IN BATAVÏA
wmm
S o e kar no en V a n Mo ok
waren .aanwezig
ONTHOOFDEN
m
m
I Terechtwijzing voor
I van Mook
HOE STAAT HET MET DE FIETSEN?
Vrij somber beeld
DE „ZWARTE 2E|J
i'.,I
si i
Agenda
douweegberts
:v
i
kostte geld
SCHIEDAM
tabowroverwinn'mg
Jubilea bij Holfandïa II
haalt caissons
Postduivenbezitters
Opera Martha
Het woord is aan
Sjarifoeddin
Na-inlevering stopgezet/
PMS
vï/KÖF^If^^EE'
siillpi"
AE InForracele besprekingen tussehen de Nedeilanders en de Indonesische
nationalisten■■zij», naar United Press meldt, te Batavia begonnen»
De afgevaardigden kwamen om acht uur b^een In de woning van gene
raal Chrlstlson. Van Nederiandséhe zyde waren aanwezig: Lultenant-gota-
verneur-generaal .dl/, Van -Mook, dr., y„ cL Plas en dr. Idenburg* De In
donesische nationalisten waren vertegenwoordigd door ïr. Soekarno, dr.
Mohammed Hcfio, dr. Amir Sjarlfoeddin, dr. Soebardjo en den religieu
zen leider Hadji Agoes Safim» ;dlc een voorstander is van samenwerking»
Er waren geen Britsclje vertegenwoordigers aanwezig.
Men verwacht .dat de basis is ge
legd voor verdere onderhandelingen,
doch de datum voor een nieuwe be
spreking is nog niet vastgesteld. Dc
indruk overheerscht. dat de confe
rentie ïn een zeer vriendschappelijke
atmosfeer werd gehouden.
De conferentie begon op hetzelfde
oogecblik. dat Soekarno een beroep
deed op de Indonesiërs om overal de
gevechten te stakenen aijc geschillen
op tc lossen dn nauwe samenwerking
inct dc geallieerden". A.P. verneemt,
dat dc besprekingen van oriënteer en
den aard waren.
De nationalistische gedelegeerden
gaven een uiteenzetting van hun
houding tijdens dc Japanschc bezet
ting en wezen de beschuldiging van-
de hand. dat de nationalistische be
weging door de Japanners was "'ge-'
inspireerd. Zij zouden gepleit hebben
voor een; erkenning dc facto van hun
regeering, daar dit volgens hen dc
snelste en zekerste weg zou zijn om
den vrede tot stand te brengen; Zij
verklaarden te gelooven, dat Indone
sië niet alleen een zaak was., die
Nederland raakte, doch ook Amerika,
Australië. China cn Rusland.
Van Mook van zijn kant nam een
2ccr verzoenende houding aan cn
wees er op. dat samenwerking tus-
schen dc twee geoepen de welvaart
van het land zeer ten goede zou ko
men. Hij zcide, dat Nederland niet
buiten Indonesië kan en Indonesië
niet buiten Nederland.
Dc nazi-boekhouders hebben
gespecificeerde rekeningen ach
tergelaten, die aantoonon, dat
het een Duitscher gemiddeld
L-887G--55 en zijn leven
kootte ale hij aan Hitler ver
raad pleegde, aldus schrift een
AcP.-correaponteot De Duitsche
régoeriog was zoo'n harteloozc
measseenler, dat zij zelfs do
kósten, vrdfce verband, hielden
niét de gevangenneming, berech
ting, onthoofding en begrafenis
op de familie van do slacht
offers verhaalde. Do hooge prijs
van. het nazi-recht is uit docu
menten gebleken, die m. do eens
7.op gevreesde voiksrechtbank to
Berlijn zijn gevonden. Bet
gevat Joseph Haidinger is ly-
pcèrend. Het maandsalaris vafa
MariÊniger, een smid."Bij 'despoor-
wqgm, bedroog 160 gulden,
ffisrvolgt. <te; rekening yan rijn
Gespecfficarerde rdcaïog.
Mn &n ofGcieeten beal voer
het afhouwen ran Haidingors
KooCl, 120^gulden; voor tegrafe-
nïg, met" inbegrip van oxtra ta-
riot ,.wor geheime nachtelijke ter-
aaruébcatoüing, f-23G; voor huur
van' <ie kist, die telkens weer
g#4uni£kt werd, f 10; voor do
bpór van een kngsun in. de, kist,
40 .cent De famdie HtrididgSa:
wepl voor Joscf Wast met' £025,
zijiate twee maanden kost enj'
inwoning, met f 300 voor het
dpodvonais cn roet SCO voor
publicatie ftibrvan. Aangoeien
Öet", gerwifleüjk ondersoek op een
i%etógEft pfaata göschiedüe,
bjnebten do jiazi/» de jtónaiio
'■^-00 &i jKlaonjng voor i»
van,den rwoh&r, fsvee open*.
saantiagciB, twee acobtena-,
ran van' het'róAistcrie van Ju-bü-
tie, oen tetïrwaarter, twoe 'SSr
officieren en (.en gmieraal-majoor.
Dc advocaat Hubfi; ,<Be als verde
diger voor don KSÓtegte 'mocht
opfraden, kon hiervoor stochte
bTS'in iwbeBiag, boeagrat.
-yERWIJL Britsche oorlogsschepen
t cn vliegtuigen zich gisteravond
naar Sourabaja spoedden. bratgn
nieuwe gevechten uit te Mageiang
op Middcn-Java, meldt Ass. Press.
Hier waren 700 Ghurkn's ïn een strijd
gewikkeld met extremisten, boekarno
bood onmiddellijk nan naar Mageiang
te gaan om'een einde aan dc onlus
ten te maken, doch hü kon nog niet
vertrekken,- Op een vraag of Soekar-
no*s bewegingsvrijheid ion vforden
beperkt naar aanleiding van generaal
Christison-s verklaring, dat 'hij Soe
karno aansprakelijk stelde voor de
onlusten in Soerabaja, antwoordde
een officieel zegsman: „Integendeel,
Soekarno is de eenige naar wicn de
extremisten willen .luisteren. Hij Is
de krachtigste Indonesische leider op
grond van zijn jarenlange ervaring en
SiiiiuinnnaiinuiiiiuinmuiinuunmuimiiiaaiiHnniiiiiug
,'3
- Indien moet worden :aangeno-
den dat dr. van Mook met Soe- 5
5 karno een bespreking zou heb- s
f ben gehad, kan slechts worden I
3 verklaard, dat zulks zou zijn'g
geschied tegen den uitdrukkely- 5
I ken wil der Tegecring en baar in- jg
5 structies! aldus de regeerlngs-
voorlichtingsdienst. "Richtsnoer i
voor de regeering blijft, dat tus-
1 achen hoor en Soekarno gien ge-
meenschappe!ijken grondslag voor
bespreking bestaat en dat bespre-
E king dns onjuist ware. 2Q handelt 1
dienovereenkomstig.
ï^iiirmiitiinmntmiiniiiiniiiiiiiiniuuiiiNitimiiumiiriiaiiT
Soekarao's vexmaan»
C OEKARMO heeft in een radio-
rede via Bandoeng het beëindi
gen van allo vijandelijkheden tegen
do geallieerden gelast Hij gelooide,
dat de spanning op Java was afge
nomen door een tactvolle handelwijze.
Do algemeens opwinding - was toe te
schrijven nan de onder de Indonesiërs
heerscbonde mcening, dat de Brit-
sche strijdkrachlen gestaurd waren
om den weg to banen voor do Nica.
;,Er is geen reden"» aldus Soekarno,
„om de geallieerden to beölrijden. Zij,
het is onze bedoeling zooveel moge- 1 jjjn naar Java gekomen om de Ja..
Hik gebruik vaa hem te maken". panaare wej to voeren".
Voedsel, brandstof, kleeding..
fietsen.
Dat is zoo ongeveer dc rangorde
van. onze belangstelling en het"
niet overdreven te zeggen, dat half
Nederland zich^ afvraagt: Wanneer
kan ik, weer aan ccn fiets komen,
r Vóór den oorlog telde ons land
4 4Vt miUioen fietsen! Vodrde
binaenlandsche behoeften wexdea
hier jaarlijks rond 400.000 fietsen
vervaardigd. De gemiddelde- levens
duur van de fiets kou op 10 jaar!
worden gesteld, hetgeen wel een
duidelijk bewijs is van ..de goede
kwaliteit. v.v
Er zouden dus, normaal gesproken,
uit dien hoofde 2 miUioén fietsen
noodig zijn, doch er zijn nog twee
belangrijke factoren in het spel": de
vorderingen door dc Duitschérsvan
honderdduizend rijwielen en de over
belasting der fietsen door banden-
gebrek en zware transporten.
Do huidige Engelsche productie Is
nog ver beneden de normale,
aangezien dc meeste fabrieken *001
de oorlogsindustrie waren ingescha
keld. V7
Maar daar komt Iets anders bij- de
heole wereld schreeuwt om fietsen,
allereerst Engeland, zelf cn zjjn .do
minions. Dan komen tegelijk met ons
Denemarken. Frankrijk, België. Zwit
serland, enfin, vrijwel geheel Europa,
De fictsenbouw In Amerika vrijkt,
wat votmen cn afmetingen betreft,
aterk af van de. Europeesche en dus
zouden we aan onderdcelon hkts
hebben/ •-r;;,-v
Wel- zouden we er eventueel com-
plcte rijwielon kunnen koopen, maar
vdat wenscht on2c regeering zeer
teccebt niet tc^docn. Want dü. fa
bricage van vele fonder dealen' en - ten
slotte- van dc fietsgeeft vele dui
zenden werk en bespaart ons dus
deviezen, die wc voor andere doel
einden dringend noodig hébben,
Recdè vóór de bevrijdrng heeft
onze regeering. ïn tonden honderd
duizend complete fietsen besteld,
waarvan tot: nu tbc 13:000 stuks ge
leverd, ii^,Wij hebben dc toezeg-
•Tgag gekregen, dat cr ir. de naaste
toekomst 5000.stoks peu maand zullen
opgevoerd. Niettemin:de huidige
staking der Britschc havenarbeiders
Beeft, nu, a! vijf weken de aanvoer'
ïamgafegd.
Hit aUe teelrn -«aa bet laad
kwajncsri vaoaaclit Hrcichtoa oysr
De Ncderlandsche productic-capa-
citeit kan worden opgevoerd tot
600.000 k 800.000 stuks per jaar. De
benoodigde grondstoffen en produc
ten zütlcu, wanneet Engeland een
maal op volle toeren draait, 2ekcr
in voldoende mate kunnen worden
aangevoerd. Zr»!5-/
Maar rekening houdende roet de
ïntusschcn nog uitvallende fietsen,
schatte de zegsman/ van het A.N.P/,
dat het nog wei dne i vijf jaren zal
duren, eer we met onze productie
„bijV'-'ïiinïr^_:..Z,;'..v' V
De perspectieven voor wielcijdend
Nederland zijn dus nog niet' bijzórt*
der rooskleurig. Beschikt u nog over
een behoorlijke fiets, houdt haar in
eere. Heeft u geen fiets meer» heb
dan geduld, want reken niet op een
nieuwe fiets vóór.,-. 1950, Misschien
valt het nog mee.
Heden herdachten 7 leden van
het personeel der N,V. Gistfabriek
Ilollandia hun 25-jarig jubileum
iix dienst, dezer onderneming. Het
waren de heer M. P. Haverkamp,
bednjfsieider; mej. P. Koudijs,
kantoorbediendej de hcemn P.
J. W. Dingenouts, J. Klapwijk,
A. M.Poots, H. J. Allewclt en
M. Zuidgeest, brandersknechts.
Om 11 uur waren alle jubi
larissen met Directie, Commissa
rissen,' en hét overige jjersoneel
.en de .gepensionnéerden der on
derneming bijeen, waar zij door
den President-Commissarisop
zeer waardeerende en hartelijke
.wijze werden, toegesproken. Ookj jnaalschhppij ia eergisteren met een
NAAR wij vernemen, is de sl«j^|
boot Zwarto Zee vanL. Sari'S?
Intora. Sloopdionst naar Southampton
vertrokken om daar ^aissons te haléi^S
dïo naar Waldjcren zullen wordsD;5;
gesleept. Deze caissons zullen" ate
gbllhrckers dienst doen. In
zullen 7 caissona mot den
hpood naar Nederland, wordenIfe
braclit, zulks in verband 46/^^6^
winterstormen. Omstreeks half
vember zal de Zwarte Zee starten
voor oen serie reizen naar IIambur£g^'^^
om vandaar Nederlandsdm
die tijdens den' oorlog door de
Scherif zijn getoerd, naar. ons lani
terug 'te 'sloepen Het betreft
o.a. drie schepen van de ÜA.L. en -
drie tankschepen,/.-
De - sleepboot- Ganges van/'dezelfdé
namens het personeel en 4e ge-
pensionneerden werd het woord
gevoerd- Na aanbieding van ca-
ileaux en bloemen bleef men
nog .enkele uren - gezellig bijeen,
waarbij muziek; zang en dans
elkaar afwisselden. Op onduhbël-
zinnige wijze bleek op dezen
dag weer eons temeer de goedo
•geest van eensgezindheid en
goede v verstandhouding tusschen
Bedrgf^eïding en hot ,gezamo]rjk
kantoor-,fabrieks- en technisch
personeel.-,v
i De wnd. Commissaris van Po
litie yereoetthet volgéade.: Zij.
aan wie één of mot-rdaro ppst-
«i'.iivon te koop worden aango-
hoderi of ten geschenke wor
den gegeven, of zij, die post
duiven opvangen, worden ver
zocht dit ten spoedigste aan het
Hoofdbureau van Politie op te
geven.
t>e Schiëdamsche opera- en
operetterereeniging .„Ckimengd
Koor*' brengt op "S3 November
m het Passagetheater de opera
Duitochft bemamti&s in de- Ratt^rJam.
sche haven teruggekeerd, nadat! hel^;j
schip in 1940 kort na décapitulatie/
door de Duïfschcrs in heila^;: werd
genomen.
En zelfde lot onderbinden dc s!eep-
booten Tvne -en AVitte Zee/ weike
inlusschea reeds weer ie RolUrdaia
zijn teruggekeerd.De Tyne wordt
op eon Rolterdamscbë werf' gerepa
reerd, 'terwijl do Witte Zee/die Ti0S/;:
vóór den houw was vdtoóid, dóór]/;
de Dudschers is gerooid, thans
Rotterdam zal worden afgebouwd.:
- L. Smit beschikt verder nog Óvw/s.
de sleepbooton Thames, Schelde, Hud-,
son, Ebro ..en Donau.
Het lichtschi pMaas zal. ;blnnriv^/|
kort weer naar zee;, vertrekkep.v/
zal echter niétopnieuw vóór
monding van do /Maas worden'gó5tV.^
tionneerd, doch voor Goeroe. /Het .te
lichtschip is omgedoopt in „Goeree -.a-|
en zal als zoodanig wederom good©/]|
diensten aan de zeevaart "bewijzen-
De grootte yba do Russiscbeg
handelsvloot wonlt op het
geschut op 1.3CO.OOO b-r.t Het grootste f;
doel van deze scheopSTUïmte ïs;; sterk^;
verouderd- Do Russische binnehvjóoi.
is van arooi&r bcfee-kems; in 1^
telde
•eon Uailvermogenrun 'mUlioen:'^^. .--^
Ion/ oon groot aantal tankschepon-.^/^^^
met 3 "millknón ton laadvermogen
ca. 3000 sleepbooten te ón/^passagiér^^^^'^
Martha.. Aan aankleoding etc. rtodt looi ia w,
worat vec-1 zorg besteed, naar
het bestuur en» bericht
De beroemdev vensiers van de
iaübedraal yna; Cbartres zijn <Ieor
brand verwoest.
ACHTER HET NIEUWS
hij <ie firiteoiKt (ynojenteraads-
verJriÖEisgcQ. Oia <fiio nur hoden-
•owuht .wuroa tte ttitslagm van 70
ri® 130 iiïoetete „horeughs''. bin.
neti. ïSfei teek wel of Ëabcrar da
•verKicekïgen. voor het purlomcnt
hurbaabfo. Tot'het jenoemde nut
wwen te ,wfitó"te*i. van Laboor
'WO asto}s tegraa een verik» van
14. tt> Conservatiovrsa k verlopen
■230, lte OuafhMikvfijion 140 cn
te Sibesafen "Sk netète. -
De moord .op. generaal /Mallaby
heeft de situatie drastisch gewijztgd.
Het was niet alleeneen volstrekt af
keurenswaardige daad, zelfs binnen
de grenzen van ecti burgetoorlog, het
was ook een enorme stommiteit, Dc
gcheele actie der cxtrcmfsten dwingt
de Engelschen stelJihg te nemen te
genover de nationalisten en wel
hardhandig/ Het uJtimatom v^n
Christison is, wat dat betreft, duide
lijk- genoeg.~'\/C >V;r-.
Wij nemen onmiddellijk van Hatta
aan, dat een groep jongeren, die van
de Japanners wapens, gekregen heb
ben, hun eigen weg gaan/
Wij herinneren ons nog goed de
stemming, diein Amsterdam onder
eendeel. ran de B.S. heerschte,
toen de capitulatie van. bet Duitschc
ieger ïn Nederland hen „van bun
opstandberoofde". X-VL//
In de ruim vijf dagen, die tussehen
deze capitulatie cn den intocht der
Canadcezcti lagen, werden ook hier
incidenten niet vermeden.; De om
standigheden in Indonesië, waar de
bevrijding een dubbelzinnig karakter
dtocg cn de capitulanten; dc wapens;
aan het volk overhandigden, werkten
incidenten van veel ernstiger betee-
kcnls indc hand.;te::V':-. >•_;-/
Maar daarom ïs dit 'Incident niet
minder een waatschuwing voor Soe
karno cn zijn naaste vrienden. Zij
hebben de republiek uitgeroepen zon
der over een macht te .beschikken,
waarmee zij zich/ tegenover het bul-
tcnUnd kópden handhaven cnzij: rie-
J»cn daarmee krachten op, die hen
'yf el uit dc hand moesten glijden. De
'oogereni vers gewapend, konden niet
legtijpen, dit hun opstand een; bur-
gcroorlog was bij de gratie van dé
Engelschen, die uiteindeiijk toch het
laatste woord spreken. - Ook dc Rus^
siocbe revolutie, van l5»l7, het school-
vootbeeïd voor alle volgende, beaat
zijn onvermijdelijke excessen»
maar zij leidden niet tot ondergang
der revolutie/ omdat er geen derde
matbt yop het strijdtoonee] j^weest
was,: die de bealusiag nog had kun
nen afdwingen. Het kan geen kwaad
tc; 1 vermejdea, dat in dien;' burger-
oorlog wel.; verschijnselen géborén/
werdm jde Gepooe, de party-
discipline, de oorlogsmoraaJ die
tenslotte leidden tot uitbanning van
zooveel onafhankelijke en milde
geesten. Opposities werden toen on
mogelijk gemaakt.
Dc revolutie nam een wending, die
de makers voorzien, noch gewild
hadden. De situatie in. Socrabaja
doet ons vreczcn, dat Soekarno, van
zooveel geringer: formaat dan. het
genie Lenin, nog veel minder in staat
zal zjjti de ontwikkeling in de hand
te houden en bewust tc sturen, laat
staan tc leiden naar een democratie,
waarin hij zelf maar half gelooft -
Ook in Nederlandhébben wij heet
hoofden r#dio hunopgekropte energie
bij de eeeste gelegenheid wilien bot
vieren en den bescharaand en neder
laag \vui Mei 1040 het liefst zouden
goedmaken op do ruggen der Indo
nesiërs. De mentaliteit van de bc-
vengeDoemdo vijl dagen waart nog
onder velen on aar jongelingen rond
en generaal van Oyeav roept aJlen
cjp tot oen drastische actio. Alsof
.men thans met ©en politic-actie za»'
kunnen volstaao. De twintig duizend,
waartoe de exirciDislwche actie v.ol'
gerw Van Oyen beperkt i8, strijden
alleen al in Socrabaja en omstreken.
Zij bobben daarenboven moderne wa
pens ets Japansche tanks. Natuurlek
kunnen zij verslagen wotdeo, maar
dat voorspelt oen Atjeh-oorlog in
het groot, een langdurige, die aan
«g dm voilcski^icht /gaat vreten en de
idee vah hot gemoonebest voorgoed
hozoodeit- En zouden do Engelschen
.wockeiijfc beocjdzijn een' Atjeh.ocrlog
te voeren hm bate van and oren 7.
Er moet snel gehandeld en soej
ondorbondeld. Dit Je bot oogeohlik,
waaróp de democratische vleogels do
Iekif»g 'moeten ovorDomwi en near
den voorgrond dr'mgen. Een swA com
promis is thans gebiedende elsch
voor beide partijen. Mon moet bei
Indonesische volk, de e^bomiMon ia
dois, voor oen voTdongeri feit
plaatsen
Het woord Is aan Sjarifoeddin en
Sjahrir, aan aJlea, die door de
geschiodeni» der Socialistiacbe Re
geering wijs geworden weten, dat
allecu -een geweldloöze' oplossing een
uitwegopenhoudt, voor de dcmocra-
tie/ /die yoor /een /p rogreasreve ont-/
/wixkeling oo'öntbeeriyk ift»
schepen/ Hetgrootste deel yvandè:
vloot v
gebied.
:H«t ministério.: ran flnanciSn ó4
raad©, .dat: do itvx^elij kheid tot
iniowting xan bankbilj^tei "^2^-
f500.—«n f lOM.— op Z(*tenliifffl0Sïti^
Nov. zal eindigen.
VOOR ZATERDAG.' -
T O n c It
Paloce 8 uur: Dc
tol 2 uur: Hoe kuit
iSlfV e>;
i BMMI
Ch.
.trein?
Muziek:
Konihglmiekoflc S o.: Rolt.,
Orkest. -rivte; ~:m
V b or d rack 1:
Luxor 1,30 nut
Judith,
Dans:
Arena 1,30 uur: Dansgroep
Har tong.
F i 1 nu
Arena: 4.30. 6,45 5.15 uur
Inner je den dag: Capitol:
5.15 uur Het Chineescbe land'
Cineac: 9.30—17,30 uur N'elr,Jïi.
enz.. 6. 8- 10 uur Meisjes
tralies; C', losscum: 2, 7.
Het eelu, ■•.nummer; Hatnion:
3.30. 7, 9.1.1 uur 't- Zit in.ted^®
Lucht; Monopolc; 2, 'L
Dertig dagen corvée:
4,30, 7, 9,15 uur De gouden pee*^|IW
Prinses: 2,15, 7 AlSfW^ffl^gW
•park;'Rex: 2,15, 7. 9.H a,f 'ife:
Victoria: 2. 7, 9,15 uur t uc ••"-
de lucht.
Circus:
Saltarinb: 2/ 7,30uof.V
:l| U te .l-te-V g?;^. föp TB
