Nederlandsch streven in het Oosten
De drang naar zelfbeschikkingsrecht in Indonesië
Mr. A.B. Cohen Stuart hield
lezing voor „Oost en West"
Biljarteis vierden feest
Met P. C. J. over zee
George van Renesse komt
voor de Volksuniversiteit
S.F.C. ontmoet K.R.V.C.
iM/itdt -uXt x'rt
*§N
v -
PAROLOSCOOP
Mr. A. B. Cohen Stuart, gewezen
adviseur, voor de decentralisatie in
Neder! andsch-Indïë, hield Woensdag-
avond voor do leden van de vereent*
ging ,,Oost en West" ©en voordracht
over; Nederlandsch streven in het Oos
ten.
De kolonisatie-politiek.
Na in-korte tra.» i de geschiedenis
van de O..I. Compagnie te hebben ge-
kenschetst, haar opkomst en verval,
besprak de beer CohenStuart het
CviVuurs leisel. Hierbij werd teveel druk
uitgeoefend op de bevolking. Dit ge
schiedde in do meeste gevallen mot
direct door .Nederlanders, doch wel in
direct door de hoofden der Indische
dorpsgemecnscliaprion.Het bleef nibt
alleenhierbij, doch ook bet fman-
deele beleid in" die dagen, in het mid
den der 19e eeuw, het bod wat ie
Vcnsclim over. Men zorgde dat do
financieel© voorschotten naar Neder
land gingen, terwijl tennutte van Jri-
dië weinig, of niets kwam. Verscheidene
groote staats bed rij ven, oa.- de spoor
wegen zijn met Indisch kapitaal op
gericht.
„Er is veel critiek gegeven, &id»3
spreker,: .op dit Cultuurstelsel." De
.groote stoot werd wei gegeven door
Eduard Douwes Dekker (Moltaluli) mot
xijii Mas. Ha velaar of „De kofiijveOin-
gen der Néderl. Handelmaatschappij'".
Hel gevolg van Miiltalufi's publicaties
was een groote trek van menschen
naar Indië, die' meenden daar iets
goeds ie kunnen verrichten.
De opkomst der arbeidersbeweging-
Fj- kwamen ooderlusachen groote ver-
audvrincn in de wereld door de op
komst der arbeidersbeweging in alle
lauden, ook in Nederland.
Het liberale individualisme moest
wijken voor de sociale gemeenschaps-
gedachtc, jfie deze bewegingen, propa
geerden. Zij gaven den stoot tot groote
veranderingen. „Het moest uit zijn met
de wingewest-politiek". In de troonrede
van 1901 werd er dan ook van gewaag*
dat Nederland een zedelijke roepint
te vervullen had La.v. de Overzeesche
Gewesten.
Ej,_begon _i5'iiTdlë iets te veran
deren. Er kwamen'Gemeentelijke- en
Gewestelijke Raden, waarin zitting had
den Europeanen, Indonesiërs", en
•vreemde Oosterlingen. De Europeanen
hadden dc leiding in deze raden. Ia
vergelijking roet Britsch-IndiS, waar de
raden enkele uit inheemsehen bestonden
en waarvan spreker de werking in
1928 op een studiereis van dichtbg
had kannen bestudeeren, was de re
geling zooals in lndië toegepast, te
prefereeren.
Als gevolg, van het opkomen der.
nationalistische .bewegingen op .het eind,
van den vorigea oorlog, uitwas vah
de revoluties iri de geheele wereld,
verkreeg do Volksraad in 1918. wet
gevende macht Deze gedeeltelijke mede
zeggenschap door de Inheemschen, bad
niet alleen een grooten vooruitgang op
politiek gebied tengevolge, doch ook
op het terrein van het onderwijs.
De gezondheidszorg in Ned.-Indië,
waaraan in die jaren roet kracht werd
gewerkt, stond voor 1910 In Oost-
Aziê aan den top.
Een zwak punt voor de politiek was,
het ficanric^e bdeid. Het ging goed
zoolanc de Indische productie genoeg
opbracht, doch de crisisjaren 1923 en
1929 brachten hierin een kentering. Er
moest drastisch bezuinigd worden,
waardoor de vooruitgang der laatste
jaren teniet werd gedaan. Deze gang
van zaken vooral was van groote»
invloed op de stemming der Inheem-
sche intelIectueeJen, La.v. 'deuitoefe
ning van bet gezag door. de Neder
landers. ;i'-
In 1932 werd het grootste deel van.
den Volksraad samengesteld uit jn<
heemscheo. Het aandringen tot het hou
den van een Bgksconferentie in 1936
werd echter zonder meer door bet
Een uitgelezen schare artisteri werk
ten -Woensdagavond in Musis Sacrum
roede aan hel programma dat daar ter
gelegenheid van dtfeestelijke prijsuit
reiking in de vijfde Lugfelserie werd
vertoond voor de léden van de bal-
jartrinbs,' aangesloten, hij de afdeeling
Schiedam van deaNederiandschen Bil
jartbond.
Fred Fagel, vergezeld van zijn lijf-
pianïs! Cas Oosthoek, die dazen avond
een beuschen vleugel te bespelen kreeg,
ongekende weefde hier in Schiedam,
bracht zijn liedjes en conférence weer
met groot succes. Wi:n en Bram Schol-
tè, de Scht'edamsche jongens met de
goudeB stemmen, deden het uitste
kend.- De Wama'sj' parodisten,' bleken
hun Neurenlwrgscbe repertoire aange
past le hcbi>en aan. den tijd. Cas Oost
hoek sped de zoo tusschen de bedrij
ven door nog populaire melodieën uit
aJle landen.
De Luijfelserie is een biljarlcorope-
titie, waarin ieder jaar om éen zil
ver fti. wissel beker wordt gespeeld. l
schikbaar gesteld door den heer Ree-
der.
Dit jaar was „De Sluis" de. geluk
kige winnaar. Vijf andere bekers kwa
men respectievelijk terecht bij „Thalia".
„Rembrandt", „Eureka", 0.G.M., de
c.'nb van Docjaaren en "Het Cen-
tnini".
In de pauze werden nog tal - van
persoonlijke prijzen uitgereikt
leiding berustte op het tooneel
bij Fred Fagel. In de zaai .was het
voorzitter II. Kersen die denscepter
zwaaide .'V.'
GELDSCHEETE RSWET.
Bij Burgemeester er. Wethouders van
Schiedam is ingekomen een verzdek
van de Be{aalze%".'Jkas „Vesta" te Am-
Blcrdain, om toelating tot het hou
den van eeo particuliere geldschieters-
bank in lori p4-rceol fleoreupad 19.
Binr.cn 14 daeen na 24 October kun
nen bezwaren tëg-a inwilliging van het
verzoek worden ingebracht bij het col
lege van B. en W.
opperbestuur afgewezen. De maatschap
pelijke ontwikkeling zou nog niet ver
genoeg zijn om verantwoording te dra
gen. „Dat de meotiingen hierover nog
al iets' uiteenliepen," aldus de heer
Cohen Stuart, „bewees wel het feit dat
versebddena Europeanen het voorstel
der Rijkseonferen tie steunden".
Het uitbreken van den oorlog.
Na het uitbreken der vijandelijkhe
den in Europa, toen alle krachten
samengebundeld moesten worden, werd
de toezegging gedaan, dat de Rijks-
couterentie tÜrect na dea oorlog zou
kunnen plaats vinden. Ia 1942 werd
dit door H. M. de Koningin in haar
bekend© rede nog eens onderstreept.
„De politieke ontwikkeling is .in In-
öiS enorm snel vooruit geschreden. Het
nationaliteitsbegrip geweldig Verbreid,
niet in de laatste plaats door de Ja-
pansche propaganda van „Aiië voor
de Aziaten". De omstandigheden drij
ven alle in de richting van liet zelf
beschikkingsrecht. Alleen. al de
parlementaire ontwikkeling der laatste
25 jaren bewijst dat," aldus de heer
Cohen Stuart.
Zelfbeschikkingsrecht in fede
ratief verband is mogelijk.
Spreker betoogde, dat een zelfheochïk-
kingsrecht der "Indonesiërs binnen het
kader van hei Genieouebest zeer wél
mogelijk is. Mr. Cohen Sluart ontken
de echter niet, dat de samenwerking
tusschen Oost en West het groote pro
bleem van dezen tijd vormt.
Na de lezing werden door enkele
personen uit hot niet zeer talrijke pu
bliek nog vragen gesteld.-
„Joop, van harte gefeliciteerd en
dat je, in lengte van jaren, het pu
bliek op ie piano-spel zal mogen ver
gasten," dit waren de woorden die
Daan Hoovkaas gistermiddag in het
Passage-theater tot den jubileerenden
pianist Joop de Leur sprak in de uit
zending voor zeevarenden, verzorgd door
de afdeeling wereldomroep van „Ra
dio Nederland" onder dea tifel „Met
P.C.J. over zee".
In dit programma, werd Joop* de
Leut gehiildigd in verhand met z'n
35-jarig arlisïen.-jubileum. Namens P.
C.J. is oen groote bloemenmand 'aan
geboden, terwijl Daan Hooykaas z'n
geluk wen schen vergezeld liet gaan van
een boek.
Terder., werkten aan de uitzending
raee het charmante zangeresje Willy
van -Drutiinck, de imitator Peter Pie*
kos, de pianist Toany Schifferstein, de
organist Joop Walvis, de humorist
Paul Ostra en het Vaudeville-orkest
O.I.V. Cor van der Linden.
Ook nu was er, zij, het in beperkte
mate, gelegenheid persoonlijke groe
ten door de microfoon aan zeevaren
den over fe brengen- De verbindende
tekst werd uitgesproken door Daan
Hooykaas.
FEESTAVOND „O.NJ/V
Het mandolinegezelschap O.N.I. heeft
Woensdagavond in zaal Irene een uit
voering gegeven. Het Nieuw Schie-
damsche Tooneel voerde dezen avond
op het tooneel stut „Een dag dame",
van Constant van Kerckfcoven.
Het mandoütiegezelschap, onder lei
ding van den heer 8. Hak .-ft, voer
de o.a. in een bezetting van pl.m. 20
menschen en mei begeleiding van ac-
cordeon, eenige ouvertures uit Men
oogstte hiermede veel succes.
Do avond is met enkele woorden
geopend door den voorzitter van „0.
N.J.", denheer J. G. Hakkert.
Tusschen de bedrijven door speelde
het Hakkertstrijkje.
DISTRIB LITIE-AGENDA-
Vrijdag dienen de personen, wier
naam begiat met de letters Wa toten
met Z, aan het Bureau Broersvest
95, nieuwe bonkaarten voor levens
middelen en tabaks- en versnaperings
taarten af te halen. Men gelieve de
tweede distributiestamkaart mei inleg
vel mede te brengen-
Schoenenbonnen worden er dien dag
uitgereikt aan hen wier starnkaartnum
mer eindigt op een nul en wier naam
begint met de letters Me tot en niet
Nis.
DE AANVRAGEN VOOR HET
CONSUMENTENCREDIET.
Vrijdag kunnen zij, wier naam be
gint roet de letters Meij tot en met
Nu, en dieniet in staat zijn hun
aanvraag collectief via hun werkgever-
in te zenden, hun ingevulde aanvraag
Formulier voor het consumenieflcrediel
van 8.30 tot 12 oar en van 13.30
tot 17 aur, inleveren in het v.m, SL
Jacobs Gasthuis, Hoogstraat 112.
Dinsdag zal dc bekende Nederland:
Sche pianist George van Renesse
pianoconcert geven voor de pas opge
richte Schiedamsebe Volksuniversiteit..
Het Is. voor de jonge verecniging een
heele stap, een concert te orgauisec-
reu, maar ieder iviea het. cultureel wel
zijn van onze stad ter harte gaat, zal
zeker hopen, dat de belangsleliiog ur
voor ook ia de toekomst concerten
zal verzekeren.- Gelukkig riet het er
naar uit, dat ook deze atond weer
een volte zaal van het gebodene zal~
kunnen genieten. vVoor de pauze speelt
de pianist sonaten van Haydn en Cho
pin, daarna de Sonatine ((1944) van
Wouter Paap en Preludium, Choraai
en Fuga van Cé sar Franck, welke wer
ken hij van een toelichting vooraf zal
doen gaan. Bovendien zal hij improvi-
seeren op .motieven naar keuze van
de aanwezigen.
Kaarten voor dit concert k fl zijn
verkrijgbaar aan ons Bureau, Lange
Haven 141, en voorts oa. aan de
volgende adressen: Passage 18—20,
Broersvest 3, SL Lidulnastraat 1, Ru
bensplein 16a, Oude Maasstraat 35,
Boerhavelaan 124 en Gerrit Verboon-
straat 17.
VOLKSONDERWIJS.
De afdeeling Schiedam - van „Volks
onderwijs" organiseert 31 October én
7 November in Musis Saemrn propa-
ganda-av-onden. Er zal medewerking aan
deze avonden- worden verleend door
hst* Scbisdamsch^-
en de ruuziekvereenïging der Schiedam-
sche Onderwijzers.
De tooneelgroep zal het bekende
„Waar is mijn dochter", van Ank van,
der Hoer, opvoeren.
UITVOERING „LENTEKLANKEN".
Het zangkoor „Lentemankeu" zal 1
November in zaai „Irene", onder lei'
ding van Mevr. Verhoeff—Thorn een
uitvoering geven, waarbij liedjes van
Nederlandsche componisten ten gehoore
zullen worden gebracht.
BURGERLIJKE STAND.
GE8ÖREN: Hendrik z v H v Dijk en M
H U v Ootifien. Prof. Kflro. Onncslaan 09.
Margaretha W d V P J Drenth cn I C v d
Hofi. b. K. Laan 255; Hendrik z e A v d
Broek en J v Dalen, Tuinlaan 70: Jobje E
d v L v Gasteren en J E Op den Brouw,
Newron5tra«t 2; Quirinus P v G A Lans
bergen en W G Olsthoorn, Scbietbaanstr. l;
OVERLEDEN: C J Markus, 77 jaar. Boer
havelaan 13.
(Ingezonden mededeellng).
VOETBAL.
Een lezer schrijft ons:
Naar aanleiding van de radiorede
van den. Minister-president werd, half
^September op een Schïedamsch. kan
toor het initiatief gekomen om geza*
menüjk de Niwin-actie te steunen. Er
;werd een bus op kantoor geplaatst,
u-aarin ieder een •vrijwil!;'*©- brdrs°s
kon ücponeeren, en waarvan de op
brengst begin October werd .overge
maakt op giro no. 511.000 Niwin'Den
Haagl-
Gezien het- resultaat dat: hier werd
bereikt, ben ik ervan overtuigd, dat,
indien alle Sehiedarasche kantoren der
gelijke kernen vormen, hier prachtig
gemeenschappelijk werk kan worden
verricht voor onze familieleden,- vrien
den en collega's in JudiS.
Wanneer hel straks Kerstmis is, moe
ten niet alleen onze gedachten uit
gaan naar onze mannen en jongens,
doch de handdruk van verstandhou
ding moet hnn. toonen dat we wer
kelijk roet hen medeleven.
Schiedam vooraan!
Met dank aan de geachte Redactie
voor de verleende plaatsruimte,
EEN KANTOORBEDIENDE.
Zondagmiddag speell S.F.C. op het
sportterrein- BoscbJioek logon K.R.V.C.
uit Ryswijk^
Het belooft oen interessante wed
strijd te worden tusschen de momenteel
als tweede en vierde- geclassificeerde
clubs uit de vierde klasse. De wedstrijd
vangt aan ora half drie.
DE SCHIEDAMSCHE CLUBS IN
fvDEN It V. B.
Het programma voor Zondag.
Ie -kioa A's DESV—Sclii(vi. Boys-
le klas B: Groen-Witlen—Demw, OV—
GVARJO.
2o klaa .As Rood Groen—SVWR, Ncorder-
kwartier—Singelkwartier.
Ros. io klaa A:- Hermte-OVS 5—RFC 5,
Neptanns SVV 5,:
Bes. lo klos C: SVV Exce!s5or "20/4.
Res- te klaa D: Urius 2—DI1Z 2.
Bea. to klaa E: Fortona VDL 3^YFC
4—DHS 4.
Ree. Se klas B: Aeotus 3—SVV -7.
Ree. 2o klas C; Excelsior '20/6—Over
maas 6.
Ros. 2e klas D: Hlllegersberf 3—MartiniLL
Bes Se klas F: Satnmus 3—Demos 2.
Ree. 3o klas B: SVV B-Overmaaa 7.
Bes.' 3e klas C: TrmisvaJia 4—Schiedam 3.
Res 3e klas D: Hellevoetsluis 3—Ureus 3.
Res.Se klas E: SVOPW- 2— Demos 3.
Bes. 3é klas F: DRZ 3Florissant 3.
R«. <e klas A: Nvnlnnns 10—SVV 9,
He.rmcs-DVS tt— Sparta 12.
Res. 4e klas 02: DHZ 7-Excetsior '20/fi.
SVV 10-IIOV 5.
Res- 4o klas D: Sciiiedam 4—DUS 6,
Ros. 4e klaa JDRZ 5— Activilas 3.
Ree. 4e klas K: Schied. Doys 3-RCR 3,
De Zateidagmlddag-competitie
le klas: DYO '32-RVVH, RBS5-D0T0
'33, HVO—De Sformer».
2o kias A: Zwaluwèa— RGTB,Pro Palria
GGK. -
3e klas A: WRS—RET, HPV-GGR. SUA
Ëffetlia,
3e klas C: 3tW •2t-VIaanllngen,
SVFS—TSB.
Res. le klas: BBSS 2-HVO 2.
Ree, So klas: Rozen hun: 2—SVPS 2.
Ree. 3e klas: C: nUicoiu 4—HBS3 3.
KLAVERJASSEN.
Dc uitslagen der op 17 October gespvride
wedstrijden voor de Schicdamsche'Klaverjas.'
competitie luiden: Ons Thuis 23482 punten:
Ons Huis 23235 p.. De Kajuit 23139 p.. De
Back 22211 p.. De Spil 22173 p.. Tivoli 22019
p. De Bruinvis 21w32 p.. bport 21427 p;
Kees Vrienden 21403 p., .Eureka 20675 p..
SCHEEPVAART
ROTTERDAM, 23 October, aangekomen.
Wrrwick Victory, Bremen, Rott. Oceaan,
Merwehaven. stukaocd; Algarve, Londen;
Hammerstein. Jabsoaven, ledig; OranjtpoL
der. Londen, 'Coruclder, Parkhaven, stuk
goed; Glory. Ornskoidsvik, Vermaas, 2c
Kalcndr. haven, hout. 1 ■->
ROTTERDAM. 24 October, aangekómen.
Diana V. Gefte. Meurits. Dordrecht, mijn-
hout, Orestes. Amsterdam, Hudig en Veder.'
Merwehaven, stukgoed; Magdaiena. Stock-'-
holra, laatst van Amsterdam, van Ommeren.'
Merwehavea, stukgoed; Bonsorel. Montreal,-
laatst vin Antwerpen, van Ommeren. Mer
wehaven. stukgoed;. Prague. Harwich." Hudifl.
en pieters. Hoek van Holland; Duke cfi
Vork. Harwich. Hoek van Holland; Eeltx^
towe, Harwich. Hudig en Pieicrs. Lekhaven;
stukgoed.
ROTTERDAM, 23 October, vertrokken.
Kongsten. Curayao. Halvar H, Abö; Tula,
kopenhagen; Piet Hein, Lissabon; Hondsrug,
l-Omlcn; Neritina; Bahrein, voor orders; Stad
Haarlem. Savona, Wanda. Mantyiuoto; Buik.
crude. Aruba; Lestris, Manchester; Hera.
Alexindrië via Leixoes; Elysian Coast. Sun.
derland; Vaderland Kopenhagen; Export^'
l.ondcn; Vasaholm. Bumbay; Barendsz. Em-
den; Vienna, Harwich; Oranje Nassau, Har-,
wich.
ROTTERDAM. 24 October. vertrokken:
Agtoi Victores, Calcutta via Antwerpen;
Saxen. Kristinehamn.
Sche«psbcwe gingen.
Aert van der Nicer, thuis, 22 re Rio Gran--
de; Alphard 22 vin Rotterdam te Santos;.
Ariadne 22te Palermo, Aktjo 22 van Ant
werpen naar Londen; Albatros 22 van Go
thenburg naar Hengelo; Bonaire 22 van
Batavia naar Freniantie; Berkelstroom 21 vani
Arasterdam te Huü- Badzu 23 van Roches-:
ter naar Rotterdam; Borelli 22 ven Duinker
ken naar Caen; Boskoop A3 van Amsterdam
te Antwerpen: Colytto 20 van Montreal
Halifax; Corsica 23 van PlytRowtb te fint
werpen; Castor 24 v. Helsinki te A'dam ver.
acht. Demucraar 20 te Gravcaend; Dur-
ward 25 v, Leith tc Amsterdam verw._; i£n&
19 te Abadan; Ebro. stht, 22 van Nantes
naar Rotterdam met een zuiger; Express 24
v. Kinjjslyrm te Kotter dam verwacht; Evan-,
eeline Park 22 van Trinidad te Amsterdam;
riat 22 van Nyhamn te Zaandam; Frans
Hals 20 van Vancouver te San Francisco-
Frean 20 te Plymouth; Houtman 22 te Bo"-
ness; Hellenic 31 van Vancouver :n Neder-;
Jand verwacht: Iris 21 van Qporto naaf
Leixoes; J'uno 21 te Alexandria; Jar" Clarke
22 van Galveston te Amsterdam. Jamarca*
24 van Lysekil' te Rotterdam terwacht;
Kcdoe pass. 22 .Gibraltar naar Kaapstad;
Kuwi 23. van Rotterdam te Amsterdam: Kota
Agocng uit, 23 te iabang: Kota Gede 22
van Rotterdam te Batavia; Larcnberg 22 van'
Napels nanr Izmir; Manoeran 21. van Mom-;
bussa naar Calcutta; Macuba 21 van Port
Elisabeth naar Kaapstad; Mdampus 22 van
Singapore naar Batavia: Mies- 22 van Ko
penhagen naar Gothenburg; Mr. Linthorst
Homan 22 te Faro; Margeca 22 van Caen n
Casablanca; Magdalcna 24 van Stockholm te
Rotterdam 'verwacht; Marpessa 24 van Cu't'
rayao te Rotterdam verwacht; Nijkerk, thuis,:
21 te Genua; Nicuwaa! 22 te Gothenburg;
Neleus 24 van Batavia le Amsterdam ver
wacht; Norden 29 van Malnio te Amsterdam
verwacht; Orpheus pass 21 Gibraltar naar
Malta; Palma 21 van Sandcfjord naar PerniK:"
Poelau Laut 18 te Vancouvc?; Poolzee. slbt,
22 te Rio de Janeiro met twee landings
vaartuigen; Rapid 22 te Kingslynn. 24 tc
RA390-PR0GRAMP6A
DONDERDAG.
Hitvoreum I.
10 Nieuws. 18.15 Viool en piano. 16.30
Proyr. v. d. Ne-J- Strijdkrachten. 19 En
nu naar bed. 19.05 Sporlpr&atje. 19.20 Radio
VolksiuuBekschool. 19.45 R.V!D. 20 Nieuws.
20.05 Wéerovenicbt- 20.08 Echo van den
dag- 2015 Coucectgoboow-orkeet. 21,26 .Do
vrouw in de were'diiperatutir. 21.55 Museite-
orkost 22.15 Voordracht- Aclïe voor verstevi
ging van d»n gezinsbond. 22.80 Vervolg Mo-
eette-orkest. 22 4.» Voordra dit Nat- Jongeren
Verhand. 23 Nieuws. 23.15 Gr.pl. Dansmu
ziek. 23 30 Hoogde tijd, heer en. 2.1.-4.5 Grpl.
Hilversum^II.■-
lö Ce'esta EnaemblO- 18.30 Voordroebt Land
en Tuinbouw. 18.45 Gr.pL 19 Nieuws- 1B.15
üilz- Slichling v. d. Arbeid. 19^H0 Causerie
voor pO-tze^nielliebberB. 19-40 De vaart der
volken. 20 Nieuwa. 20.05 Stndio-Sterlodit:
Utrecht 21.46 Gr.pl. viool, Miacha Elman.
22"Niemrs. 22.15 Actnoel geluid. 22JJ0 Gr.pl.
Pureed. 22.45 Avomioverdecking. 23 Viool
en piano Boothoven cyclus LX'. 23.30 Gr.pl.
VRIJDAG.
Hilversum L
8 Nieuws. 8.15 Gr.pl, Do Siom do* Volks.
8.20 Gr.pl. Opera-progr. 8,50 Voor de huis
vrouw. 9 Gr.pl. Cbabrier." 9.30 Gr.pl. Rach-
manhioff. 10 Morgenwijding. 10.20 De Rejön-
boog. 10.45 Voordrachl uit schetsen van
Faiktand. 11 Gr.pL 11.15 Voor de vwuw-
11.30 Gr.pl. MarschniU'iek- 11.45 Fam. ber.
uit India. 12 Clavecitabel. Bacfi. 12.30 Sport
agenda- 12A5 Lyra-trio. 13 Nieuws- 13.15
Gr.pl. Ensemble Barlho Dekker. 14 Kook
kunst Mevr. Loïgenng—Hiilebrand. 14.20'Kr-
merorkest 16.20 Heriiaüng hoorspel. 16 Eddy
Walia. 1630 Tusschen twaalf en zestien. 17
bletropole-orkesi 1760 H-A.ILK. 1765 Muzi
kaal babbeltje.
Hilversum II.
8 Nieuws. 8.15 Gr.pl. gewijde muziek. 9
Gr.pL Blfllenrüeuw» uit do U.S-A. B60 Pol.
Ik* 950 Gr.pL B.B.C. Symph.-orkest 10.30
Morgendienst 11 Concert, fiu.it, celio, piuno.
11.45. Gr.pL Spaaaaclie pianomuziek. 12 Ve-
deiasre- 13 Nieuws. 13.15 Ciudereile En
semble. 14 Zang-recital. 14.20 Van oude en
nieuwe schrijvers. 14.40 Concert fluit en
clavecimbeL 1516 Gr.pl., bariton. 16.30 Piano-
recil&I. Hf Declamatie- i860 Ned. Kamerkoor.
17 Grpl. Twee violen. 17.15 Musando-trio.
1745 Het E va nge'ie in .Esperanto.
Rorierdaio verwacht, Roelf 27 van Lissabon
in Nederland verwacht; Salland 22 van
Buenos Aires, te Amsterdam; Straat Soenda
22 te Adelaide; Sambre 22 van Rouaan naar
Parijs; Spica 22 van Delfzijl naar Londen;
Tjisadane 21 te Manilla; Tjitlalenka 22 van
Batavia naar Shanghai; Taurus 22 van
Goole naar Londen- Tilly 17 van Tunis "naar
Susak: Tbesetie ^5 van Barcelona te Amster.
dam verwacht; Urd 28 van Stockholm te
Amsterdam verwacht: Van Ostade 22 van
West JndiH te Buitenhuizen: Venus 23 *an
Rotterdam te Amsterdam; Verba 23 van
Amsterdam te "Antwerpen; Van de Capellc
22 van Kaapstad te Antwerpen (verb.). Vela
27 van Gothenburg te Amsterdam verwacht;
Walenburgb 21 te Helsinki; Zaan 22 van
Kjoge naar Skelleftea.
257. Het werrd een verrassing voor de vechtenden,
maar geen prettige. Vriend en vijand werden gestoord
door de ijskoude waterstraal, die mijn rainotanres over
hun verhitte hoofden aprocudc. Het vechten waa on-
mi(1 del 1 rjfch fgeloopeniedereen zocht dekking achter
den rug van een ander. Die stoere knotszwaaiers van
een minunt grlcdén gilden nu nis juffershondjes
bang als ze waren voor het wonder van een regenbui
uit "een helderen hemel- Want waar dat water zot»
opeens vandaan kwam, begrepen ze in het begin niet
zoo verstandig als tegenwoordig waren de menschen
uit den oei tijd niet
Ik zat op den hals van mjjn brandspuit-min o tanrus
en zorgde ervoor dat alle strijders hun deel van hot
verkwikkend vocht kregen. Flotseling rei de minotau-
xus „klok" en was zjjn voorraad op. Het was juist
voldoende geweest, dat merkte ik toen ik het slagveld
overzag. Aan vechten werd niet meer gedacht, mijn
doel had ik dus bereikt. De mannen zaten »P den
frond of hingen scheef over bun dieren en staarden
oor kun natto haren om ricb heen, nog steeds niet
snappend waar dat water vandaan gekomen was. AI
die domme, druipende hoofden boden zoo'n leuk
schouwspel, dat ii er niet ernstig hg kon blijven.
„Hiho'% juichte ik: „Ziedaar de dappere strijders
met hun druipendo domkoppen. Komt dat rienl 'f
tFN vertflliwg UITKCT
JAAR 19U5-;
door FRANK ANDERS
Uit andere gaten klonken nu ook
waarschuwingen en ik begreep, dat ik
(le regels! van het spel moest volgen.
Vpórrichtig.zette ik ."dé LLels". mot jde
meelzakken tegen een boom en kroop
ook in een Deokungsloch";; Hel rook
er. muf en er stond wat water in,
maar toen het tweede, vliegtuig over-
siiisde, voél ik me er toch wel vei
lig. Er waren nu vier gaten bewoond;
naast mij zat de melkboer en aan de
uverrijde van den weg bewoog iets
in twee fiolen.
Tegenover den melkboer schuilde een
lange jonge kerel met eenuitbundi
ge» rooden haardos en ia het gat
naast hem verbleef een mannetje reet
een rond gericht onder, een bolhoed.
Telkens wanneer een vliegtuig over
was en 'de bom gevallen, doken de
hoofden op en dan riep do roode
vroölijk: „Hè, bè, we ,rgn er nog!"
Toen stelde hij vóór om gevieren
een kaartje te leggen. Wij doken weer
en er volgde eeri daverende slag. Enor
me scheppen aarde werden over mij
heen 'geworpenj het duf ruikende voch
tige dek moest ik van mij afschud
den en toen keek; ik over den rand
om té hooxai, wat de grappenmaker
nu wel te vertellen had over deze
miraculeuze ontsnapping. Maar zijn hol
had een voltreffer gekregen en er was
niets meer van hem te ontdekken.
Zijn buurmm jammerdé, dat hij -zijn
l.r*ed kwijt was, maar toen ik dichter
bij kwam, merkte ik, dat de man ver
suft was en niet meer wist wat hij
riep, want er was hem eon "been af
gerukt. Nog eens vroeg hij kreunend
naar zijn bolhoed.. Toen verloor bij
het bewustzijn.
Wij hebben., hulp gehaald, de melk
boer en ik en we dachten niet meer
aan vliegtuigen en bommen.
Het was al laat in den middag
geworden, toen ik de stad binnen
reed. Die bom op den opgewekte»
roodharigen jongen had veel indruk
op mij gemaakt. Ik dacht aan alle
gebeurtenissen van den. laatsfen. tijd
en begon rmj af te vragen, waarom
ik in "zoovele, gevallen er vlak bij
was geweest, maar dat telkens een
ander werd getroffen. Jk speelde al
met de idee van een gelukh'g ge
sternte én het. was mij werkelijk te
vergeven, dat ik, zoo langzamerhand
bet gevoel moest krijgen, dat nieb
jnij deren kon/ Ook, nu nog, hier tus
schen die paar vierkante meters steen,
kan ik niet geloöven, dat dit het
éinde voor mij zal zijn.
Ik weet, dat er een oogenblik zal
kernen, dat ik zal gaan twijfelen, maar
dat lijkt mij nóg zoo ver. af, dat ik
het mij nu niet kan voorstellen. En
die gedachte zou mij zeker wel heel
vreernd geweest .zijn, toen ik op weg
was om voor het laatst ..Marja te zien;
Het was ook de laatste 'bom, die
ik dien dag zag vallen. Ik -bevond
mij al. dicht bij. huig, toen het ge;
luid van een Anel naderend vliegtuig
hoorbaar werd. Ik keek omhoog en
zag, dat liet een Mosquito was. Het
toi-slcl moest beiiooren tot een groep,
die hoog in dc lucht kruip'e, maar
die niet .tc hooren was, omdat do
wind nog Zuidelijker was geworden.
De eenzame Mosquito vloog zoo laag
als ik zelden een nritsch vliegtuig
hch waargenomen. Toch was het geen
duikvlucht; in horizon!alen koers kwam
het rakelings over de schoorsteenen
van de huizen over de lireeie «Iraat,
waardoor ik verder reed. Toen zag
ik de bom.
SCHULD: BOETE 100 :1
pENIGE ENSCENEERING is aan.
de rede vaa Bevin niet vreemd
geweest; het kon geen kwaad aan den
vooravond van het tweede openings
feest der Vereenigde Naties een Britsch.
woord te laten hooren waarin de goede
bedoelingen van andere politieke cory
feeën (letterlijk; kooraanvoerders) weer
klonken. Stalin heeft verklaard geen
noodzaak tot oorlog te zien en vol we-
deropbouwvooracmens te zijn; Byrnes
had een Amerikaansche uitwerking van
deze twee punten gegeven en Molotof
had Amerikaanschen bodem betreden
onder betuiging van ongemeen-vrienJe-
lijke samenwerkings- en vredesuitlatln-
gen, dus het werd nu Hjd dat Bevin ook
.zijn duit in "t zakje deed. Want het is
vredestijd en daarom zijn' redevoeringen
Het eenige waaraan het menschdora
houvast krijgt, al weet het, beter dan
vroeger, dat woorden heel vaak ge
bruikt worden meer om iets te verber
gen dan om iets te openbaren. Maar
Bevin kan men gelooven als hij zegt een
atmosfeer van goede verstandhouding
tusschen de mogendheden te willen
scheppen. Nederland luisterde iets ge
spannener dan andere kleinelanden,
waot onze naam werd een r malen
genoemd, en wel' bemoedigend in ver
band met Indonesië dat tegen 30 No
vember a.s. door de Britscne troepen
ontruimd zal zijn. Bevin zag vóór dien
datum een overeenkomst gesloten wor
den: hij zag het dus dagen In bet
oosten, en overbrugging van een kloof
(die niet ontstaan is met of door den
wil van het tegenwoordige Nederland
sche volk).
Ook van direct belang was, wat Be
vin meedeelde over Engeland's politiek
•ten aanzien van onze oosterburen, die
men gemakshalve samenvatin het be
grip Duitschland, maar die geen Duitsch-
land meer zijn, docheen aantal door
geallieerden bezette zónes In los ver
band en waarvan alleen de Britsche en
Arnerikaansche beginnen weer econo
misch samen te smelten. Bevin kon er
inkomen dat Frankrijk de Saar econo
misch en bestuurlijk exploiteert zonder
het formeel re ancexeeren. Van Roer en
Rijn wil hij echter dat zeniet aan de
toekomstige Duitsche eenheid zullen
worden onttrokken. De groote strook,
,,te Potsdam met weerzin aan Polen toe
gewezen", mag volgens Bevin niet in
een wildernis worden herschapen waar
zich geen Duitscher meer bevindt en die
door vde Polen niet te bevolken is. De
kleine landen komen waarschijnlijk ook
met territoriale eischen.
Dit laatste heeft oud-minister Butler
bij de debatten nog eens aangeroerd als
een logisch verlangen waarmede de
groep Eden-Churchill het eens kan zijn.
Inderdaad zijn het bescheiden grenscor
recties waarop Nederland zal aandrin
gen zoodra de Tweede Kamer haar fiat
aan die actie geeft Onze langeoost
grens wordt korter,' het oliegebïed In
Zuid-Oost-Drenthe wordt vollediger, in
het Kleefsche èn het Reichswaldgebled
hebben wij oude relaties en in het,zuiden
kan het mijncncomplex worden verdub
beld. meer niet. Het aantal mee lij; te
lijven Duitscher» zou niet te groot wor
den voor onze controle en de lasten van
de eer van het Nederlanderschap zou
men. hun niet behoeven op te" leggen.
Een rechter grens, een strategisch ver-
antwoorder bestaan dat kan Engeland
alleen maar toelachen, en de Duitschers
zullen toch op een of andere manier huil
schuld voor Mei 1940 en voor alles wat
zij daarna misdeden, moeten betalen. Zij
wrijven misschien oog wel tn hun han
den, wamt de verhouding van schuld tot
boete ziet er uit als een verhouding van
wel 100 tot 1.
Ik dacht, dat zij riél, maar zij
bleef hangen, seconden lang, nu ai
acht, negen seconden. Het werd rog
duidelijk, dat die bom was blijven,
klemmen en dut daardoor het vlieg
tuig zich niet kon oprichten ommeer
hoogte te krijgen. Verder telde ik,
tien, elf en toen viel. de bóm." Tweo
keer draaide z(j om haar as en schoot
toen pijlsnel omlaag. Ik dacht, dat zjj
het dak van het flatgebouw zou ra
ken, waar de „S.S.- ea S.D.-offiriö-
ren woonden en dat die piloot waar
schijnlijk nimmer zou vernemen, welk
een ongehoord gclok hg ondanks zijn
tegenslag had, maar helaas, de bom
scheerde rakelings langs het hooge ge
bouw cn. verdween achter de gevels.
Een doffe slag volgde en er vlogen
stukken puin de lucht in.
Eerst toen dacht ik aan Marja. De
bom moest vlak bij haar kantoor ge
vallen zijn. Als een bezetene stoof ik
vooruit. De eerste, straat rechts en
dan de derde links. Maar toen ik
den hoek. omsloeg, zag ik al menschen
hollen naar de derrie straat, waarin
Marja*s kantoor was. De bom had.
predes één huis getroffen; maar dan
ook niet één stukje van een ander
daarbij en1 voordat ik het zag, wist
ik rèeds, welk huis het zijn zou. Het
was volkomen ingestort.
(Wordt vervolgd).
AGENDA.
vrijdag
vooi Rotterdam
Muziek:
Kon. kerk 8 uur: Rott. Philh. Or
kest
Tent ooostelüflfleo:
Boymans 10— 5 uur; Rik Wouters;
Aardewerk van Chris Lanooy; „De
Protector" 9 ÜÜ---4.30 uur: Gooi-
sche Schild, ravere niging; K nst*
kring 10—5 ii.';. Lecndert Bollee n
moa R'Kjd; linger 10—4 uur; Louis
van Roode "cn Öemró Wissing.
voor Schiedam
Film:
Passage 2, 7, 9..15 uur: Het vorft-
plot der 39 stappen; Mouopole 2,
4, 7, 9 uur: De wraak van den
onzichtbaren man.
CULTUREELE AGENDA.
25 Oct, R. K. Volksbond: Katholieke
Kriny: in samenwerking met de afd.
Schiedam der Kon. Ver. „Onze
Vloot": Marine-avond met lichtbeel
den. 8 uur.
