Den Duitschers een vlieg (tuig
afgevangen
De novelle in Hét werk van
Theun de Vries
Zuivering onder Indonesische
oppositie tegen Sjahrir
VAN MEEGEREN EN DE
„VERMEERS"
Hoe de Difoga-421
ontstond
Prijscontrole op glas
en aardewerk
Boeiende „literaire kamermuziek"
*r-fIEUN DE VRIES, dichter, essayist, „publicist", romancier, kende
I men, vóór 1340 althans, nog; maar slecht ais novellist. Toch mag
dit aspect van zijn schrijverschap niet worden verwaarloosd; want de
novelle troetelkind der literaire fijnproevers, meer dan van het boeken
koopend publiek," levert vaak de bestekansen voor een aatenr, die,
door alle levensstroomen en -'roomingen bewogen, op concentratie
aangewezen is ten einde de onafzienbare stof te kunnen ordenen cn
beheerschen. In Theun do Vries leeft de drang tot het algemcene, bet
glgantesk veelvormige, het maatschappelijke overkoepelende: de lite
raire symphonic; maar daarnaast boeit hem de literaire kamermuziek,
het genrebeeld, de verstilde miniatuur.
OVER den uitslag van den 'strijd
tiisschen deze beide tendenzen
zal de toekomst moeten beslissen.
Voorshands signaleert men in „De
tegels van de haard" (1941) niet"
alleen een boeiende aanvulling van
de Wiardakroniek, waarvan tot dus
verre twee deelen verschenen zijn
(..Stiefmoeder Aarde" en „Het rad
der Fortuin"), maar ook een bewijs,
voor de superioriteit van den .klei
nen" - vorm boven den „grooten"
(waarbij men niet uitsluitend aan
omvang hoeft te denken), zoodra
bet .herscheppen van jeugdherin
neringen aan de orde is. Zonder de
kwaliteiten der boerenromans te
willen miskennen, dient men vast
te stellen, dat In deze „tegels" met
liefdevolle détailleerlng méér van
een jongensleven is neergelegd dan
déér uit hoofde van den tech
nisch en opzet ook maar bij bena
dering mogelijk was. De beste no
vellen uit dezen bundel („Heksers--
huis" „Doodenmaal", „Vrijers om
Fokje" en vooral het ronduit mees
terlijke „De tegels van de haard"),
laten de tweedeellge kroniek a 1 s
geheel beschouwd - achter zich
hoewel de opmerkzame bêoorriee-
laar daar v>h nog genoeg episo
den aantrof, die zich in stilistisch
en beeldend opzicht met de „te
gels" meten kunnen. Maar de kro
niek was In wezen de evocatie van
gen tyd, met stérk soclaai-criti-
Gchcn inslag deze novellen daaren
tegen .zijn vooral als autonome
kunstwerken geslaagd niet In den
zin van aesthetische oefeningen,
maar in dier. eener strenge en soe
pele vormgeving, aan indlvidueele
belevenissen opgelegd. Ket ontwa
ken van een jeugd, binnen het los
geschetste kader van de ontwikke
ling eener familie, vindt men zel
den zoo Indringend beschreven als
In deze chronologisch gerangschik
te schetsen, die een roman vervan
gen Autobiografie? En In welke
mate? Dat ls een probleem, dat ons
bezig hoeft te houden. Zooveel 5s
zeker dat de schilders aanleg van
den Frieschen jongen Wilt TJaar-
da, als „alibi" voor den literairen
aanleg van den auteur, geheel in
stijl is met de voorname terughou
ding, waarmee deze uiterst per
soonlijke stof benaderd is.
Oorlogsproductie bijesn
De Laars (1945), waarin men De
Vries' novelltstlsche oorlogspro
ductie bijeen, vindt, doet, literair
- gesproken, maar weinig voor „De
tegels van den haard" onder, het
geen des te meer lof verdient, om-
da t bet probleem der vormgeving
hier op veel groot er moeilijkheden
stuitte. Daar de jeugdherinnerin
gen, in serene verstorvenheid 'pen-
staand voor den retrospectieven
beschouwer, waarbij het nasidde
ren der sinds lang overwonnen
emoties zich haast vanzelf naar
het rhythme der literaire herschep
ping schijnt te voegen hiér de
actucele,. met verontwaardigd pro
test beladen indrukken uit den bc-,
zettingstUd. Daartegenover de dis
tantie te kunnen bewaren, die voor
het tot stand komen van een kunst
werk nu eenmaal strikt noodzake
lijk is, is niet ieders métier.
Theun de Vries is hier bijna
steeds In geslaagd. Hoe gemakkelijk
had hy niet tendentieus of goed-
of larmoyant kun-
V X)R DE VROUW
kiET de vliegende, vrouw is een
1 nieuw modeprobleem ge
schapen. De keus wat de
kleeding betreft meet beperkt-,
blijven tot het maximum-ge
wicht aan bagage dat den pas
sagiers van een vliegtuig is toe
gestaan.
'De. „mannequins der lucht"
(zie het plaatje) geven op dit
gebied een voorbeeld. Zij spelen
het klaar om in de koffers een"
nen worden verwijt, waaraan
alleen ..Mijn dochter" niet geheel
ontsnapt, waarbij evenwel in aan
merking dient te worden genomen,
dat in dergelijke verhalen over
Duitsclie terreur, die tevens aan
klachten zijn, zich behalve het
wikkende cn wegende bewustzijn
van den schrijver ook een uiter-:
aard iets minder kieskeurig re
lief bewustzijn uitspreekt. Als ka-
leidoskopischc samenvatting van de
bezettingsproblematiek worden de
ze novellen evenzeer gekenmerkt
door volledigheid, maar de behan
delde onderwerpen als door moe
dige menschclijkhcid, getrouwe do
cumentatie en hjer en daar boeiend
IntrigespeL Ook waar de' onthut
sende feitelijkheid een tijdlang
zwijgt, zooals ln het zeer sugges
tieve, hopeloos berustende „Aus-
weis", bespeurt men de dreiging van
wat wy allen aan den lijve hebben
ondervonden: Alle aspecten komen
aan de beurt, arbeidsinzet en con
centratiekamp, onderduiken en il
legaliteit, landverraad ensociaal
conflict. Als glansnummers noem ik
het omvangrijke, tijdens den oor-
THEDN DF. VIIIES
log apart verschenen „W.A.-man",
dat een waarlijk voortreffelijk vol
gehouden levensbeeld ontwerpt van
de „rablat geworden Kleinburger",
nergens gechargeerd, ondanks den
onvennijdelijken satijrischen bij
toon en met een scherp oog voor
sociale psychologie; en het rauwe
„Nieuwjaar": 'n eplscde uit De
Vries' verblijf ln Amersfoort. waar-
In de beruchte Joseph Kothdlia den
doodendanst voordanst in een
schier visionnalre sfeer van ver
schrikking, roet de simpelste, zake
lijks te middelen opgeroepen.
Liefdesverhalen
ZONDER de formeele gesloten
heid en de „eenheid van plaats
en tijd" van de beide andere bun
dels is „Eros ln hinderlaag", waar
in ook enkele zwakkere ver.ialen
zijn opgenomen, tot een Iets min
der overtuigend specimen van dit
novellistisch talent geworden. De
jaren van ontstaan loopen nogal
uiteen, hetgeen den Inhoud wel af
wisselend maakt, maar daarnaast
ook wat ongelijkwaardig er. hetero
geen, ondanks het gemeenschappe
lijk onderwerp: de Erus. Toch ls
ook deze bundel, als geheet, niet
te versmaden. Het phenomeen der
liefde wordt vaak ln maatschappe
lijk verband gezien: als katalysator
van veranderingen als stooc tot
vernieuwing, of als tragische vol
trekker van het noodlot aan een
schijnbaar hecht in zichzelf geves
tigd menscheüjk bestaan, l inte
ressante Shakespeare-lmpressle
.Bruidegom ln September", vooral
ook stilistisch te loven, is naar mijn
meening de meest essentiec' winst
van dit boek; daarnaast verdienen
Zaterdagmiddag heeft baron-De Vos van Steenwijk officieel afscheid
genomen als president der Eerste Kamer. De scheidende en de komende
voorzitter (Trof. Kranenburg, links) werden, in drub gesprek gewikkeld,
door den fotograaf vereeuwigd
Tegenstanders «onder
achtergrond
De appositie had nog meer pijlen
op haar boog dan wijIQ ons eerste
artikel opsomden. Ook tegen de uit
levering van Japansche soldcfTCn aan
het geallieerde opperbevel verzette
zij zich.. Haar mecGt woedende aan
vallen deed zij evenwel op de onder
handelingen met dr. Van MoorC. Zij
verklaarde, dat de Hollanders slechts
tijd wJllen winnen, dat ril den kolo
nialen toestand willen herstellen en
niets anders doen dan militaire voor
bereidingen treffen. De welwillende
verklaringen .van schermerhorn en
Van -mook waren slechts bedrtegUjke
-afleidingsmanoeuvres, die de-warerbe-
doellngen moesten verbergen. Als
bewijs hiervoor haalde men o.a.' de
beschouwingen aan, die de heer Bfr-
lonje geruimen' tijd iir-,;Het Dagblad"
te Batavia publiceerde en welk "blad
met Nederlandscb regeeringsgeld op
de been gehouden werd. Was het niet
erger dan onnoozel, dat Sjahrlrizieh
zoo bij den neus liet nemen? Was de
minister-president eigenlijk zelf geen
Nica-handlanger? fluisterde', men.'. Een
aantal Jonge officieren van de T.R;L,
het republikéinsche leger, die onder
den indruk van deze agitatie - geko
men waren, stelden.Malakka en.Soe-
bardjo ten slotte eigenmachtig ln
vrijheid, waarop spoedigTéen. staats
greep volgde, die: echter mislukte. De
voornaamste verklaring -hiervoor; is.
het feit,, dat Malakka, die raèt' zljn
groote oratorische talenten een min
of meer trozkistisch programma'.ver
dedigt; geen. georganiseerde partij
achter zich heeft. Hij heeft een: op
portunistisch hondgenootschap geslo
ten met een aantal, andere oppor
tunisten, voor hetmeerendeelavon
turiers, Japansche collaborateurs-, en
corrupte lieden die zich alleen maar
van de macht meester willen maken
in de hoop,; daar groote voordeelen
van te zullen kunnen genieten. Onder
de groote volksmassa heeft" hij niet
'veel aanhang, wat trouwens reeds.veel
eerder bleek, toen een groepje Jonge
I, socialisten hem arresteerde'en opsloot
zonder dat dit tot reacties onder de
bevolking aanleiding gaf. Men is thans
bezig zijn medeplichtigen op te spo
ren en op te sluiten. In regeerings-
kringen noemt men dit ,,de groote
zuivering" en SJahrir's: medestanders
verwachten van hem, dat hij thans
eindelijk eenige ondubbelzinnige voor
beelden. zal stellen. Het schijnt, dat
hij daarbij zoowel op den steun van
den legercommandant Soedlrman als
op de medewerking van Soekarno zou
kunnen rekenen, sjahrir ts echter
een man met eindeloos geduld en.
een zachtmoedlgen'aard, zoo dat som
mige republikeinen twijfelen of hU
de noodzakelijke zuivering tot in al
haar consequenties zal aandurven.
Dit zuiveringsvraagstuk staat thans
dan ook met de kwestie van de kabi
netsreconstructie ln het middelpunt
van de republikeinsche belangstelling.
De Masjoeml elscht portefeuilles op
voor liberale en conservatieve figu
ren uithaar kring. Hiertegen heeft
vermelding: het archaïseerende
\,De tooneelspeler" en het meeslee-
pende circusverhaal „De tijgers".
De pre-historische fantasie waar
mee de bundel opent,' is niet onge
slaagd, maar lijdt eenigszius onder
de hier vrijwel onvermijdelijke on
verenigbaarheid van moderne vi
sie ..en primitieve gemoedsbewegin
gen. - S. VESTDIJK.
Sjahrir zich nog steeds schrap gezet
Maar de eenige manier om een einde
te maken aan de dictatoriale vol
machten van Soekarno Is de vorming
van een nieuwe regeering, die op
zco breed mogelijke basis rust, Sjah
rir zal moeten kiezen of deelen. Er
bestaat eenige kans, dat dit zal ge
schieden voor de aangekondigde com
missaris generaal uit Nederland naar
Batavia komt.
PIETER 'T HOEN
Smit 'Co. heeft het
druk
De motorsleepboot Thames' is ln
het begin van de week na een ver-
blilf van zes en een halve masnd la
het buitenland, in Maassluis terug
gekeerd, Ruim vier maanden heeft
de sleepboot - te Queenstown op star
tion gelegen en hulp verleend aan
het canadeesehe stoomschip High
Park en het Deensche s.s. Virginia.
In Mei vertrok de Thames van
Queenstown naar Alexandrfë en
bracht het beschadigde Nooreche
tankschip vandaar naar Gibraltar.
Van Gibraltar ging de reis naar
Galveston ln Noord-Amerlka, waar
het Zweedsche tankschip sveaborg
werd opgehaald en naar Malmo ge
bracht. Tenslotte bracht tie Thames
het beschadigde Noorsche tankschip
Austvanger van Oslo naar VHssin-
gen. Naar verluidt zal de sleepboot
over 10 12 dagen reeds weer uit
varen. L. Smit Co/s Internatio
nale Sleepdienst heeft het druk,, tal-,
rijke opdrachten staan op het pro
gramma, zoodat alle sleepers slechts
korten tijd ln de thuishaven kunnen
vertoeven. Alleen de Zwarte Zee ert
de Hudson maken hierop een -uit
zondering. Eerstgenoemde sleepboot
ligt reeds maanden aan de fabriek,
waar ze een. algeheele revisie onder
gaat, terwijl de Hudson in de' thuis
haven wordt opgeknapt.
Hoe de verkoop naar Duitschland tot stand
kwam
Geen grondstoffen voor nieuwe
proeven
Naar aanleiding van bet faillisse
ment van chn kunstschilder Han van
Meegeren, dia met zijn „Vermecrs"
ln het binnen- en buitenland de ge
moederen der kunstcritici zoozeer
in beweging wist te brengen, had
het AJU*. een .onderhoud met den
kunstenaar, .die zich liet bewegen in
groote lijnen te* vertellen hoe voor
het eerst ontdekt werd dat een van
zijn „Vermeers" niet echt was cn
hoe dit tenslotte tot gevolg had, dat
thans door dc Justitie een ondcr=
zoek wordt Ingesteld naar zijn ande
re „lide eeuwers".
Alle ,,Vermeers" verkocht
„Ik had", aldus de schilder, „vijf
zoogenaamde „Vermeers" geschilderd-
Een hiervan maakte ik In Laren en
de andere in Nice. In 1343 waren ze
alle verkocht, op een na „Christus
en de overspelige vrouw". Dit schil
derij hing ln mijn woning, toen ik op
zekeren dag den heer Rlenstra van
Stuyvesande op bezoek kreeg, die,
groote belangstelling toonde voor.een
echten „Frans Hals" dien ik bezat
Ik wilde dit schilderij niet verkoo-
pen, maar kwam op de gedachte hem
mijn„Christus en de. overspelige
vrouw" te laten. zien.
Mijn bezoeker toonde belangstelling
en meende, dat hij het schilderij voor
i 2:000.000,zou kunnen onderbren
gen. Ut wees hem met nadruk or op
te zorgen, dat de „"'ermeers'! niet
aan Duitschland mocht worden ver
kocht, maar toen hij zes weken later
bij mij kwam, ervoer ik~tot müjn
schrik, dat het schilderij door een
zekeren Miedl, die bekend was als
opkooper voor Gocring, gekocht was
voor f 1.650.000,Overwegende, dat
het te dwaas zou zijn de tusschenr
persoon in het bezit te laten van de
opbrenst van mijn doek, accepteerde
ik na eenige aarzeling, de brengsom
van f ï.soo 000,— voor het schilderij.
De verkoop van dezen „Vermeer"
bracht de zaak aan het rollen. Want
op 23 Mei 1915 kwamen twee heeren
van het M.G. hen' mij met bet ver-
zoek hen te helpen aan inlichtingen
omtrent - Miedl, den opkooper van
Goertng. Zij deelden mij mede, dat
zij van Rlenstra van Stuyvesande ver
nomen hadden dat het schiderij, bet-
welk door Miedl opgekocht was. van
mij afkomstig was. Men verweet .mij
collaboratie omdat lk een stuk nati
onaal bezit aan den vijand had ver
kocht. Ik werd naar de Wetering
schans gebracht en kon geen ver
klaring vinden voor de herkomst van
het doek.
Ik kreeg 5 minuten bedenktijd om
liet adres van herkomst bekend te
maken, maar het lukte mij niet iets
te verzinnen. Ik werd toen in een
cel gebracht waar Ik 14 dagen ver
bleef zonder eenige communicatie
met de buitenwereld. Na veertien da
gen werd lk naar een gebouw in de
Apollolaan gevoerd voor een tweede
verhoor Ook hier vroeg men -mij om
het adres von herkomst en ik besloot
mijn geheim prijs te. geven. Er werd
een proces-verbaal opgemaakt en ik
dicteerde: „Rusteloos gedreven door
een beklemd affect, veroorzaakt door
een te geringe erkenning, besloot tk
Rekenep en teekenen op een zolderkamer;
bouwen in een loodsje
HOKELOPOKIE,
hoeveelheid kJeeren tc bergen,
voldoende voor een verblijf van
zes maanden. En toch .is hun
koffer niet zwaarder dan zeven
en twintig en een-half kilo.
Dc drie dochters van„Unele
Sam" hebben als hoofdbestand
deel van hun garderobe het oog
op onkreukbaar materiaal 'laten
vallen, waarbij de wollen yersey
favoriet. Is. Het mantelpakje,
klassiek reisgewaad sinds vele
decennia, vormt ook nu weer de'
b3sls Blijkbaar is de schouder-
tasch, die volgens een' boos ge-
rucht uit het modebeeld zou gaan
verdwijnen, eveneens nog in
eere, tenminste bij sportieve ge
beurtenissen.
Een smaakvolle schoudergar-
neering vormen de prachtige or-
cliideën-
te en gin? weer naar binnen en
haalde een hele stapel boeken
f over de toverwetenschap te voor
de Ijdeie nCKS schjjn. Maar hoe ze ook zocht, ze
kon niet vinden waar het nu aan
lag. In het Heksen-woordenboek
zocht ze op: „bezem" en daar stond
achter „voertuig, wordt voortbewo
gen door de toverkracht". Ja, dat
wist Hokelopoide ook wel, maar wat
klopte er dan niet? Een bezem had
ze en zij was een heks, dus de tover
kracht was er ook. Waar moest ze
nu zoeken? Wacht, ze zoueens bü
.toverkracht" kijken, evenzoeken,-
Ja, daar stond het: „toverkracht Is
de kracht om. te toveren". Dat wist
Hokelopoide ook," maar hé, wat
stond er onder? „Bezitten eigena-
HOKELOPOKIE was een erg.
IJdele heks. Ze had-altijd, als al
le heksen, een hoge punthoed ge
dragen, maar ze vond dat die haar
niet meer stond en nu bad ze van
haar oude punthoed een aardig mo
dem hoedje gemaakt. Die lelijke
punt had ze afgeknipt en wegge
gooid en de rest had ze van boven
met gras dichtgenaaid en er wat
bloemen opgemaakt. O, het was
een orachtige hoed geworden en
Hokelopokie was erg nieuwsgierig
hoe die hoed haar nu wel zou staan.
En daarom was ze zo bijl met de
regen geweest, want als het regent,
komen er plassen en in die plassen
kun je je mooi spiegelen. Haar hart
•klopte opgewonden, toen ze de hoed
opgezet hed en In de plas keek. Wat-
ze zag was niet zo veel moois. Een
rimpelig gezicht met oen hele gTcote
neus. vieze piekharen en daarop een
plat modern hoedje, maar Hokelo-
'pokie vor.d zichzelf schitterend.
„O, lk zet het op als ik morgen
naar De Breiclub voor Heksen ga,
wat zullen ze allemaal Jaloers jn,
zei ze." Ze kon die nacht haast niet
slapen, zo opgewonden was ze, want
de volgende dag zou de wekelijkse
bijeenkomst van De Breiclub v ar
Heksen zjjn en dan zou ze haar
nieuwe hoed opzetten. .Hokelopokie knipt en weggegooid. En nu kon "ze
riok haar mooiste Jurk aan. Troen niet meer toveren! Arme Hokelopo-
was die, met paarse, witte, rode, kiel Haar ij delheid werd wel erg ge-
biauwe cn gele bloemen. En daarbij straft. Ze moest tien dagen achter
V®OR DE jeugd")
ressen van de grote hoed met hoge
punt. ln die punt zit de toverkracht.
Bezitsters van die hoeden heten
heksen".
Hokelopokie wreef haar ogen uit,
las ze dat goed? Toen zette ze nog
een bril op en toen ze nog steeds
hetzelfde las,, zette ze nog een bril
op en toen nog één. En toen ze tien
brillen op had en; eT nog' steeds
hetzelfde stond, geloofde ze het pas,
Maar dat was verschrikkelijk l Die
punt had ze van haar hoed afge-
.fenir'
zette ze- haar nieuwe hoedje op.
Zacht zingend haalde ze haar Zon
dagse bezem voor de.dag, want ze
wou er vandaag helemaal netjes
uitzien. Zorgvuldig sloot ze de deur
van haar huisje,'stapte op haar be
zem en gaf een afzetje, maar de be
zem giua.de lucht niet ln. Hé, wat
was dat nu? De benzine kon niet 3p
zyn, want bezems vliegen niet op
benzine maar op toverkracht. Ze
nuw achtie probeerde Hokelopokie
nog haar door-de-weekse bezem,
maar die deed het ook niet.
Wat moest ze nu beginnen! Lopen
ging niet, want dan kwam ze veel t
laat op de Club. Hokelopokie zucht- bos.
elkaar lopen voor ze bij haar buur-
heks kwam. En die heeft een nieuwe
hoed voor haar getoverd - en omdat
het een vriendelijke heks was, werd
het een heel mooie hoed„.met paar
se, witte, .rode, blauwe en gele bloe
men, precies ln de kleur van Hoke-
lepokie's Zondagse jurk. Wat was
Hokelepokie blij met die hoge punt
hoed, ze vond plotseling,1 dat die
haar veel' beter stond dan dat mo
derne hoedj e. En toen Hokelepokie
met haar hoed een beetje scheef op
haar hoofd op een geleende bezem
stapte om naar huis te gaan, was er
geen tevredener heks In 'het. hele
ln de bezettingsjaren hebben de
Nederlanders clandestien leeren co en.
Er werd clandestien geslacht, clan
destien naar het verboden zendertje
geluisterd, een clandestien krantje
gedrukt en een clandestien vlieg
tuig gebouwd. De heer Frits Diepen
speelde het klaar tezamen met lr. H.
Koekebakker, een onde rot In het
vak, en den heer s. W. WeUer, den
laatsten leeraar in vllegtuïg-
bouwkundeaan de M.T.S. te Rot
terdam, zander dat de Duitschers er
de lucht van kregen, een licht, twee
persoons sportvllegtuig te bouwen,
dat gemakkelijk- vliegt, behoorlijke
prestaties heeft en een dito comrort.
■Het behoeft nauwelijks betoog,
dat er legio moeilijkheden waren, die
het drietal wonderlijk wel heeft op
gelost. Het begon al met den motor.
M.n moest de 05 h.p. Ford V-8 i -
bouwen, omdat rr.cn moeilijk den
plttigen Walter" in Tsjecho Slo
wakije, of ;een splksplinter nieuwen
'„Lycoming" in Amerika kon be
stellen. Het 200' kg. grootere gewicht
beteekende al direct, dat 't een twee
persoons-. en geen vier persoons-
vllegtufg zou worden. Daar de keuze
op een duwschroef viel,kreeg het
toestel twee staartdragers. Om een
goed zwaartepunt te krijgen werd de
motor met .aanbrenging van een ver
lengde schroefas iets naar voren ge
plaatst, 'terwijl de constructie erop
was berekend, dat de V-a gemak-
ELS DE B.
Zn de ruime cabine vinden ticee per-
soneneencomfortabele plaats
DE DIF0G-A-I21, het in den oorlog
clandestien gebouwde sportvliegtuig,
gereed poor den start op het. vlieg
veld Woensdfecht by Bergen op Zoom
keljjk. .door een werkelijke vlieg
tuigmotor vervangen kon worden.
Clandestien gebouwd
Er zit „story" in die Dlfoga-421.
zooals Diepen zijn zorgenkind re
gistreerde. De voorbertidlngen, het
verzamelen van materiaal, dat
overal werd „georganiseerd", het
bouwen en het doen van praefne-
mlngen.alles moest onder de oogen.
van de moffen gebeuren. Het reke
nen en teekenen. werd op een zol-
derkamerte in Rotterdam gedaan,
het bouwen in een loodsje van 6
bij 6 meter te Bergen op Zoom. Het
he ft menigmaal een haartje ge
scheeld of de Slcherheltspollzel had
het ontdekt. Eenmaal moest met
alle spulletjes 'hals over kap war
den verhuisd. Stuk voor stuk kwa
men de meer dan 3000 onderdeelen
gereed en. werden veilig opgebor
gen bij goede vrienden. Van het:
begin af was het Nationaal Lucht
vaart Laboratorium ln bet: complot
betrokken en verrichtte onder het
motto „Zweefvliegtuigen", wlndtun-
nelprDeven met het schaalmodel.
Voorts hebben de Rijksluchtvaart
dienst, de betrokken RIjksbureaux
en de L.S.K. het', hunne bijgedragen
den bouw mogelijk te maken.
Wat letters zeggen
Tenslotte nog Iets over de re-
gistratle-letters, Difoga-421 wil zeg-
gen 'dat bet toestel in1342 (42) ont
worpen -werd cn in dat jaar: het
eerste-(1) machientje was. Difoga
ls de naam van de aütomcblelfirma
van den heer Diepen te Bergen op
Zoom, die den bouw bekostigde- Er
is intusschen een. nieuwe N.v. op
gericht de „Frlts Diepen Vliegtui
gen", die sinds l Juli op het vlieg
veld „Ypenburg" ls gevestigd, daar
de militaire luchtvaart met ingang
van 1 Sept:. bet veld verlaten zal-
hfetoben. Frlts Diepen heeft rijn
clandestien gebouwde vliegtuig
„Karei Bróese van Groenau" ge
doopt naar één zijner eerst.- mede
werkers, die bij een Engelandvaart
bet leven liet. De „Karei Broese
van' Groenau" staat ingeschreven
onder de. letters PH-NAG.: De. let
ters NAG beteekenen volgens Die-
pens -medewerkers (N)ooit (A)rme-:
tieriger (GJebouwd I Dat moge zoo
zijn, maar tevens werd geen vlieg
tuig ooit onder méér spanning ge
bouwd. Frits Diepen en zijn mede
werkers hebben hiermede een
unieke prestatie geleverd.
op een fatalen dag müj .te wreken op
de kunstcritici. Tk vatte het plan op
een schilderij te maken, volkomen ln
mUn eigen stijl, volgens mijn eigen
concept, maar ik gebruikte daarvoor
de verven van de 17e eeuw en yond
een mi d del om een der'gelijk s chil-
derij zoo temaken, dat het de "vijf:,
proeven kon doorstaan, die aan een
Tie ecuwsch doek gesteld worden".
v be vjjf proeven.
Op de vraaij welke deze vijf proe
ven zijn. antwoordde de schilder: „de
vijf proeven zijn: de stijlcrltlsche, de-
alcoholproef (naar de oplosbaarheldl.
de,chemische (op loodwit, in moder
ne schilderijen wordt zinkwit ge
bruikt), de röntgenologlsche (loodwit
laat geen stralen door) en de. micros
copische. (naar de ultramarijn be
standdeel en, zooals die vooral voor
kwamen in de verven, van Vermeer
en TerborghJ.
De wensch van den heer Van Mee
geren was al zijn 17de eeuwsche doe
ken in Nederlandsche mjisea te krij
gen en zoo de voldoening te smaken,
dat men zijn werk de erkenning gaf,
die hij zelf moest ontberen.'
„En wat gebeurde er toen u de be
kentenis had afgelegd?"
-• Het bewijs.
„Tk moest het bewijs leveren dat
mijn bekentenis waar was. Ik werd.
vrijgelaten en moest onder contröle
een dergelijk doek maken. Ik schil
derde toen „Christus als jongeling
ib de tempel", maar lk was niet in
topvorm. Tk kwam pas uit de gevan-
genis en !k vrees, dat dit schilderij
niet erg goed ts gelukt.
Thans is men bezig ook andere
schilderijen aan een onderzoek te on
derwerpen Er zijn hiervóór vijf In
ternationale deskundigen aangewe
zen. Veel hangt voor mij af van de
resultaten van dit onderzoek."
„Maar als het nu waar ls, dat uw
6cbilderij geen Vermeer is, dan ts er
geen nationaal bezit aan Duitschland -
verkocht? Kunt u daar iets meer van
"zeggen?":
Een goedé ruil'
„Neen, maar ér komt nog een aar-
dige bijkomstigheid. Miedl heeft nX
voor bet aanbrengen van mijn „ver
meer" 143 echte oud-hollandsche
schilderijen terug ontvangen. Geen
'slechte ruil overigens.
„Hoeveel hebben al uw „Vermeers"
u opgebracht?"
„in het geheel f 5.QQO.OOO,—die ik
hoofdzakelijk Ln huizen belegd heb,
maar Ik ben geen zakenman cn lk
geloof dat ik het niet erg handfg heh
ingepikt",
„En uw faillissement?"
„In November 1945 werd mijn fail
lissement aangevraagd vanwege den
staat der Nederlanden en de Rotter--
damsche Bank. Het vreemde is, dat
niet eens onderzochtwerd of ik wil
insolvent was. Zooals u weet had Ifc
in Amerika een bod van 5.O8D.OO0,
dollar voor mijn schilderijen, ik had
ze kunnen terugkoopen van de gedu
peerden. Dezen schijnen ze echter ta
willen houden. De faillissement aan vra
gc werd in eerste instantie afgewe
zen, maarln booger beroep toegewe
zen en nu ben tk tn afwachting, van
de resultaten van de verificatie alles
kwijt". v
Dé heer Van Meegeren hèsloot bet
onderhoud-met te-zeggen, dat hij n/Sr'
scbien nog-een proefstuk zou schilde
ren. indten 't onderzoekzulks elscht,
„maar het valt mij pp het oogenblifc
erg moeilijk de veryen en bindmid-
deïen te krijgen, die.daarvoor noodlg
zijn".-.'
Geregeld wordt van hooger hand'
er naar gestreefd prysopdrijvjpg
tegen te gaan. Hoe en met we'.k re
sultaat dat gebeurt voor de kerami
sche producten hebben we gehoord
van den heer G. P. Blok, het hoofd
van de Prijscontrole over deze ar
tikelen. Uit zijn overzicht bleek, dat
nauwlettend toezicht gehouden
wordt op de prijzen, die fabrikan
ten, importeurs en detaillisten vra
gen voor aardewerk, glas.-porceleln
en steengoed. De winstmarge, waar-.;:
bij ais niveau de prys van 9 Mei
1940 wordt genomen, en de inkoop
prijs worden aan een nauwkeurig
onderzoek, als dit noadig is, onder-
worpen. De controleurs zijn in den.
regel niet om den tuin' te leiden. Si]
zjjn meestal in staat om vast te
stellen of de verklaringen en de
hem voorgelegde bewijsstukken
juist zijn. Zij weten bonafide han
del en transacties met gefingeerde
documenten goed van eikaar te -
clnoon fjan
slotte in aan te toonen dat wat als
unicum aangekondigd wordt veelal
serie-artikelen zijn. In korten tijd.
zeide de heer Blok, heeft ons werk
goede resultaten opgeleverd, het
geen uit cijfers kan blijken. In Mei
bijvoorbeled werden .7200 procesver
balen gemaakt. In deze maand wa
ren er 7100 veroordeelingen, het
aantal verbeurd verklaringen be--,,
droeg 930, er werden 22 zaken ge
sloten en 20 handelaren werd dé
verdere uitoefening van het be
roep verboden. Den laatsten tijd is
de activiteit van de controleerende
ambtenaren nog verhoogd, in het
bizonder. ten opzichte van de sier-
beramiek en tot de artikelen, dle:
zoogenaamd vrij zijn.
„DVBE HAND TE EKEN IN O
Onder hétwakend oog van 1 den
Amerikaanschen minister van buiten-
landschc zaken, James vF. Byrnes,
senator - Alben Berkley èn den Brit-
schen gezant in W ashing ton, lord
Inverchapel, zet president Trumaii
cyn handtcckening onder het docu
ment, dat de Amerikaanse}ie: lee
ning von S.750.OQ0.OOQ 'dollar - «aa
Ehgcianü bekrachtigt
