Landstorm zou geallieerden
tegenhouden
Motie van
voor
vertrouwen
VRIJ, ONVERVEERD
HET PROCES-MUSSERT
Musserts verraad vastgelegd
in stapels stukken uit zijn
uitgebreid archief
Omwenteling
was voorbereid
Bliksemoorlog tegen
Nederland
Ambassadeur verwekt
sensatie
Hatta bepleit
humanisme
Revue der meeningen
Film gestolen
S.D. vrouw in België
gearresteerd
hei nieuws
plechtigheid
Voor Nederlands vrijheid
Hei geval-van Wijk
li:!ff
Mas»,* 9''-v vr&ifz
71 m ifei Ay-* W
REDACTIE EN ADM. EENDRACHTSWEG .42
ROTTERDAM, TELEFOON. 25430 (3 LIJNEN)
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PEK KWARTAAL 14.— LOSSE NUMMERS I 0.10
Bankier: AMSTERD. BANK TE ROTTERDAM
Giro 1153 ten name van Amsterdamsche Bank
T FARGD I
ADVERTENTIES EN ENLICHTTNOKND1ENST:
SCTTTEDAMSCHESINCEL NO. 42, ROTTERDAM.
TELEFOON NOS.. 27839 24155 2415524399
- ADVERTENTIES UITBLUTTEND TELEF. 24155
INLICHTINGENDIENST UTTSL. TELEF. 94156
VIJFDE JAARGANG No. 205
Onafhankelijk Dagblad voor Rotterdam en Omstreken
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1945
MET BELANGSTELLING EOOET MUSSEET de tenlastelegging,
voorgelezen door den procureur-fiscaal mr. J. Zaayer, aan: De arrogan
tie, wtfke speciaal „leiders" eigen schijnt te zijn, verliet hém ook
•••••-gedurende dit proces .niet', (triset). y-\
Bij de voortgezette behande
ling van het proces-Mussert
few am gistermorgen de Ger-
maansche Statenblok nog ter
sprake.
Het blijkt, dat Mussert's op
vatting van den bond in deze
richting ging, dat Hitier na
een Duitsche overwinning als
Duitech staatshoofd, zou bedan
ken" en nog slechts als leider
van den Germaanschen Staten
bond zou optreden. Tot dien
bond zouden Zweden, Noorwe
gen, Denemarken, Zwitserland
en Nederland moeten behooren.
Natuurlijk onder Duitsche lei
ding.
De vroegere president van het
Vr edesgerechtshof, mr. J. H.
Carp, bevestigt, als getuige ge
hoord, dat hij een concept-sta
tuut van den statenbond heeft
opgemaakt. Hierin wordt ge
sproken van den Führer van
het Groot-Dultsche Rijk. aan
wien alle afzonderlijke staats
hoofden ondergeschikt zullen
zijn. Dit was volgens Mussert
een fout, één van de gebreken.
•waarom het 'concept niet aari
de Duitschers is overgelegd.
Wanneer de president Mus-
éert vraagt, waarom hij op 20
Juni 1942 een groot aantal lei
dende partijfunctionarissen den
eed van trouw aan hemzelf af
genomen heeft, moet verdachte
wel toegeven, dat hier toch wel
sprake is van een. zooals de
president het formuleert, door
trekken van den eed van trouw
door Mussert zelf aan Hitier af
gelegd".
De Landstorm
Ondervraagd over zijn bedoe
lingen bij het oprichten van
den Landstorm Nederland, zegt
Mussert, dat hij ditgedaan
heeft om'te"voorkomen,"dat de
oorlog tusschen Duitschland en
Engeland op Nederlandsch
grondgebied werd uitgevochten.
„Waarom werden deze troepen
dan in Nederland opgesteld en
niet b.v. in Frankrijk", wil de
president weten en Mussert ant
woord: „Als er in Nederland ge
noeg troepen lagen, zouden zij
hier wel niet komen
Het klinkt zwakjes, vooral
wanneer de president daarna de
notulen voorleest van een rede;
door Mussert op een bijeen
komst van kernleden gehouden.
Hier sprak de leider: „Het is ab
soluut. noodzakelijk, dat wij aan
den oorlog deelnemen, mijn reis
naar Berlijn had ten doel de
opleiding en uitrusting van on
ze troepen te verbeteren. Dit zai
geschieden door de S.S
"Wanneer de president een
redevoering'yan Mussert citeert
en besluit met „Sieg Heil, Sieg
Heil, Sieg Heil", zooals dat daar
voor hem op het papier, staat,
barsten alle aanwezigen in la
chen uit, alléén Mussert kijkt
ernstig als een man, die beseft,
dat hij niet alleen naar zijn da
den veroordeeld wordt. Zoo er
ooit iemand mocht wenschen
zijn eigen woorden in te slikken,
ïxdari. is het wei deze Mussert-
IJdelheid en bureaucratie naar
iDuitsch voorbeeld zijnde oor
zaak, dat zooveel documenten,
waaronder zijn eigen dagboek,
bewaard zijn. gebleven .om thans
tegen hem te getuigen. Zeer he
rwarend voor verdachte is de
circulaire, waarin Mussert op
wekt tot dienstneming bij de
Standarte Westtand der "Waf-
fen S.S. Mussert moet wel er
kennen, dat deze circulaire van
hem is uitgegaan.*'-■
5.V Herziening staatsbestel
:ó/Vervolgens komt mr. J. H.
Carpin onzaligen tij d presi
dent van het beruchte Vredes-
gerechtshof voor het getuïgén-
bankje. Omstandig zét hij uit
een," hoe hij reeds in Augustus
1940 met Mussert de mogelijk
heid van een herziening van
het Nederlandsch--staatsbestel
heeft besproken.
Getuige Carp blijkt ook te
hebben gewerkt aan een grond
wetsherziening, waarin voor
Mussert defuiietie van Rijks
bestuurder naar Hongaarsch
voorbeeldwas. gecreëerd. -
Mussert erkent dan. dat hij In
Augustus 1940 al getracht heeft
Seyss-Inquart 'te: winnen, voor
zijn plan om via den Raad van
State een omwenteling in hèt'
staatsbestuur .teweeg te bren
gen-.Hij: deed alle: moeite .om
over deze kwestieeen onder
houd met Hitier te verkrijgen,
een z-g. Führerentseheidung.
- -De Könlnglh-
De. president„Uit alles blijkt
wel. dal u altijd op het stand
punt hebt gestaan, dat het ver-
trek van de Koningin een zégen"
was voor het volk".
Mussert: Ik zou alleenhet"
vertrek, van de Koningin, met
één of: twee. ministers goedge
keurd hebben met het'oog op
Indië; niet van hte'geheele'ka
binet". De president neemt met
dit antwoord geen' genoegen en
herhaalt :zijn vraag, waarop
Mussert /«enigszins bedremmeld
zegt:: \ilk. zou, daar geen.'ant
woord op weten"
„Vroeger kon u dat tocïi wel",
riposteert- de president,- 'grijpt
een legger; enciteert uit Mus
sert's: nota- van 5 Sept. 1940:
,.Ik dank de Voorzienigheid, dat
de koninklijke familie gevlucht
is, omdat daardoor een beletsel
voor den opbouw van het land
is weggenomen".. „Ik zal maar
nietvoorlezen, wat u; 'in Juli
1940 over Prins: Bernhard hebt
geschreven','zegt mr. Van Ber-
ckel op emstigen toon, „maar
volstaan met de passage in het
zelfde artikel In Volk en Vader
land, waarin -u schrijft: „Wij,
na.tionaal-socialisten, zijn over
tuigd. dat op 13 Mei 1940 het
Oranjehuis heeft opgehouden te
bestaan. Koningin Wilhelmina
Is - de laatste der.regeèrend'e
oranjes....""
„Hebt u dit geschreven, Mus
sert?" „Zeker, mijnheer de pre-,
sident."
Na een gedacütenwisseling
over de wijze; waarop Mussert
zich van de Kroondomeinen
wilde meester niaken, verdaag
de de president de. zitting tot
hedenmorgen. i
Het requisitoir
Om even voor tienen, evenals
gisteren, wordt de verdachte
binnengebracht; gevolgd door
de getuigen en dan. brengen dé
griffierbedien'den ook de diverse
stukken uit het dossier binnen.
Omstreeks tien minuten over
tienen komt het hof binnen';-De
samenstelling is gelijk aan gis
teren. De president stelt enkele
gebruikelijke vragen, danris het
woord- aan. mr. - J>- Zaayer, den
procureur-fiscaal, .voor het' hou
den van zijn requisitoir.
„Bliksemsnel moet Neder.land
worden aangevallen. Wij; zijn, van
het begin af aari vastbesloten, om
tegen de Westelijke mogendheden
te vechten. Het oorlogsmoreel zal
beslissend zijn,'; en wij .zijnin dit
opzicht hét.sterkst. Heb geen mede
lijden. De sterkste is in zlyn recht".
Aldus .sprak Hitier. ia, een rede -
voering voor zijn stafofficierenop
2a..JVovember -1939f^nadat--hlJ- reeds
in Mei. van dat jaar een. Inval in
ons land had doen. voorbereiden,
voor: wanne er hü me fc; Frankrijk én
Engeland in' oorlog 'mocht zijn- gé-
.komen./
Reeds in het jaar 1935 "waren de
nazi's bezig met hun plannen voor
wereldoorlog No. 2. De "Amerikaan-
sche aanklager. Aid er man, heeft
daar teNeurenberg gisteren be-'
wijzen van overlegd.
Op den Obersalzberg, op 22 Au
gustus 1939,hield Hitiertot zijn
hoogste officieren sensationeele
redevoeringen. Hij -bracht daarin
hulde aan zijn eigen groote pér-,
soonlijkheid, en. wel in 'bewoordin
gen, die aan hét1 nageslacht ten
duidelijkste bewijzen, wl.e de man
is, die als schuldenaar aan het be
gin; en aan... het eind. van dezen
tweeden wereldoorlog staat. Polen
had geweigerd om neutraal blij
ven wanneer Duitschland eurst het
Westen aanviel, en daarom had
Hitier het besluit genomen'om Po
len zelf onverwijld aanjte vallen.
En hh: onthulde, vastbesloten te
zijn.' om daarna mét de vijanden in
het Westen" af te rekenen. Hitier
kwam. toen o.a. uitgebreid ter. tafel
met zijn plannen voor den aanval
op Neder land, doch deze zul
len door den Engelschen aanklager
behandeld worden,
Generaal-Majoor Hurley, de
Amerikaansche ambassadeurin'
China, heeft zijn ontslag_aange-
vraagd.. In de formeele verkla
ring betreffende zijn besluit
heeft Hurley a.m. verklaard:
„De V.S. hebben èen einde ge
maakt aan den oorlog-in het
verre oosten door het verstrek
ken van leen- en| paebtvoorra-
den: en door het gebruiken 'van
onze: geheele reputatie voor "tiet
ondermijnen van ;Öe democratie
en het steunèn van het" impe
rialisme en van"hét communis
me.. - Onze beroepsdiplomaten
hebben voortdurend aan de:
communisten verklaard, dat
mijn poging tot; hétvoorkomen
van de ineenstorting: van de .na
tionale Chineesche regeering
niet de- politiek van de V. S. wa
ren, Het "verbazingwekkende
kenmerk van onze buitenland-:
sche politiek is; het groote ver
schil tusschen onze, als zooda
nig aangekondigde, politiek, en
onze houding op tiet gebied van
de internationale .verhoudingen.
Er is een derde/ wereldoorlog
op komst. In dë diplomatie,
zooals die thans bédreven wordt
laten wij het toe,dat wij wor
den opgenomen in; een blok van
mogendheden, aati de zijdeyan
tiet koloniale imperial isme, '.te
gen het communistische impe
rialisme. ,1
De leiders'vande Amerikaan-
sche buitenlandschë politiek zijn
steeds, ondèrling verdeeld- Dien
tengevolge zijn wU altijd .hét
slachtoffer,geweest van die. lan
den, welke er het best in. slaag
den ons naar den jmond te pra
ten; tenéinde onzen materieelën
steun te verkrijg^i.';
In Washington jweïd de ver-'
klaring, van Hurley als het
meest dramatische protest tegen
de Amerikaansche politiek in
het verre oosten bèschóuwd, 'dat
ooit-werd geuit. A -
Het Kabinet-Sjahrir heeft in
de Nationale Conventie een mo
tie van vertrouwen gekregen
met 89 stemmen vóór,; 1 stem
men tegen en II blanco, meldt
•A.'p-V
Na de stemming sprak Sjah-
rir er zijn voldoening over uit,
dat zijn politiek in zijn minis
terie zulk een grooten steun had
ontvangen. „De weg-is nu vrij
voor belangrijke .vorderingen In
allerlei richtingen".
Sj ahrir zei de" verder, dat er
een algemeene opluchting
en dat er kwesties
waren behandeld, die men een
maand .gelèdëri nog niet fluiste
rend had durven uitspreken. Hij
was er bijzonder mee ingeno
men; dat de extremistische
jeugd', langzamerhand zijn leer
stellingen ..aanvaardde, zooals
dezegeschetst; zijn in.;zijn bro
chure „Onze worsteling". De ge-
vechten namen vólgens hem ge
leidelijk af en stelde zich 'op het
standpunt,'- dat de inspiratie
voor - de onafhankelijkheid in.
banen zoukunnen worden ge
leid, die meer doeltreffende re
sultaten .zouden opleveren..
Sjahrir zette vervolgens uiteen,
dat" de regeering voelde, dat zij
nu kon rekenen óp dén steun
en den invloed van de belang
rijkste elementen, zelfs uit ;het
kamp der extremisten. -
Tenslotte deelde Sjahrir mede,
dat Hij - binnen een wéékmet
andere- ministers naar het bin-
Werkloosheid bij BhiUps, teneinde Ne-r ,sule was opgenomen,
werkgelegenheid vderlaiidsche arbei- welke bepaalde, dat
In het nummer :<iers krijgen? de; huurovereen-
van 15 November Mwar^wii. vreezen, komst beëindigd' zou
j 1 deelden wij én- dat mén zich ".voor-- worden; indien-'de
zen lezers mede (jat/ namelijk moet af- vroegere bewoner
aangezien 't tempo, vragenwaarom be- van .het .huis, -uit. de
waarin nieuwe ar- grijpen zoovele Né- vóorloopige-' h'ectite-'
helders zich aan- derlandsche arbei-; nis zou worden'óht-
mëldden; achterbleef 'ders niet, welke, ver- slagen, en vergun-
bij ;de behoefte derantwoordelijke taak ning 'zou 'krijgén-; de
productieplannen;-■ z-b' i hebben den;woning ..weer te.^be-,
de NV. Philips be^ wederopbouwv.'.i van^trekkeni Het. ïnvoe-
slbten had, ca. 1(XW -ons gehavend: land? gën van deze bépa-:
jongens.-en.nieföjés -wi-itaK-rttei--"" lin^ geschiedde op.
ultf de.Belgische
grensstreek in haar y n aen 3 traal. Bureau; voor
fabrieken te Eind-;:: Een jóodsch land- Huisvesting te - Am-
hovenHté' :wérk te;" genoot ivras;in ;1943^ sterdam.
stellen. f genoodzaakt. onder Het ;zou ^zèértiwel
Zoo -juist werSen: te duiken, bij welke te begrijpen: zijn, dat
cijfers gepubliceerdgelegenheid hij i.zijn.men dergelijkeclau-
over 'de werkloos- huls met volledigesul es .voorschrijft,
heid, welke - Inóons ineubileering aan de 'als het gaat' óm de
land heerscht: veind bezetters moestprijs woningen, van.;. gear-
September j.f wa- geven. Zijn woning" resteerden- waarvan
ren er 91.941 geheel, werd daarop betrok-;;'de schuld in het'ge-
werkloozén, 37^21 kon /door 'èen agenf heei' niet/ vaststaat,,
arbeiders .bij de D. van -den S.D.' -^nüfcs- daardopr;.niet
U W.en ongeveer; de oorspronkelijke,
98.000 personen ont^: door maatregelen
vingen geheel of ge-;^Ï2S ^an de Duitschers
deeltehjk wachtgeld. '5U--huh woning- ge-:
■In totaal rijn dus ■■opnijuw ge-
ongeveer 230.000 per ste5-.m'nit ^fn der troHe.n word™-.,D«-
sonen In ons land s;eTrLmm&. ,yan ue"! ze-categorie .laiidge-
sonen m ons uoa eigenaar Z)jn;.vroe- nonte-n ^atp m^n in
niet ln 't productie- hlll„ ^aar nooten «are men m
nrocps oDcenomen T ieder geval met rust.
proces opgenomen, lukkigerwijs 't gTOOt- -
Desondanks is Phi
lips gedwongen bui- bezi§Ingen nog aan- boven verhaalde ge-
tenlandschearbei- öeziumgen nog aan val ;.wol
ders aan te nemen'.
Maar in het hier-,
wezig bleekte zijn.
val,: dat -toch wel
heel duidelijk is, kan
Wat zou men hier Ben nieuw huur- zelfs niet - van- een
aan eigenlijk moeten contract moest ge- begrijpelijken, doch
toevoegen? Naast teekend worden, voor betrokkene on-
deze verpletterende waarin, ,tot'v groote aangenamen maat-'
feiten kan men ergernis van den-.be- regel worden, gespro
slechts rschuchter treffenden persoon,' ken: het'is hier pu-
Tragens: -wat deed 'nontbindendeclau- re dwaasheid.
nenland van Java zou gaan om
besprekingen te voeren met de
plaatselijke leiders in Bandoeng
en .'elders, waar het nog rustig
was- '.yf
Toespraak van Hatta
DVïce-Voorzltter van de Na-:
tionale Conventie, Hatta, heeft
van zijn kant verklaard, dat het
van het grootste belang was
voort te gaan met de economi
sche reconstructie en het her
stel van de algemeene veilïg-
héïd. Acties, ondernomen door
individuen, doen de Indonesi
sche .zaak kwaad ïn de wereld
opinie, aldus Hatta. Eén land,
dat met heide beenen op den
weg van de sociale rechtvaar
digheid staat, moet al zijn han
delingen op het humanisme ba-
Het fascistische gezichtspunt
mag in den - nation alen strijd
geen plaats vinden. In een toe
spraak tot'de conventie heeft
Hatta nog gezegd, dat de repu
bliek het voor iedereen duide
lijk had gemaakt; dat zij zich
niet; zou inlatenmet besprekin
gen met Nederlanders „onder
den schaduw van het door de
Nederlandsche soldaten in toe
passing gebrachte terrorisme",
maar. dat.hij steeds bereid was
gëweest onderhandelingenmet
de Engelschen aan te knoopen.
Hij' stelde de uitgifte van natio
nale pasmunt voor en beweerde,
dat de Nederlanders het land
overstroomden met Japansche
betaalmiddelen- Het republi-
keïnsche geld zou een. machtig
wapen blijken om de Neder
landsche machinatie, ten doel
hebbend een economische ver
warring te krij gente verijdelen.
D Britsche /verliescijfers op
Java voor; de periode van 15 Oc
tober tot 25 November bedragen
"in itotaal :-774 man, waarvan 109
dooden, 208 vermisten en de
rest gewonden.
De film „Thuiskomst" is se
derteenige .weken spoorloos
verdwenen, meldt het A.N.F.;
-Naar bekend is; heeft de ci
neast Rudi' Hornecker eenlgen
tyd geleden in opdracht -van
het'T gemeentebestuurvan'tón-
hetil dézè dócütiiehtéirèfjlöi-
vervaardigde
Toen men aan de filmfabriek,
waar de negatieven waren op
geborgen, opdracht wilde geven
voor een aantal copieën, bleek,
dat de negatieven op 13 Novem
ber waren meegegeven aan een
tot nu toe onbekend gebleven
persoon,, die zfch sindsdien niet
meer heeft laten zien.
Gelukkig bestaat er nog één
copie van deze fiim, waarvan
eén duplicaat-negatief kan wor
den gemaakt, zoodat de film
toch nóg - zij het dan ook
minder - van; kwaliteit ver
toond kan worden.
De zaak is in handen van de
-Haagschepolitie gegeven.
- De Antwerpsche politie heeft.een
zekere v. d. Veken, een Nederland
sche vrouw, die deel uitgemaakt
had yan den „Sicherheitsdienst"
te RUssél, met haar Belgischen
vriend,. Morte Bryen,. gearresteerd.
Belden zijn ter beschikking van
den auditeur-generaal gesteld.
Ifaliaansche zorgen
me actie;;tegen den rainlster-presl-
paril;heeft; eén crisis ontketend,
«et land is na dé nederlaag van Mus
solini milder behandeld dan Duitsch-
land en terecht..Hoewel het fascisme
m de.twintig/'jaar van zUn bestaan
,mejngeen wist te: corrumpeer en, heeft
ti,t10olt wortel geschoten ln. het
t?if' yaarln>. na den ondergangder
.Tialiaansche republieken, nimmer een
.soldateske traditie heeft geleefd. De
bezetting heeft de fundamenteele
tegenstelling in de italiaansche poli
tiek verscherpt: het Zuiden, agrarisch,
feodaal; achtertijk, de* voedingsbodem
voor iedere Itailaansehe reactie,, is
politiek vrij; het Noorden, induslrl-
wf iï' moc,er,n» de bakermat van het
italiaansche socialisme, en. van de
partlsanenbeweging, die de geaUieer^
den zoo krachtig heeft geholpen, ataat
oog onder de bezetting. Kolengebrek
.remt den wederopbouw en de pxo-
ductJe; politieke verdeeldheid renit
ograrische hervorming, die noodlg
Om hCt VPfinflnnmiT-o 'tmAa^qc „an
t/om het reactlonnaire moeras 'van
'Zuiden' te dempen, De onzeker-
d ér is nog altijd 'geen defint-
.yredesverdrag moedigt lederen
a ''hvan extremisme aan en ln dén
Wp^ldersvleugel heeft het communls-
dan ook sterken Invloed.
titUssnhen drijft het land langzaam
r'.een chaó.*?; die dén. middenstand
{{Wanhoop brengthonderdduizeu-
.Worden betaald voor iu'hèld;' dlen
kunnen vèrrichtèn erideb'ër
dér bedrijvenb &gl nt den vorm zetUng'r poBitleven inhoud ,gi
aan'te nemen van een socialisatie vnn
het failliet.
Dit is precies de toestand, die Mus-
'solinl aan het eind van den- vorlgea
oorlog de gelegenheid gaf,-,:!:. grij
pen. op het oogënblik is dat nt..; niet
mogelijk, maar vormen van anti-so
cialistisch verzet en een vlucht naar
uiterst rechts zl3n toch al te •con
stateer en.-De, llnkervleugdl Avordt ge
vormd door socialisten ,en communis
ten. in het centrum staan de liberalen
(gedragen door 'enkele grootepoli
tieke figurenals Croce, Sforza) én de
Christen-democraten; Parri zelf komt
uit de Partij van. het verzet en geniet
een groot persoonlijk préatlge; uiterst
rechts, staat de opkomende partij lyén
den Gewonen Man, -waarin iedereen
vlucht die, door de nederlaag van het
fascisme in de knel is geraakt eh dat
zijn er; natuurlijk honderdduizenden.
Er zijn teekenen, .dat de'socialisten
de gevaren vari het marxlistische ex
tremisme beginnen in: te zien. en een
meerzelfsiandlge politiek- gaan voe
ren. De/overwlnning - van Labour Is
daar niet vreemd aan.
wèllicht? zou de LBbourregeering
haar overwicht ln Italië '(het bezet
tingsleger is voor ;«en groot deel
Britschl weten te, gébruiken,, om de
Italiaansche politiek- ;ln de= 'richting
van een gematigd socialisme "te dwin
gen. Niet ;het Engeische sociale' pro-:
gram hééft'men in Ttallë-vnóodlg,
maar W Engelsche; politièkc^tnetho-
den. wat' meer kolen,: grondstoffen
enAcredietén, een .stevige"/garantie
tegén.-. rechtschë;/' avonturen,en'het
linksche extremisme gaat. terrein ver-
iiezén.'.Engëlanci kan';dat' allemaal
verschaEfen én op dSe wijie zijn bc-
Gistermorgen is in de Groote
Kerk te Haarlem een plechtige
herdenking gehouden van de
422 slachtoffers van de Duit-
en togeftte gevraagd wordt, met sehe geschiedenis één ran de
vreivde te brengen. grootste overwinningen. Dat
Slachtoffers in kerkdienst te Haarlem herdacht Offer niet vergeefsch hun offer het grootste was, dat
H. van.Rooy OJP.M., spreken-.. «mden brengen, weten al-
J,. 1,1,Jvan ons vollezuilen zijn.Deïe de als vertegenwoordiger van ^een pjdieop den rand van
Een inOrUKweKKenoe strijders hebben' in hun beste dés illëgalitèit,zeidé jvoór zijn liebben verkeerd. Ge-
oogenblikken gedroomd van;een geest de duizenden onbekendewas dit offer niet ver
vaderland, zooals zij dat na de slachtoffers'te zien én "de lang- K vaderland is be-
bevrijding zouden wenschen en zaam groeiende nationale een- erh ^aar^n tiadden zü een
juist daarom hebben wij den heid, waarop'de bezetter zich te belaugrijk aandeel,
plicht om de donkere plekken pletterliep. Alle propaganda Van kerkelijke zijde spraken
uit ons volksleven te verwijde- had geen- uitwerking, omdat-' tenslotte ds. IC H. E Grave-
ren: Tegen een donderen ach- deze dapperen het volk be- meljer en de deken J C. W. van
sche. tyranme wier stoffelijk tergrond van ai dit bloed en waarden voor Duitsche besmet- de Wil v
overschot aan den Zeeweg werd
opgegraven. In de kerk stond
opgebaard het lijk van' mej.
iHarinie Schaft, de' eenige vrouw-
die daar werd gevonden.- ïn
haar werden gistermorgen alle
slachtoffers 'van de 'terreur, her-;
dacht. 'De Landsvrouwe zélf. gaf.,
van haar eerbied ':;yoor deze
strijders;'/blijk:, door, '.vergezeld
door^PrinsBernhard, in Haar-'
lems/oudste kérk te-verschijnen.
Dr. H. 'Wamsteker, voorzitter
van - het comité Eeregrafhof,
opende de bijeenkomst en zei-
de: Nietalleen- de gevallenen,
van het Terzet eeren wij hier,
maar ook in/liet bijzonder; de
Nederlandsche vróuwen, die van
zooveel moed,offervaardighéld
en liefde tiébben'. blijk gegeven.
Thans staanv wij hier, uit alle
provincies 1, gekomen,hand in
hand .en schouder aan schouder.
en hun dapperheid.en ,moed
zullen 'ons-In; staat stellén voort'
te-gaanin ,tiun/gwst/' 1
Daarna nam minister-presi
dent Schermerhörn hét; woord/,
en zeide: „AVij zijn hier- in dit
bedehuis bijeengekomen om.
uiting te geven aan onze'ge- - .ti.vti'.".
voelens jegens de dooden. Hun IIE KONINGIN EN PBI2*S BERNNABD (rechts vooraan) -waren Dinsdagmorgen'aantceeig *rs <2c Groote
verzet heeft-er toe geleid, dat Kdrp tc JJflrtrlct»?. naar een. - plechtige dienst gehouden 'wérd voor dé 4S£ gefusilleerde,iUegale:werkers, die
wij -ons bewust zijn., dat recht ui*! tr middag in den Eeregrafhof aan den Zee teeg tc Oiervccn werden'hygéèct.'Links 'vooraan ziet mende Mst
en vrijheid voor. immer.het deel vui^dlanttie Schaft, deAeenige- vrouw onder deze groep, wier stoffêlyk.iovèr$cKptf1nt de-berk'stond opgebaard.
- ■•kóVa.
Nog eensNiet begrepen"
KJ ADAT lr. „De Tijd" mr. J, H. de
Pont. een gewaardeerd Jurist, zich
ln een rustig betoog tegen ons ar
tikel „Niet begrepen" had gekeerd
waarin wij het ontslag van rechts-
vervolgens van den lanwachter
Van Wijk door den Bljzoadcren Raad
van Cassatie aanvielen zijn enkele
conservatieve dagbladredactles onsv:
op den hals gesprongen om waar te
maken, dat wij eigenlijk een Dultsch
systeem aanbevelen („Recht ist
Voiksempfinden"). Gaarne hadden"
wij het betoog van mr. De Pont hier
afgedrukt, maar de papïersltuatie laat/
dat niet toe. WIJ gelooven evenwel,
dat het wenscheUjk is, op hét geval
nog een keer terug te komen, omdat
de tegenstanders óf (mr. De Pont)
onze opvatting misverstaan, óf (de -
redacties der. Nationale fil.C., van
Slaet op den Trommele, eet.) er op
uit zijn schoeve voorstellingen Ingang
te doen vinden. :ij.
Voorop stellen wij, dat wij ten aan-
zien van het antwoord op een vraag
als: „Was de landwacht een corps ln.
Duitschen dienst?" inderdaad waarde.?,
hechten aan de opvatting vair ons
volk. Dat volk heeft met die land-
wacht ten nauwste kennis gemaakt en
zijn rechtsgevoel reageert op uiterst
ondubbelzinnige wijze op de gestelde
vraag. WIJ zijn er zeker van, dat ook
Van Wijk zelf geen seconde heeft be
twijfeld, dat hij, door tot de land-/;
wacht toe te treden/ in 's vljands
dienst ging en dat hij van de beslis-
sing van den Cassatieraad verbaasd
heeft opgekeken. Indien het niet de
bedoeling van het rechterlijk werk
is* den Inhoud van'een algemeen be-
slaand oordeel binnen het kader der
wetgeving të loodsen, vragen wi}/ons
af, wat die bedoeling dan wèl mag
zijn. Het is ons niet bekend,-of de nu
zoo luidruchtige bladen destijds, toenf.-/-
de Hooge Raad door een paar be-ó
faamd geworden arresten art. 1401/
B. W. tot ver buiten zijn oude gren-.
ten toepasselijk maakte, daarmee
baan gevend aan een communis opi
nio, tegen deze „volks empftndliche'V
rechtspraak protest hebben aangetee^
kend.
Belangrijker is. het, vast te stellen. r
dat de Nationale R.C., in overmaat -
van Ijver den. procureur-fiscaal van
slordigheid" betichtend, blijk geeft 1 -
al evenmin, te begrijpen, waarotn het/:
gaat als „Slaet op den Trommele".
Het is niet zoo, dat de BijzCndere
Raad van Cassatie mét'verdriet hééft
moeten concludeeren tot een -„non
possumus'T toen hU .Van Wijk wild«
veroordeelen, wijl de 'dagv'aarding//
foutief of slordig wee gesteld. Neen,/
de procureur-fiscaal heeftstellig/;.
geen seconde overwogen, dat de Raad/
na 'n zéér aanvechtbare' I n t e rp ré-.:|/
tatie van het begrip In dienst*/;^
dat begrip ;zó6 zou vernauwen; dat
v. Wijks geval er buiten kwam -te jj-ï
liggen. Die Interpretatie wasnieuw, .v
noodeloos, ln strijd met 't algemeen
rechtsgevoel. Welke was 7 zij- dan? f//
Deze: wij erkennen, dat de land-/;
wacht onder, commando van Rauter
stond, maar om tc welen ln wiens
dienst de landwacht was, kijken wij
niet naar den maiL'ctte beveelt, maar
naar de strekking-* van de bevolen
taak. Welnu, dié -taak wak; .hetcher-
mlhg' Vah 'dè' Nêiférlaödsétö'-iwatËBir^^
ordè,. .en - dus - -hoeu# poc»3s -«^r-4öö|'
landwacht was een „gemengde" raak,.y'k
althans geen „Duitsche dienst". Men. y
vergeve ons, dat wij dit belachelijke
haarkloverijvinden. Vaat ataat lm: •-
mere, dat R a ute r op elk.door hem
gewenscht oogenbllk de opgedragen
taak kon wüzigen en dat geen. Ne- ^,-'i
derlandsche instantie -daartegen iét*.;//
kon doen. Vaat ataat, dat de ;:-,;openr.'|/:
bare orde", die - de landwacht ."hand-
haaf de, een. volkomen Duitsche orde
was, waarvan de handhaving geen///
Nederlandsch belang diende. Vast
Btaat, dat letterlijk alles wat' ,deze;/
landwacht op bevel van Rauter deed,kjl
dwars tegen Nederlandsche belangen/7/
inging: vinden van Joden en onder-
duikers, spieden naar radioluiste
raar*. naar valsche P.B.'s, naar wa-
penbezlt, naar overvallers van dlstrl-
butiekantoren. Dat Is,/ wat de alge-
meen gehate, verachte, door leder:
(óók om zijn naam) als;door .en. door/7/
Dultsch beschouwde landwacht voor/ri/
onze Nederlandsche zaak heeft: g®-; -
presteerd. Waarom dan dat, kramp
achtige geredeneer om Van Wijk
onder zijn.„Duitsehen dienst" uit: te
praten? Als hier van een zóó evident
verzuim in de dagvaarding sprake
was geweest, gelooft dan iemand, dat
het Haagscbe Bijzondere Hof er glad
overheen zou hebben gekeken?, ot
hebben wij Inderdaad te doen: met -
onwezenlijke spitsvondigheid, die: er,;/
zich niet ombekommert, - of zij het
rechtgevoel krenkt en een woorden
spel stelt ln plaats van een :rechtsbe-
deeling? A propos: neemt de Bijzon
dere Raad van Cassatie het stand-/;.-
punt in, dat een Nederlandsch corps, 7
straks benut bh de bezetting van.
Duitschland tot handhaving van de
openbare orde in dat land. ,>tn Duit
sehen dienst" IsT./t;-:;J
Sf«; JX h
STUDENTEN IN OPSTAND//;
Gistermorgen zijn. tién leden
van de R.K. studentenvereeni-
ging „Sanctus Virgilius" mt/
Delft'het .gebouw -van het ge-'/
westelljfc arbeidsbureau aldaar,
binnengedrongen, dat tenge-ó
volge van de Jodenstaking, nu -
vijf Jaar geleden; door de Duit-/
schers van de studentenvereeni-,
ging was onteigend. De studen-
ten sloten den aanwezigen-por—:;
tier op, hingen het vaandel van
de vereeniging uit eri weigerden
den ambtenaren den toegang
tot het gebouw. Daarna greep//
de politie in en verwijderde de//
voor het gebouw aanwezige stu-:f
denten- De in het gebouw aan
wezige studenten werden gear-
resteerdi In den middag, zijn ze
weer op vrije voeten gesteld-
Schaatsenrijders bijeen
De jaarvergadering van den
KNSB hectf doen blijken,, dat er héél//
wat meer clubs In-'t bijzonder/uit^.
Friesland achter het- bestuur sUan'
dan aanvankelijk de indruk was./De;
vergadering besloot een /commissie
van vijf te benoemen (mr.' Beerman.
Knoppers, mr. Wesseling,Henhy/én.:/;
Wesséloo).. om reorganisatieplannen
voor te bereiden.
.'/De KNSB-voorzitter mr. Eecen lasr.n
een/brief voor van de /regeerings-
commissie voor.' .zuivering van de
sport,1 waarin werd meegedéeld, dafc
er niet de minste aanleldlng bestond
tot het nemen van eentgen maatregel?
tënaanzien van den bondsvoorzitter,^
omdat diens goede vaderlanderschap
onomstootelijk vest stond: De verga-7
dering was het er mee eens, herkoos^'
de aftredende bestuursled^ 'mfj^K
Eecen, jhr. mr. Lamnn Trip eii< Witt,*
benoemde in de zuiveringscommissie
van den KNSB jhr. mr/Repelaéró
