IN DE PLAATS VAN MONTGOMERY Mijn D day-bezoek aan Gibraltars rots SCHAKEN Waarin G1JSBERT als leraar tekort schiet - v '.v- DOOR CLIFTON JAMES Het doek gaat op Nederland—Canada VOOR DE JEUGD (Acteur, ex-Iuiter»ant Royal Army Pay Corps) 7OÓDRA ik mijn' studie van generaal Montgomery voltooid had, werd er een'repetitie, op touw gezet, „Kolonel, Lester" verscheen in gezelschap van majoor X en nog een majoor, dien ik. nist kende. Deze majoor keek mij aan, alsof hij zijn oogen niet geloofde, „Verbazend!" mompelde hij, „eenvoudig verbluffend v Een rij stoelen deed dienst als auto, een andere rij stelde een vliegtuig voor. En terwijl kapitein Y als mijn adjudant fungeerde, namen wij de scènes door van mijn vertrek per vliegtuig, mijn aankomst, 'overstappen, in de'z auto en mijn ontmoeting met den gouverneur van het gebied, dat ik zou bezoeken. We deden het steeds weer opnieuw, tot „kolonel Lester de overtuiging had, dat ik ieder gebaar en iedere houdingvan den generaal onder de knie- had eri zijn stern volkomen imiteerde. D-day stond voor de deur, maar nog was de tijd niet ge komen om mijn werkelijke bestemming bekend te maken. Zelfs ik mocht die nog niet weten. Dc volgende dagen werden besteed aan de aanschaffing van mijn uitrus tingsstukken. Gewapend met bonnen en een chèqueboek en in gezelschap van mijn belde „regisseurs" liep ik verschillende zaken af. Ik kreeg een nieuwe battiedress, die door een mili tairen kleermaker voor mij vermaakt werd en mij toen werd afgenomen. Toen. ik het pak terugzag, was het voorzien van al die sterren, balken en strepen, die- bij een generaal behoó- xen. Een gewone soldatenbaret zooals „Monty" altijd droeg, werd opge knapt jhet.de twee beroemde distlnc- v :tieven Ir*-i-<•- Op vrijdag 26 Mei kreeg Ik opdracht mij naar het repetitielokaal te bege ven. Hier zou Jkmijn volledige Mont" gamery-uitrusting aantrekken, gefo tografeerd worden en generale repe titie houden. .En dan dienzelfden avond zou het doek opgaan! Nog herinner ik mij de hartkloppingen,, die dit bericht mij gaf. Eerste, optreden y-V Ik verkleedde mij achter een scherm en mét angst en beven vroeg ik mij af, hoe .ik ontvangen zou worden wanneer ik te voorschijn kwam. Ik trok mijn battle-dress aan, maakte mijn haar een beetje grijs en mijn snor wat breeder, zette mijn baret op, haalde diep adem en stapte de kamer in. Het werd opeens doodstil.„Het is Monty zelf", zei iemand zacht.Ik haalde verlicht adem. Men zette mij het plan uiteen. Ik zou naar Gibraltar 'en Algiers gaan, tri'gezelschap van brigade-generaal H.. mijn staf-officier, en kapitein M, die als mijn adjudant zou fungeeren. Met belde heeren-maakte ik dien middag kennis. In het huls van dén brlgade- generaal zou ik mij dien avond verr- kleeden en om kwart voor negen zou een auto mij naar' hètNorthoIt-vlIeg- veld brengen. Onderweg moest ik eerst 'n regenjas over mijn. Uniform dragen en m'n eigen kepi. Inde buurt van het vliegveld zou; ik. dan, mijn, Jas uittrekken, mijn baret opzetten en als generaal Montgomery bij; :het vlieg tuig arriveeren.- We hielden generale repetitie ln volle bezetting. Opnieuw speelden.wij aankomst- en vertrekseènes rnaar hu was het ..draaiboek" completer. Een afschrift* van bet „draaiboek" was vooruitgezonden naar Gibraltar. Op het vliegveld Zouden vertegen woordigers van alle onderdeden op- gesteld staan. Wanneer het vliegtuig stil stond,zou brigade-generaal H, mijn staf-officier, uitstappen —seen -korte pauze, en dan zou tk hem vol-, gen. Ik moest den groet beantwoor- den en zeggen: „Goede morgen hee- ren. Waar is Foley?" -f: Majoor Foley, de adjudant van den gouverneur, moest dan naar voren komen. Ik moest hém dan een hand .geven, over den tocht praten en dan tegen hem zeggen: „Kom Foley, zul len wij eerst maar eens naar het huls van den gouverneur gaan om te ont- bijten? Ik heb niet 200 bar veel tijd": Dan zouden wij naar het huls van den gouverneur gereden worden. Er volgden nog meer scènes een met den gouverneur, dan mijn ver- trek. de aankomst te Algiers en de rit door de straten naar mijn eigen lijke -bestemming.- Ik heb In den loop van mijn toaneel- cerrlère mét heel wat regisseurs ge werkt maar kolonel Lester" was een van de ongemakkelijkste. Steeds weer begonnen wij opnieuw, maar tenslotte was hij er dan ook van overtuigd, dat er niets meer verkeerd kon gaan Valsche vïnger Er was nag één punt waarover ik mij. steeds zorgen had gemaakt In den vorigen oorlog was ik den mld-; delsten vinger van mijn rechterhand kwijt geraakt en ik vond, dat daar wat aan gedaan moest worden, want Monty droeg, zelden handschoenen en wuifde altijd met zijn rechter - hand. ik had het er eens met-'„kolo nelLester"over gehad, maar daarna hadden >vU. ei" noDlt meer over ge- sproken Nu werd er iets op gevon- den Van 'watten en vleeschkleurlge pleister maakte -kapitein.' Y, heel; han- een. valsche. vinger, .die op zijn -plaats geplakt werd. Het leek net «ent alleen alsof de generaal zich ln zijn vinger gesneden had. Natuurlijk moest deze vinger op zijn plaats blij ven zitten tot Ik mijn rol uitgespeeld had! ik trok mijn eigen uniform weer -aan. het Montgomery-costuum verd in een koffer gepakt en aan mijn ad judant ter hand gesteld en X en Y .namen mij mee uit dineeren. Gedu rende den maaltijd deden die twee hun best mij op te vroolljken. Ik voelde mij rusteloos, echt als iemand zich voelt op den eersten avor.d van een voorstelling; 'wanneer, leder lid van het gezelschap zich afvraagt of het stuk het zal" doen of ais een bak steen zal vallen. Ten slotte gingen, wij naar de flat van H. waar wij ook „kolonel Lester" en mijn adjudant vonden. De kolonel ginif vrijwel direct door naar -het vliegveld, terwijl ik een kop koffie kreeg en naar mijn kleedkamer ge bracht werd, waar ik mij 'gereed maakte voor mijn groote roL Ik trok mijn costuum aan, deed wat nummer 20 schmink op mijn haar en snor en. de verandering was compleet, tk keek nog eens goed: of ieder.onderdeel in .orde was en zorgde er vooral voor, dat leder spoortje nicotine van nujn vingers af was! We stapten in de auto's, waarbij ik er goed a3n dacht,dat de generaal altijd links zat. Mijn hart .lapte als. een stoomhamer. De brigade-generc-ai die naast mij zat, klopte mij eens op mijn arm. Het was een rit. dien ik niet gauw zal vergeten. Eindelijk kreeg ik. een seintje, 't Was zoo ver! Ik werkte mij uit mijn regenjas en verwisselde snel mijn Kepl voor de baret. Tien seconden -tang duizelde ik. Het leek natuurlijs naar metk Mijn uniform was niet goed, mijn ba- 'piiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiuiiiiiiiiiiiiiiiiiitiuuiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiniiKiiii^ IT is het ticeede deel van het boeiend relaas van den too- neelspeler Clifton James, luitenant in het Britsche leger' tijdens den eersten wereldoorlog, die omstreeks D-day de 5 rol speelde van generaal Montgomery, am de spionnen van Eit- ter in den waan te brengen, dat de opperbevelhebber van dé in- 1 vasiestrijdlcrachten der geallieerden, in- Gibraltar en Algiers ver- toefde, zoodat de Duitschers er van overtuigd waren, dat de g H groote. aanvalop den ,^itlantikicall" nog niet] in zicht was. s. i Maar Monty zelf vias niet van söninvasie-koofdlcwartiergeweken s ".g en mede door dezen grootschen truc werden de Duitschers op 6 Z Juni 1944 'volkomen verrast. Dit] is het verhaal van het bezoek 1 1 aan Gibraltar van Monty's dubbelganger, ln het volgende en - g-' laatste deel zal James den lezers, van ,JIet Parool", vertellen, s. hoe hij in Algiers voor Montgomery spoedde. ::-§r ^iniütii»iiiiiimiiiii!nuimiiiHimn liiritiii ititiii mti üiitniii iiutuniijtiiimiiü ittii;niuiini ihiiiiiiitiitiiimuBïiittmt^itiiinfi hmfiHiniili als wij 'maar geen" asch en peukjes achterlaten, heeft hij gezegd," Wat heb Ik-van die sigaret genoten!. Mijn pogingen om wat te slapen waren vergeefsch. Slechts nu en. dan vielen mijn oogen even dicht. Om half zeven verscheen eindelijk Iemand van de bemanning, met een pot thee. Toen wij ons gewasschen hadden, kwani de piloot ons waarschuwen, dat wij binnen tien minuten ln Gi braltar zouden zijn. z En daar zagen wij de rots,; dreigend en maj estueus In het licht van flon vroegen morgen.. We draaiden een paar rondjes en begonnen toen te landen. Ik zettemijn baret op en be reidde mij voor op de volgende sce nes.. Dé deuren vande machine gingen open en brigade-generaal H. en de adjudant stapten uit. Ik aarzelde even, haalde diep adem en stapte dé trap af. De chefs van alle onderdee- len stonden voor. het vliegtuig.opge-, steld en salueerden. Terwijl ik terug groette stapte ik op hen toe en sprak; „Goede morgen heeren. Waar is. Fo ley?" onmiddellijk kwam er een majoor naar voren. „Goede, morgen Sir, Ik hoop,dat een prettige reis heeft gehad." Ik gaf hem een hand en na een paar minuten gesproken, te hebben zei. ik; „Kom, Foley, zullen wij eerst maar eens naar het huls va n den gouver neur gaan om ie ontbijten? Ik heb niet zoo bar veeltijd." Naar den gouverneur Tot zoover verliep alles volgens de plannen.Wij liepen naar een. grooten open auto en Foley hield het portier voor mij open. De bemanning stond voor het vliegtuig ln de houding en ik groette haar nog eens speciaal. En daar gingen wij.' Met twee M.Pi-motorrijders voorop reden-wjj rechtstreeks naar hét gou- verneui'shuis,. overal, onderweg ge groet en toegewuifd. Ik wist dat ma joor Foley, inhet geheim was maar voor. den chauffeur en een officier die naast mij zat hielden wij den 'schijn op. „Zoo, Foley, er Is hier niet veel veranderd, sinds ik den laatsten keet hier ben geweest." -„Inderdaad niet veel. Sir.We heb ben de havenwerken eenbeetje uit- gebreid.'". v En zoo. voorts en zoo voorts, en al dien tijd zat Ik maar te glimlachen en te wuiven tegen de geestdriftige toeschouwers. „Monty" was naar de, rots gekomen! We stopten voor het gouverneurs huls en Foley sprong uit den wagen ret zat verkeerd. Ik léék nat ïooveel op Montgomery als Hitier. .- Opeens zag Ut: een meisje wulven toen een man drie meisjes en twee mannen kinderen ledereen wuifde! Met bovenmenschelljkein spanning rukte ik mfj los uit mijn verdoovlng en begon terug te wui ven. Overal gedurende het verdere deel van den rit stonden menschen te wuiven cn te glimlachen. Militairen sprongen in de houding en salueer den en ledereen glimlachte vriende lijk. Met, naar ik hoopte, een echten Monty-gtimlacb groette ik terug. Toen wij het vliegveld naderden, nam 'n motorrijder van de militaire politie de leiding. Hij bracht ons dwars over het veld naar een prach-- tig toestel. Er naast stond de be manning ln de houding, de gezag voerder, een knappe jonge kerel met;: tal van onderscheidingen,een paar passen ef voor; Aan den anderen kant stonden hooggeplaatste officie ren van het leger en de luchtmacht. Niemand van hen kan geweten heb ben; ..dat hij zich druk stond te ma ken .vóór een doodgewonen luite- hant. De brigade-generaal stapte uit en ik volgde hem. Iedereen salueerde, en ik groette terug. „Kolonel Lester" kwam op mij toe ennam beleefd zijn hoed af. Ik denk, dat hij de rol speelde van „iemand van Bülten- Landsche.Zaken"! „Ik hoop dat U. een goede reis. zult hebben, Sir", zei hij, terwijl hij mij: de hand schudde. NAiat de kapitein.'van. de beman-, ning, een van de persoonlijke'piloten van den ministerpresident, aan mij voorgesteld was, stapte ik inhet vliegtuig. Het toestel bood plaats aan vijf en twintig personen. Verder bevatte het een badkamer en een kleine keuken. De bemanning, van wie ieder lid apart door „kolonel Lester" ingelicht w.ü en die eén .eed van geheimhou- ding hadden ;afgelegd, zat voorin. Deuren en zware gordijnen scheld-1 den hen van de passagiersruimte. Het toestel zettezich '-in 'beweging. Iedereen wuifde' en ik zwaaide texmg. Tóen kwam de machine met een... lichten sprong losvan den grond De lucht in - Met een zware zucht van opluch ting zakte de brigadier achterover jii zijn .stqeh „Het gaat fijn, James!" 'riep hij ,ult. „Een sigaret?" Hij. hield mij zijn koker, voor, 1' Ik keekhem ontsteld aan. „Neen het mag", steldé hij mij ge-' 2*tet$ mocht aan het toeval worden overgelaten. Alle manieren en Kenmerkende bewegingen tan generaal Montgomery moest dé „double Clifton-James tot in. de perfectie imitccren en dal hij hierin slaagdebewees de landing te Gibraltar, waar niet de minste arn- waan onder manschappen cn belangstellenden rees: Integendeel dc spionnen seinden rusliff near Berlijn, dat „Uwity op de rots Kas". Nadat, hij het portier voor mij open gehouden had, volgde, hij; mij het huis, binnen. ■--f, Toen Foley mij alleen liet, stond ik' •te"trillen op mijn beenen van de ze nuwen. Ik kleedde mij volgens af spraak in het uniform vóór het Mid den Oosten en toen ik mij gewas schen en geschoren had, voelde ik mij al een stuk. kalmer Een keilner bracht mij met een' breeden glim lach mijn ontbijt. Voor hem was ik de groote „Monty". Ik"groette hem vriendelijk terug en deed net of ik bezig was'met eenige kranten.- Zoo at ik aan de smetteloos witte tafel mijn ontbijt, bestaande uit een groot bord pap, gevolgd door. toast met marmelade. Er was geen twijfel mogelijk dat ik ln Gibraltar was geitenmelk in dethee! ik schoof mijn stoel achteruit en zocht naar" mijn sigaretten en bedacht mij toen. dat ik niet mocht rooken. Ik kon verder niets, anders doen dan wachten op den terugkeer van Foley De zweetdruppels stonden, mij op -mijn voorhoofd en Ik- haalde mijn zakdoek te vt orschijn. Juist toen ik. hem weer wilde opbergen; dacht ik aan mijn instructies. De zakdoek was speciaal gemerkt met de initialen van den generaal, ik liep de kamer door en liet het stukje khaki-Llnnen op' den grond vallen, waar het later door een bediende gevonden, en stellig ola een souvenir beschouwd zou worden. „Hallo Rusty Er was nog*steeds geen taal af tee- ken van Foley, en de tijd begon te dringen Ik zou 'om kwart over negen weer vertrekken.Ik begon mij juist ongerust te maken, dat er misschien iets mis* gegi-ah zou zijn, toen Foley .verscheen.. - ..Klaar? Prachtig, ga mee". We gingen de breede trap af. en daar beneden voor de deur van zijn stu éervertrék, stond generaal sLr Ralph Eastwood, gouverneur val Gi- braltar ..Hallo, Rusty", begroette ik hem grinnekend bij .zijn bijnaam. „Hoe gaat het Jou?" „Fijn je weer "eens-te zien, Montyl" riep hij uit. ;,Klóm blnri.n een. praatje maken". v! Wij gingen 'naar binnen, en toen de deur dicht was; riep hij uit; „Dat is" ontzettend, James. Het Is geweldig! Hoe vond je mij?"vroeg hij opgewonden. „Deed ik het goed?" ik verzekerde hem, dat het perfect was geweest, en dat deed hem buiten gewoon veel genoegen. .Vervolgens bespraken wij het' verdere deel van het programma. v:- ":;K. Na ons gesprek zouden de gouver neur en ik een wandeling door. den tuingaan maken. Ik was al gezien door da menigte in de straten ;':en moest7 opnieuw. gezien worden. ']s„- waro n vele Spanjaarden onderde menigte en misschien ar.déren, die het nieuws van Monty's aanwezigheid ïa Gibraltar over de grens zouden brenger., wanneer zij 's avonds naar 1 "s terug gingen. Toch moest het geheel niets van het karakter van een demonstratie hebben. We besprakenuitvoerig wat vrij zouden doen en zeggen tijdens onze wandeling en bepaalde zinnen zou den mij aangeven, waarnaar ik maesk .kpken en wat ik moest doen. „Ik hoop. dat ik Je niet ln de steek zal laten Jame3'\ zei de gouverneur •ten slotte, „ik heb er reusïchtig plei- zier in". Ik zette mijn beroemde naret op en wij wandelden den tuin in. Ik voelde onmiddellijk de' „atmosfeer" aan. Overal waren Spaansche werklieden bezig met werkzaamheden oan het huls, en ofschoon ik kon merken dat zij nadrukkelijk doorgingen met hun werk zonder eenige aandacht aan ons te besteden, kon ik toch zien, dat zij druk met elkaar fluisterden. De gouverneur en ik wandelden langzaam het hoofdpad alzonden op.; de werklieden te letten. „Het ls hier niet veel veranderd, hè Monty?" zet sir Ralph. „Neen, niet veel. Je weet. Rusty, dat ik altijd prettige herinneringen aan dit oude huis bewaard heb". „Ja, het is een prettig huis. Zooals je ziet. bouwen wij er nu eén vleugel aan. Dan hebben we wat. meer ruim te. Kom eens naar dit bloembed kij ken? ik heb het wat grooter laten maken. Maar zelfs zoo doen de rozen het aan dezen kant nog niet gewel dig". We'stonden naar de bloemen te kil- ken. We babbelden wat, tot sir Ralph opeens zei; „Zeg Monty. herinner jij Je deze fries nog?" Dit was een van mijn wachtwoor' den. We Hepen dwars door den tuin. naar het beeldhouwwerk en bewon derden het. „Ja, ik herinner bet mij nog", riep llc luid. „Een pr chtig stuk werk; maar 3k zie, dat het afgebrokkeld ls sinds ik het laatst hier was". Ik zag Iemand uit eenraam naar ons kUken; er ging vlak achter oris iemand langs. Wij wandelden verder en detleD nog tal van dingen om dq illusie te bevorderen. Tot de gouver neur op zUn horloge keek en op merkte, dat het tijd werd om op te stappen, we wandelden langzaam naar het huis en gingen.zijn werk kamer binnen. ,,Dat was prachtig", zei hij, „Een- mooi stuk werk". Spoedig daarop moesten wij naar het rilegveld. Majoor Foley ging óns voor naar de auto van den gouver neur en hield het portier voor ons open. oangzaam reden de. gouverneur en tk door de wuivende me.nigte; naar he1 vliegveld. Hier weer 'het bekende schouwspel. Hooge officieren van al le wapens met de bemanning van het vliegtuig, allen netjes in de houding, terwijl aan den rand van het veld. op het gerucht van bet groote nieuws, troepen militairen en Spaansche werklieden waren .toegestroomd om to kijken. Ik stapte uit en samen wandelden wij naar de menigte aan den rand van het veld en toen terug naar het vlieg tuig, waar brigadegeneraal H. op ons stondte wachten. Nu naar Algiers Er vooral aan denkend, sir Ralph, als gouvèrneur van Gibraltar, het ee.it te groeten, schudde ik hem de hand, salueerde vervalgens voor de anderen eri stapte in het toestel, ge volgd door H. en den adjudant. De bemanning nam haar plaats 1n en de deuren gingen dicht. De moto ren raasden en langzaam taxtde de machine over het veld, onder gewulf van de toeschouwers. Dertig seconden later lag de rots van Gibraltar als een dreigend silhouet tegen de helde re lucht achter - ons. >e spanning was gebroken. Gretig accepteerde ik een sigaret van H. „wat vond u er van sir?" vroeg ik. groote rookwolken uitblazend. „He geloof, dat het een groot succes was", zei de brigade-generaal, „Maar rust nu maar goed uit, want Ik heb gehoord, dat wij om twee uur ln Al giers moeten zijn". (Copyright „Het Praool" Radioprogramma ZOXDAG IS AUGUSTUS IHT.riiRSCU 1, 301,5 M. S.OO Nieuws: 8.15 Van man tot man; 9.30 ■ilörgenwjiUng0.30 Nieuws; 9,45 Hoogmis'11.00 Trio; 15,00 Angelus; 15.QS Gr.pl,; 15.15 In 't boeckhuys; 18-50 Lunchconcert;. 13 00 Nieuws; ISJ5QLunchconc.; IS.40 Apologie; 14.00 Gr.pl..14,15 fvajóner repelJïe; 14.SU ILurhaus- concert, Kesideriiieórls. o.l.v. Jan Out1GJL5 Bcercn en tuinders; 1G.SO. Ziekenlof"17-00 Kerkdienst; 18.SO Voor de Ned. Str. hr.; 19.00 Gr.pl.19.80 Nieuws; 30-00 Sport; 20,15 Gr.pl.21.30 U engelen aan den waterkant; 32.00 Nieuws; 25,20. Avoudgeb.; 82J85 Gr.pl.; 82.45 En semble Ormendu25.15 Gr.pl. niLVEKSGM II, 415,5 M; 8.00 'Nieuws; 8.15 Voor hrl platte land; 8.80 Gr.pl.; 8.55 l'oAduivenber.; 9.00 Aan dichters hand; S.15 Gr.pl.; 9.45 Geestelijk teven; 10.U0 Itelig. poccié; 10.80 Prot. Kerkdienst 12.00 Gr.pl.; 12.50 Roort zegt het voort; 12.40 Viool en piano; 15.00 Nieuws; 15.15 Les gars deParis; 13A0 De spoorwegen spreken; 14-00 Gr.pl.; 14.05 Boekbespreking; 14.30 A-msterd.- FOhtie-tiarmomecoTps; 16.05 biimpraatje15J5Q Verv. Amsterd. poL-Harm, corps; 15,50 Haagxch gemengd koör; 16.10 A vro 's Bcportagcdienst;l7.ÖO Le- nzig17 AO Br ar our en charme 18.00 Nieuws; 18.15Verv.Bra-, vour en charmé; 18,45 Reportage; 19.00 Radio potpourri; 20.00 A' xcriws.20-15 K urtiaus, concert Eeaid. ork. o.l.v. Ignacé v'on 'Neu-, mark; 21.15 Gr.pl.;21.30Avontu ren van den gentleman bandiet. A lonzo Mg Tavish; 22.00Orgel 22J5 Zang; 22.45 Gr.pl;; 25,00 j\i tewvs; 23.15 The bkymasiers; 25:45 )Gt.pi. MAANDAG 19 AUGUSTDS HILVEXSUM 1, SOif M. 7.00 Nieuws; 7J.5 Ochtendg.; 7.SO Gr. >1;; 7-45 Eenwoord voor den dag j S.2Ö Gr.pl.8£0 Gr. 9A5 Ochtcndber.; 930 Gr.pl.; Morgendienst; 11.U0 Zang- recital11.15 7 an oude eii nieuwe, schrijvers11.55 Zangrecital; 11.45 Earn, her.; 12.00 l'he Travellers; 15.00. Nieuws; 15.20 Orgel; 18.45 All Round Sextet14.00 Voor jonge moeders; 14.80 All Round Sextet (verv.); 14.45 Gr.pl.; 15.00 Omroep- ork.; 16.00 Bijbellezing; 16.45 Cel- ïorecital 1715 Cinderella; 17.45 'Rijk over zee; 18.UU Umaereua; 18.50 ■Voor: de Ned, Str.hr.; 19.00 Nieuws; 19^0 Gr.pl.; 19.50 Sport- praatje; 19.45 Landboitwrubriefc; 20.00 Nternvs; 2U.U3] otksconceri Residentie ark.; 21.00 ;Zijn 'uw kin deren knap ofdom; 2U0 Verv- Voll'sconc Res. ork,; 22.00 Nieuws; SZjfO Gr.pi.; 82.45 Avonaóv' 25.00 Gr.pl;; 23.15 Staunton IVe- reldschaaktoitmooi; 23.50 Gf.pl. HILVERSUM II, 415,5 M. 7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendg7J0 Gr. pl.; 8,00 Nieuws; 8.15 Gr.pl.; 9-15 M or gen w'.; 9.50IFaterst. en Tol. ber9.50 Arbeidsvitaminen; 10.80 Korte gesprekken; 10.85 Ens. Jetty Cantor; 11.00 Op len uitkijk; 11.15 Ens.Jetty Cantor; 11.30Gr.pl. 12.00 Lyra Trio; 12-80 In 't spion- netje12£5 Orgel; 18.00 Nieuws; 13.15 Ens, ■Bandi' Buiogh.; 14.00 De Kwintetspelers14.45 Lezing; 15-00 Hetverlief de cabaret; 15.45Voor- dracht „Meester Pemcwip"16.00 Viool; 16.SO Disco matinee; 17.00 Ook Engeland heeft componisten; 17.50 Gr.pl.; 18.00 Nieuws; '18-15 The Romancers; 19.15 vraagge sprek; 19.30 The S7;ymasters20.00 Nieuws; 20.05 Opera-cone.; - 21.15 Hoorspel „De Fancy-Fair"; 22JO Fluit en piano; 22.50 Dutch Swing college; 23.00 Nieuws; 2SJ5 Ens. Johnny van Beest; 23.45 Gr.pl. De vreugde der bevrijding, die de Canadeezen ons ruim een jaar gele den bereidden, heeft, ons r Hen zacht moedig en mild gestemd tegenover dit Noordamerlkaanscbe volk, ons allen, behalve dr. Euwè, die Dins dag j.i. in Groningen den canadee- schen kampioen Yanofsky de teleur stelling van een gedecideerde neder laag bereidde! Het ls niet aardig van dr. Euwe, maar schaken ls nu een maal geen aardig spel, waarbij ge- voelsmotieven een rol mogen spelen en, bovendien,', het tournooi te Gro ningen is tè belangrijk. Do partij dr. Euwe—Yanofsky is geen imponeerende strijd van twee tegen elkaar opgewassen grootmees ters, Veeleer heeft" men den indruk, dat in deze partij de docent! dr. Euwe zijn 21-jarlgen leerling Yanofs ky een doorioopende cursus in open- ning- en eindspelbehandellng geeft En deze doo:ioopende cursus ls niet alleen leerzaam voor Yanofsky, ook onze lezers kunnen van de wijze les sen van dr. Euwe proflteeren. zoo dat wij de partij in dezerubriek aan .een uitvoeriger bespreking zul len onderwerpen. Wit; dr. Max Euwe Zwart: A. Yanofsky Nimzo-Indische verdediging I. d2-~d4, Pg8tè 2. c2c4, e7—e6 3. Pbl—c3, Rf8—M 4. ea—e3, Dö zgn. Rubinstein-variant, die. ten onrechte, ais te rustig en kleurloos wordt beschouwd. 4.,....., d?-dG. Deze oude, liever ge zegd, verouderde voortzetting v. wij len Nimzowitch ls vrijwel tiit de tour nooipractijk verdwenen, minder om dat zij weerlegd ls dan wel om het feit. dat betere systemen voor den zwartspcler zijn gevonden. De méést gebruikelijke voortzetting is 4. d5, 5. Rd3, c-o 6. P£3, c5 7. 0-0, PcG. 8. as, Rxc3 9. bxc3, b5! met goed spet voor zwart. 5. Pgi—e2!, Deze sterke voort zetting ls na 4, d5 niet^oo aan bevelenswaardig wegens 5. dxc4, 6. Da4+. Fcfl 7. a3, Rd8 8 G4, Rd7 9. Dxc4, e5!10,f4, exd4 met goed spel voor zwart. 5.; 0-0 6. a"a3!Dwingt zwart tot prijsgave van het raads- heerenpaar. ln de Nimzo-Indische verdediging geschiedt dit veeHmldisi, maar zwart heeft dan in de meeste gevallen compensatie door een snel lere ontwikkeling. 6. Rb4xc3 .4-, 7. Fe2xc3, e6—e5. De opzet van d7—d6: Rc8 krijgt een vrije diagonaal en vroeg of laat kan zwart met exd4 of eSc4 ln het cen trum een woordje meespreken. 8. Rfle2,. Hier staat de raads heer beter dan op d3, waar een mo gelijk e5e4 wordt uitgelokt. 8DdB—67 9. 0-0, RC8—15? Dit komt neer op verlies van twee tem pi. iets dat zwart zich zeker niet kan veroorloven. RcS speelt men eerst dan. wanneer de positie Inhet cen trum zich heeft verklaard. Juist is Fc6 10. f2—f3>, PbBc6 11. Fc3— Dit is belangrijk stérker dan 11. d5. Pb8i, I2.e4, Rc8 en zwart komt met a7—a5, Pb8—d7—c5 nog tot een dra- gel'-ke opstelling. II........ Pf6Xd5 32. c4Xd5. Pc6—bfi 13- e2-e4, Rfa-cfi 14. Rcl-e3De les in openingstheorie ls afgeloopen en zij is afdoende geweest. Wit heeft een open c-lijn,het raadsheerenpaar en ten minste twee tempi ontwifcke- lirigsvoorsprong: een wel heel groote oogst na slechts 14 zetten!. Het...pielt voor het talent vam den Canadees dat dr. Euwe in het volgend gedeelte nog zijn vollen schaakkracht moet Inzet ten om de overwinning veüfg te stellen. 24e5Xd4, 15. Ddl Xd4, f7-f5! Zwart blijft.niet bij de pakken neer zitten en tracht door .vereenvoudi- Gingen het zwarte spel verdedigbaar te maken. Indien hij toe zou laten dat wh tót I3-U en e4-e5 zou komen, zou de partij inderdaad spoedig uit zijn!- 16 Tal-cl, Misschien was 16. Tfdl een nuance sterker geweest Dm .de nu volgende geforceerde ruilvoriant te ontgaan, Maar dr. Euwe vreest vereenvoudi gingen allerminst!. lfi, C7-C5! 17. Ö5XC6 e.p.i Fb8X C8 18. Dd4-a4, f5Xe4 19. DaiXe4, De7 Xe4. 20- f3Xe4.-TfSXfl 21. Re2Xfl, Rc8-eK Dreigt met dC-d5 een. laatste vereenvoudiging tot stand te bren gen, die practisch de remise bezegelt; Doch nu wordt het dr, Euwe toch. to gortig! 22, Rft-bSt, Een zeer fijne zet, die het witte voordeel vasthoudt 22.Ta8-ca. Relatief het beste. Op 22, Fe5 VOigt 23. TC7. bG, 24. RaB! en zwart kan geen vin verroeren (24. J.d5? dan 26 Rb7 ;enz.j. ter wijl 22. .Rdl f3alt op 24.Tdl! met winst van pion ,dS. De ..tekstzet kost weliswaar ook een pion, maar een nieuwe vereenvoudiging wordt bereikt, waarbij het raadsheerenpaar verdwijnt en een eindspel van raads- heeren van ongelijke kleur overblijft, dat, zooals bekend, groote remise- kansen geeft. 23 Ttb5Xc6, TC8XCS 24- TclXcG, b7X Xc6 25. Re3Xa7, De betere stel ling heeft tot een gering materieel voordeel geleid: de winst van een pion. Nu gaat dr Euwe college geven ln eindspel-vraagstukken! 25- Kg8-f7 2G a3-a4! Verleidt zwart tot de volgende manoeuvre, die oogenschjjnlijk den verloren pion a»terugwint. 26. Re6-b3. Belet het gezamelijlc oprukken der pionnen (b2-b<J), va^ pion a4 aanen dreigt Rc2 met her overing van pion e4. .27. a4-a5!. Rb3-c2 (zie diagram) 27. Ke8 ontgaat de -witte combi natie, doch redt vermoedelijk da partij niet Met 28, Rd4l gaat pion g7 verloren in ruil voor e4 (28 ......g67 dana6-a7-enz.) en wit verkrijgt twea vrijpionnen op twee vleugels, hetgeeu een elementaire voorwaarde is voor het winnen van ,dit soort eindspelen. Doch om een combinatie te ontgaan, moet men deze eerst zien! 28 Ra7-cS!l, Nu ls alles duide lijk! Na 23. ,...,.dxc5 loopt de witte a-pion ongehinderd door. hetgeen thans eveneens dreigt, zoodat zwart geen tijd heeft om pion d6 te dekken. 28. Rc2-d3 met eenige) 29. Rc5X d6, Rd3Xe4. Gedwongen, anders volgt 30. e4-e5. 3®. a5-a5, C6-C5 31. Rd6Xc5. h7-h5. Wfl heeft nu twee pionnen meer en mérk waardig genoeg is de. winst nog een probleem! 32. Kgl-f2,Rc4-d3 Het is van belang de pionnen te dwingen naar de zwarte velden tegaan, zoodat zij zonder hulp van den koning niet kunnen oprukken. 33. a6-a1, Rd3-e4. 34. g2-g3, KfS-eS. Slaagt 2wart erin met den koning het veld b7 te bereiken dan is de partij geheid remise. En hoe moet wit dit verhinderen? 35. Kf2-e3Re4-g2 36. Kf3-f4!,' Dit houdt den koning vast, want op 36. Kd72 volgt 37. Kf5-g0 en wint 36. g7-g6 Wat nu? Speeltwit Kg5 dan volgt Kf7 en wit bereikt niets'omdat zwart niets anders dact dan met den raadsheer heen en weer te wandelen op de diagonaal hl-a8. Wandelt de witte koning naar den damevleugel dan wandelt de zwarte collega mee naar b7 en het is remise. Inderdaad: wat'nu? Ln werkelijkheid - is. thans een studie ontstaan: wit speelt en winti 37. g3-g4üDe pointe van de zen zet wordt pas een tiental zetten later duidelijk. Over het algemeen verhoogt het rullen van pionnen de remisekansen: hier ls het do eenigo. maar dan ook. de eenigo weg naar. do' wlnstl 37 h5Xg4 38. Kf4Xg4. Rg2-hl 39 Kg4-g5, Ke6-f7. Voortoopig is nog heelemaa! niet duidelijk, waarom de g-plon tegen den h-pion moest wor den geruild.. 40.Rc5-d4! Rhl-g2. 41. h2-h4, Rg2-hl 42 b2-b4, Rhl-g2 43. b4- b5, Rg2-hl; 41. Rd4-f6!. RhL-gZ 45.h4-h5ll, De verrassende finesse van het omspelen van den raadsheer. c5-d4-f6. Met één slag is het geheele decor ver anderd: zwart staat verloren. 45. g6Xh5 (gedwongen) 46, Kg5-f5!l, De laatste probleemzet! Er dreigt eenvou dig 47. Rh4! gevolgd door Kf5- e5-d6-c7 en dé witte damevleu- gelpionnen lappen naar daraa Wanneer zwart tracht to ont snappen met .46.Ke8 dan volgt 47. KeS!' en. de zwarte koning komt niet uit de' strik Wit wint eenvoudig met Ke5* d6-c7enz.:.;.:';..:•-'N 2wart geeft .de partij derhal." va op. CHR. VLAGSMA Nadat ze Meisje Uyl met vereende krach ten op de lestak had den gehesen, waar ze onmiddellijk weer in slaap viel, vroeg jongen ,Uyl: „Zijn mensen ook zo on gelukkig els ze moeten denken?" weet ik niet", zei Gijsbert.Kijk, Jongen, de mensen zijn" heel knap. Ze kunnen van alles, wat wij niet kunnen. Zij bouwen bijvoor- beeld'huizen om .in te wonen.'Ik_beri omdat ze het zulke verstandige vor er vaak in geweest. Die huizen zijn gels vinden. Is dat soms niet uiterst erg mooi. Maar de. mensen zijn er*vi)s bekeken?" „Dat, zijn opgezette niet tevreden mee, want soms goot- uilen lichtte Gijsbert haar in. „ean en ze dié huizen weer. kapot met en de -uil doet zo iets niet". „Ik dingen, die veel lawaai maken en zou het dacn'riep meyrc dan hebben ze ineens niets meer om en keek hemels. „Nee, m< in te wónen. Dan zijn ze heel treu- zou u niet, als u de men rig. Maar als ze eerst hadden -nage-: 2e* Gijsbert. „V/elles" .zei dacht/ zouden ze hun hui2en niet- Uyl-. „Nietes", zei Gijsbert. kapot hebben gegooid. „Ze makenriep mevrouw nog eens veel dingen, waax ze van houden ka- daar toen ineens mee pot", vervolgde hö peinzend. „Yan besefte, dat het .niet mij hielden zè ook, maar toch vril- w®s ».»P® fheosen .zijn niet den ze me met Kerstmis opeten..;;"; zei Gijsbert overredend, „ik Ineens begon hij te lachèri. „Och *oc^ -niet „pat doet er niet "Jongen Uyl, de -mensen denken wel ■"toe zei mevrouw koud,, „je .hoeft dat ze wijs zijn. maar ze zijn alleen ze ook nie, te kennen".En dat was m. j^r hele rare snuiters" en hij moest op zich zelf bijzonder wijs opge- nog harder Jachen toen hij bedacht, ojctkt. Jongen Uyl zat op. zajn tak dat hij Gijsbert konijn, de: mensen .grote ogen. aan 'te horen. waarempel te slim was afgeweest. ..Hihihi zei hij opeens, „en toch „Hihihlhl", lachte Jongen, Uyl mee.. riJ" de nmensen rare snuitersülMe-, En zo lachtep GUsbert en. Jongen Uyl wer? ineens dnemaal zo samenhartelijk over de mensen en dik van verontwaardiging, toen ze Gijsbert zei nogmaals nadrukkelijk. daaf haar zoon zulke dingen hoorde dat hij het maar rare snuiters vond zeggen- stak een woedende, vlerk en op. dat moment was .er vleugel- haar Gijsbert uit, die ineen dook, geruis en stond mevrouw. Uyl naast want mevrouw Uyl was angstaan- 'hem. die boos keek.Gijsbert hield jagend in haar toorn. 7 „Het is- maar midden ln de lach op en Jongen beter dat,u gaat, nu.,d'rect"; zei ze Uyl verslikte zich ln Zijn laatste hl.' met een ingehouden krasstem, „u „Hoor ik het goed?" vroeg me* leert mijn kinderen niets dan vrouw, „leert U .mijn. kinderen,dat kwaads U knaagt aan de grondves- mensen rare snuiters zijn?"' „Ja ten van het uilenleven met uw slech- y zéker, mevrouw-', zei Gijsbert. „want té uitspraken over de mensen. Boven- dat zijn zc." „Dat Lijkt me al een dien, voegde- zij ervernietigend heel oneerbiedige manier om óver ze toe, bent niet eens eer te spreken", "zei mevrouw Uyl ijzig, -maar een gewoon-'.konijn"; „U kunt mijn kinderen<wel van alles bewoog zich .in de. richting vertellen, misschien wel dat de men- uitgang „Jammer". zeihij sen helemaal niet wijs zijn!" „Nou zoontje Is niet eens zo daar was ik bijna aan loe", ze! Gljs- goedendag" en na deze bert stralend. „Maar meneer!. Ekster verdweeo hij stuntelig ln heeft mU verteld, dat de mensen MARIAN uilen op hun schrljfburcaux zetten, (Wordt vervolgd).

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1946 | | pagina 3