Geringe voorraden
SUNtlGfitWASGH
Scheepvaartberichten
De „Sibajak" heeft vertraging
Hij icilïcn het
self doen!
UȐf -iri
V'ii «öjSö^
- Aangekomen* 16 October 1945.
BREM, Ned. General Steam, Korte
vaart v. HONTIIORST, Ned. vrrn
Quebec "met tarwe, Ruy?, Waath 31,
Vertrokken, 16 October 1945.
EMPIRE SNOWDROP, n- Chatham.
TIJGER, n- BrunsbutteU
Vertrokken 1? October 1945.
KELBERGEN, n. Barry Roada.
INSPECTEUR MELLEMA, o. Goofe
AMAZONE n. Londen.
CRESCENDO n. Gravesend.
Naar ons ter oore komt zou'de
Sibajak van' den RcUerd. Lïoyd te
Londen z.ijn opgehouden, doordat la-'
donesische zeelieden liet werk weiger
de n. Na informatie bij de maatschap^
pij la ons in ïedor geval dmdeïijk
ge worden, dat het vertrek vande^
Sibajak is vertraagd, tengevolge van
de daar lieerschende havenstakingen.
Volger» het plan zou het schip
vandaag moeten. vertrekken en
morgen le Rotterdam aankomen, om:
nog deïttelfden dag 1/00 man troe
pen en Xica-personeel aan boord te':
nemen en naar Indië te vertrekken.
';M«n hoopt nu, dat het 'schip Zater--
dag te Rotterdam aankomt en dat de
reis Maandag ia,v, kan worden aan-
vnard. In ieder geval blijkt uit den
^ang van zaken, dat het zenden van
troepen en burgerpersoneel naar Indië
door arbeidsconflicten wordt opge
schort
{Vervolg artikel„Betekenis varr
Indonesië 'voor Ver. Staten" pag, 1)
Uit een cn ander volgt, dat
.Nederland op den Angeisaksi-
schen steun kan rekenen bij bet
herstel van de rust en den
wederopbouw van het Indonesi
sche productie apparaat. Vanzelf
sprekend zal men ons adv-isee-
ren, „die Indonesische nationa
listen eenige. mate van zelfbe-
stuur te gunnen". Als de econo-
rnirebe zijde maar opgelost
wordt, krijgt hét recht ook een
troostprijs.
Naar. berichten uit offick-ele
bron uit Indië melden, zijn op
Sumatra in goédangs (pakhui
zen) 5000 ton rubber aangetrof
fen.,:
Palmolievoorraden beeft men
op Sumatra nog in het geheel
niet gevonden; op Java daaren
tegen trof roen 3000 ton aan.
Deze cijfers zijn ontstellend
laag, doch men dient hierbij
niet te vergeten, dat het nog
slechts gaat om een gedeeltelijk
overzicht. De mogelijkheid bi-
staat dus, dat later de totale
voorraden hooger zullen blijken
te zijn.
In vorige berichten hebben wij
reeds gemeld, dat de eerste
scheepsladingen met suiker en
rubber reeds naar Amerika on
derweg zijn eri dat men in
Januari 1946 het suikérrantsoen
in de V.S. zal kunnen verhoo-
gen.
(Vervolg regeringsverklaring pag. 1)
Wij kunnen niet aanvaarden,
dat men ons tegemoet voert, dat
het conflict met de republiek In
donesia een interne aangelegen
heid is, welker beslechting ligt
buiten de taak van het geal
lieerd militair gezag. Wij ont
kennen geen oegenblik, dat er
»en probleem is in ons konink
rijk van het Indonesisch nationa
lisme; maar wij waren gereed en
bereid en wij zijn dat nog,
o-n dit probleem op te lossen
'angs den koninklijken weg van
overleg in wederkeerig begrip en
waardeering met behoud van alle
zedelijke waarden, die de histo
rische verbondenheid voer belde
naties, de Nederlands cite en de
Indonesische, heeft opgeleverd.
Vertragingen.
Tusschen 15 Augustus ec het
verschijnen ter reede van Batavia
van admiraal Patterson op den
Brilschen kruiser Cumberland {te
zamen met Hr. Ms. Tromp) Ugt
een volle maand. Vandaar tot
de eerste landing van niet meer
dan 2000 man troepen, op 29
September nogmaals twee kost
bare weken. Gedurende dien lijd
kon de opstandel'mgenregenring
Soekarno zich versterken, on
danks de waarschuwing van lcrd
Louis Mountbaltea aan den Ja-
païischen opperbevelhebber Te>-
ranchi, dat de verantwoordelijk
heid voor bet bestuur op hrm
bleef rusten en ondanks diens
betuiging, dat het Iapansch m'-ti-
tair bestuur gehandhaafd bleef.
Maar als onze adviseur bij den
staf van admiraal Patterson, de
heer Van der Plas, op 16 Sep.
tember aan wal gaat, vindt
hij geen Japanscbe bezetting en
Je overheidsgebouwen in handen
der Soekarnisten. Hij vindt ook,
hoewel er nog heelc-maa! geen
Nederlandsche en geen Britsche
troepen geland zijn, een Batavia
vol politieke opwinding eu. voor
al 's avonds, vol onveiligheid.
Molestaties, aanhoudingen van
blanken in auto's, invallen in
hnizen, o.a. van ons welgezinde
Indonesiërs, zijn dan reeds aan
de orde van den dn£. Deeds toen.
en dus niet door bet laten op
treden van Nederlanders, liep het
gezag over de jeugdige vrijscha-
ren uit de hand. Dit magen zij
bedenken, die van oordeel zijn,
dat Nederlandsche troepenzendm-
gen achterwege behoorden Ie blij-
ven. Ons wettig gezag gelooft in
zijn recht en zijn plicht en het
zou die laatste ernstig verzui.
men, indien het zich niet van de
middelen voorzag tot vestiging
van orde en veiligheid.
Van den aanvang af Is deze dell.
cate situatie niet behandeld zooals
wij zonden hebben gewenscht Ver
meid werd reeds, dat de -„supremo
regime om alleszins begrijpelijke
redenen zich letterlijk met ge
weld tegen vrije samensprekin-
gea. keert en de .regeering heeft
dan ook niet nagelaten bet Brit-
sche gouvernement te laten we
len, dat deze onverbrekelijk ver
bonden worden geacht aan door
do bezettingstroepen te nemen
maatregelen, die de veiligheid
effectief waarborgen.
Ik zeide, dat de regeering
gaarne begrijpt en gaarne be
grepen wordt. Het is daarom,
dat zij bereid is reeds in dit,
stadium besprekingen te voeren,
met daarvoor in aanmerking ko
mende Indonesische leiders, ter
uiteenzetting van haar inzichten
en voornemens. Deze houding is
tevens, uitvloeisel van .haar be
reidheid, om met het Indonesi
sche nationalisme binnen het
verband .van bet koninkbjk woord
samen te gaan.
Standpunt van den G. G.
Het is met zeer groot leed
wezen, dat. zij .bevonden heeft,,
dat op dit punt baar inzichten
verschillen met die van gouver
neur-generaal, jhr. van Starken-
borg Stachouwer en dat deze,
indien hij op zijn post zou
terugkecren,tot het voeren van
een progressief beleid, niet zijn
modewerking zou willen verleu
nen. Niet over aard en maat
van de uiteindelijk tot. stand fe
brengen hervormingen, die nog
slechts in algeineenen; zin met
den G.G. in bespreking zijn ge
weest, loopt: dit geschil, maar
over den te bewandelen weg en,
ik zoti willen zeggen, over den
,toon van het te voeren staat-
ïundig beleid. De landvoogd is
vun mooning, dat do hervatting
van de normale functies van
het wettig 'gezag niet door sa-
mènsprckingch als bovenbedoeld
behoort te worden begeleid en
dat in geen enkel opzicht voor
uit mag worden geloopen op do
vroeger uii gestippelde procedure
van de njksconfcrentie. De re
geering is van mecning, dat zoo
danig beleid de diepten niet zou
bereiken, waarin I geestelijk: het
hnidig conflict zich afspeelt en
dat zij' geen gezag prijs geeft
door te handelen als zij zich
voorstelt. Zij schroomt ook niet
in haar uitspraken en woorden
keus het Indonesisch nationa
lisme erkenning te geven,: .waar
de aflredende landvoogd er eer
indachtig óp zijn zon voorals
nog te vermijden een sentiment
aan te moedigen, op do gevaren,
van welks:onevenwichtig uit
groeien in deze bontgeschakeer-
de maatschappij hij met nadruk
wijst.
Ontslag aanvaard,
De gouverneur generaal heeft
in dit principieel verschil van
inzicht aanleiding gevonden zijn
ontslag aan H..M. de Koningin
aan le bieden. De regoering heeft
dit met diep leedwezen verno
men. Zij is gemachtigd om mede
te doelen, dat de Kroon dit ent-
slag Shnvaardt.
De regeering heeft dc loyale
uitvoering van de verklaring der
Koningin van 6 December 1942
tot grondslag van haar program
gemaakt. Zij-houdt daaraan ook
onder de huidige omstandigheden'
vast en zij stelt er prijs op In deze
vergadering duidelijk uiteen te
zetten hoe zij die declaratie ver
staat. --V-: :>y.gi H'
•Een rijkshervorming, voor te
bereiden op een rijksconferentie,
was reeds eerder aangekondigd in
de verklaringen, die ik in den
aanvang van mijn rede heb ver
meld. '''"'-e
Het doel van die fijksconferen-
tie wordt thans in de December-
rede nauwkeurig aangegeven ,;am
gezamenlijk te overleggen over
een voor de veranderde omstan
digheden passenden bouw van
het Koninkrijk en zijn deelen".
De verwachting wordt uitge
sproken,: dat de vier rijksdcelen
/binnen het rijksverband; „ieder
op zichzelf de eigen, inwendige
aangelegenheden in zelfstandig
heid en steunend op eigen kracht
......zullen behartigen".
Die zelfstandigheid in inwendi
ge aangelegenheden zal voorts
moeten medebrengen, dat als te
genspeelster van de volksverte-
genwoordgmg optreedt een régee-
ring, die niet is samengesteld uit
de ambtelijke hoofden der admini
stratie maar uit bewuste dragers
van een bepaald regeerbeleid
een kabinet dus.
Verdere uitspraken''over de re
gionale staatsstructuur van Indië
meent de regeering niet te moéten
geven.
Ten aanzien van de rijksstruc
tuur "spreekt H.M. zich in haar
radioredeuit :voor een: volledig
deelgenootschap van alle rijks-
doelen.
Tenslotte de procedure.
Oplossingen in vrij overleg?
De rijksconferentie brengt ad
vies uit, zij beslist niet. Dat ware
ón'domocxtiaschen de rede ver.
klaart uitdrukkelijk, dat de be
volkingen van. Nederland cn In
dië haar recht hebben bevestigd,:
ia lijden en verzet om mede to
beslissen. Inderdaad - hebben
latere uitspraken bevestigd, dat
do bedoeling nooit anders "is ge.
wcest, dan het in werking bron-
gen. derresultaten van do rijks-
conferentie langs don constitutio
neel en weg.
Men zal.na deze uiteenze't'ng
toch moeilijk kunnen volhouden,
dat do regoc-ring slechts met vage
woorden de Indonesische natio
nale.beweging. tegemoet treedt.
H«»f y«t! Hebben dm
C<c!Ueerd«n voor on*
n«door», moor nu wit»
ten wij allen xelf oan
den flog. Ook onze
medewerker» en wij.
Al heel gouw kunf II i
no weer onze primo j
ceepproducten krijgen. f
Uiig.» Stichting .Het Parool' Am
sterdam Vertcflenw. voor.- Rotter,
dam: B, de Vrle«. Chef-redacteur
Th. Ramaker Drók. H. A M
RoeUnt», Schiedam.
