Omeeniiieuweprogressieve
Internationale
ANDERSON
De toekomst van Europa
D*
Mijn naam is
Europa doorgeknipt
Het probleem Duitschland
Frankrijk, hét hart
van Europa
Bij de oud-onder grondsche pers
W
Nieuwe Internationale
piiÉiiiiiiMnimmiiiiifiBiiimiiiiiiiHi|iiMaiiiMiMniiiiiiiiiKiiiw
'm
De eerste romans
\E Westersche techniek heeft
den mensch ateeds grooter
macht gegeven. Ze hééft hem ook
- in Staat gesteld voortdurend groo-
tere eenheden te organiseeremDe
legers van Napoleon overtroffen
die van Caesar, maar ze verdwij
nen weer in het niet bij de raillioe-
nenmassa's van den eersten wereld
oorlog, die nb^iüet eens eea tota
le "oorlog was. .y'-\
De macht balt zich samen in
groote lichamen; wat niet den om
vang heeft van een continent, .telt
niet meer mee. Amerika, het Brit-
sche imperium. Rusland en China
beheerschen de wereld. Daartus-
schen ligt Europa, door de historie
geadeld ea onherroepelijk verdeeld
machteloos exercitieterrela voor
politieke krachtmetingen, het nieu-
we Balkangebied in de nieuwe we
reldordening. V
Het is weer een duidelijk voor
beeld van wat Trotski eens noemde
de ,;wet van de ongelijkmatige ont-
wikkeling". Juist omdat de landen
van Europa vóór 1914 de wereld
behéerschten, juist omdat vóór
1914 Europa de wereld wès, ls het
thans onmachtig' zelfs maar een
eervolle tweede plaats tusachen de
nieuwe wereldmachten te herove
ren. Want de Staten, die een zoo
glorieus verleden achter zich heb
ben, zijn' te trotsch om iets van
hunsouvereiniteit af te staan, en
daardoor blijft het continent Euro
pa een wenschdroom. De organisa
tie der Veréenigde Naties komt-aan
dit gemis niet tegemoet. In die or
ganisatie zijn continentale en mini-
v male -macïitenJbf j .elkaar; gèpakt^eh
de Invloed der minimalè,waartoe
ook 'de splinters van Europa hoo
ren', wordt door den aanwas van
het aantal kleine nog geringer.
Deze oorlog heeft d0 tendens om dc
macht in groote lichamen samen te
ballen, versterkt; en, in afweer daar
tegen. Is ook het streven naar Euro-
pcesche binding toegenomen. Een
uiting daarvan is het boek. van. Ha
des'). waarin een federatieve opbouw
van. Europa wordt bepleit. Het boek
is goed geschreven, bet bevat veel aar
dige karakteristieken, en nog meer
juiste organisatorische suggesties. Het
geeft met andere, woorden een interes
sant schema voor eea Europeeschen op
bouw. Maar daarmee zet meteen mijn
bezwaar in. Want het probleem Euro
pa is niet in 'de 'eerste plaats een or
ganisatorisch probleem, het is voor al-
les een psychologisch probleem;, het is
een zaak van toegepaste sociaal- 'of
volkerenpsychologie; anders gezegd:
het is Ju eerste instantieeen politiek
probleem. T
TTET continent Europa is op het oogen.
a blik nog niet aan de orde. Voor de
Europeesche staten zelfs maar, over
vereeniging konden denken, hadden de
reeds bestaande continentale Groote
Mogendheden de schaar in Europa ge
zet. Het probleem van de Europeesche
unificatie Is thans onverbrekelijk ver
bonden met het verloop van de kracht
meting der wereldmachten.-.Op het
oogenblik dat Hades zijn boek schreef,
kon men dit tot in onderdeelen nog niet
zien, maar reeds toen kon men weten,
dat Europa alleen kan opgroeien in de
beschermende schaduw hetzij van Rus
land, heuU van Amerika. Daarom
heeft Europeesche politiek haar zin nog
niet verloren, want. ligt de eene helft
van Europa vastgenageld in de Russi
sche^ invloedssfeer, de andere is nog
vrff zich te bewegen, zich te organi
seeren en het voorbeeld van die andere
zou een krachtige steun kunnen wor
den voor de Europeanen aan den over
kant van de demarcatielijn.
Het beginsel van; Federatie is inder
daad het eenig mogelijke. Het spaart
historische gevoeligheden, het komt te
gemoet aan provinclaalsche vooringe
nomenheden. die inmiddels onherroe
pelijk versteend zöö.-cn schept niette
min de mogelijkheid van een levens
krachtig orgaan. Maar..levenskrachtige
organen worden niet van boven af ge
schapen als modellen uit de Meccano
doos; ze worden geboren, groeien op
.en krijgen hun vorm in den strfjd ora
het bestaan.
Men moet niet een schema maken
en daarna een taak zoeken, die in dat
schema *>>u passen: men moet omge
keerd uitgaan van een concrete taak.
die de Europeesche staten slechts in
gemeen overleg tot een goed einde kun
nen, brengen. Twee problemen dringen
zich naar voren. De vrede moet ge
handhaafd worden en daartoe moet
Dultschland worden bewaakt. De wel
vaart van Europa moet georganiseerd
worden en daartoe moet Duitschland
op een of andere wijze in het wereld
verkeer, worden ingeschakeld. Deze
.twee taken zouden op zichzelf beke-
De wedergeboorte van Europa,
Leiden, E. J: Brill. 1945.
ken, een grootea vormenden Invloed
uitoefenen, de Europeesche federatie
zou er zicha:h.w. aan' kunnen optrek
ken. De staten, dieDultschland begren
zen. .beschikken over een' natuurlijke
waakzaamheid; tam legers'idiei- eQc bp
zichzelf genomen.;; geenï-bëteekenis.hèb-
ben, zouden, .samengesmoltèn, een - be
wakingsfactor van beteekenis ztfn
Maar ook hier dringt déTpólitteké 7rea
liteit .den droom opzij, Het-zUn op.het
oogenblik dë7 ;,grooten'V?die,<te bewa
king verrichten en de. kleinere mogend-
heden, zullen eerst aan bod komen als,
de tegenstelling tusschen de .groeten
hetzij is afgenomen, (want ze bewaken
meer elkóar dan Dultschtand). hetzij
dermate is toegenomen, dat de grooten
de "kleinen in hun wapenformatie gaan
betrekken.
DE federatieve vereeniging van Euro
pa ls'niet alleen een politieke, ze
is ook een economische noodzaak. De
politieke positie van "Europa is zoo
slecht, wijl het continent economisch
zoo .achterop is geraakt. Hier staan we
onmiddellijk voor hét 7 probleem
DintschlantL TerwijL de-on de rllnge. con
currentiestrijd de overwinnaars tegen
elkaar ophitst, isDuitschland de prooi
die hen-.vereenigt-.-'v:'-.
.Maar met die opvatting kan men niet
volstaan'. Europa wordt geen continent
tale macht,, zoolang In zün midden
Duitschland ligt, als een vermolmde
plek. als een centrum, dat krachten
verslindt.
Men moet Dultschland of grondig ver
nielen, of grondig verbouwen. Het eer
ste is onmogelijk, omdat we den psy
chische kracht daartoe \toch niet be
zitten; het is ook oupractisch.'omdat
we de werkkracht en de levenskracht
van deze zestig miHioen niet kunnen
missen. Blijft over de herbouw, die
op directe wijze met de geestelijke her
scholing is verbonden. De Duitschers
zUn koppig, maar vlijtig; het is een
volk, dat men alleen met arbeidsthera-
pie geneest. "We moeten" nen voor het
hér^ïr,^rhttc1^roba*ilh teTSVerke n:pa att
den arbeid, dien ze voor ons moeten
verrichten, zullen ze hun schuld afme
ten. De wederopbouw 2ou bepaalde we
gen moeten bewandelen: de nadruk zou
van de zware.industrie, bakermat van
de bewapening, verlegd moeten worden
naar de lichte industrie, bron van de
verbruiksgoederem die Europa too
dringend noodig heeft.. Maar we moe
ten ook vermeden, dat Duitschland de
werkplaats en "dus toch weer het
krachtscentrum van Europa wordt. We
moeten niet zelf hetwerken verleeren.
Die contröle dwingt btfna planmatige
organisatie en deze planmatige reor
ganisatie van Duitschland zou het be
gin, kunnen worden van een economische
vervlechting der Europeesche staten.
dle^-gezamenHlk de coniröle over
puitschland uitoefenen. De democra
ten kunnen die taak niet verwaarloo-
zen, zonder zich in hét oog der Duit
schers te biameeren. Na vier jaar na-
tlonaal-socialisme is het Duitsche volk
voor socialistische experimenten rUp.
Terugkeer tot een ongebreideld privaat,
kapitalisme zou slechts hun verachting
voor de democratie vergrooten.
AL deze plannen blijven echter in de
schema's steken, als dc poliUeke
problemen, die hurt In den weg staan*
n«t\ worden opgeruimde En het groot
ste; probleem ls Frankrijk.
■::£jyóór1914 hadhet Fransche volk den
last van. groote mogendheid: al met
groote moeite getorst. .De eerste we
reldoorlog had het in: feite verloren;
het was er slechts doorheen gekomen,
doordat-Engeland en Amerika-het uit
geputte Frankrijk over den eindstreep
sleurden. De fictie van de victorie van
1918 drukte zwaar op de Fransche po
litiek;, ze dwong den staat: opnieuw bo
ven zyn,macht te leven en „overal in
Europa te zijn" w terwijl hij nergens
sterk kon zlln. zelfs niet aan de MagL
notl'inie. De nederlaag van 1940 moest
in dit 'volk een veel heftiger trauma
veroorzaken, dan het geval was bU een
klein volk als het onze en 'het ant
woord op. den schok luidt: de Gaulle,
dat wü zeggen 'n hernieuwing, die in de
eerste plaats de Internationale positie,
het politieke, en militaire aanzien van
Frankrijk, ten goede moet komen. Hét
is een vrfj gefc/ceerde politiek, één die
de biiinenlandsche verhoudingen van
Frankrijk' verwringt. maar die en
dat is ergert— ook de Europeesche
verhoudingen verstoort.
.Frankryk is geen groote mogendheid
meer, en elke poging van dat land, om
boven zijn machtte levenmoe t zich
op den .-kortenduur "al bitter wreken.
Dc eenfge Oplossing uit; dit gevoelsdi-
lemna bestaat nlerJn, dat Frankrijk er
van afziet.'zelf vUfaé mogendheid te
zijn." maar al zijn krachten aanwendt,
om Europa tot vijfde mogendheid te
organiseeren. In een geconfedereerd
Europa-zou Frankrijk zeker het leider-
schap toe vatten: het is de grootste,
het Js politiek en cultureel ook de rijp
ste natie; van Europa, het is het éenige
Europeesche land met de traditie van
groote mogendheid. Als aanvoerder
van Europa, door de anderen vrijwil
lig met de hiding belast, zou het de
hegemonie geschonken krijgen, die het
thans zoo krampachtig nastreeft. Ge
steund, door de - macht eo.het .prestige
van het geconfedereerde Europa; zou
Frankrijk op de wereldconferentie het
gezag krligen. waarnaar het thans ver-
geefs hengelt
De oplossing is niet eenvoudig cn
men kan de ontwikkeling ook niet aan
de Franschen zelf overlaten. Zou hier
nu de Vereeniging van voorstanders
van Europeesche federatie, de „Euro
peesche Actie".' die Hades voorstaat,
redding kunnen brengen? Ik geloof bet
nauwelijks. Zoo schematisch als de op
zet is van de „Europeesche federatie",
zoo schematisch is de opzet van de
„vereeniging", Groote veranderingen
moeten berusten op groote ideeën,
maar groote ideeën worden alleen wer
kelijkheid, als ze zich weten om te zet
ten in maatschappelijke krachten.
PEN vereeniging van Europa zou een
zoo groote wijziging zün van den
hlstoriszhen loop der zaken, dat ze,
goed doorgedacht, een revolutie naby
komt De nationale, egoïstische tradities
zijn. ten nauwste met de reactkmnaire
kapitalistische tradities verbonden. Ré-
voltfi; tegën de eene",-beteeként een
breukmet de andereJ: Revolutiesont
staan alleen. Indien maatschappelijke
groepen zich met het: grondprobleem
er van ver eenzelvige ii. Anders gezegd:
het ideaal van een vereenigd Europa
zal eerst tot de massa's spreken. Indien
het 't ideaal van een sociaal en cultu
reel vernieuwd Europa is. Men moet
die vernieuwing niet afleiden van de
..vereeniging", maar juist omgekeerd:
de vereeniging afleiden uit dé sociale
en cultureele \émieuwlng. Niet op het
schema.moet' de aandacht vallen, maar
op de krachten, die: het realiseeren
moeten, op de politiek- dus.
T Eeh:federaöéf7EüBopatka^
men als in de voornaamste landen van
Europastroomingen - ontstaan.- die het
streven naar federatie 'inhaar practl-
sche polltiek hebben opgenomen.- Een
federatief schema 'is daarvoor, veel te
schraal: er mo^t een veelzijdige socia
le. economische en cultureele politiek
ontworpen worden, die staatkundig
maar dat is slechts ééh facet van de
politiek in een federatie uitloopt.
Eerst indien in alle Europeeschè lan
den een gelijksoortige, politieke stroo
ming ontstaat, die op aïle problemen
Van het dagelilksche politieke leven
gelijksoortige antwoorden geeft, eerst
als er een Europeesch verbond komt
(Van onzen corres
pondent).
•-pE midden van we-
i reldconferenties, op-
bouwplannen en revo
luties, die eigenlijk
B - wegens het ruimtege-
brek in de klanten
maar nauwelijks kun
nen plaatsvinden, zrjn
er in Zweden andere
problemen aan de orde.
Eén der gewichtigste
ls wel dat der familie
namen. De moeilijk
heid zit hem hierin,
dat vrijwel alle Zwe
den één van een twin
tigtal namen hebben.
Ongeveer 10% van de
menschen heet Ander
son, Ericson, Johanson
of Peterson. Anderson
spant de kroon. In het
Stockholmschc tele
foonboek alleen komen
er circa 5500 voor. Al
die Andersons staan
niet naar voornaam,
maar naar beroep,- ti
tel of functie gerang
schikt. Weet men al
leen de straat en het
huisnummer, dan zit
er niets anders op dan
36 bladzijden.telefoon-
boek afzoeken. En dan
loopt men nog hetri-
sico; dat er twee of
meer.op hetzelfde
adres wonen. Alleen
lieden Anderson in den
gids. Met vrouwen
wordt het nog moei
lijker. De meeste staan
onder „juffrouw" of
„mevrouw" gerang
schikt. Heeft iemand
nu een meisje ontmoet
dat Anna Anderson
heet en wil hjj haar
telcfoneeren - zonder
haar adres te kennen,
dan zal hij er een paar
dagen voor moeten ne
men om ze allemaal op
te belien. Nog gecom
pliceerder wordt het
als hijzelf, laten wij
zeggen Carl Peterson
heet.
Zegt Hi} dan aan de
telefoon tegen mej.
Anderson: „V spreekt
met Carl Peterson. Ben
ik gisteren met U uit
geweest f' dan bestaat
er een groote hans dat
van RclUkcezlnde politieke partijen.
Kost da Europeesche eedachle voor de
massa leven. Want dan is er een
we^ins, die deze eenheidsgedachte
waarlijk in beeld brengt, door de een
heid zijner gedragingen. Niet op de
Pan-Europa-bewcging van Koudenho-
ve-Calergi mo-et men zich inspireeren,
maar op de Socialistische Internationa
le. De, kracht van het internationalis
tische gevoel is zeer vaak onderschat.
Het is dén van de drijvende krachten
in de moderne politiek, ook nu uog -
want ook teleurgestelde gevoelens oefe
nen grooten invloed uit.
Is er kans op eea soortgelijke
Internationale- of Inter-continen-
tale of alleen maar „Europeale"?
Wie weet. De illegale beweging in
de verschillende landen heeft, on
der den druk van 'gelijksoortige
ervaringen, gelijksoortige idealen
ontwikkeld. De democratie heeft
een .actieven zin en een socialen
inhoud gekregen. En wat het be
langrijkste is. een nieuwe gene
ratie mei een, overeenstemmend,
type is naaf voren gekomen. Hier.
en daar zien we zelfs het begin
van een nieuwe leldersgroep.
Evenals de socialistische Interna
tionale destijds beschikt ze over
een aangrijpende traditie die
van het ondergrondschc verzet. En
zoo'n traditie is noodig, wil de
nieuwe beweging het élan krijgen,
dat haar dynamiek verschaft.
Indien men deze menschen bijr
een kon brengen op een politiek
program, op een practische ge
dragslijn, indien men door middel
daarvan hen tot een eenheid van.
optreden zou kunnen brengen, zou
men een beweging geschapen heb
ben, die het Europeesche ideaal be
lichaamt en wat racer ls in
de verschillende landen tot poli
tieke realiteit maakt.
In een tijdschrift of weekblad,
dat de politieke gedragingen der
verwante groepen belicht, critl-
seert, leidt kortom, zou de poli
tieke richtlijn, het program/uitge
werkt kunnen worden.
Zoo zou de Europeesche Bond
uitgroeien tot een bond van ener
gieke, progressieve democraten.
Een strijd voor een federatief
Europa ls dus veel meer dan een
actie voor een staatsrechterlijke
correctie. Eerst op de basis van'
een sociaal-politieke omwenteling
vaD Europa kan een Europeesche
eenheid ontstaan. S. TAS.
hebben een naam met
het woord „ilnd", b.v.
■idee meekrijgt,
nieuw gekozen
het beroep weten ls'; namen. Linden zijn
ook niet voldoende; er zeert- jlti trek. Zeker
staan b.v. 200 timmer- 5%. van'alle menschen
ncel
De
ze hoewel se de ver-Lindberg, Lindblom, naam moet door een M
keerde ie Ar toch met TJndqvist (qvist speciale commissia jj
„ja" antwoordt, omdat twijg). worden goedgekeurd, g
ze met een geheel an- Tot zoover het. pro- Iedere week publicee-
deren Carl Peterson bleem. Ntt de oplos- ren de couranten een B
naar den bioscoop is sing. Iedere Zweed Ijjst van goed- en af- g
geweest. heeft het recht gekre- gekeurde namen. Voor- jj
Naast de -sons, die gen om zijn naam te beelden von goedge- g
algemeen worden aan- veranderen. De nieuw keurde name» zrjn: g
geduid met A:son, te kiezen naam moet Nolnhammer, Natter- fl
J:son, enz., hebben de echter nog niet voor- mo, Eiserbrand, Mei-
Zweden een uitgespro- komen. Kan iemand tors, Cedebjer. Af ge- W
zelf geen naam beden- keurd werden daaren- g
ken, dan kan hij naar tegen: BomboJoram, H
een bureau stappen, Crisman, Gaylord en S
tonar hij voor een Rubens. What is in a
klein bedrag een origi- namet H
ken voorliefde voor
bloemen- en boomen-
||j| |T'
jTÖN hoeft er zich niet ongerust over
ie maken, dat <I-e {fDrke Netfier-
kwidsdhe roxmm na den oorlog, niet zooi
teriigJcomeri. Hep jongste wenkvan dea
roniati_ en toóneelschrljver A.der»
Hertog,' genaamd"- Sybreoh Willem». :i
■rioch-ter, zet de tiradfitie voort. Het fa
het verhaal van een Amsteridaimsohe
lcoopvrouw, die in het begin van de
löde eeuw de gevreesde raadevrotrw:
van Koning Ohfristiaon H ■vaxi:-
Denemarken (A. W: S!Jt>haffs Uitg.,.;.
Mij.). Met Snlhbetje schreef mevrouw
A. O lossen-Korifv de geschiedenis van
een Unksch ineieje. De schrijfster woonde -
op Uife, toen diet nog een eiland waa
en deze rom-an is haar diehuut (N.V.
Amsterdamsobe Book_ en Con^n-tmy-
De Vlaamsdhe lettenkwnde verloor een
gevoetlig en mensdhelijk verteiJer met
Lode Zielens, die in Antwerpen by een
V LonfiplofYfng werd gedood. HJj ver
wierf Ijjekendheid door zUn roman
„Moefcter, waarom leven wij?", döt be
kroond w*ard met den driejaarlij'k^chen
Staatsiprijis voor het Vteameche proza.
Zijn laatste boek. de trilogie Alles
wordt betaald, had hij toen juist vol
tooid; liet werd (Elsevier, Amsterdam.
Brussel) ki één deel uitgegeven. Met
genoegen maken we hier no*? melding
van een herdruk: n-.l. Jfourlts Dekker^
Oran-Jc.trilogie (Querido, Amsterdam),
een respectabele poging om de betee
kenis van. WiMem van Oranje In cm
historisch verantwoorden oxnném vast
öe leggen.
