Verboden en illegale lectuur
Deportatie
-=VRIJ ONVERVEERD=r
Enkhuizer Almanak
was taboe
ANNEXATIE RIJNLAND
Woensdag 12 September 1945 ONAFHANKÉL1JR DAGBLAD VÖÖR ROTTERDAM EN OMSTREKEN 5e jaargang nummer 139
Belangstelling voor poëzie groeit
vooral onder de jongeren
SCMÏÏOAM
Vergadering C.N.V.
Openbare muziekuitvoering
Jub:l2um-wedstrljd S.F.C!.
Activiteit in de haven
Medische hulp voor
De „Volksauto"
Het Film Kanon
Scherm van 9 bij 12 meter
Controle op Roergebied
Vredesverdragen met
asmogendheden
Lava! als patriot
Mislukte Harakiri
Met bijlen' vermoord
Bestuur van Oostenrijk
Amerika-Rotterdam
WEERBERICHT
Redactie en Administr.:
EENDRACHTSWEG 42
Tel. 25430 (3 lijnen)
Abonnementsprijs p. week
0,31, p. kwartaal 4.
losse nummers 0,10
HET PARGOl
Advcrtenties:
EENDRACHTSWEG 42
Tel. 25130 (3 lijnen)
Inlichtingendienst*.
SCH3EDAMSCHE-
SINGEL 42
Telef. 2 7 8 3 3 en 24399
Er is een run naar „verboden"
'lectuur en een run naar de uit-'
gaven uit het tijdperk der illegali-
en leltBoeken, waarvan voor
heen sommige zeer terecht
niet werden aangekeken, worden
thaiis stukgelezen, dank zij het
leit, dal de een of andere duistere
lignur ze op den index plaatste.
Een zucht naar sensatie valt ook
hier niet te iniskennenl
Wanneer, zoo vroegen wij aan de
directrice der openbare leeszaal te
Schiedam, mé], S. C Bok, werd een
hoek verboden?
Dat ia in vele gevallen heel
moeilijk te zeggen, want er werden
vaak 'beslissingen genomen, die ik
nooit kon en nog niet kan begrij pen.
Wanneer ik mij tegen een besluit
om een bepaald boek le verwijderen,
verzette, was veelal het niets- en toch
ook 'weer;-veelzeggende antwoord: dit
böek wordt niet geduld, want de Ger
manen kunnen zich daarmede niet
vereenigen!
De anti-Derde Rijk boeken werden
direct uit de kasten verwijderd,
de - Amerikaanscbe en Engelscbe; lee
suur verdween-en blóe eerst in 1912,
met uitzondering van die werken die
véóf 1*304 verschenen zijn, een jaar
dat ook zeer willekeurig was gekozen.
Studieboeken in,.,'de». Engelsche taal,
mochten voor ernstigedoeleinden en
onder verantwoordelijkheid, van dé ]ei-
dera rier- bibUotibeken juitgelceni; Woe
den-'' UvWdaéélAVoot-kbim.ndc '*gé vallen:'
moeien apart' geadministreerd .worden,
terwijl geregeld een opgave hiervan
aan de betrellende autoriteiten ver
plicht wns! Ook studieboeken, .ge-,
schreven door uitgeweken of „comniu-
nistisch-gczinde" Du;t«chcrs vielen on
der'deze bepaling. Op de boeken van
Freud. waren de Duilschers zéér
gebeten, die mochten dan ook onder
géén.'beding aan het nubliek worden
gegeven. Er. zijn kinderboeckn verbo--
den. omdat daarin staat, aldus mcj.'
Bok; dal do Koningin oo 31 Augustus
haar verjaardag., vïcrtt Den beroemden
Enkhuizér almanak is ook de eer van
het j verbod ten', deel. gevallen!
De Centrale Vereeniging was,'dé be
middelaarster lusechen 'de leeszalen
en de Buitscbe autoriteiten: deze ver
eeniging 1 heelt, zoover dat in haar
macht lag, voel en good werk gedaan.
-Het Christelijk Nationaal Vak
verbond heeft een groote opón-
bareV bijeenkomst op 14. (lezer
georganiseerd in de Oosterkerk,
Itoltenlamsche dijk. Als sprekers
treden o.tn. op de voorzitter van
het Verhond,' de heer A. Stapel-
kamp en de predikanten A. Hoff-
man en W. de Graaf.
Het, Stedelijk muziekcorps geeft
hedenavond om S uur een uit
voering in de Plantage, Program
ma: '1. Onder de Vrijheidsvlae,
ninrsch, van Nowowisky2.
.Ouverture Pique 'Dame, van Sup-
pé'; 3. Die lustige AVihve, van
Lóltar4. Lucia 'di Lnmmermoor,
van Donize'li. bewerkt door Van
Vleuten ft.- Doornroosjes; Bruids-'
vaart,'van Rhoder; G, Jabetklan-
ken, marsch;. van Ubél.
In \-( rii ,r,1 i he! 2" ar 1 e
stom tan de votinc'ii's S
r, i 'V 1 i I
|jjv'rl
b 'iurn c' r d t g ne n s erke
S.V.V. comb na ie.
Ze kon- evenwel niet voorkomen, dat
duizenden boeken uit de leeszalen
verdwenen zijn die er nooit meer in
zullen terugkceren. De politie moest
ook vaak controleerend optreden, doch
de samenwerking daarmede was van
prcttigen aard; de controle van den
Öicherhéitsdienst was daarentegen niet
maisehl In de openbare gebouwen,
vertelt mej, Bok, mochten geen foto's
van bet Koninklijk Huis, zichtbaar
voor het publiek aanwezig zijn. do
S.D. was daarom zeer vertoornd,
dal ik een postzegel, waarop do
beeltenis van Hare Alacjsleit voor
kwam, in een lijstje op mijn bureau
had gezet
De groote lust om lo lezon houdt
bij het publick nog steeds aan. Een
verheugend verschijnsel is, dat de.
jongere lezers (15 jaar tol en met
25 jaar), veel meer dichtbundels ter
lezing vragen dan dat vroeger
hel geval was. De illegale poëzie
geniet in het bijzonder de belang
stelling der jongeren.
De meest geliefde auteurs zijn Bor-
dewijk, Willy. Corsari en: Cronih.
Naar de werken van N.S.B. schrijvers,
zooals Jan Eckhoul, wordt vrij weinig
gevraagd. Over één ding is de direc
trice der leeszaal,mej. Bok, ont
stemd: het aantal boeken, :- dat ge
stolen of zwaar' mishandeld wordt,
groeitmet dén dag en dat .Is ook de
reden dat bijv. de ingebonden vol
ledige jaargangen van „Vrij .Neder
land" uit Engeland niet ter inzage
worden gegeven. Meerdere maatregelen
zullen worden "getroffen,, teuzij
en luien .we ,.dit ..matr hopen 1
MAASSLUIS
Vrijdag 14 September. *s avonds -8
uur concerteert ln de Rehoboih-Kerk
Koos Bons, met medewerking van een
klein koor, onder leiding van G. C.
Kouwenkoven eh dea hoboïst Jaap
stotijn.,-; - s
In de afgeloopeti vier maanden
zijn in de haven van Rotterdam
de volgende aantallen schepen
binnen geloopen:
Aangekomen schepen: Mei 40,
letto reg. ton 55.000Juni 101,
netto reg. ton 281.000Juli OS,
letto reg. ton 240.000; Aug. 145,
letto reg. ton
De achteruitgang in Juli is te
wijten aan de havenstaking, waar-,
door een aantal schepen naar an
dere havens is gedirigeerd. Het
tonnagecijfer van Augustus is nog
niet bekend; aangenomen kan
echter worden, dat liet de
300.000 ton verre te boven gaat.
De volgende hoeveelheden goe
deren werden vanaf de bevrijding
tot 1 September in do haven
.van Rotterdam gelost:
Stukgoed .615.000 ton; graan
en meel 490.000 ton; kolen
100.000 ton; pyriet eu fosfaat
56.000 ton; petroleumproducten
150.000 ton. Totaal 1.411.000 ton,
In September kan een verdere
toeneming van het aantal binnen
komende schepen en van de hoe
veelheid aangevoerde goederen
worden verwacht.
iiiniini(ii]iuuitiiiiiiuiiiutiti|iiiiiiiiiiifiuaiiiiiiiiiiiiitiiitllili!l
P. .verneemt uit het
g Britsche hoofdkwartier in
Duitschland, dat dezer dagen
I door een geallieerde commis-1
sie aan de Volksautofabriek
te Fallersleben, de grootste 1
autofabriek van Europa, op-|
dracht is gegeven, voor de
vervaardiging - van 20.000
1 volksauto's. Do order moet
in elf maanden zijn uiige-1
voord. Voor' het einde van
het jaar zullen waarschijnlijk
reeds 4000 gereed zijn. Deze
auto's zjjn bestemd voor ge-1
allieerde ambtenaren, het le-
ger en de doktoren.
Tiinititiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininitiniinniiiiiniiiiiiniiinitiiiiiiiiitii
Amsterdam heeft de première be-
lecEd van iets, <lit met alleen in
ons land, maar in dc geheelc ge
reld nog niet is vertoond: dc bios
coop-voorstelling op den Dam door
raiddei van het Phiiips-fim „Kanonn
en een projectiescherm van giganti
sche afmetingen. Het beeld was
voor iedereen duidelijk en scherp tc
zien en het geluid was overal te
hooren. Het scherm, dat een afme
ting heeft vanbij 12 meter, dat
ia vier maal zoo groot als het
grootste bioscoopscherm, werd ge-
Vandaag zou het eerste medi
sche team van de Indische ka-
'roer van het Roode Kruis naar
Nederlandsch Indië vertrekken,
om daar aan. gevangenen, geïn-
4erjioerd«i, ;alsook- aan; de Indo-
nésisch'e' itovbrEfng'tddn'' zód driA-
gend noodigeri geneeskundigen
iBpsfand te verleenen. Met dit
eerste team gaat mee dr. Doo-
renbos, die straks de leiding
over alle, uitgezonden eenheden
zal krijgen;
De N,S.B.-ers naar Indonesië of
Suriname?
Dat Schcrmerborn daarover denkt,
heeft Nederland te lezen gekregen
uit een, overigens later weer inge
trokken, bericht van Ass. Press.
Wellicht komt ooit de tijd, dat dc
Ncderlandsche dagbladpers bij de
regeering op een wat hooger plankje
komt te liggen.
Het vraagstuk zelf moet in alle
nuchterheid bekeken worden. Wij
nemen aan, dat de regeering zou
kunnen besluiten, dat al die N.S.B.-
ers, die voor meer dan bijv. drie
jaar interneering krijgen, hun tijd in
Suriname; of Indonesië zullen „uitzit-
ten". Dit „uitzitten" moet dan wer
ken, zelfs hard werken zijn, met be
hoorlijk onderdak en voeding, een
poging om deze lieden althans iets
van hun afdwalingen te doen besef
fen. f.
Met name in Indonesië is het mo
gelijk werkkampen te stichten en
na do Japansche verwoestingen zal
er aan werkobjecten geen gebrek
zijn.
Na ommekomst van den internee-
ringstijd moeten de gestraften kun
nen terugkceren.
Een buiten de wet liggende extra-
straf, die een terugkeerverbod voor
de rest van het leven inhoudt, ware
onverdedigbaar cn het argument",
ontleend aan de beeldspraak van
onze koningin, dat cr voor deze lie
den „geen plaats zal zijn in het va
derland",: heeft ,gccn waarde.
Van meer beliang is de vraag, wat
yormd door met paraffine bestreken 1 tI mct de gezinnen der geïcterneef-
kartonnen platen. - I den moet gebeuren. Meenemen» zou-
De toeschouwers kregen eerst een den wiJ zegB=n, Ginds complete
film van de kleine prinsesjea te
zien, toen deze nog ïn Cana^a^jp-
ren, daarna, vplgden pog eenlge^óp-
natnen .van de Koningin on van on-
landgenooten In den vreemde,
allemaal bp n a men,- die Voor^het eerst
In'-6ns^- land Twerden^vertoond." Daar
na werden eenfge documentaire ,cn
teckcnfiltns vertoond.
_rDe bekende Belgische international
Voorhoof, is gearresteerd Vegens
handel in goederen toébchoorende
aan het Amerikaanschc leger.
Naar aanleiding van de confe
rentie der ministers-; van; buitcn-
landsche zaken te Londen,' heeft
de ,/l'imes" eeninterview weer
gegeven met generaal De Gaulle,;
waarindeze een nao we Engetsch-
Fransche sainenwerking bepleit.
Engeland en Frankrijk; aldus
De Gaulle, zijn beide imperiums,
en democratisch in dier voege,
dat iiun beschaving en instellin
gen zijn gebaseerd op „Ie res-
pect de ia conscience hurnaine",
den eerbied voor liet mcnschelijk
geweten.
In de cullureele en economische
samenwerking tusschen Engj'a-td
en Frankrijk zijn Nederland,'Bék'
gië, Italië, West Duitschland en
in normale omstandighedch ook
het Ibcrisclte schiereiland; be
trokken. X
De loop van de Duitscho vi
taliteit en agressiviteit is west
waarts gericht ën djarom zullen
om tville van de militaire pn
politieke veiligheid, Frankrijk, Eri-
ëelrind, Bc!g:ë en Nederland, het
Rijnland onder gcmmcnlijke s'ra-
tegischc cn politieke contrAle
moeten nemen. Het Rijnland moet
'voor eens en alt'j:!" van het
lichaam' van den Dtii'schen >f>at'4
wórden afgesTtc'^n en; d? .h?wó-j
ATi mviea wr'n. da' .lvti toe
komst :,n iet mct. di van Du i toch
'and »nmon «raat Inliep d? lan
cJp'Vj Viiprvoor he'; ~teonkoo!ge*
jbifi'l yan de-• R-ihr-..van- vitaal
'-•••- - 7 -tor' in-l
■'-".^'a-fl'-r y.'prc".- 'vn intor-miio-
naal 'behper over dit gebied te
bevestigen,zouden zij een geza
menlijk bestaan hebben, tvaaxuit
samenwerking van bet geheele
Europecsche, continentuit zou
kunnen voortvloeien.
i: Het Britsche ministerie van bui-
tènlahdsche zaken verklaarde, dat
1 de vergadering van ministers van
büiteniandsche zaken te Londen
op haar ëèrstev, zitting is over:
eëngekomen, dateerst de pro-,
htemeri, j'die dóór; deconiererilie
van Potsdam maar de vergade
ring zijn verwezen, door haar
■zullen worden behandeld.Hier
onder behooren het opstel len van
Sde' vredesverdragen met Italië,
Roemenië, Bulgarije, Hongarije en
Finland en het voorstellen van
regelingen van de! belangrijkste
territoriale geschillen, die zich
voordoen ;mii het einde van den
Oorlog in Europa. Dit heeft de
-conferentie van Potstdam voor
geschreven als „de onmiddellijke
belangrijke taak'! van doverga
dering.
De rechter van instructie heeft
Laval aan' den tand gevoeld over
de wetten en decreten, welke liij
'óndert rekêndë, lij lens zijn functie
ini do'. Vichy-regeering.
rLavaldeelde ntétle, dat hij
dubbel spel i spexjide. ilij röór;a *i:
fs.eerdcïdè,. E'auschëppli tie,' tomdat
ól Dui Dch 'rujd ?ze aód :rH, pn 'er
S.*5 -wnnimmdó, "ep'aiitst zouden
diobito-'. Wjj' tóijfclea er 'aan;:,of
de Frinschen djze patriottische
;daad zulle 1 waardeeren.
Tojo,Japansch preniier, tijdens
den verraderlijken aanval op
Pearl Harbour, hóeft zichzelf door
do borstgeschoten, toen Ajmeri-
kaansch'e officieren hem kwamen
arresteeren.
Op een tafel lagen tweó mes
sen in witte 'harakirikleeeden ge-
•rtükkeld.
Volgens den behandelen den
Axnerikaansche geneesheer zal
Tojo in loven blijven.
Do geheele Fransche bevolking
van Langson, iuIndo-China, on
geveer- honderden menechen, w.o.
vrouwen en 'kinderen, werden
door." de Japanners met; bijlen
vermoord, toen het nieuws van
de Japansche overgave dezen bui
tenpost bereikte.
Het communiqué, dat door de
vier geallieerde opperbevelheb
bers te Veenon is uitgegeven,
vermeldt do oprichting van een
geallieerden raad voor Oostenrijk
,en- van'..een uitvoerend - comité
van vier jgeallieerda -afgevaardig
den té Vv'eenen. Een intergeal-
lieerde commandopost Is officieel
m M'eenen opgericht.
Tijdens de eerste zitiing van
den "raad .zijn - eonige besluiten
'gwionton, o.m. ónheperktebewe
gingsvrijheid':, yan' het spoor en
wegverkeer in het geheele land
en het verhoogchvan de voed-
se'rantsoenen op 23 Sept. Drie
ipórt'eke parijen,; rü. d? commu-
nisfische, de socialistische 1 en de
volkspartij, zuFert ver'ofkrijgen
over' het gehoede land actie* te
voeren.
strafkampen inrichten, waarin het
.fliannelïjk deel „mobiel" zij en ver
plaatsbaar naar andere, elders lig
gende werkobjecten, terwijl dc fa
milie-aanhang in relatieve vrijheid
(geen volstrekte vrijheid I) leeft.-1
Een oplossing in deie richting ia
beter dan een, waarby men zich bij
ons in Nederland de noodzaak van
aanbouw van enorme kampen oo den
hals baalt.
Bovendien levert 2ij, indien ook de
gezinnen medegaan, hier een wel
kome bydrage tot oplossing van het
huisvestingsvraagstuk. dat in. Indone
sië en Suriname niet half zooHüpend
is els hier.
De Sheppard Steamship Compa
ny is do vijfdeAmerikaanscbe:
mij-, die een dienst wil; openen
tusschen Amerikaanscbe havens
en Nederland en Beligë en wel
eens in do. tien dagen van New-
York op Rotterdam. De Bemstoin
lijn heeft voorgesteld twee dien
sten per week van New-York,
Baltimore en Philadelphia naar.
Rotterdam voor passagiers en
vracht. De Black Diamond-lijn is
van plan een vrachtdienst le ope
nen van Hampton Roads; Bal
timore, Philadelphia, New-York en
Boston op Rotterdam. Dc South
Atlantic Company wenscht twee
vrachldienstroules op Rotterdam
van Amcrikaansche havens.
ONGEVAARLIJK BLOEDBAD.
Ter gelegenheid van haar 40-jarig
bestaan heeft de Afdceling A van
de „Vereeniging Rotterdam", een
vereeniging tot het verleenen van
Eerste Hulp bij ongelukken. Dins
dagavond inde Blauwe Zaal van
het Beursgebouw een ouderlingen
wedstrijd gehouden in verbandleer.
De deelnemende groepen, in totaal
15. gaven blijk van een groote In
teresse cn kunde in deze weten
schap. hoewel de opgave vrij moei
lijk was. De aldecilng heeft haar
Eractisch nut reeds bewezen in het
unapark uan het Hofplein, waar
men niet minder dan 1300 ongevallen
heeft moeten behandelen!
Overdag meest zwmr bewolkj, net
hier cn daar qonigen regen. Ann
de kust vrij 1 krachtige, in dc ovciee
doelendes lands matige Zuidelijke
winil, weinig vomniioring vjin :vternpe-
ratuur. Plnatselijk, kans op ochtend-