0
si
S.D. aan den goeden kant der tralies
„Vrij Volk" in Colosseum
Zondenregister
samengesteld
Poëzie en proza in oorlogstijd
In Rotterdam zitten ruim 800 van
dit geboefte gevangen
I%L
Zuinig met licht!
We gaan weer vliegen
Manifestatie der
u?§e hunst
Vijf jaren lyriek
Piet Hain, Piet Hein
't Nod. stoomschip „Oranjepol-
der is met een lading zilver uit
I.onden te Rotterdam nangoko-
men. Rot schip lieeftiigplaals ge-
ndnion in,deKntrepOtliavon en ia
besiemd voor de firma Comélder,
:::XZ
Banketbakkers
kamers
Aank. bediende (vr.)
Protest der studenten
Do. studenten hebben zich in
een l opcnlwief lot den minister
van O., K. en \V. gericht en
daarin profest aangejeekend tegen
den huns inziens to i lagon ter
mijn vni» uitsluiting der studen
ten, dio do loyaliteitsverklaring
dcBÜjdn liehl>en goleekond..
Telefoonjuffrouw
S. VAN WESTERBORG
en ZONEN
Bedrijfsleider
Soldaat of burger
N.V* ATO
DE LEEUW
Winkeljuffrouw
HOOG- en LAAG WATER,
te Roltenlam, IS) Augustus 1945.
Ie' HW.1.52 u. IeTAV. 9.31 u.
Je HW 14.05 n. 2e TAV. 22.04 u.
N.V. Rotterdamsche
Kolencentrale
DE ROTTERDAMSCHE
ANALYSTENCURSUS
Pieter de Hooofmegl2la, R'dam
uitvoerders
Expeditie-chef
In het Rot ter datüsche Huis yan bewering zitten ruim B00 mannen
en vrouwen, die op «enigerlei wijze mede schuldig xljö aan de misda
den, die door de Dultsche SlcherhellsdlÊnst, berucht onder de ini
tialen „S, D", in de algcloopen vijf jaren aan ons volk begaan
heeft, HJer wordi hun zondenregister zoo volledig mogelijk opge
steld, waarna zij oaa d« bijzondere gerechtshoven mllen worden over
geleverd. Hon straf zal In de meerderheid der gevallen, naar ver
wacht mag worden, zóó zijn, dat we niet behoeven te vreezen dat
deze zelfde meuschen ooit jegens onze kinderen hun afzichtelijke
wacdaden zullen herhalen......
Het groole geUt van 800 beteekent
niel, dat de RoUerdamsche S.DJ zoo
veel personeel telde, want met een
staf van cir, a GO tra'', onder leiding van
Wc5|k en een sttik of j,Vettniut;n3*
milnner eti -Weiher, werd hier go-
werkt, en al dezen heeft men, op
1 of 2 na, in handen. Maar ook
ait Den Haag zijn or velen in dó
RoElerclamschó gevangordv lenvïjt^ na
do; bevrijding dep Oostelijko provin
cies, ock velen naar het Westen
uitweken cn hier gepakt werden* Een
algemeen landelijk in*icH:n;?énbureau
wordt gevormd ott» do gegevens tegen
do nrrestanteji uit allo plaatsen uit
to wisselen en do dossiers zoo vol
ledig mogelijk te maken.
ïïet fa de P.Ö.D, In het Hitte van
Bewaring, die alle „groote" S.D -zaken
behandelt. Het publiek doet dan ook
goed, - zich tot deze nfdeeling van
den P.O. D. ló wenden met inlich
tingen over (Iprgelijko porsohoft.
liet Is maar goed dat do POD-
die hier onder vooraanstaande rechte
gelecrden.cn Intellectueclen werkt, de
strafregisters opstelt, want ah ze hot
z«'U mochlcn doen .kwamen er«r won-
dergoed af...,.
OrtschultUgen.
7" "limners, niemand van hen hoeft ooit
ep eigen initiatief eonïgo mhdoad
gepleegd! I)e kerel* uit do vuurpelo
tons, dio tientuilen onschuldige» op
straat neerknalden, deden dat uit
sluitend omdat hun beruchte aanvoer
der Rest fïtWt u gerust: die. zit yok.
in Scheveningenhun dat op
droeg; en do aanvoerder is ook vol
maakt oriKchuldi?, want die deöd pre
cies wat zijn chef öcholz hem beval,
maar die «chuiP de vera nl woordelijk*
heid op Rauler af, die op zijn beurt
weer de orders van Hitler uitvoerde.
Dus als men ïlillor maar slrufto,
zouden alle anderen gerust vrijgelaten
kunnen worden
Maar dat gebeurt niel. Sfcenlje voor
steentje, werden do bouwwerken der
gerechtigheid opgetrokken; niet op Mof
fenmanier worden de bekentenissen
uitgelokt, niet met revolver, vutst of
gammlslok worden de verdachlen
murw gemankt. Herhaaldelijk uiten zij
ben verwondering over bót correcte
optreden der Nederlanders.
Men venvarre „correct" niet met
„zachtzinnig" of „verbiddelb'k" want
■Ie dossiers komen er en de Btrem-e
straffen rullen volgen!
Wat rijn het nu eigenlijk' voor soort
lieden, die vertromyenRinenschen der
S. D.? Zijn er by, dia uit een soort
ideanSüie Jiel „vuile werk" on ilea
koop toenemen om oen huns inziens
goede zaak Ie dienen? Coen sprake
van. Wie zich ter beschikking van den
S.D. stelde, wi» nl een misdadiger,
van idealisme is geen spmke, ieder
van het datht er „boter" van te
warden.
Do V (dat Is: Ver|rouwens)mamien
en -vrouwen vormen een Judasgroep,
die voornamelijk gebruikt werk om
minder belangrijke, zaken op te knap-
£7" '''olho opdmcliton lilt te voeren
r,.71n ''Ct. die in trams, breinen,
cnré s of of, straat, nanr Duits h
- vijand,go uitingen luisterden en.de
betrokkenen -Hetenoppakken; ztj zijn
30 anidirearers, de gluiperige verra-
dera;.;dle„nietlemln;'d«izendei,onvoGr-
zlchllze landzendpten den ddod Irüoe-
mréteif aJrnBn Zi'n 'h intellrc*
,ce!on" dlC hun scherpe verstand, hun
kennis In dienst sleWen van een dor
vuigPle instituten der wereldgeschiede
nis, maar allen deden zij het om
gewin.
Do bcjooning der V-mamen was
overigen» - in geld uitgedrukt
verro van royaal. Hun retributies
bestonden meer in allerlei voordek
ten, op hei gebied van levensmiddelen,
voorrechten en gemakkelijk leven.
"De „specialisten" werden uiteraard
beter betaald. Ook onder misdadigers
bestaat een vergrootende en overtref
fende trap. Er zijn cr, vooral onder
het Dultsche kader, die een bepaalde
correctheid bezitten. Zij zijn het, die
tot het laatst in functie bleven en
zich na de capitulatie vrijwillig meld
den (overigens: zo konden tóch niet
wo?*-...) Dezen aanvaardden tot op
zekere hoogto de consequenties van
iun daden. Anderen, en hjervan vooral
do KederTandschc boeven der Judas
?roej>, probeoren door het belasteren
van mode-arrestanten hun ci?en straf
lijst schoon to stuffen en zien daarbij
over het hoofd, dat zij 1 meE on
kreukbare Xcderlandecho cxainitialo.cn
te maken hebben.
Romans
Bij de verhooren komen ware de
tective-romans aan het licht en er
zouden vele artikelen over te schrij
ven zijn, als de onderzoekingen er
niet door bemoeillijct werden en
hog-yoortvluchtigcn cr Inlichtingen
door 'zouden krijgen. Tot deze laat-
sten behoort het hoofd der Ord-
nungspolizei van Rotterdam, majoor
Sehoiz. - - v
Luguber Is het te vernemen, hoe
opdrachten werden gegeven en uït-
Rcvocrd om zic(l in illegale, patriot
tische Ncderlandschc organ isatïes^
binnen te dringen. Dit betreft, na^
tuur lijkuitsluitend 'Nederlandsthc
medewerkers, omdat Duifschers door
hun onvermijdelijk accént tóchgeen
kan» zouden hebben. Ook in,,f. de
executiepeloton» waren ^Nedcrlan-
dcrs'\ cn de mecstcn hunner zijn ge
pakt.
De ovcrgTOotc meerderheid der
oamcnschelijke verraders en men-
schenkwellers. der sadistische juda»:
sen en afzichteliiko moordenaar!*,
deze bloem van het GcrmaBn»che
nazidom, zit nu eindelijk aan den
g o e d e n kant der tralies* met aan
de andere zijde der celmuren spe-
If, S. afkomstig. Daar hebben zij ge
legenheid te ondervinden wat zij
zoovelen hebben aangedaan: hoe het
is om in afwachting van den kogel
in een cel te zitten. Daarbij hebben
zij één troost: zij knijgen hun kogel
niet onverdiendl
Er wonJt aan herinnerd ,<lat hel
electrieiteilsrantsooH voor woonhuizen
e*d. van don datum der cerFtvolgcude
metcropnernin? af op 18 KWH per
t w eem a a rj d el ij k--ch o periode (60 dagen)
wordt gebracht. Met bedoelde meter-
opnemin™ is mei ingang van 15 Augus
tus, een. aanvang gemaakt Met na
druk wordt er do aandacht op geves
tigd, dat overschrijding van hel "rant
soen, zonder «chritfelijkc vergunning
van het G.Ë.B. niet ia toegestaan.
Maar.alleen als het
naodig is
In het kader van do noodvoorziening
Nederland en ter bevordering van
het contact lusachcn liet rcgcerings-
cenlrum cn de zuidelijke, oostelijks
en noordelijke provincies, U beslo!ón
lol het instellen van een regeerings-
vliegdiensk waaraan de K.L.M- haar
vollè medewerking zal vcrleonen. Deze
dienst zAt IcH tmltc komen van re-
gcejingspersoncii, ambtenaren cn za
kenlieden, op grond van urgcnticvcr-
klaringeu, aï Ic geven donir de dc-
partcmcnlen van algemeen bestuur
of wel door of vanwege de commis-
ïarissen der Koningin in do provin
cies, Het betreft hier dc lijnon: Den
Hang, Eindhoven, Muastrichl; Den
Iltiair, Arnhem, Enschede; Den Haag,
Leeuwa den, Gron'n^en, (met mogc ljko
doorverbinding naar Amsterdam).
Rolterdam Iioeft lang uitgozicu
naar tooneel, dat ons een bevrij-
dingsgevoel mc-e zou brengen 011
dat heeft n-u de Tooneelgroep 5
Mei '45 gedaan met „Vrij Volk".
Deze terugblik in vijf bedrijven,
beginnend bij „De Dageraad der
Bataven" in het jaar na
Christus en eindigend in „Het
Heden", is door vijf aufours
samengesteld in de verborgen
heid en'hoe kon. het anders, dan
dat deze compositie, a!s eenheid
in voricheidtnhcid, ge brei: on zou
verloonen
.Maar we hebben van deze
manifeslalie der vrije kunstenaars
toch tenminste een zekere ge
dachte meegenomen: dat ons Ne-
lerlands tooneel, geschraagd door
de ouderen (die in „Vrij Volk"
ontegenzeglijk, de tegenwoordige
generatie ver in den schaduw
stelden') en gedragen door-het eu-
Ihousiasnie van goedwill-n-'o jon
geren, wel degelijk een lockomst
heeft zoo ódif, dat er een ge
jond senlïment,1 rijkelijke schep
pingskracht en dadendrang i>e-
slaan bij do schrijvers óu dat
er waarachtige be'angstelling be
staat voor het toonwl bij het
Holfoplumsche publiek.
Moge uit do nu volgende
reeks van voorstellingen eerst
„Vrij Volk", 'dart „Naandoozen",
in Colosseum - blijken, dat
eind gerecruteerde bewakers, uit do do Tooneelgroep, diö thans in
-Binds het liihnantnlMV van de van der Behalit, publiceerde onder dm
Kultuurkamerverplicht "was voor Ulet; :„De loop is bijna volbracht",
icderen auteur, hebben de'- meeste eenlge zeer fraaie ntdichlen. liet
Neder tandhelle literatoren hun werft krampachligr, dat haar poëzie altijd
öf in portefeuille óf clandestien loten bleef kenmerken, >s ullaevtoeid in een
uitgeven (ungrarae en geserreerde wijsheid, die
De eerste reactie, die men hee/t, nergens voer vermoeienis of verhitte-
wanneer men op een tenloonsMlinij ring plaats laat. Deze Gedichten zijn
ii« een prooi aantal van dergelijke volgens het coiojbiou slecht» énkele vit
publicaties uit den oorlogstijd bij een groater verbant!. Laten wij hopen,
elkander ziel, is verbazing. Keurig dat de geheele cuclus spoedig ia! ver-
uitaeaeven verzenbundels met mnaah- schijnen. A. Raland Holst publiceerde
volle fta/ten^ cn sierlijken druk,fzijn nn ift het begin van den oorlog ah zijn
iuM-nUt' Uatoone. wui men in wiWc aangrijpende- In Memortam Menno
jaren zaoats achter ons liggen, canter Draalt en 121 du Perron Later
illeaate tlmthhers en uitgevers vermeld verscheen van hem two het grocte
én^ nis mm »an den inhoud hennis gedicht Helena's theeer". Voor
neemt blijft die verwondering we! Hol. Hot»! is de oorlog een bevestiging
beslaan van ftet grootse/ie, roman (tsrJie wereld-
A/ae'ien van de directe verzet»pofzie,1 beeld, waarin de schoonheid zich uiI-
waarin de dichter stelling neemt eindetdft zal gaatmrehm op demecha-
feoen de Dultsche overheersc/iing en nlsalie en de ontreddering van Europa,
de traaische «tiende, die deze meehracW, Deze wraaft ziet .hij in den oorlog
blijft het een. merftwaardig feil, dat de zich voltrelihm eiide verzen, waarin
Urrieh. die in deze Jaren gepubliceerd bij zijn vtsie meedeelt, zijn ó.c snee-
werd betrekkelijk weinig door de sleependste en-schokkendste geworden
catastrofe geschokt tijftt. ran.zijn geheele werft.
De vollische stijl tooolt deze door de Er is zeer veel verschenen deze
ionderen" gevormd wet» (f/oornlft, jaren: pofzie, .enfteie nonetten en
Den BrabaMer, A af fes, Dender- roman®, .herdruftften in vete toten,
monde Vcm Hattum, enz.) i» f» ..twrialinsjnc 0j>:. ..de tentoonstelling
w«-en dezet/de gebleven:w dedichters „Hei Vrije boelein anvrijeri tijd te
van wie men de nament mg niet: of Amsterdam, heeft men bdrtjfte vtirmes
nauwetuft»kende (Koos Schuur, E, den-er mee vol zien llggezi. En het respect
Tex enh schijnen zich bij deze traditie voor zich'-elf en de .eigen adtuur. dat
pemaftftetijft aan sie stuflen. He', is daaruit spreekt, schijntjn^ het buden-
altcrlei nu pas zat .verschijnen, dat en Engeland over Je brengen,
oaenbarendcr is dan declandestiene 1 .-j 'j:--,- -
■Uttoawm; maar: hel blijfl opmerhens-- In Rotterdam ls reeds bet talllatlst
waard dat innerlijk aan. de „kunst"'' gen omen een ilorgclüke ten oonstel-
poteie, die in deze vijf Jorm uitftwam,' Itog to orgonlsocron en diofieltJk j»l
welnió van den'oorlog te'merken? ie. het Ro tterdnmsche publiek zich spoedig;
-'".Om enkele 'belangrijke uitgaven té vin do kwaliteitenvan het yr|Je boek
wrmetdentï/fenrfftfeiftotond kunnea overtutireD,
Amsterdam zetelt, doch woldra
nitccn zal vallen in enkelo groo-
pon, waarbij dan ook aan Rot
terdam een eigen goede troep
toebedeeld zal worden, dat onze
stad Rotterdam ontvankelijk is
voor da groolo, goeie tooneel-
speetkunsl.
De aigemoene leider van da
Tooneelgroep, de hoer Hans van
Heerlen, sprak een openings
woord, waarin liij hot Rotter-
ilamscho publiek dank zogde voor
den steun, in do*oorlogsjaren on
dervonden. Hij herdacht do se"
vallenen uit de kunstwereld en
ook alle anderen, dio aan het
verzet deelnamen én dit met itun
leven moesten bekoopen en na
dat het publiek enkele oogenblik-
ken mede, stil deze helden bad
herdacht, werd - ons .aloude
helmus" aangeheven.
Aan het slot van de voorstel
ling heeft burgemeester Oud te
recht slechts 'opgemerkt, dat
ieder woord van hulde to veel
zou zijn en tekort zoti doen
aan de indrukken, die "allen van
deze voorstelling zouden mee-
ïernen. Hij dankte slechts voor
het geboden»
Do voorstelling zelf: er zou
den kolommen óy-gr Ie schrijven
zijn. Tientallen acteurs; on actri
ces werken er aan mede. Hef
stemde lot grooto voldoening fl
euren als Albert van Dalsum.
Fien de la Mar, Paul Storm,
Ko Arnoldi, etc., weer op de
ol.aats te zien, ivaar wij hon nog
niet missen kunnen en willen, cn
lien te hoorótt ente zien In
rojlem, die zij: uil hieven boven
den overdaad van creatieve pres-
aties, dio wij toebedeeld kregen.
De slcrksfe dec'én vvaron on ge-
'wjifehl die van Mattrilv Dekker.
„Leidcns Ontzei" en het laalsle.
van'pcfresjie, „ffet He-Ion", ilnl
etoenliik alweer het nahije rerle-
den zen moeten heeten.
De herinnering is het. eenige.
dat ieder van ons toebehoort;
een ieder zal dit oo eigen wijze
moeten verwerken. De, herinuR-
riiig;.0)iï den 'cirkelgang van' het
'even door alle eeuwen, weer-
^niec'ctt 'thans in „Vrij Volk".
Werkt "een directe illusies om-
Irpot yerlielering. maar. wol anno
teert zü aan „dei «Iriid. d:e .goed
teven kwaad a'tüd Ie leveren
bad. Rn bij balans rang-
"chikke men zichzelf.
Th R.
(In£«zaadcn medcdcclingcn)
•COMTOOt?-
MacuiNt
SySTCMCN
AHpóh Yiikmómchon kunnen Uw
ka^toormaclilne reparouren* Vraagt
nrijrf. U0-Jurïtr« *»rvurln^.
OCfïTElïIKLTSTif* 21, li'HAM
Telefoon 32123
crcvrnagrl. 1e Bediende, 2e Bedieede
ën leerlingeu* Banketbakkerij Weedcr,
Zwart Janstraat 25.
Echtpaar met vohv. dochter zoekt
tedlf?, ffestoff, of gemcub. Met keuken
nf cebr. v. keuken. Mei of zonder
pension. Br, No. "H?* hur. v; d, bl.
Bezocht voor eenvoudig administra
tief werft. Sollicitaties uitsluitend
schriftelijk aan de I'ersotieelafd. v. d.
N.V. EI.KCTltOSTItOM
Klcetroweft', Rotterdam-Noord,
Bezocht voor tiet hedleneu van een
centraal post. Sollicitaties uitsluitend
schriftelijk aan de Pcrsoiteelafd. v. d.
N.V. KWH'TROSTOOM
Elcclroweg, Rotierdam-N'oord.
.MATLlENUSSHItLAAN' 430 It'II.WI,
inoclcit per i September a.s. een
Bedeclte van hun pakhuisruimte ont
ruimen. 4\'Ü zoeken te huur pakhuizen
met of zonder kantoor met een
oppervlakte van pl.in» 400 m
gevraagd: In Limotiadefabriek en
Ukeurstokerij. Br. No, C9S. bur. v.d.ld
dezelfde schriftelijke cursussen:
- KNtJKLS, KïtANS, UUlïfe.
Vlot spr. en schr. in 4 of B innd.
f 2'.5<J p. mnil, MImo, boeklvjudcn.
middenstandsdiploma, Ned.taal cn
corr. Opl. practljk ex. Engels cn
Boekhouden.
NED. TALEN INSTITUUT, It'DAM
Eemt illegaal, nu nationaal.
Con Gratis proefles van
no. 39 naamadres
te
van Gend Loos.
vraagt een 2e monteur, twee tcerllng-
nioirtcurs. Sollicitaties uitsluitend
schriftelijk aan het Hoofdkantoor:
Roodez.and 20.
do koning dor kruide
niers, Adr. Mlldcrs-
«traat Ui. Rotterdam
vraagt:
niet practische ervaring. Diploma s
strekken tot aanbeveling.
Voorbaveii 00
Rotterdam Tel.'35555 (4 lijnen)
INLEVEREN KÖLENUONNEN
BV 43 en 44
Uitsluitend aan bovenstaand adres
vó.it 1 September aj, -
0.1.v. Dr. W. SCHUT en Ur. C. RIS
Leidt op voor CHEMISCH KN' KLI
NISCH (Medisch) ANALYST.
Aanvang van den nieuwen'cursus
Maandag 3 September u.s.
A a n m e I d o n
jl"03111, Pieter de Hoochweg 121 a
Teler. 38343, Dinsdag 1 l.0Ü-t'J;30
Schiedam, Stadhouderslaan 82,
Teler. 68215, Maandagavond 7-8.
N.V. VAN WANING A CO- vraagt
met goede erv. in liet nitv. van compl.
bouww,, be louw. en waterbouwk.
werken. 1311st. schrift, solt. m. opg,
v. ref„ Nijverheldslr. 53, R'dam-Z.
HU engros-magazljii kan geplaatst
worden
Beslist volkomen bekend met alle
binnenlandBChc verzend-mogelijk be
llenen leiding kunnende geven in
stadsexpedltic. Br, No. 376®, Adv.
Bureau Bril, Clae* dc V'rleselaan.23