Oproep tot heiligen oorlog f VRIJ ONVERVEERD =r Bijeenkomst der Staten-Generaal Dinsdag 16 October 1945 l ONAFHANKELIJK DAGBLAD VOOR ROTTERDAM EN OMSTREKEN 5e jaargang nummer 168 „Nederlanders denken alleen aan militaire macht en gedragen zich nogal provo- ceerend", meent de Times WEERBERICHT De atmosfeer van den woordbreuk De weg naar overeenstemming Amerikaansch admiraal naar Rotterdam Redactie «i Admïnlstf.ï EENDRACHTSWEG 42 TcL 25430 (3 lijnen) Abonnementsprijs p. week 0,31, p, kwartaal 4,— losse nummerj 0.10 HET PARCDI Advertent'tea en Inlichtingen, d l e n S ti SCHIEDAMSCHE- SINGEL 42 .TeUf.nis. 27639 21155 24155 21399 Advertenties uitsL 21155 Inlichtingendienst: 21155 vrel is het bekend geworden dat een contingent PJederSandsclie troe pen ter versterking heengezonden is. Uit in Batavia ontvangen be richten blijkt, dat twee Neder- ïandsche soldaten, die over het vliegveld liepen, neorgemaaid zijn door een Indonesisch machinege weer, dat vanuit een boomtop schoot. Vroeger op den dag werd een vrachtauto met Nederland- scbe vrouwen, die naar het hos pitaal vervoerd werden, bescho ten. Een vrouw werd gedood, een andere ernstig gewond. De Tweede Kamer der Staves? - Generaal is heden bijeengeroepen voor een .vergadering. De rcgec- ring heeft medegedeeld, een ver klaring te willen afleggen om trent den toestand in Nederl. Indic. De bcüige oorlog. Het nationalistische blad „Mer- deka" publiceert een oproep van de Mohammedaansche leiders, dat het volk tot den opstand aan spoort. De koran wordt er veel vuldig in geciteerd. „Diplomatie noch goede wip', zoo zegt het artikel, „heeft tot eenig resultaat geleid. Er is geen aandacht geschonken aanden roep van liet Indonesische volk om het zenden van Nederland- ache troepen stóp te' zetten. Het Indonesische volk wordt aange vallen. De bevolking geeft de voorkeur aan orde en rust; mahr' een strijd ais deze togen de Ne derlanders is een strijd volgens Gods wil''. De toestand te Batavia. Op politiek gebied heerScht ér steeds groote wrijving. Dit blijkt niet alleen uit de verschillende oorlogsverklaringen aan Neder land, maar ook uit Soekarno's protest gericht tot generaal Chris- tison, waarin hij verklaard heeft, dat de Britten een onvoldoende neutraliteit betrachten. Nederlan ders en leden van de N.l.C.A. provoceeren ons. Deze provoca ties hebben de Indonesiërs zoo razend gemaakt, dat als het al leen aan hen gelegen had, zij waarschijnlijk hee| Batavia met al zijn inwoners door brandstichting haddeit vernield. De Indonesiërs, aldus liet pro test, zijn bereid de Nederlanders te bestrijden en te vernietigen n's slechts de Britten en Brilsch- Imliërs neutraal blijven. Maar Britschc on Rfits^b-Indischc troe pen zijn :niet neutraal; Integen deel, zij nemen dcoj aan het üoo cicrx van Indonesiërs, Zts Nederlanders gedood. Gedurende de afgoloopon drie dagen pjnSIi personen, waaron der dno Nederlanders, door In- AwttieISi in uGaroct R^ood. Een Nederlander heeft gemeld, dat hij met nog. zestig andere Nederlan- te veiligheid door de Indonesische speciale politie 24 uur zonder voedsel was in- gesloten. GJste,reS «"'s'onden gevoelden m Zuiu Batavia, waar twee da gen geleden Nederlandschc W pen de contröle over het vlteo veld Tjililitjan hebben overgóno'. mei- Er zijn nog geen nadere berichten over ontvangen, dóch van" heCfni„0ndh:e„ncv.erVo7 fff, licht, tot half bewolkt matige temperatuur, Welêm8 W behouden* in het 2.W. deï land.' i waar:-later matige w n.i Un. Oo., cn Zuid verwaeM wordn" De Times over Indonesië De „Times" schrijft: Er zijn steals meer teckcnen in de laat ste dagen, die er op'wijzen, dat de houding van de nationalisten, ie eerst zeer pro-Britsch was, nu omzwaait naar de tegenover- ïestclde zijde en dat de natio nalisten denken, dat de Neder landers terugkeeren onder Brit- sche bescherming. De spanning tusschca de Ne derlanders cn deIndonesiërs neemt voortdurend toe. De Ne- derlandsche troepen gedragen zich ietwat provoceerend en de Indonesiërs zijn meer vechtlustig dan wclbewapend. De aanspra kelijkheid voor het toenemende aantal incidenten moet niet geheel aan écn zijde geweten worden, Soekamo en zijn zelfbenoem de kabinet schijnen zich niet op hun gemak to voelen, doordat zij meer door do beweging wor den meegesleept, dan dat zij haar leiden, maar hun gezag is waarschijnlijk grooler, dan men op het eerste gezicht zou zeg gen. En het is dwaas om to zeggen, dat zij er geen conlrólo over hebben. Do belangrijkste groep in het kabinet is die van Hatta en andere intellectueels socialisten, die in Holland, ge studeerd hebben. Het blad schrijft verder: De meeste Nederlanders denken al leen aan militaire macht Dit schijnt do gewoonte te worden als men moeilijkheden met „in- heemschen" heeft. Een handjevol Nederlandsche troepen, die, naar men zou verwachten (gezien de duizenden vrouwen en kinderen, die nog steeds buiten Batavia verblijven) er belang hij zouden hebben de zaken rustig te hou den, schijnen op het oogcnblik integendeel de zaken te willen forceeren. Do Nederlanders ge- iooven, dat zo met een paar schoten hun gezag kunnen her stellen, den grooten voorraden die de Indonesiërs aan wapens en munitie nu bezitten, ten spijt. Het blad bespreekt de. houding van het Britschc en Britsch-In* disdie volk over het - gebruik van hun troepen en het tekort aan daadwerkelijke uitvoering van Koningin Wiihelmina's rede voering, de verklaring van Van Mooie te San Francisco, en' de conferentie van Moimlbatten, Christison en Van Mook te Sin gapore. De Nederlanders handhaven hun weigering om met Soekamo te onderhandelen, maar woorden, als „Quisling" en „collabora teur" bobben in de tegenwoor dige verhoudingen weinig betee- kenis. „Er zijn zelfs één of twee leden van Soekarno's kabinet, die een niet onwaardigen staat van dienst hebben in het ver zet tegen de Japanners." Amerlkaansch profest, tf. P. meldt uit Batavia: Offi cieren van het Amerikaansche leger hebben een scherp protest ingediend bij do Holiandsche le geren tori tci ten. tegen do in boo- ge mate provoceeren do houding van de Iiollandscho schildwach ten, Het protest was het gevolg van het vuren van een floliand- schen schildwacht op een passec- rende auto met Indonesiërs die aan zijn bevel om to stoppen geen gevolg hadden gegeven. Do inzittenden hoorden blijkbaar het hevel van den schildwacht niet. Laatstgenoemde opende onmiddel lijk 'liet vuur óp de auto, waar door twee der inzittenden gedood werden. Op het geluid van het schieten loipen andere Holiand sche soldaten toe, die ook 'on middellijk begonnen te vuren, Op Si.jarfgon loettlfd is; plotse ling overleden kardinaal Josef "Maeröry de R.K. primaat van Ierland en aarts bisschop van Armagh. NAAR INDONESIA! Nederlandsch en Indonesisch personeel van het Ned, Roode Kruis vertrok in drie teams met de Batavier II via Enge land naar Indonesië. ACHTER HET NIEUWS Terwijl Vnn Mook aankondigt, dal hij, indien het weer rustig is wil onderhandelen, des- noods ook met Soekarno, vèrklaurt onze regeerins, dat ZJJ vnn onder- handeling met Soekamo niets wil welen. Dit wijst op oen meenings- verschil lusschen twee Nederlandsche Instanties, maar het wijst op een overeenkomstig moe nlngs verschil, tus- sclica Engclschen. Wij kunnen ons niet voorstellen, dat Van Mook een zoo voel betee kenende slap zou h ebbe a gedaan,' indien hij niet öp zijn kitchlst gezegd, daartoe aangemoedigd werd door do Engelscho gezagsdragers in zijn buurt In dezo richting wijzen ook de telegrammen uit Singapore; aan den anderen kant, wij kunnen ons evenmin voorstellen, dat de Nederlandsche regeering de houding van Van Mook gaat desavotieeren, als zij niet in Londen zeer positief toegezegd hoeft gekregen, dat de Engelecho regeeriog onzo starre ge- zagepoU^ek gaat steunen. Dat de Engolsche regeering niet al to voortvarend Is, kan men wol be grijpen. Zij kan zich niet veroor loven leen nationale beweging neer te «laan, want dit jsou do .nationale bewegingen in, haar cigen koloniGn heftig .verbitteren en de komende o rul e rha ndfll Ingeti met - hetI titl tsché Nationale Congres bemoeilijken- - Zij kan zich ook niet veroorloven een nationale beweging to laten - uit groeien „lot. volledige m^cht er* onaf hankelijkheid, want dat zou een precedent schoppen, dat do Engetsche rogecring bij do komende onderhande lingen met Ghaniii, Nehroo, c-s., weer lö veel do handen zou binden. De Engelschen moesten ook voor. zichtig optreden, zoolang zij to weinig troepen hadden om do bezetting van de Japanners over te neiuen, maar zij hadden ook weer geen haast met het zenden van versterktngon, want hoo sterker Engeland op Java wordt, hoe meer verantwoordelijkheid het gaat dragen. DE slinger» die Zondag wat naar links ging. scheen uit Londen een duw naar rechts te hebben gekregen en dan ontstaat dc cenigszins zotte figuur, dat dc socialistische arbcL dersbewegirtg in koloniale zaken een conservatiever beleid gaat voeren, dan de aan het Enficlschc hof gepa renteerde Admiraal Mountbatten, Onze regeefing gaat prestige-poll- tiek voeren. Op grood van wat? Op grond van een placht,die wijvan anderen leencft. ÖJt is de gevaarlijkste politiek dio men zich kan denken, want elk oogcnblik kun de Engelsche regering ons aan dc. werkelijke ver houding herinneren cn waar blijft dan het prestige. Het ergste vap, deze niet zeer; waardige machtspolitiek uit de 2c:hii.nd, is dat men cr onherroep- pelijk: door in dc IkoloniaJe machts- sfecr^bclatidt. Dc verklaring van' de Koningin was geen scherp omliind dogma, maar een belofte, aic door de praktijk alleen vorm kan krijgen, i'hana klopt de p rak tijk aan dc deur» misschien niet in de vorm die men gedroomd had, maar dat is nooit het geval. De nationale beweging van aJle schakecringen heeft zich vercenigd en werpt zich op,.»» als gelijkberech tigde partner. De koninklijke verkla ring had het daarover gehad. Slaat men deze beweging neer» dan weet ieder, wat men. onder gelijkgerechtig de verstaat. Dan is de ergste ver klaring aan die uitlegging gegeven, dan staan wij in do atmosfeCT van dc trouwbreuk. Dit is ook een manier om Soekarnogelijk te geven. Voor Schermerhom cn Logetnann deed zich een unieke gelegenheid voor om tezamen met Labour sen stoutmoedige progressieve politiek te voerenT Nooit was het buitenland zóó gedesinteresseerd bij voortzetting van ons koloniale bewind, nooit nog was onze koloniale reactie zóó machte loos» maar onze regeering gaat rechts politiek voeren. Zij vergeten wat de afschuwelijke jaren, die aan de tweede wereldoorlog vooral gingen, ons uitgeput hebben dat men rechtspolitiek maar rechts moet la ten uitvoeren; dat een democratie, die een rcaetkmnnirc politiek voort, daarmee zijn eigen positie ondermijnt.: Mij knapt niet alleen» vuile werkjes op voor rechts, maar houdt rechts daar ook nog mee »n het zadel. Op het oogcnblik, dót wij dit schrijven, weten wij niet wat de mo tieven zijn, die den Gouverneur Ge neraal hebben bewogen tot zijn otit- slag-nanvrage. Indien het Minister Logemann is, die door koppigheid progressieve wending in den weg staat, dun djent hij tQ verdwijnen. Gebeurt dat niet, dan komen de ge volgen voor het kablnet-Schccmer- horn cn wordt Soekarno tocb nOg gewroken; door een ontreddering der gchecic progressieve beweging in Neder Undo r DE samenstelling der regsering- Soekarno, voor ieder democraat een openbaring, bewijst dat Soekarno we weten niet wanneer een zwenking gemaakt heeft naar dc democratie. De lijst bevat bezadigde namen als die van mr, Sartono, Ki Hadjar Dewantoro, een „Indonesi sche Huizinga" en mr„ Amir Sjari- foeddin, die onlangs ontslagen moest worden uit.»,, Japansche gevangen schap, Sjarifocddin beeft dus gedu rende den oorlog ïn zijn principieel democratische en anti-Japansche houding volhard. Aan den anderen kant; dat zulke figuren met Soekar no in zee gaan, bewijst, dat die rc- geering berust op een werkelijke volksbeweging. Hen verwaarloozen beteekent het Indonesische voik in zijn geheel afstooten. Met hen on derhandelen houdt voor een demo craat niets vernederends in. Dc proclamatie waarin do heili ge" oorlog werd verklaard, in ter men. die aan Karl May doen den ken, is uitgegaan van het „volks- ïcgcri\ waarin jeugdige elementen de overhand hebben, Ze ïs niet uit gegaan van dc rcgecring-Sockarno en ook niet omgeroepen 'door dc radio, die ondec controle dezee re geering staat. KRACHTENS dc capitulatievoor waarden zijn dc Japanners ver antwoordelijk voor htt gezag, ovcTal waar de: geallieerden nog niet zijn. Wat dat betreft, herbaalt zich dc situatie, die in Holland heerschte, gedurende dc eerste dagen na dc DuitschO' capitulatie, alleen, gezien do geweldige afstanden, op veel gróotere schaal. Dc macht berust uiteindelijk bij de Ertgelschcn, want %ij' ïij]T?ef nog niet»Erincïpiccl is dat niets nieuws,. De- Engclschcn hadden altijd den sleutel tot dc Aziatische situatie in hapden, want ons koloniaal bezit was stilzwij gend aangewezen op hun bescher ming. Dat ze nu met, dien sleutel rammelen is pijnlijk voor ons, maar hoeft ons niet van de wijs to bren gen." Wrok uit gekrenkt prestige is een slechte raadgever. Niets is gevaarlijker dan dc gees teshouding van ccn zeker soort ko lonialisten, die ecu inzinking, van hun prestige willen goedmaken met ccn overmaat van geweld. Indien de Engclschc interventie om welke Britschc belangen dan ook tot een vreedzame oplossing voert, des te beter. Ieder pijnlijk moment ver dwijnt trouwens, indien men dc noodzaak van deze politiek inziet, en zich met die politiek vereenzel vigt. Van Mook krijgt daartoe thans de gelegenheid. Niet met den „collaborateur** Soe karno, maat met de democratische volksregeering, waarvan hij voorzitter is, dienen wc te onderhandelen. Laat de r'egeering zich niet zelf tot ge vangene maken van een standpunt, dat van den aanvang af niet geheel gelukkig was. Haar houding in deze dagen is de eerste, maar ook - de meest wezenlijke en daardoor mis schien beslissende interpretatie van de verklaring der Koiringtn. Captain DonaM Frotinsham, marine-attaché bij de Arneri- kaansclio ambassade, hcoft mee gedeeld, dat do commandant vari de Amerikaanselio marinostrijd- ktrachten In Europa, heden por vliegtuig vnn Berlijn naar Den Ifaag zal reizen. Dezo comman dant, admiraal II. Kent Hewitt, zal Woensdag de havens van Amsterdam en Donderdag de ha vens van Rotterdam inspectecren. De Nederl and sclio vice-admiraal Stoeve zal hem begeleiden. In Syrisch-Libanecsctintr politieke kringen is men ten aanzien van tie ontwikkeling dor Pniestij nsclie kweclje van oordeel, dat in het Middon-Ooslen een. crisis is ingetreden. Zoowel |e Bcyroeth nis to Damascus- wordt dc steun, door president Truman aan de Zionistische beweging verleend, on gunstig beoordeeld. Do Amorjkaanscho regecring hocll lieden bestolen Uo Oostenrijk, sehe regeer! ng.Rennor te erkennen op voorwaarde, dat algenieene ver. kiezingen zullen worden gehouden voor het etndo van dit jaar.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1945 | | pagina 1