Millioenennota, een milliardennota
kracht
van
beg
naar
Wieringermeer weer een polder
Geweldige achterstand
Onze huishouding
cijfers
n
VRIJ, ONVERVEERD
eee
jMuLs
ing der
uitgaven
nieuws
Regeeringsnofa
in Tweede Kamer
Effectenregistratie
Nadeelig saldo
1.812 miilioen
Wederopbouw
kan beginnen
Volkspartij op komst
„De" Nota
'm
j■■f'-i''■.■r- '5'v
^W-^i
redactie en adm eendrachtswkg
ROTTERDAM, TELEFOON 25430 (3 UJNEN)
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PER KWARTAAL 14.- LOSSE NUMMERS t 0.10
Bankier; AMSTERD. BANK TE ROTTERDAM
Giro 1153 ten name van Amsterdamsche Bank
ADVERTENTIES EN INLICHT IN GENDlENSTl
SCH1EDAMSCHESINGEL No. 42. ROTTERDAM
TELEFOON NOS. 27839 241B5 84158 w 84388
ADVERTENTIES UITSLUITEND TELEF. 24155
INLICHTINGENDIENST UITSL. TELEF 24158
VIJFDE JAARGANG No. 219
Onafhankelijk Dagblad voor Rotterdam en Omstreken
VRIJDAG 14 DECEMBER 1945
De Minister van Financiën heeft de in de Troonrede
aangekondigde nota betreffende den toestand van 's rijks
financiën bij de Tweede Kamer ingediend. Dezemiliioeneo-
nota dient ter inleiding van dc ontwerp begrootiug voor
het tweede halfjaar 1945, waarvan de stukken binnenkort
zuilen worden aangeboden.
Gezien den geweldigen achterstand hij de administratie en de on
zekerheid ten aanzien van vele kosten, wènscht de minister deze be
groeting slechts te beschouwen als een oefen-begrooting en als een
hulpmiddel om de administratie weer geleidelijk aan in beproefde
comptabele banen te leiden. Daar h« in dit verband de normale en
grondwettelijk voorgeschreven behandeling niet wel mogelijk acht,
legt h|j haar alleen ter informatie aan de stalen-generaal voor. Bil
afzonderlijk wetsvoorstel verzoek# de minister de noodzakelijke mach
tiging voor deze begrooting tezamen met die voor het eerste half
jaar 194S en de nog noodzakelijke suppleioire begrootingen voor 1945
en vroegere dienstbaren alsmede de daarop aansluitende middelen,
wetten vast te stellen.
Belastingen
van financiën van voorlichting zul
len dienen. Voor aile organen, wel
ke naar verwachting binnen vijf
jaren kunnen verdwijnen of be
langrijk kunnen, worden ingekrom
pen, zal een liquidatieschema wor
den opgesteld. Met het oog op de
sterk gestegen personeelsuitgaven,
is ook een op de hoogste efficiëntie
gerichte reorganisatie van alle per-
soneelformaties ter hand genomen.
5. Met inspanning van alle
krachten zal worden gepoogd het
begrootingstekort- binnen verant
woorde grenzen terug te brengen,
voordat een einde zal zijn gekomen
aan de deflationistische tegen-
stroomtng, die op het oogenblik de
inflationlstische werking van het
begrootingstekort in belangrijke
mate opheft. Deze deflationistische
tegenstrooming is een gevolg" van
den verkoop tegen practisch con
tante betaling van goederen welke
in hét buitenland op crediet wor-
- dén gekocht- -2u -ï 1".., --- 1
6. Als. onderdeel van de nood
zakelijke reorganisatie der rijks
administratie is de voorbereiding
van een centrale vermogensrechte
lijke boekhouding voor het rijk; met
crediteuren- en debiteurenadmini-
Voorts worden in de nota eenige
belangrijke plannen aangekondigd.
1. Op het gebied, der belasting
heffing zyn maatregelen van drie
erlei aard te verwachten.
a. Speciale heffingen, welke zullen
worden gebezigd voor de dekking
der uitgaven wegens geleden oor
logsschade en voor de vermindering
der staatsschuld. De eerste en be
langrijkste dezer heffingen, de. ver-
mogensaanwasbelasting, is in ont
werp gereed en .is in studie bij de
belasting-adviescommissie- De voor
bereiding van 'een heffing in eens.
is ter hand genomen.
b. Afschaffing van de vennoot
schapsbelasting en van de ver-
mogens belas ting op lichamen en
vervanging door resp. een minder
drukkende overwinstbelasting en
een z.g. winstgerechtigde- belas ting
alsvoorheffing op de inkomstcn-
belasting. Doel dezer belastingher
ziening is de belemmeringen voor
een ontplooiing van een gezonde
ondernemersactiviteit weg te nemen
en Nederland aantrekkelijker te
maken voor de vestiging van nieuwe
ondernemingen, hetgeen op den
duui tot een stijging van het nati- stratie ter hand genomen.
oS&le inkomen en van de belasting'
opbrengsten zal leiden.
c. Herziening van de al0emeene
omzetbelasting, gepaard gaande met
een vermindering of vrijstelling van
deze heffing op noodzakelijke levens
behoeften, invoering van eei
weeldebelasting, verhooging van de
successierechten en van de schen
kingsrechten,
2. Het streven zal er op gericht
zijn de uitgaven uit den gewonen
dienst tedekken uit belastingen
en voor den buitengewonen dienst
te putten uit binnenlandsche be
sparingen en buitenlandsche lee
ningen. "Voor de uitgaven op den
buitengewonen dienst staat de mi
nister het systeem van meerjarige
begrootingen voor. De opstelling
daarvan zal in nauw overleg moe
ten geschieden met den dienst van
het nationale plan, welke de re-
geering voornemens is in:het leven
te roepen.
Nationaal budget
3. De staatsbegrooting zal In het
kader moeten worden geplaatst van
een té ontwerpen nationaal budget,
dat de raming bevat van het te
verwachten volkslnkomen, zijn
bronnen en zijn besteding. Aldus
zal er naar gestreefd worden om
ook budgetair de zienswijze tot uit
drukking te brengen, dat de pu
blieke financiën niet als een op
zichzelf staande grootheid, maar
als een Integreerend bestanddeel
van de volkshuishouding dienen te
worden beschouwd.
4. On» een zoo efficiënt mogelijke
bested.ng der overheidsgelden te
waarborgen, worden thesaurie-in
specteurs opgeleid, die aan de ver
schillende ministeries zullen wor
den gedetacheerd en den minister
De stijging der uitgaven is voor
een vrij aanzienlijk deel te wijten
aan de personeelsuitgaven, die
(met inbegrip van de wachtgelden
en de pensioenen) in het geheete
jaar 1939 274 millioen bedroe
gen en voor het tweede half jaar
1945 345,5 millioen..
Weliswaar zijn de Ioonen en sa
larissen in overheidsdienst sedert
1939 met ongeveer 25 pCt. geste
gen en komt een belangrijk deel
der nieuwe uitgaven voor reke
ning van de ministeries van oor
log en marine, doch anderzijds is
dè stijging ook een gevolg van de
sterk - toegenomen overheidsbe
moeiing en van het vaak ineffi
cient functionneeren van het be
stuursapparaat.
Dit bestuursapparaat was op
het moment der bevrijding reeds
sterk in omvang toegenomen en
wel voornamelijk door de volgen
de oorzaken:
1. de noodzakelijke vervanging
van gedeporteerden en onder-
gedokenen;
2. de mogelijkheid, aan velen
door goedwillende chefs gege
ven, om door een rijksbetrek»
king zich voor deportatie- of
dergelijke maatregelen te vrij
waren;
3. het feit,dat men, voorgeven-
Grickschc tragedie
beter op,, toen de Engelsehen de
royalisten steunden en dat waarlijk
niet omdat zij In de royalisten bete
re waarborgen zagen voor de demo
cratie, maar omdat een royalistisch
Griekenland, door een financleele
need? vcor den oorlog waren de spits met Londen verbonden, gemak-
'egensïclllngen in Griekenland tra- ketijker te schikken ts ir. het impe-
glsch genoeg: groote armoede op het rfale machtssysteem van Engeland
•and en in de siad.' Daarboven de d^n eon revolutionair Griekenland,
dictatuur van een kleine, financieel dat vrij zeker een grootere mate van
macht.ga groep,bekroond door een nationalistisch, zelfbewustzijn zou fcoo-
monarchfe dJe, van buiten afdoor
Engeland ingezet, als verzwaring
diende van het staatkundige deksel,
deze papinlaansrh© pot moest
De toestand is eerst wat opgehel
derd toen Labour aan het bewind
kwam. Dé financieel© en militaire
dient houden. De oorlogsverklaring rtjT1
MiiMaï'nl .IMW rt, Z O™*. dls «won democraten
ohnl dreer de tegenstellin
gen naar den achtergrond cn zoo
lang de strijd tegen Italic gunstig
verl ep bleei de positie van den dic
tator Motaxas solide.
r liet ingrUpen van DuitschJand
maakte een einde aan de sneressen
en de r;;et verdiende nederlaag werk-
in dubbeie m6te ontbindend. De
royalisten een fraaie naam voor
wat tn feite niet veel neer Is dan
ren me: het bankkapitaal gelieerde
gekeerd was, werd nu op de roya
listen. uitgeoefend. De koningskwes
tie is verdaagd: het plebisciet daar
over zal eer3t In 1948 plaats vinden.
Een meer democratisch getinte reg-e-e-
ring zal de verkiezingen voor het ko
mende voorjaar voorbereiden. Am
nestie heeft een paar van de groot
ste machtsmisbruiken van die. roya
listen- r echtgezet
De toestand blijft nog altijd moei-
cfllcicrscamarlua trachtten de JUK- De Dardanelles In de nabijheid
cvcrhar.d te behouden, maar de Ule- gelegen van den Griekschen archipel
vale strijd, die immers eers: begint vormen eer. der punten, waar het
nalat het officieele leger met zijn Angelsaksische en Russische machts
rangen en standsvormen van het tco- systeem Ln boring kan koir.en. De
neel is verdwenen, bracht mee, dat nieuwe regeering zal waarborgen
bet volk naar voren kwam met zijn moeten geven, dat zij zich niet van
elschen. Revolutionair-getinte organ!- het een© machtssystecm emancipeert
satles, nog voor de Dultscbers u!*. om voor het andere te opteeren. De
Griekenland verdreven warer., be- democratie zelf, uit den burgeroorlog
gonnen al den burgeroorlog; na de geboren, moet gezuiverd worden van
bevrijding braken zij Vos met alle de wraak, die telkens onrust baart,
denkbare wildheid. In de Elns-Enm- het tegendeel van democratie en ten-
comb!natie (het een de politieke het slotte moet de republiek de armoede
ander de militaire organisatie der re- te lijf gaan. Vee! zou voor Engeland
publikeincn) drongen de oofamunlsten. en voor Griekenland gewonnen zijn,
vastbesloten machtspolltlcl als over- als 'de band tusschen Londen en
al, naar voren. Waar het niet snel Athene behouden bleef er. de finan-
genoeg ging deinsden zij voor ge- cleele steun waarop het land tot nu
wcldmaatregelen in de democratische toe dreef, werd voortgezet, maar nu
liga zelf niet terug. Dat werd er niet ln nieuwen vorm, een socialistische.'
de Duitsche opdrachten niet
te kunnen uitvoeren met het
bestaande personeel, door de
Duitsche instanties gedwongen
werd meer personeel in dienst
te nemen, welk personeel men,
na afloop Van de taak, uit
overwegingen sub 2 genoemd,
heeft aangehouden;
4. het vervullen van tijdelijk noo-
dige taken, na welker afloop
het nieuwe aangenomen per
soneel niet werd ontslagen;
5. het vervullen van blijvende ta-
ken bij nieuwe takken van
staatsdienst, ten deele overge
nomen van de gemeenten;
6. het vervullen van taken, ont
staan door den normalen groei
van bestaande takken van
staatsdienst
Een en ander deed een overmaat
van personeel ontstaan, waarbij
de daling van de prestatie per
hoofd echter toch den schijn kon
wekken,alsof ieder nuttig werk
verrichtte.
De erfenis.
Bij het aantreden van -dit kabi
net vond het, behalve de erfenis
op personeelsgebied, die de bezet
ter had achtergelaten, een omvangr
rijk apparaat door het Militair Ge
zag in .het levén geroepen ter ver»
vulling van écn aanvullende be
stuurstaak en van allerlei- opspo-
rings-, bewakings- cn hulpdiensten.
Ook hierin school veel inefficiën
tie. De taken, waarmede dit appa
raat was belast, waren aanvanke
lijk echter volledig onmisbaar.
Eerst in den loop van het tweede
halfjaar kon met de liquidatie,
Tesp. overdracht -daarvan aan de
normaio civiele, resp. militaire
instanties een aanvang worden ge
maakt
Ten slotte heeft de huidige re
geering ten behoeve vande ten
uitvoerlegging van, haar program
zich in vele gevallen genoodzaakt
gezien, nieuw personeel in dienst
te stellen.
De beoogde snelle liquidatie van
alle overtollige en de reorganisatie
van alle onmisbare personeelfor-
maties zal zich zeker in de komen»
de begrootingen weerspiegelen.
Een andere groote groep van uit
gaven op den gewonen dienst
wórdt gevormd door-de Lecnings-
schufdverplichting-en. Hierin
schuilt ook de mogelijkheid van
een toekomstige verlichting van
het staatsbudget, waartoe de mi
nister doelbewust aanstuurt op
een lagen rentestand voor over
heidsschuld, terwijl dc aflossing
der schuld, voor zoover niet door
bijzondere heffingen in eens te be
reiken, naar zijn meening, 2ich
over een zeer lange periode zal
dienen uit te. strekken.
Minister Lieftinck.
Tegenover het tekort van deze
autorisatie-begrooting vertoont de
kasbegrooting een overschot, dat
nog aanmerkelijk hooger belooft
te worden dan de raming. Dit
overschot is te danken aan twee
omstandigheden, n.lï den verkoop
tegen practisch contante betaling
van goederen, welke'in het buiten
land op crediet werden gekocht
en voorts de omvangrijke stortin
gen bij de rijkspostspaarbank en
den postcheque en girodienst."
De eerste omstandigheid vormt
op dit oogenblik een krachtigen
deflationistischen ..^tegenstroom,
welke de inflationistische- werking
van het budgetaire i-deficit in be»
langrijke mate opheft. Budgetair
gezien is dit geën iblijvénde om
standigheid, integendeel op korten
termijn dient de rcg'eering er reke
ning mede te houdqh, dat het op
nemen van buitenlandsche credie-
ten zal verminderén-en dat zelfs
met de aflossing, -^g^rvan een be-
jgin dient té worden gemaakt. Dan
zal de tegenpost van. deze uitga
ven óp de ontvangsten, sterk ver
minderen.
Intusschen laten deze credieten
en -de geldsaneering op dit
oogenblik-de regeering eenig-cn tijd
om orde op zaken te stellen. De
minister geeft de verzekering,' dat
hij dezen tijd zal uitbuiten en met
inspanning van alle krachten zal
pogen, voordat de deflationisti
sche werking, die van deze facto
ren uitgaat, zzijn opgehouden,
het budgetaire deficit- binnen ver
antwoorde grenzen terug te bren
gen.
De geweldige taak van weder
opbouw, waarvoor de regeering
staat, maakt voorshands-een hoog
uitgaveneïjfer noodzakelijk. De
buitengewone uitgaven dragen
Er heerschte gisteren een
drukte van belang: op de ter
reinen van de fa. Muller en Co-
aan de Jobshaven, want drie
passagiersschepen waren tegelijk
uit Londen aangekomen. In de
eerste plaats de Batavier II, die
de eerste groep van repatrieeren-
den uit Indi'è, nl. 81 personen op
vaderlandschen bodem terug
bracht. Zjj hadden deel uitge
maakt van een groep van eenige
honderden personen, die met de
„Orantes" uit de Oost waren
teruggekeerd. Het ministerie van
Verkeer en Energie, de Rijks
verkeersinspectie, het Ned. Roode
Kruis en de Repatrieeringsdienst
te Rotterdam hadden uitgebreide
maatregelen getroffen. Er ston
den 4 autobussen en een tiental
taxi's gereed om de menschen
naar him resp. families in het
land te vervoeren. Voor hen, die
nog geen onderkomen hadden
wordthotelruimte gereserveerd.
Voorts was nog binnengekomen
de .Mecklenburg" met 250 Ne
derlands che kinderen aan boord
benevens een groot aantal Neder-
landsche militairen en de
„Oranje Nassau" met Neder-
landsclie marinemannen, die
allen hun Kerstverlof in Neder
land zullen doorbrengen.
Gevolgen van den oorlog
(Van onzen parlementairen redacteur)
De 2e Kamer heeft Donderdag
middag besloten de regeerings-
nota volgende week Dinsdag
avond en Donderdagavond in be
handeling te nemen.
Volgorde van behandeling;
Kabinetsformatie, Londensch
beleid, rechtskracht, wetsbesluit,
richtlijnen bij benoemingen,
loon- en prijspolitiek, gebearte-
nissen in Indië, politieke delin
quenten. Indien de komst van
dr. Van Mook volgende week de
aanwezigheid van den minister
president in de 2e Kamer zal
verhinderen, is het mogelijk, dat
in de volgorde nog verandering
wordt gebracht.
evenwel in hoofdzaak een afloo
pend karakter. Ter dekking hier
van zal een voortgaand beroep
moeten worden gedaan op de be
sparingen, -die nu reeds min of
meer gedwongen door de geldsa
neering medehielpen een kasmid
delenoverschot van beteekenis té
scheppen.
Onder de effectenregistratie
zullen vallen alle binnenland
sche fondsen in den ruimsten
zin van het woord, alle buiten
landsche fondsen binnen het
koninkrijk en die buiten het
koninkrijk, waarvan de tegen
woordige bezitter ingezetene
van het koninkrijk is. Alle ge
noemde effecten moeten in de
macht van de afdeeling effee-
tenregistratie worden gebracht
hetgeen geschiedt door depo
neering van de coupon- en di
videndbladen bij een inleve
ringskantoor. Deze inlevering
is thans reeds mogelijk.
Voor het eerste halfjaar van
1945 is destijds geen begrooting
ongemaakt. Die over de tweede
helft wijkt af van vroegere. Op
grond van de regeeringsmede-
deeling," volgens welke op den
buiten gewonen dienst zouden
komen de uitgaven der oorlog
voering, de noodhulp en de
steun bij den herbouw en- het
op gang brengen van bedrijven,
is deze autorisatiebegrooting
gesplitst in gewonen en bui
tengewonen dienst.
■Over den geheelen dienst ge
rekend bedraagt het credit
van;
uitgaven: 1
middelen:
zoodat met een
nadeelig saldo
van
moet worden gerekend.
"Wij noemen enkele van de
nadeelige posten ln den „gewo
nen dienst". De nationale schuld
bedraagt 309.2, oorlog 242.0,
openbare werken 32.9, sociale
zaken 64.2, Huis der Koningin
0-8 en van Hooge colleges van
Staat 1.3.
f 2.451 millioen
f 639 millioen
f 1.8X2 millioen
(Van onzen specialen verslaggever.)
Op den vijfden Augustus vlei het
laatste zand uit den Iaatsten grijper
in het dijkgat. Het gat was geen gat
meer; de Wieringermeer was weer
een meer. Toen was het nog zomer
en de vlaggen wapperden van het
hooge poldergemaal De Lely en in
de stille nauwe straatjes van het
doode stadj'e Medemblik, trouwe
wachter aan de poort van wat in de
oorlogsjaren de graanschuur van het
westen is geweest. Er was vreugde
als in de dagen, dat de eerste dyk
om de Wieringermeer werd gesloten.
Thans is het winter geworden. De DE DEUR IN EET BOSCE. Tusschen het dorre kaalgeschuurde
gure wind jaagfc over het vlakke Ne- bout zjjn de -weggeslagen stukken van vèrverwy&erde boerderijen
derlandsche landschap, maar in de blijven liggen.
verte zijn de vlaggen boven het oude 1
stadje reeds zichtbaar. Want Dins- rij afgebroken en langzaam glijden bijeen geworpen met landbouwwerk-
dag.is de Wieringermeer voor de groote brokken in de eindelooze tuigen en onbruikbaar huisraad,
tweede maal 1b de fcorte geschiede- p™te rechte voren, waarin het £SaS
nis polder geworden. .Honderd vier- habhetende waien rustig voort 'Sr op dit SfwSSS
entwtntig lange dagen hebben de srOTjmt als wasbet.rummer buiten nu nog de .6j;ur ïan hangt,
dertien groote pompen het water de kluisterende boorden getreden. In tarwe weer boven den grond
naar buiten de dijken geperst; ruim de siooten. staat het water op het staan. De vette klei, welke het water
800 millioen kubieke meters water, goede peil. Wat elders te zien is, is heeft btnnengespoeld, zal het land
waarvan er 600 door de gaten in de door slechte terreinvorming aan het ten goede komen, en zooals in het
dllken nanr binnen waren gestroomd land gebonden, doch dat vloeit strata Ncordwestelijh deel van den poider,
en de rest uit de lucht kwam val- normaal weg. gnit^ventrg hoerde-
len, werden weggewerkt en sedert De eerste indruk üHJft dus bene- WEnden weer in'de schuren worden
Dinsdagmorgen negen uur is het den de werkelijkheid, de tweede gaat g,2r;t, en -zuiicn naast de schuren
peil in den polder weer 5 meter er ver boven uit. Zoo ver het oog weer woningen komen te staan. Op
beneden - N.AP. reikt ziet het-de hooge zwarte rie- den langen, langen duur zullen zelfs
rm-vir,ffArmpp-r dus we er ten daken van de kolossale koren- de dorpen weer herrijzen, hoe vol-
Hr^, ouvattingen schuren schijnbaar onaangetast bo- komen ?e nu ook met den. grond
WnSf dL atet^nauw ven het, niet eciis alt«d kale, land- gehjk zlm gemaakt
Men neme dat met te - SChap, en behalve door de zand- Als lange linten slingeren zich de
Toen na een bocht in den weg de Rrauwe tóeur en door de geweldige vrijwel onbeschadigde wegen door
polder plotseling, voor.ons lag, was t schiint het landschap zich ^et land. Nog mogen zeniet be-
steHlng^n wij de groote ^aepM dere zyde ven den dijk te onder- zuUen breken nu de dool is inge-
sen zagen, die vrijwel overal g P 5Cheiden. vallen, te groot is, Doch over enkele
de grauwe velden stonden. De vlag- dagen zullen de vele wachtenden
genweelde hadden wij achter ons ge- bengn o0ic per voertuig hun met ongeduld
laten; voor ons lag een dor, ruig Doch treedt niet nader! dan ziet verbeide ladingen naar het hart
landschap. ge dat de rieten daken, ais inland- van den polder kunnen brengen.
».n te 7<en het dok niet veel In schc woningen op houten staken Dat beteekent ook in het centrum
v/ierinaermeer In den hoek bij hoog ln de lucht zijn geheven; dan van de Wieringermeer het begin
ÏS5P mPt hEi centrum riet ge. dat de hoornen de doode van het wederopoouwwerk, ln. het
Medemblik, welke met het staketsels zijn, waarvan het woe- gebied, dat door velen het zwaarst
van de Wieringermeer het begin
het laatst is drooggevallen, staan lende ^r~te7'de "schors tot op het geteisterde in ons land wordt gë-
nog groote plassen op de ui.gcstrekte hee{t weggeschuurd; ge ziet de noemd, op een stuk grond, waar
velden, en waar zij zijn wegge- mej. Wier begToelde steenklompen, Hollandsche boeren een stuk werk
stroomd, zUn de. onmeteülkë Jjspla- weike eertijds do muren vormden hebben geleverd, dat voor het werk
ten,op het land.b'Ajven liggen. Doch van bakkersovens en arbeiderswo-van.de Ingenieurs, die het wonnen;
de randen van de. siooten zijn ningen, door het water op een hoop niet heeft onder gedaan. -
Inden „buitengewonen
dienst" vallen op landbouwher-
stel 370.5, subsidieering N.V-A.
en HARK. 73.5 en overheids
bemoeiing met distributie- en
prijsregeling 391.
Fusie tusschen links
en centrum?
De Secretaris van de Studie-com
missie, gevormd door verschillen
de politieke partijen en groepen,
schrijft aan het A.N.P.:
Er is overlegd tusschen de be
sturen van verschillende politieke
partijen (de S.D.A.P., de R.K.SJP,
de C.H.U., den V.D.B., de C.D.U.)
en het bestuur van de N.V.B., het
geen gevolgd werd door. gezamen
lïjke besprekingen met delegaties
van een deel dezer partijen, be
nevens enkele groepen.
In Augustus, September en Oc
tober werden afzonderlijke inlei
dende besprekingen gehouden, die
openhartig en in goeden geest zijn
gevoerd. Er werd o.m. terugge
grepen op ervaringen uit de ille
gale periode.
Het werd in deze besprekingen
gewaardeerd, dat de N.V.B. de
methode van overleg heeft geko=
zen en niet is ingegaan op het ver
langen van een minderheid van.
haar leden, die aanvankelijk de
stichting van een nieuwe partij
wenschte. Het gesprek met de
partijen afzonderlijk wekte de ver
wachting, dat gezamenlijke onder
handelingen van de S.D.A.P., den
V.D.B., de C.D.U,, een deel van
de Chrïstofoorgroep en de N.V.B.
uitzicht konden openen op de vor
ming eener nieuwe partij.
De besprekingen hebben op 8
December geleid tot principieele
overeenstemming ten aanzien van
de-, politieke grondslagen en de
waarborgen, welke voor een der
gelijke samenwerking moeten wor
den gesteld. Enkele andere princi
pieele problemen zijn nog in dis
cussie.
Aan de samenwerkende partijen
en groepen zal een kort program
van beginselen van een te stichten
nieuwe, socialistische volkspartij
op breed en grondslag worden
voorgelegd, alsmede een ontwerp
urgentieprogram, wanneer daar
omtrent in de Studiecommissie
overeenstemming zal zijn bereikt.
Het voorloopige resultaat van
het werk der commissie opent de
mogelijkheid van een gunstige ont
wikkeling. Bovendien mag worden
aangenomen, dat' een breedere
kring in -de verdere voorbereidin
gen kan worden betrokken en dat
de uitvoering -der plannen in de
N e derlhhdsciie politiek het bëg in
2ou beteekenen van 'n nieuwe pe»
riode. Dat hierdoor, niet het minst
onder velé jongeren, die in 1946
voor het - eerst, naar de stembus
gaan^een nieuw élan en een groote
toewijding voor het openbare léven
zullen worden gewekt, is de ver
wachting der commissie;
De Engelsche reg-eeringsmotie
over de Anglo'-AmerÜtaansche over-
eenkomst werd met 345 tegen SB stem
men in het Lagerhuis goedgekeurd.
Te Landen .wordt de, ontvangst
bevestigd van een nota der reg-eering
van Iran, waarin zij de onml-ödellijice
terugtrekking van. allé., geallieerde
troepen verlangt.
Op zijn reis naar Moskou is de
Amertkaansche minister van buiten
landsche zaken. Byrnes, op het vlieg
veld Orly bij i'arijs aangekomen.
GEEN GEGEVENS
De ontvangsten uit hoof
de van intergeallieerde
scheepsexploitatie zfjn by
de behandeling van de mil
lioenennota, wegens gemis
aan gegevens, buiten be
schouwing gelaten.
Een tegenvaller
„Nota omtrent een. aantal punten
van Regeerlngsbeleid" is de doop
naam van het Staatsstuk, door de Re
geering aan de Kamer voorgelegd,
niet: Nota omtrent het Regeerings-
baleid. En inderdaad: dit stuk, hoe
interessant hier en daar dan ook
vooral fcn zijn feitelijke mededeelin-
gen over den toestand tn Indonesië!
doet niet meer dan te hooi en te
gras Regeeringszaken toelichten, zo-n- 1
der nochtans ook maar iets weg te
hebben van een tot een belangrijk
geheel afgerond document. Integen
deel: hoofdzakelijk ts deze nota een.
teleurstelling, al zat niemand willen,
tekortschieten in respect voor de ar
aan bestede moeite of in bewondering
voor de zinswendingen, waarmede
in talrijke passages om kernkwesties
wordt heengedraald. Wie gehoopt
heeft, dat het kabinet-Schermerhoru
allereerst de politieke nadoelen, ont
staan doordat over de formatie nim
mer het volie daglicht heeft gesche
nen, in de Nota door een scherpe en
volledigeuiteenzetting zou opvangen,
komt bedrogen uit: de schaarsche
volzinnen over de formatie brengen,
niets nieuws. Wie ondersteld heeft,
dat de Regeerlng haar feijk op de
toch ganschelljk nieuw geworden po
sitie van Nederland tusschen de mo
gendheden zou openbaren, legt na
lezing de Nota verdrietig terzijde:
over de buitenlandsche politiek zegt
zij niets,. Wie gemeend heeft, dat de
Regeering de ai zoolang beloofde no-
ta-Gerbrandy in haar uiteenzettingen
verwerken of daaraan, toevoegen.
zou, ziet zich teleurgesteld: de vtjf.
jaar Londensch-Nederlandsch beleid
komen niet ter sprake en de nota-
Gerbrandy Is blijkbaar nog altijd niet
gereed. Wie de mededeeli-ngen der
Regeering over de Indonesische kwes
tie leest, voelt stijgende spanning en
hoopt te zullen hooreri, welke na de
besprekingen van Singapore de „lijn" -
der Hegeering is: de nota deelt mede,
dat om redenen van staatsbelang
dienaangaande geen gedetailleerde -
(blijkbaar ook geen niet-gedetailleer
de) medeüeelLngen kunnen worden
gedaan,
Wie gedacht mocht hebben, dat hfj
thans zouhooren, hoe de Regeertng
over het annexatie-vraagstuk denkt,
moet zich troosten met de karige me-
cedeeling, dat dit probleem ,,in recht-,
streeksch overleg met de groote mo-
gendheden" 'moet worden behandeld;
omtrent de inzichten, die de Regee
ring te dezer zake heeft, verneemt
hij niets. En wie me enen mocht, dat
de zichtbare en voelbare tegenstand
tegen, den maatregel van den. mi
nister van Binnenlandsche Zaken toi
maar-vast-opheffen van de „staking**
of schorsing van een 1500 ambtenaren
de Regeering voorzichtig zou stem
men, verneemt niet zonder schrik,
dat de heer Beel met zijn ambtge-
nooten overlegt ten einde voor de on-
der. .'..hen - fessorteerendé personeelen
een soortgelijke regeling tot stand te
brengen! j
zoo mist dus dit Staatsstuk ellre
„groote lijn" en het zal dan ook geen;
openingszet kunnen zijn voor een
„groot" politiek debat in de Kamer,
Het is een in menig opzicht lezens
waardig stuk; maar het heeft geen
ondergrond. Een knap stuk; maar het
mist elke bezieldheid en dus elke
•bezieling. Een degelijk stuk: maar.;
niet een. dat de Kamer en het volk
een helder uitzicht geeft op de plan
nen der Hegeering tot „vernieuwing"
van ons volksleven, een woord, -dat in
öe no*a evenmin voorkomt als bij
voorbeeld Let woord socialiseer ing"
of „nationalisatie". Natuurlijk kan de
Regeering al deze lacunes •- dekken,
al deze tekortkomingen afwijzen door
ze te endosseeren naar den doopnaam
van het stuk: het ging om „een aan-
tal punten van Regeerlngsbeleid**»
niet om het Regeerlngsbeleid als ge
heel, niet om de grondslagen, en niet
om de belangrijkste punten van het
Regeerlngsbeleid. Toch was het beter
geweest, indien de Regeering: haar
eerste belangrijke schermutseling met
de Kamer door een principieele nota
had ingeleid. Iedereen weet, dat zulk
een schermutseling politiek „gevaar
lijke" kanten kan hebben, doch waar
toe als een kat om de heete brtj
heer.loopen in plaats van de groote
lijnen nu maar eens scherp door te
trekken? Wellicht heeft de ontstaans
wijze der Nota haar inhoud ongun
stig beïnvloed. De lezer krijgt het ge
voel, dat er vele vulpennen voor ln
beweging zijn gekomen en dat de -
„laatste hand" zoo er een is ge
weest heeft nagelaten er den gloed
en de persoonlijke kleur aan tc ge
ven, waardoor eens De Geer's nota's
een bijzondere reputatie genoten.
Slechts één opmerking verraadt de
hand van „den baas", van Schermer-
hom zelf: het is dc voor hem typee-
rende en n3ar hu verontschuldigend
zegt. „ongewone" opmerking, dat
Dreos en hij hoezeer terecht!!
gestreefd hebben naar een team,
welks leden elkaar vertrouwen, een
..mcnsclielijke zijde" der fortnatie,
die la de gegeven omstandigheden
„van het grootste belang" is.
Wij laten de Nota overigens voor
zichzelf spreken, afgezien van een
commentaar op de financiccl-ccono-
mische en sociale paragrafen. In de
komende weken zal er aanleiding zijn,
hier en daar ecjt Onderdeel van het
stuk van dichterbij te bekijken. Het
„team" van Schermerhom zal Let in
de Kamer nog wel eens zwaar te ver-
doren hebben. Dat Is niet erg zoo
lang het zich maar niet laat afdrin-
gen van de taak die het aanvaardde:
de grondslagen tc leggen voor het
herstel, en streep er onder!
de vernieuwing van ons vader-
land!
INDEELING DEE NOTA.
Ziet het cog op de bijzondere
omstandigheden is de nota eenigscins
anders opgezet dan normaaL Zij is
verdeeld in drie deelen:
A. JTen -uiteemetting con de uit
komsten der dienstjaren 1940 tol en
ti'rt 1944, zoowel wat betreft het
geldelijk beheer in Nederland als
in Londen.
B. Een schets van den desolaten
financicclcn toestond aan het eind
van het eerste halfjaar van 1945,
onderverdeeld dat stand va»
's Eijks kas per SO Juni 1945, de
openingsbalansper dien datum
en de kasbegrooting voor het j
halfjaar 1045.
C. Dg normale autorisatie-bi
ting van uitgaven cn inko4.
voor het tweede halfjaar 1945
Rectificatie.
Op onze bonnenljjst voor
tweede helft van de dertiende pe-,;
riode (9—22 Dec.) staat a
vermeld C 36 3 1 melk ln
vanC a,35. Dë bon;<a
eenheid turf1 geldt uitsluitend tvi
het noorden des lands.^