Ingaande 26 September verliest alle
bankpapier zijn geldigheid
VRIJ ONVERVEERD
NIET OPPOTTEN!
Geboorte der vredes- economie
Donderdag 13 September 1945 ONAFHANKELIJK DAGBLAD VOOR ROTTERDAM. EN OMSTREKEN
5e jaargang nummer 140
Geen zorgen over
I, de spaarpotten
Juicht niet' te vroeg
zwarte handelaar!
Zoo gewonnen,
zoo geronnen
m
m
as
Advertenties en
Inlichtingen*
dienst:
SCHIEDAMSCHE.
SINGEL 42
Tclef. 2 7 8 3 9 en 24399
Advert, uitsl. Tel. 27839.
Redactie en Admtnlstr.:
EENDRACHTSWEG 42
TcL 25430 (3 lijnen)
Abonnementsprijs p. week
0,31, p. kwartaal 4.
losse nummers 0.10
'iy&ZL.- een inwisseling vaa den
I /zinken pasmunt is vooi-ióbpig nog
g,,,*afgezien. Prof.-Lie£tinclcVdoet een
é*:-,-rb©r©©p.-op;u: aJiotv ora j
ken geld' iiu'ni e t te gaan op-
- petton. Daarmede Verstoort ge
v. het kleino betalingsverkeer en
berokkent ge uw medeburgers
grooten last, méér dan wij op
het oogenblik kunnen, verdragen.
Het .vooroorlogsche zilvergeld
blijft zijn gelding behouden.Voor
de spaarpotten, die uit zulk
L geld .zijn samengesteld, behoeft
men'; zich dus geen zorgen te
i- maken.
'V Al. is do getroffen regeling
er! op' gericht om de geldinléve-
ring zoo snel en zoo goed' trio
s' 'gelyk ;te doengeschieden,toch
f: zal het publiek gr zich van be
wust^ moeten zijn, dat dé kof
•ménde weken het personeel van
de; ."banken; uitzonderlijk zwaar
i zai worden 'belast, ïn verband
'daarmede doet "de'minister'- een
beroep op allen om verzoeken
tot "uitbetaling of; overschrijving
Van '.'bedragen, ten laste, van
'.vrije of reeds geblokkeerde bank
rekeningen van nu af lot na het
■Vind van de inleveringswocktot
"het; uiterste minimum te beper-
iken.
ïijllc'; denk' hierbij,: zgido do. mi-
Tister,'rnet namo aan de over-
'Schrijving .tón' behoeve van de be
lastingontvangers,. opdrachien,
'dié' ik in het algemeen zoo-
als 'u zult begrijpen' tenzeer-
sté toejuich,' maar die vee! extra
;!-!-'werk veroorzaken, dat er de eer
ste. weken niet bij kan. De be
lasfmgonU'angors' noodig ik uit
■met 'de daaruit voortvloeiende
vertragingbij de vervolging re-
'Ykoning to -willen hóuden.
Het is', h i et do bedoeling der
régcéring, óm u ten aanzien van
i" ft het'.ingeleverde geld - to onloige-
hen! Een déél er. van wordt
.voor - belastingbetaling gerescr-
Teeni, oen deel. zal het karakter
van.':' 'een spaarsom ontvangen,
V'.waarop rente:; kan worden ge-
v.kweekLDe rost zal voor
zoover -het; niet terstond na do
v'inlevéringsweek wordt. vrijgege-
ren'.'— aan. bepaalde 1 bestemmin-
'genwórden gebonden, die in het
kader van het herstel tóclaalbaar
Op Woensdag 26 September, vandaagover veertien dagen,
verliest het thans zich in omloop bevindende papiergeld zijn geldig
heid.
Deze maatregel heeft betrekking op: alle bankbiljetten uitgege
ven door de Nederlandsche Bank, alle zilverbons en alle muntbil
jetten, die door de geallieerde troepen zijn medegebracht, en
die vooral in het Zuiden des lands in omloop zijn gebracht.
Met ingang van denzelfden dag worden alle tegoeden bij ban
ken, spaarbanken en giro-instellingen geblokkeerd.
Dit is de kern van de beschikking geldzuivering 1945- Het be
hoeft echter geen betoog, dat éeh "zoo ingrijpende maatregel door
vele andere voorzieningen moet worden aangevuld, wanneer men
een ontwrichting van het economisch leven wil vermijden. En
kele van devoornaamste vragen, diein 'dit verband ongetwijfeld
bij, a sullen opkomen, zal ik. thans gaarne beantwoorden, aldus mi-
nister Lleftinck. r- 'V-
Gedurende j de inleverings-
week en waarschijnlijk nog:
enkele dagen daarna, zal er
vrijwel geen. contant geld in
omloop zijn. De ervaring in
het buitenland heeftgeleerd,'
dat gelijktijdige circulatie van
oud en nieuw geld: in hooge
mate onge wen sent i fa, omdat
de, zwarte:- handel dau .zeker
probeert zijn oude," besmette
3iÏÏ g eld;;ftegm;jiiieu w>-jtrgêaiüivèhl
geld ;.öm: tó ruilen; liet zou
het beste zjjn,a s. geen nieuw.
geld iti omloop kwam, voordat
al het oude geld uit de markt
is, dat is dus aan het einde
van do in'everingswcok. Wan
neer dit beginsel in volle gc-
strengheid werddoorgevoerd,
zou gedurende meerdan een
week het betalingsverkeer ge
heel stil staan. Om dit tevour-
komen, zal ieder gezinshoofd
in staat worden gesteld voor
af, dat wil zeggen vóór 2G Sep
tember, een "klein bedrag aan
oud geld tegen nieuw geld; in
te wisselen. Voor hen, die niét
leven in gezinsverband, wordt
een gelijke mogelijkheid ge
schapen.
Dit nieuwe geld zaïworden
uitgereikt door de distributiedien
sten tot een. bedrag van tien'
gulden "pér persoon. Een gezin
van .vijf personen kan dus de
beschikking krijgen over f 50.
Het genoemde bedrag is bestemd
om gedurende de' in'cveringswoek
'de ^normale huishoudelijke uilga-,
ven te doen. Grootern betalin
gen, ..dié i ia de inleven ngs'week-
vervalIenfCzuUeri -noodgodwongen
tot na.die week, moeten worden
uitgesteld.
Geen looobetaling.
Op den Zaterdag in de in-
leveringsweek zal de normale we-
keüjksche loonbstaLlingniet kun
nen plaats' vinden, om de een
voudige reden, dat er op dien
dag geen betaalmiddelen beschik
baar zullen zijn. Da werkgevers
wordeii uitgenoodigd oin, voor
zooveel zulks verantwoord! is,
ioonvóórschotten te verleunen,
opdat b.v. groot» gezinnen inder
daad in staatzullen zijn per
hoofd f 10.-oud geld tegen
nieuw geld ni te wisselen. Verder
zal al liet noodige worden ge
daan om ervoor Ie zorgen, dat
Diverse vvrrassingen
tcorden in petto
gehouden
Do rcgocring beschouwt de goMveir-
nieuwing als ocu uiterst belangrijke
zaak en op grond (Laarvan acht zij
zich gerechtigd - legen ltcri. 'die .haar
bedoelingen trachten te doorkruisen,
met grooto gestrengheid op te. 'treden.'
Op overtredingen van de voorschriften
.Zijn.-. zware straffen gesteld, zoowel
van stratrechlelijkcn als' van vermo'-.
gcnsrechlclijkcn aard. liet Is hokend,.
dat velen hopen slimmer to zijn dan
do rogeering en hot; is mij, aldus' de
minister,, evenzeer bekend, van welke
sluipwegen cn manipulaties zij zich
bedienen'.' Ik -heb onlanps een ano-
Itlonïcn', brief 'ontvangen vanIemand,
die jrt ij boonend -- bedankte voor
do gelegenheid,die hij, terwijl do
geldzujv.gringop zich ilet wachten,
moor,do, to hebhon gevonden om zijn
zwart© gold in veiligheid te brengen,
legert'deze lieden zeg ik: juich niet te
vroeg. Het- zal u iblijken, dat wij
(divers© ;- verrassingen voor u - in putto
hebben, di© voor u niet plezierig:.
:zu!lon'rijn.
Het goedwillende deel van de
bevolking roep ik toe: Laat U
niet in met hen, die in de.afge-
loopen.jaren ons volksleven heb
ben vergiftigd. Gaat niet in op
aanbiedingen, die U zouden kun-
nèn worden gedaan, doch helpt
daarentegen de regccring het
doel te bereiken,, dat zij zich in
het belang van bet land heeft ge
steld en met inzet van al haar
krachten zal najagen.
De geldv'ernicuwing is op komst.
Ik. heb u haar opzet en haur doel
in grooto lijnen geschetst. Wy staan
aan den vooravond van eeo maat-
regcl.xdie' hier »te< lande-nog nimmer
is heproefd cn die, naar ik hoop, in
.de toekomst nimmer zal behoeven te
worden herhaald. Ik: verheelmij
niet. dat ons volk een weck tegc-
rnoet gaat. waarop het ,- zich met
groot overleg zet moeten voorberei
den; cn waarin zich"ongetwijfeld nog
tal;iyan moeilijkheden zullen, voor
doen. Het belang, dat met het wel
slagen van de geldvernleuwing wordt
gediend;. ;is echter:oneindig vcct
grooter.daii het ongemak,-.dat-zü zal
veroorzaken. Gij hebt in - de achter
ons liggende jaren getoond, dat; gij
een oorlog en oorlogseconomie
hebt kunnen:door.itaan. Toont thans,
dat gljoertegen opgewassen; zijt om
ook lie pijn. die dc geboorte van een
vredes-evonomie 'met zich mecbrengt,
moedig te*-verdragen.
zoo spoedig mogelijk na het
eind van de inleveringsweek
>p 4, 5 óf G October dus
jen dubbele loonbelaling zal kun
nen geschieden. Ook dc maand
salarissen over September zul
len pas in de tweede helft van
le eerste week van October kun
nen worden voldaan, -evenals de
uitbetaling van wachtgelden, pen
sioenen en lijfrenten e.d., alles
natuurlijk in nieuw gold.
Wanneer iedereen in de inlever]
ringswèek zijn volledlgen kasvoor-
raad ter inlevering zou aanbie
den, zou het in hooge mate twij
felachtig zijn of de kantoren, die
daartoe zijn bestemd, snel genoeg
den stroom zouden kunnen Ver
werken - het in te leveren geld
immers bestaat- uit verscheidene
honderden millioenett biljetten.
Het departement van .financiën,
heeft u reeds herhaaldelijk aan
geraden uw overtollige kasgeld
niet; in huis ta©«ho»den,- maiir
dit naar een bank, comraission-
nair of spaarbank- to brengen,
"dan wel - di tte "storten -»bij^ 'ecu
gtró-itlstelliïigV Deze handelwijze
moét thans zóóveel mogelijk wor
den toegepast om'to voorkomen,
dat men god uren do do iitlcve-
ringswoek het werk niet aan zal
kunnen. Er is daarom bepaald
-j en ik deel u dit met bizon
deren nadntk medédat parti
culieren gedurende de iuleveriurtK-
vveek niet meer niogeu
dan driehonderd gulden per ge
zin. Voor alleenstaanden geldt
hetzelfde maximum,
Een ieder moet' er dus voor
zorgen, dat hij; voordat de inle
vering begint, zoo krap mogelijk
bij kas is. Van nu af aan is het
van het allergrootste belang, dat
u zich volledig overtuigt van dc
hoeveelheid geld, dié u en uw
huisgenooten in contanten f heb
ben en dat u het overbodige be
drag tijdig dus vöór 26 Sep
tember a.s. 'stort; bij dc aan
gewezen instellingen
Men kan eveneens gebruik
maken van de mogelijkheid om
zijn geld-te bestemmen voor ecu
vrijwillige zekerheidstelling, - we
gens reeds vervallen of nog te
heffen belastingen, wat het voor
deel heeft, dat men dan een
rente! kweekt. Ik herhaalalsde
officieel© inlevering begint, wordt
nogslechts een bedrag van ten-
hoogste driehonderd guldenper
gëzin of alleenstaande aangeno
men. Voor de bedrijven geldt
déze beperking niet.
entegen zallcn met alle kracht worden
ltelct; -het is mijn stellige overtuiging,
dat de geldzuivering dc boste maat
regel zal blijken, die lot dasverre ter
bestrijding van den zoo gebatcn zwar
ten handel is genomen. Het zou, met
dit doel voor oogen, onverstandig
zijn d© bijzonderheden -omtrent het
vrijgeven van geblokkeerd geld reeds
thans bekend to maken. Kader© nicde-
dectingen daarover kan men tegen bet
eind van do inlevcringsweck tege
moet zien. Do maatregelen, dio dan
zullen worden getrotton, zullen er ten
vollo op gericht zijn om het econo
misch leven weer vlot te doen ver-
loopcn.
Hiermede meen ik de belangrijkste
vraagpunten, die bij n zullen zijn ge
rezen,, kort te.hebben beantwoord.
;:r De beste maatregel.
;i«:Zoodra;.do inlevering Is voltooid
wordt zooals ik reeds aanstipt©!—.-
met een verdero 1 bcsehikbaarstêlHng
van. nieuw pnpiergold begonnen,- ter-,
wijl levens de. geblokkeenle bank- en
girorekeningen volgens bepaalde,maat-,
slaven, d.w.r. geleidelijk en naar be-
hoerte,- - zullen - worden vrijgogc-ven. ilet
spreekt 'van ;zelf,vdat de geldzuivering
niet mag;leiden tot een vaatloopcn
'van. het ecanomiscb verkeer.!Daarom'
zal voor alio rtconomlsch gowensehto
en gerechtvaardigde transacties vojle-
digo belalingsmogelijkheitl' vvortlen ge-
opend. Ongewenschtetransaciiea daar-
Het nieuw verworven roerende
bezit, in den vorm van. werktui
gen» duurzame gebruiksgoederen
en kostbaarheden» zcidc prof©
Lieftinck in zijn radio-rede» zal
aan een onderzoek worden on
derworpen* Het overzicht» dat wij
<ëp deze wijze hopen te verkrij- -
gen» zal in hooge mate behulp
zaam zijn om dc winsten, die zijn
voortgesproten uit den zwarten
handcJ» en de inkomens» die zijn
verdiend door degenen, die hand
en spandiensten hebben verleend
aan den vijand en misbruik heb
ben gemaakt van den nood van
hun medeburgers, te achterhalen*
Ik geef U de verzekering, dut het
ministerie van .Financiën met deze
lieden en met hen, die er aan heb
ben medegewerkt om dc zoo ver
worven rijkdommen te laten onder
duiken* bijzonder weinig considera
tie zal hebben.. Verder kan men ver
wachten .een', zware; hcFfing op nile
door de buitengewone omstandighe-'
den, van dc laatste jaren verkregen
vermogensvermeerdering,terwijl nog'
een verdere vermogcnshcffing ineens
in het vooruitzicht is.r -j t-
Over de controle op de .besteding
van het geaccumuleerde geldbezit*
,dic de regeering zieh door de inle
vering van het papiergeld verwerft*
sprak ïk al tnét een enkel woord in
verband tnet.^de déblokkeering vort;
de bank- en giro-tegoeden. Afgezien
van de bedragen, die noodzakelijk
zijn voor loonbctalingcn* pensioenen,
wachtgeldene.d*, en voor de finan
ciering van het loopende handels
verkeer, zal de besteding van deze
tegoeden in Se eerste .plaats gericht
moeten worden op het herstel cn op!
dcy. herwinning van Nederland's
plaats in dc wereld,, Deze gedachte
heeft reeds toepassing gevonden,
zooals de mccstcn uwer bekend zal
zijn* met betrekking tot de uïtkee-
ringen wegens geleden oorlogsschade,
waarvan dc hervatting aanstaande is*
Het zou hoogst ongewensebt zijn,
indien deze uitkeeringen, die zijn bc-
slëmd om 'dc verwoeste woningen,
kantoren cn fabrieken te herbouwen,
om de bedrijven 1 aan nieuwe instill-
latics to helpen, en dc voorraden aan
te vullen, om dc huizen weer tc mcu-
bilccrcn ch; in dc klcedïngbehoefte
tc voorzien* voor directe! verbfuiks-
doeleinden 'zouden worden gebruikt:
of op andere wijze aan hun beoogde
bestemming zouden worden onttrok
ken. Heb; zelf do argumentisvan.
toepassing op het geld* dat ha dc in
levering cn blokkeering straks -voor
déblokkecring dn aanmerking zal ko
men.
Debehoeften*
Er beslaat', een ontzaglijke
belioófte aan nieuwbouw on aan-
.vulling of vernieuwing yan in
stallaties 1 en voorraden en het
gevaar isgroot, dat als 'men!
de -bevrediging daarvan vrij laat,
de. rangorde der dringendheid/
