit van geld en kostbaarheden.
Daar de verstrekte voeding niet toe
reikend is, ontstond er een drukke
sluikhandel in levensmiddelen. De
gevangenen gebruiken hun bezitün.
gen eveneens om bewakers en perso
nen, die voor het verrichten van
werkzaamheden in het kamp komen,
om to koopen. Onlangs bleek een
aardappel Je verander, die in het kamp
was geweest, 88 naar buiten gesmok
kelde briefjes van gevangenen by
zich to hebben, waarvoor hij een
bedrag van ongeveer t>00 guldon als
belooning had gebeurd 1 De haantjes
in het kamp zijn in handen van een
aantal fanatieke N.S.B-ers, die zich
aan den arbeid weten te onttrekken
dte* zelfs onderling lezingen op
louw zotten over onderwerpen als
„Do invloed van het Jodendom",., en
„Het bordeelwczcn in Japan"»1 In den
staf van de kampleiding zitten ver
schillende menschen die 0 ngeschiki
voor hun taak zijn en die gemeene
zaak mei sommige gevangenen ma
ken. Zij glellen hun beschermelingen
ju staal 0U11 uitstapjes naar huis te
maken en sommige gevangenen uw*»
ken hiervan gebruik om zich groote
pakketten met sigaretten en lekker
nijen te verschaffen, zoodat er in dit
gevangenkamp meer gerookt wordt
dan in de vrije maatschappij» Een
deel van het bewakingspersoneel on
derhoudt intieme relaties met de
vrouwelijke gevangenen, waardoor
scJieeve verhoudingen ontstaan en
het gezag van de bewaking onder,
mijnd wordt.
PS ovendien vindt dc kampcomman-
"^dant het normaal dat gevangenen
mishandeld worden In een brochure,
die ds. M. C. van \Vijhc dezer dogen
het licht liet zien» deelt hij mede,
dat men Zelfs zwangere vrouwen
urenlang op appèl laat staan. Bewa
kers sarren, schoppen en trappen de
gevangenen. Men laat hen urenlang
strafexerceeren op klompen, die tc
groot of tc klein zijn, zoodat de
slachtoffers na korten tijd m-* ka
potte voeten rondloop en. De hygië
nische toestanden zijn onbeschritfe-
lijk.
Er wordt honger en gebrek geleden
in het kamp in Vught en de tuber
culose neemt er op onrustbarende
wijze toe. Als het huidige regime
voortduurt, dan moet de gcheele
kampbevolking geleidelijk uitsterven,
heeft de kamparts onlangs verklaard,
pioe is dit mogelijk? De beschrij-
*ving, die wij van Vught krijgen, is
een copic van de toestanden cn ver
houdingen, zooals die -indertijd onder
het bewind van S.D. en S.S, in
Vught bestonden.
Strenge cn harde behandeling van
"eden,
de lieden, die de afgcloopcn jaren
handjeplak met den vijand hebben
gespeeld, is noodzakelijk. Barbaarsch*
heaen zijn echter alletminst noodza
kelijk. Zij zijn integendeel verwerpe
lijk Er is behoefte aan een onder
zoek, opdat vastgesteld kan worden,
wie verantwoordelijk is voor dc mis
drijven, die in Vught gepleegd wor
den» Onder dc goede cn fatsoenlijke
vaderlanders, die in Duitschc gevan
genschap hebben gezeten, zfjn wer
kelijk wel menschen te vinden, die
uit eigen ervaring precies weten, hoe
in een gevangenkamp opgetreden
moet worden. Laat men dc gevan
genen aan het werk zetten. Laat
men hen zwaar werk laten doen,
maar laat men hen niet ontnensehe-
lijk behandelen. Wij hebben dezen
oorlog tegen den Duitscher niet ge
wonnen om ten slotte aan den Duit»
schen geest ten offer te vallen.
P1ETER 't WtNlXi
