Berlijn - Sjanghai van Europa Bananen genoeg, maar niet voor ons! Liggend of geknield verricht de houwer zijn werk heöen./., Madame Tussaud leed verliezen Kinderen in de verstrooiing kostbare En immer loert de dood Harlinger haven weer vrij Duitschland in de hongercrisis Komende verkiezingen krachtmeting tusschen bezettingsmachten AIJLE problemen van Duitschland, komi mento Berlijn tegen, alleen overschaduwd door een ander probleem, het Russische. Berljjn is verdeeld in vier sectoren, een Russische, Amerikaanschc, Engelsche en Pransche. ITet wordt bestuurd door de Komraandanlura, tvaarin de vier bezettingsmachten paritair vertegenwoordigd z(jn «n die Berlijn ale een geheel bestuurt. Maar Berlijn ligt in de Russische zone." Het is door di/nne corridors, de spoorlijn Berlijn-Hannover en Bcrljjn-Hamburg en de autostrada Berlijn-IIannover, met dc Westelijke zóne verbonden. Al- Vs wat Engeland in zijn sector wfl aanvoeren moet over dezen overbe lasten verbindingsweg komen, terwijl de Rossen de normale aan vo erge- bieden voor Berlijn, o.m. de streken die vroeger de groenten verzorg den. geheel in handen hebben. Daardoor hangt Berlijn als- het ware in de lucht. De samen werking in de Kommandantura is goed en In elk geval ls de persoon lijke verhouding dat De Russen oe fenen ook daar hun gebruikelijke tactiek uit van overvragen, onder beden en uitstellen, maar de ande ren hebben zich min of meer aan de2e tactiek aangepast. Niettemin probeert Rusland zijngunstige positie uit te bui- ten. De levensmiddelenaanvoer is In de Russische sector soms gunstiger dan in de andere. De Magistral, het Bcrïijnsche Ge- xneenteapparaat ligt in den Rus- eischen sector en de Russen heb ben daarvan gebruik gemaakt om in dit instrument zooveel mogelijk aanhangers te benoe men van de S.E.D., de verkapte communistische partij, die on der hun dwang, door versmelting van dc S.P.D. en K.P.D., is ont staan. De Bgrlfjnsche Universiteit ligt' In bn Russïschen sector. Hoewel een /stltuut van de gemeen te-in-haar- geheel, oefenen de Russen toch een voort durenden druk uit op het uni versitaire leven daar. In den Brit-' schen sector hebben de Engelschen nu de Technische Hoogeschool weer In bedrijf gesteld, wellicht met de bedoeling er een democratischer tegenhanger van de „Russische" van te maken. Van zulke tegenstel lingen is Berlijn vol. De kranten van de S.E.D. worden in .den Rus-, sischen' sector gedrukt, aangezien de S.E.D., daar over een pnbeperk- te paplervergunning beschikt. Aan- gezien hun verkoopcijfer in de. an dere sectoren zeer is gedaald, wor den zdj in bet "Biet-Russische Ber lijn gratis verspreid. .-; Omgekeerd v. worden in den Britschen sector kranten gedrukt, waarvan een be- langrijk. deel, via de koopers, clan destien in de. Russische zöne/ ver- dwijnt. •;■•/-/ /"-r Vanuit den Russïschen sector opereert de NJK.YJX, opvolgster van de Oepeoei maar iedere sector heeft/zijn contra-spioDnage.. Vier .bezettersmachten, vier legers, vier- polltieken bewegen zich door elkaar- heen. Men moet zich dat, natuurlijk weer niet te dramatisch voorstellen. Het leven beweegt zich aan deop- pevvlakte rustig voort en zonder in cidenten. Men moet. in de politieke .jnM doordringen om te s too ton op Hp- «panning !cn het net ran intriges S.P.D. contra S.E.D. Dit alles vindt zijn terugslag op de S.PX). In Berlijn. De Russen hebben gepoogd onder dwang S.P. D. en K.PX).te vereenigen, maar een kern uit de S.PJO., waarinde Jongesocialisten Germer en Schulz een rol speelden, rebelleerde tegen Terwalvischvangst Zestienduizend blauwvisschén het limiet VterUWn' walvlschvaarders verge-' ïeldvan 130 Jagers, zullen ln het/ko- mende seizoen, 'dat ap 8 December begint, in de Zuidpoolzeeën /tér wal vischvangst- gaan. De totale beman ning van deze schepen bedraagt vijf duizend koppen, 'waarvan 430Q Noren. Met zeven walvischvsarders hebben, üe Naren hét grootste/aandeel 'in de excedlUe. Engeland zendt vier. traan- kokerijen uit, Japan twee en Neder land een. te weten de Willem Ba- rendsz. Men Is van plan. evenals in hei vurige seizoen het aantal gevan gen vfsschen te'beperken fcn de li- ..miet le bepalen op zeslienduizend' .stuks. Mistvercïrijvers :H In Amerika deed men de eerste - succesvolle proeven met het ver branden van olie. onder hoogen. druk om mist boven vliegvelden te ver drijven. .Benzine van slechte kwali teit of dieselolie of zelfs gezuiverde petroleum .wordt onder zeer hoogen druk öoot buizen langs de start banen gepompt en door talrijke fünestraalpijpen de luchtV in.,ge snoten. zoodat zij wordt geatomi- eeerd. .Door de atomiseering kan zij met groote kracht en een minimale rookontwikkeling branden. De Inten se hitte - doet zelfs den diksten' nus.fc in vier of vijf minuten verdwijnen en. ofschoon het niet. noodlg is, den mist tot op grocter. hoogte dan on geveer 100 meter te verjagen, brak de hitte onlangs bij v' een proefvol- komen door het compacte.'mlstdek heen tot den helderen hemel op. meer dan 1000 meter boven het vliegveld. .10 OCTOBER Ieder kent natuurlijk de 'tuin kers of bitterkers, depikant sma kende groente, die ln rauwentoe stand^ wordt gebruikt, Deze 'i'kan door een ieder worden gekweekt, ook door hen, die geen 'tuin; bezit-;' ten. Men behoeft slechts wat. tuin kers ln een kistje,of bloempot.met sardete zaaien en deze op dè vensterbank te plaatsen. Reeds na 5 twee drie. weken kan het worden gesneden.. .Indien op dezeWijze Iedere maand;wat tuinkers In een pofcv ;of kistje wordt gezaaid, dan kan een ieder .aldus den. geheel en winter versefce tuinkers inde ka mer oogsten. S. L. die geweldspolitiek en richtte de S. P,D. weer op, op het sindsdien be-' roemd .geworden congres in V- Zeh- lendorf.' Daarna heeft de ;:.S.PT>. zich volk -men hersteld. Haar pres tige, 'is geweldig i gestegen door haar strijd tegen de; S.E.D. Zij is de partij/ diéuitspreekt, wat ln de Russische zóne verzwegen moet war den. Als 'zoodanig: voelt de Bèrhjn- sche SJ»J3. zich dan ook woord voerster voor de geheel©, Russische zóne. De uitslag van de. komende Ber- ljjnsche; verkiezingen Is'van enorm belang, omdat hU zal aantoonen, wie van de bezettingsmachten den sterk- sten greep heeft gekregen- op het Duitsehe volt. Het is een kracht meting:, niet alleen tusschen Duit sehe parijen, maar ook tusschen be zettingsmachten. S. TAS. Souvenirjagers stalen decoraties voor meer dan 25.000 dollar aan souvenirs ls tydens den oorlog ont vreemd uit Madame Tussaiid's be roemd panopticum ln Londen. l)e bezoekers die dit 180 Jaar oude; wassen-beelden museum' de laatste^ jaren hebben bezocht hebben veelal hun handen slecht kunnen thuis houden,want tal van zwaarden, rin gen, kronen en decoraties zUn van de beelden afgehaald. vT'-?/'. Zoo ls de kraan- van koningin Victoria, een imitatie, van geperst papier, handig van het met kant ge-.; drapeerde hoofd 'gelicht. Napoleons met juweelen bezette scepter ging denzelfden weg. Zevep schitterende, decoraties verdwenen van de borst, van koning Edward VU..'diedaar nu staat in een sjofel Jasje;' zonder medailles, en .het museum heeft geen. 'bonnen om de gescheurde jas. tever- "vangeja; -M"'1! Een ondernemend verzamelaar wilde een trouwring' van de hertogin - van Windsor - bemachtgen Toen" hij merkte, dat deze stevig vastzat, nam" 'hij. den. heelen .vinger mee. ,;'t Was elgénlljk maar een halvering, zei een beambte verdrietig, maar w©' moesten er een geheel nieuwen arm voor maken, want het aanzetten van een vinger is technisch onmogelijk",'; Goerlngs decoraties waren ook; zeer gewild. Eiken morgen werdeen nieuw Ijzeren kruis om den hals van den „dikbuikigen luchtmaarschalk ge hangen en eiken avond was het weer" weg. Ook gipsenimitatie-kruizen verdwenen prompt. „Ntaar dat is nu> allemaal uit Goerlng, Goebels en- Hess gaan de smeltkroes in. want we hebben tvas noodig en- deze heeren zijn: niet meer up to date'!. Alleen Hitler, zal overblijven als herinnering aan den grootst en. strijd in de ..his-, ;'torIe. a Oorlogsroman van Dola dc Jong EN DE AKKER IS DE WERELD van' Dola de Jong (Querido, Am- sterdam) schijnt in Amerika, waar het ^tijdens den .oorlog ln vertaling verscheen, een gunstig onthaal te hebben gevonden. De neiging om hieruitte concludeeren, "dat deze ro man voor Hollandsche verhoudingen dan wel een meesterwerk ma et zijn, dient men streng te beteugelen. Zoo als wQ allen weten, maakt, het een enorm verschil of „over there" een literair er itl.cu s aan het .woord 'is (een Allan Tate b.v.) dan wel een dier vlotte verslaggevers, voor wie het boek van de maand- en de best seller hoogtepunten van literatuur zijn.; Het ls :mij niet inogen gelukken vast te stellen in welke handen Dola de Jong gevallen, ls, al doet de ver gelijking met Flaubert, waarvoor de op den omslag geciteerde W. <.G. Ro gers geenszins terugschrikt, mij het ergste vreezen wat W. G. Rogers be treft. 'Overigens moet/men zich door een „goede" pers van dit soort even min tegen een boek laten Innemen als door slechte critteken. En de Akker in de "Wereld bereikt voor Holland een vrij behoorlijk Ti- terair peil. Het bezit daarbij een be-, langrijke documentaire waarde, en geeft van. een zekere onverschrok kenheid, blijk in 'hethanteeren van onderwerpen, 'die' de genoemde Ro-' gers van Wreedheid" doen spreken. Een kmcfèrköionie „Wreedheid" genoeg In dft relaas over uitgewekenen uit alle landen, die zich hjdens den jongstea oorlog ln Tanger tot een kleine kolonie hebben vereenigd. Aangezien het grootste contingent er :van gevormd wordt door kinderen'beneden de 13 die zich niet zonder hardwilUge za kelijkheid. door moeilijkheden heen slaan, waaronderhet geslachlelijke een voorname plaats Inneemt (een 8-, jarig meisje, spant hierbij de kroon), lamen geneigd, aan Invloeden te denken van den kant van. den En gelschen romancier Richard Hughes. Het ultra-zakelijke kind, in groeps verband met dngewüden galgenhumor reageerehd op een exceptioneele si tuatie," ls ln .K 1 g h W i n d i n J a- m a 1 c a klassiekgeworden.Maar. In dit geval kruipt de -literairegenealo gie toch wel geheel weg achter wat de schrijfster ter plaatse kan hebben ervaren en opgeteefcend. '"rrs Trouwens,H 1 g h, W i n d t ii J a- males is in de eerste plaats - een Ironisch spel,Mictgeen o.aj tot uiting :komt in 1 de volkomen uit lucht gegrepen beschuldiging "van .Aet. door piraten gexoofd.e; sexueel .vroegrijpe meisje,- .welke beschuldiging. door ledereen gretig geloofd, de piraten toch nog aan de galgbrengt. Bij Dola de Jong gaat het veel ernstiger toe, sexueel zoowel als landerszins. Op den humor ln dit verbaal .mag men dan. ook geen al te hooge ver wachtingen- bouwen; de schrijfster; laat het hij pogingen in die richting, waarvan het resultaat ons wat bleek jes voorkomt. De tragiek van dit kleine, verstrooide leven ln een: half vijandige omgeving zit. haar merk baar. hooger. Op pag. 154 e.v,vLndt men een gesprek - tusschen de ver waarloosde kinderen en- een; paar. Amesrlkaansche dames in. haar dik- gezoolde zelfgenoegzaamheid: dit is al het „grappigste" waartoe zij zich verleiden laat. Maar hier ls de ten- denz" ook meteen ronduit satyrisch. Te veel symboliek Duitsehe; Poolsche, Hollandsche, Belgische en Eransche kinderen, door het toeval saam gelezen, Joodsch of „Arisch", leven samen met een Hóllander en zijn vrouw en bebou wen den „akker", ö.w.z. een dor, steenachtig terrein; dat zij zelf .moe ten begieten om wat aardappelen en groenten; te kunnen kweeken voor de markt. Zij leven als halve paria's, geplaagd door armoede, vliegen"en. de kans .óm door de politie opgepakt te worden, of zelfs door handlangers van de Gestapo, waarvan üe 17-ja rige D uitschee Hans nan het eind van het boek het -slachtoffer wordt. Het zijn kinderen, „die het initiatiei tot verder spelen verloren: hadden, nu hun, spel "was onder broken",— y- DOLA. DÉ JOÉO- Gunstig onthaal in: Amerika. de bekende rijpheid van het jonge; kind, dat óp zichzelf gesteld, plotse ling even volwassen blijkt te zijn als de volwassenen; en door soortgelijke conflicten beheerscht. Misschien had.: Dola de Jong - grooter dingen be-i; reikt, indien zij zich meer op deze hopelqoze onderneming geconcen treerd had. haar boek had een epl-; sche allure kunnen verkrijgen, Thans: gaat de „akker", halverwege* hetl verhaalnoodgedwongen 'verlaten," te zeer schuil achter desymboliek .van den „akker 'als de wereld", en de .„kinderen als het zaad". Deze sym boliek alsmede de soclaalcritische Inslag, die hier en daar om aandacht vraagt, overtuigen ons minder dan wat aan „couleur locale" rake dè-: tails en met vinnig-nerveuze pen geschetste levensbeelden, ls bijeenge bracht. Het Internationale wereldje ln zijn diverse facetten zou men zich; ln ruimer dimensies weerspiegeld kunnen denken dan; hier is geschied Niettemin blijft een zeker contact metde realiteit, dwars door het schrljnend-skurrlele onheroïsch-ver- geefsche 'van het mlnlatuurleven, dat- hier voorbijtrekt en óndergaat, vol doende gehandhaafd. Donderpadjes De stilistische behandelingis een. van- de zwakste kantenvan. dit; boek .De- bekende korte volzinnetjes van- het modernisme, die leuke don? derpadjes,: die de echte kikkerspron- gen van den Stijl moeten naboot sen, .stellen den-romancier ln staat veel- te zeggen ln weinig woorden; maar als hij niet oppast, wordt; het éClr. „xiiaLó zeggeil ctiet -véeï woor den". Omdat dit- procédé tot een: gemakkelijk laisser-aller verleidt, ls het-'••juist zoo moeilijk toe te; pas sen. Buitendien strookt het m.l. niet met het Nederlandsche taaleigen: het is een Fransch-Esgelsche...uitvinding en als zoodanig slecht over te poten. BIJ Dola de Jong ontaardt het nogal eens tot een stljllooze. loslippigheid, waarbij de concrete notities plotse ling onderbroken kunnen worden door tbeorethtsch-psyehoïogischa cónstateerlngen omtrent „een. mani festatie van-het Ik-gevoel" "b.v. On- hollandsche- wendingen („bij gaf. kennis van zijn. onderscheidingsver mogen", „voor dat beeld had hij een „rang gevoel", en passeerde wat opgewonden verbolgenheid, waarmee hij anders zijn ontstem ming aantoonde"), enkele hoekige' zinnetjes ook, lijken mij meer aan gehaaste, slordigheid toe te: schrijven dan aan onkunde of wansmaak. S. VSSTDUK l Prentenboeken 'Ép. verschijnen weinig en nog minder; gcede prentenboeken, terwijl de jeugd, de kleinste, toch noodzakelijk re«?tl3 met het boek vertrouwdmoet gera- ken. Wij ontvingen dezer dagen een goed prentenboek „Van, Petertje dié wegliep" met teekenlngen, zeer fraaie foto's en een leuke tekst van Heieen BlemoncL De - uitgave van Carpe Diem Barendrecht was yoor: Carré Ter Brake lnR.'dam, die ..er zóóveel, kinderen als er hoekjes zijn blij. mee kan .maken. Cannes vol sterren En met de mannen, die films maken Onze speciale, verslaggever die ge durende eenige weken het filmfesti val te Cannes heeft bijgewoond schreef, vlak voordat hij de thuisreis aanvaardde:, Het succes van de films hier was groot én de premières waren indruk wekkend, want Cannes zit vol ster ren, die zich op de groote, avonden laten zien: Michele Morgan,. Erich von Stroüeim,. Marcel: L'Herbier, Dalio Delannoy..,.Velen zochten naar Jacques Prever-, Carné's "befaamde scenarioschrijver, die volgens de 'be richten .ook ln Parijs: den .trein naar de Co te d'Azur bad; genomen. Een. journalist van een plaatselijk blad vond hem. tenslotte - in het gehucht St Jean, 10 KM. van Cannes.; Hij droeg eenzwembroekje en zei:- „Ik kom niet. Ik houd niet van,al dat;ge- doe. Hier ls liet' veel leuker, én stil ler. Maar vergeet niet mijn. groeten.; overte brengen. Eatén ze - hun best doen. En avant, mes enfantsl" Maar,ln plaats van hun best te doen maken de kinderen ruzie met elkaar: de heer Harold .Smith, van de Ame-. rika arisch r film,, heeft verklaard, dat de Russen actie voeren tegen zijn product én, om te 'plagen, galabijeen komsten organlseeren op oogenbllk- ken, dat ernet belangrijke werken uit de U.S.A. worden gedraaid, u ziet het: zelfs; ónder deze; jubelende zon is er niets nieuws. Alleen zeg. je In .it klimaat: '.'.Nou ja, ik ga tóch maar zwemmen"; Als men. dat. in-alle klimaten deed zou üe wereldvrede verzekerd zijn..,. Marcel, Ca mé;, de kleine levendige Franschman'* heeft me nog verteld dat hij „Des visiteurs- du .Soir" ge maakt heeft tijdens-dé Duitsehe be zetting.- Bij vluchtte ln de historie, maar nu 13 hij voornemens 'werk' te makenin de sfeer van „Qual des' brumes'! en „Le jour seiléve". Mijn film - „Les portes de la nuit",Dei Carné, die bijna af ls, zal dat bewij zen. Verder ga Ik met Alexander Cox- da drie films maken en dan een ge baseerd op Voltaire's „Candida" en „Visie des enfants perdus",: De Fransche film:zal zich dus .weer vrijelijk kunnen ontwikkelen, in 'de periode van. maakwerk Is afgesloten. DUIKERS PIKKEN EEN BANAANTJE MEE NA met een .vaart je van bijna 35 km per uur de over tocht van Jamaica Raar Europa in re cordtijd te hebben - afgelegd, Is vorige week het gloed nieuwe turbine- „stoomschip Coma- yagua van üe Uni ted Fruit Cy.' te Rotterdam aange komen en heeft ta de Jobsha^en de -grootste ooit aan gevoerde lading ba nanen, n.L 40.000 trossen, gelost. •Slechts 5000 tros sen van. het totaal, dat binnen één werkdag met de speciale transpor teurs/ uifc het Ijs koude inwendige van het witte schip ■In een lange reeks werd overgefc-^aentj Is - voor Nederland -- •- bestemd, - de rest .Geen pareïvisschers,maar...... Botter- gaat naar Zwitzer- damsche lamncnduikcrs -land/'"-C-7 Het is heelemêèi niet leuk;, dat van dit >tparHjtje" het leeuwendeel in Zwitsersche magen gaat verdwijnen, maar het is nu eenmaal niet anders, dat dè Zwitzers over zóóveel dollars beschikken, dat 2Ü 2ich ,dle weelde veroorloven kunnen. We moeten ons trouwens mét het Idee ver zoenen, dat voorlooplg nog heel wat banaantjes onzen neus voorbij zullen gaan. Men is thans namelijk zoo' ver gekomen, dat, evenals voor den oorlog, geregeld bananenbóoten deRotterdamsché haven zrullen aandoen. Ook al valt er maar zoo nu en dan een kleinigheid, voor ons .afj/het moge niettemin tot tevredenheid stemmen, dat het gelukt is de aanvoer en doorvoer van bananen naar Rotterdam te brengen, niette genstaande- buitenlandsche concurrenten er op uit zijn ons dit werk uit handen te nemen. Slechtsals transLtohav'en maakt Rotterdam kans op een redelijk bestaan, öp voldoende werk ln dè haven; de terugkeer van de fruitimport beteekenteen stapje nader tot het herstel van onze vooraorlogsche positie in dat opzicht. „Bananenduikers" /.Zullen wij/ als gewone burgers, het voorlooplg meteven weinig deviezen als bananen moeten, doen, dat 'geldt, wat de bananen betreft zeker niet voor bepaalde ondernemende knapen, die wij in de Jobshaven rond de Comayagua. in actie zagen. Een Rotterdamsche jongen zou zichzeil niet zijn, als hij geen kans zou zien dit bananenmïjntje aan te boren. Ontkleed tot op zijn ónderbroekje en met een. gonjezak om hals of arm dook hij' van de kade in het frissche nat en poedelde als een hondje achter'de. bananen aan, die bij het transport in het water zijn gevallen. Een voor een liet hij ze dan ln de zak verdwijnen. Bibberend en;blauw van de kou je,moet er wat voor over hebben! klauterde hij de kant op met een zak bananen, waarnaar wij, minder ondernemende burgers, kunhen kijken. Overigens zij het den „bananendulkers", zDoals de bootwerkers de jongens noemen, van harte gegund, want er zi]n minder sympathieke manieren om zonder bon aan schaar sche artikelen te komen. Dittó sport of zij in dit jaargetijde gezónd is, zullen we ln het midaen laten-— éh ze levert witop! AAN HET KOLEN FRONT stof en duisternis wordt de brandstof gewonnen ÏN de etalages van de winkels In Heerlen, Sittard, Kerkrade lig-' gen 'handdoeken, sokken, over hemden, japonnen tentoongespreid in. een hoeveelheid en van een kwaliteit, die den ;.3olIander" doet watertanden. Maarvoor den vreemdeling zijn'al die spullen on-: bereikbaar. S.M.V. is hier de too- versp'reuk.Stichting Mijnwerkers- voorziening. De bezoeker van verre lsgeneigd misprijzend de schou- ders óp te. halen: die mijnwerkers" hebben het dan toch nog zoo kwaad biet. En wanneer hij even later tegenover 2ooTn mijnwerker zit, dan duurt het geen halve mi nuut 'of - met verhitte koppen zitten zij te; debatteeren. „Zijn onze .havenarbelders/Nonze menschen uit de hoogovens, onze boerenarbeiders, dan géén harde werkers? Waarom worden jullie bevoordeeld?"' „Omdat wij onder heel andere omstandigheden moeten werken. Diep onder den grond ln het stof en in de duisternis". „Goed. 't Zal best zwaar werk zijn, maar wat1 drommel.leder zijn' vak. En hebben, jullie.jt' nu.' werkelijk zoo moeilijk? „Moeilijk? Zijt ge wei eens on dergronds geweest? Ga mee naar beneden, dan zullen we TJ toonen wat het beteekent mijnwerker te Zijn.'J.M,:r Gestoken in het grauwe mijn- werkerspak en voorzien van; een electrlsche lamp suizen we. even later de diepte in. De kool valt tien meter, in de seconde en bin nen drie-kwart minuut zijn we be neden:' driehondertachtig meter onder den grond. Zoohier. werk t de mijnwerker dus He t valt-, nogal mee. Een -hooge breede ruimte, goed verlicht en de lucht is er frlsch. Vergist U niet. Dit is pas het voorportaal van het infer no, dat U wacht. Reeds staat de Pullman/ .klaar: een personen- treintje 'met een locomouefje, 'dat op samengeperste lucht' rijdt. - Zit ten we? Vooruit dan maar. Schok kend; en. rammelenddenderen we dedonkere aarde in. Boven onze hoofden flitsende lampenvoorbij. De zoldering eerst nog hoog, wordt lager; de zijwanden komendichter; büelkaar.y Het locomotiefje grilt. Een wissel. Een bons.' Stóp,. "We rijn. in de'iluchtsluis. Verder weer. Opnieuw ben bons. Stop. De twee- .de deur/ Een bedompte lucht komt ons tegemoet.En' steeds; nauwer, steeds lager wordt degang. Stop. We stappen uit. Twee glimmend zwarte gezichtenkijken- ons aan,/ Naast ons, staat een. ko- .lentrein. We strompelen voorbij /en beantwoorden onwennig den mijn- werkersgroet „Ghick auf". Nu.', wordt het toch oppassen, want de gang wordt nog: nauwer en we moeten gebukt loopem Dan op eens. is er geen gang meer, maar een zwarte helling, ZLtten. commandeert onze gids. Glijdend en schurend schokken we de diep te in, Hier werken ze dusO;-, nee, want rondom" ons is het dood-, stil. Alleen het suizen van een luchtbuis verstoort de stilte. Maar waar zijn ze dan. de houwers, en de stutters, üe delvers van de kool? We strompelen verder, steeds verder, steeds gebukt. Dan flikke ren lichtjes in de verte en zie.... de nauwe gang verbreedt zich hier tot een spleet in de aarde: we hebbende „peiler" bereikt, het kolenfrcnt, dat - reikt van de 3B0 me ter-gang naar de 500 meter. - Bij dè;-houwers EN onze gids wi/it: daar werken de hoawers. En hij noodigt ons uit: laten We te. gaan bezoeken. De kolenjaag is hier ongeveer een meter dik. Even hoog isde gang, waar we nu. half zittend, half liggend doorschuiven. Voor ons een rij van paaltjes, die de aardlagenstutten. Uit de diep te klinkt het dof gedreun van de af- bouwhamers, die de kolenmuur in brokken 'daveren. De bonkeu kool glijden naar beneden en zou den de nauwe gang spoedig ver stoppen, maar de transportband voorkomt dit. De helling ishier. ongeveer dertig graden en wolken, kolengruis verduisteren het uit- zicht en benauwen de atmosfeer. Ja hier werken ze; liggend op hun zij; of als het kan geknield.' Boven hen vierhonderd meter aardlagen! -j We, glijden, naar beneden, soms. den transportband, dan weer er naast/ ons vastklemmend aan de stempels, dan weer onhan dig ons vastgrijpend aan .een brok steenkool, dat direct loslaat en gaat glijden. Van links en rechts schuift de zwarte massa naar beneden in de peillooze diep te en wij schuiven mee.. Een kwar tier, een half uur,: dri kwartier Komt er. dan hooit eeneind aan deze benauwenis?: Maar voor ons duurt, het maar, een uur, doch de houwers staan hier zes uur lang te hameren en ze schreeuwen de lastige bezoekers die hen maar in den weg zitten en het werk,, ophouden/'.goedbedoelde doch on begrepen waarschuwingen toe.. Pas op! Hier ligt een pijpleiding; daar haagt eeh luchtslang. ginds, ver spert een/paai den weg, .//--•// Halt. Even rust.Verder maar weer. Dan. davert een afbouwha- mer .voor ons en knarsend zet zich de transportband weer in bewe ging: Commando's in een onver staanbare mijnwerkers teal klin ken over en weer/ Hoe moet dat zijn;-wanneer de. stutte- het: niet.: meer', houden en de harde in 'el-'- kaar zakt? Die arme drommels, ■zwetend in hun4 ruwe pakken, zyn immers- kansloos. :":Z':,-;'-/ j; Gelukkig,voor ons Is het einde daar. De spleet gaat over in een breede gang. En kijk, daar .staan ook; weer de kolenwagens en .een.. Vreugde der seizoenen 't Is kil, zel/Desiderla, zullen ■we. en verliefd keek zU naar het zwarte ding in; den. hoek; van de kamer/ Ja, laten we, spmk ik opgewekt,want ik voelde iets feestelijks, Hoe troostvol het laven, dat men over het eindeen het begin, over 'uit en aan zich ge lijkelijk verheugen kan, dacht lk. en - ik aag weer dat kleine kreng uit het schraalste der jaren, dat leefde op een stukje stoelpooten een theekopje kolen, eenige malen per dag, vóór het eten,, en dat dan nog tot taak had, onze ontvlees de botten te verwarmen. O, die 'verheugenis., toen Monty en de zon ons kwamen bevrijden en uit deze ellende trekken. En nu al weer het feest van-dezen negenden; October: Moortje, de hooge cilin drische. compleet met kit en pook op haar oude plaats en een berg voer voor haar op. zolder. Hak, zei de bijl, en geurend spleet het drooge blonde hout. Ruischend. en ratelend vulde zich de eerste kit ea met een.calorieën- rijke krantvan wel vier pagina's gewapend, schreed ik eenigszins plechtig naar den kamerhoek. Koud en onbewogen accepteerde Moortje de hors-d'oeuvre, die ik haar vakkundig toediende en ik vond het prettig en passend dat ik knielen moest om de eerste luci fer uit een vol doosje, nit een vol pak onder het rooster te,houden, En daar had je weer'de eerste tonen van de wintersche kamer muziek: zoevende, knapperi.de -en knetterende geluiden afgewisseld door het: geritsel der eerste an- thracietjes. die zich een weg banen door het/ verkoolde aanmaakhout om hun plaats op het rooster ln te nemen en met gloeienden ijver hun stralende taak te gaan ver- vullen.... DESIDERIUS. De laatste obstakels ln de nieuwe Wülemshaven. te Hartingeri zijn. thans opgeruimd. De schepen kun nen nu weer over de' gehéele lengte van de kade lossen en .Iaden. Een kraan-ponton, ^en 7 00-ton metend overslagschip eri een bok van de scheepswerf „Welgelegen", werden, na te zijn gelicht, op het droge gebracht. zwarte machinist grijnst, ons me delijdend toe. Stap in! Een per sonenwagen is niet aanwezig. Nu ja/ dan maar in den kolentrein. Bonkend, hotsend gaat het" votet over de rails Nat bezweet, roet zwart, hijgend en met ontvelde handen rijden we terug. De schacht. De kool. Tien meter per seconde...i We suizen omhoog en begroeten het daglicht als een, ge vangene, die de vrijheid na jaren weer aanschouwt, /Mét andere/ oogen DEN volgenden ochtend, aan het ontbijt lezen we een kort be- J: richt in de krant;, tengevolge-van een. instorting zijn vijf nrijnwer- kers bedolven; de Iljfcen van vier hunner zijn nog niet gevonden. We lezen het bericht met andere oogen dan we vier-en-twintig uur tevoren gedaan zouden hebben, En de letters S.M.V. hebben voor ons een nieuwe beteekenïs gekre gen. Anderen mogen1 het debat over de al dan" niet vermeende prioriteiten der mijnwerkers, voort zetten. discussieeren over produc tiecijfers eu arbeidsprestaties. Wij hebben, hoe vluchtig/hoe onvolle dig, hoe oppervlakkig ook, den mijnwerker bezig gezien aan het kolenfront zelf, hebben even.heel even zijn harde lot gedeeld. Het theoretische dispuut blljve. voor de anderen, gereserveerd. Pakketten voor marinemannen Kerst- en Si. Nicolaas-pakjes voor militairen der -koninklijke marine kunnen tol en met: 15 October a.5. worden aangeboden aan de poslkan- toren. Slechls. pakètten die tot en met dezen datum worden ingeleverd, zijn verzekerd van een .tüdlge overkomst. De adresseering moei luiden.: .naam en voornaam, rang en 'stamboeknum- mer„ p.a Marine-postkantoor Batavia... De frankeering voor paketlen naar Nederlandscb-Indlë per zeepost .is als volgl: toi cn mei l kg f 1.S5. lot en met 3.kg f 2.20.en^-tal en met 5 kg f 2.75. -./. v/./.: R G D, wordt verplaatst Het Bureau'van" de Vakorganisatie 1 voor Gedistilleerde Dranken en het Rantsoeneerlngsbureau van deze or ganisatie zullen van Woensdag Iff Oc tober af. bovengenoemde bureaux ge vestigd zijn: Westmolenstraat 2 (hoek Lange Haven) te Schiedam. Het tele foonnummer blijft" 69340. B.B.C. op nieuwe wegen - .Sedert 29 September zendt/dé.' B.B.C. tusschenzes' en twaalf -uur n.m/ op de golflengten 203.5 en 514.5; m. volgens een geheel - nieuw sy steem uit, dat voor luisteraars/die de radio niet slechts zien als een ge makkelijk 'middel tot ontspanning, buitengewoon veel aantrekkelijks biedf. In djt zgn,Third Program- me" kan men opera's en tooneel- stukken lnbun geheel "beluisteren (Shaw's „Menseh en Oppermensch" nam vier uren: ln beslag!), evenals öq nieuwste gramofoonplaten en tal rijke eerste uitvoeringen op muziek-4 gebied: Internatio -s. autoriteiten op wetenschappelijk en cultureel terrein als Karl Barth/Jung, André Gtde, De Madariaga, zijn uitgenoo-. digd voor het houden van. lezingen. Generaal Smuts opende de rij. Op- merkelijk is ook, dat een radiocrltl- oüs de luisteraars in -staat 2al .stel len,hun oordeel aan. het .zijne te toetsen. Ongetwijfeld zal ook in Nederland - voor dit nieuwe experiment veel be- ;'=ng5"»iling bestaan.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1946 | | pagina 3